Կրոնական զգացմունքներ. սահման հարգանքի և ծաղրանքի միջև

[Արամ]

Լավ։ Բայց էդ դեպքում ուղղակի իմաստ չունի դա նշելը, քանի որ տվյալ դեպքում նշանակություն չունի, որ դրանք տարբեր նպատակներով են գրվել։ Մենք քննարկելուց ենք խոսում, չէ՞, իսկ եթե քննարկել կարելի ա, ապա ի՞նչ տարբերություն՝ հատուկ քննարկվելու համար ա գրվել, թե ուղղակի ընթացքում ա քննարկելու անհրաժեշտություն առաջացել։ Կարևորն էն ա, թե քննարկելիս ոնց ենք քննարկում։ Իսկ ես համարում եմ, որ ոչ գրականությունն ա պետք ծաղրել, ինչքան էլ վատը լինի, ոչ էլ Աստվածաշունչը կամ մեկ այլ բան, ինչքան էլ որ դրանում տեղ գտած գաղափարները ընդունելի չհամարես։

Ճիշտ ես Ան միգուցե իմաստ չկա դա նշելու, բայց դե կրոնը մի քիչ ուրիշ ա, որոշ մարդիկ, մենակ դրա օգնությամբ են ապրում, դրանով են սնվում, դա ա նրանց ուժ տալիս ու ինձ թվումա իրանց հետ պետք է զգուշ լինել կարծիք արտահայտելուց, որովհետև վերջիվերջո, կարող ա ինչքան թանկ իմ մայրն ա իմ համար, եդքան թանկ Հիսուսնա նրանց համար:

[Արամ]

Բարոյական նորմերից ո՞րն ես նոր բացահայտել

Վահե ջան, կներես, քեզ չեմ հասկանում, ի՞նչը պետք ա update անեի, բարոյական նորմերս, թե՞ պատկերացումս:

[Sagittarius]

Sagittarius, կարծեմ խոսքը ծաղրելու մասին էր մինչև հիմա, ոչ ոք չի ասել, թե իրավունք չունեն քննարկելու, քննադատելու, մատնանշելու:

իմ կարծիքով երկու կողմն էլ արդեն վախուց ա անցել սահմանը՝

ա. օրինակ Ռայի բացած թեման, հա բան չունեմ ասելու, շատ բաներ ինձ համար էլ են ծիծաղելի, զավեշտալի, բայց էտ նույնն ա ոնց որ Աֆրիկյան ցեղերի մասին թեմա բացես նման նախաբանով «Եկեք ստեղ տեղադրենք այս ցեղերի ծիծաղելի, զվարճալի սովորույթները ու քննարկենք, թե ինչքան խնդալու է իրենց հավատքը»... ԻՀԿ, ամեն մարդ ազատ ա դա ծիծաղելի համարել ու դրա մասին բարձրաձայն արտահայտվել, բայց հատուկ էտ նպատակով ու էտ շեշտադրումով թեմա բացելը պրովոկացիա ա:

բ. իսկ մյուս կողմը էն գլխից ա համը հանել, արդեն մի քանի հազար տարի, ու Հայաստանի նման երկրներում դա շարունակվում ա նույն ագրեսիայով ու ջանասիրությամբ՝ կրոնը ընդունելով որպես բարոյական արժեքների հիմք ու անխնա քարկոծելով դրանից շեղվողներին: Ակումբում էլ դա կա, «սուրբ» նորմերի/ արժեքների / և այլնի ցանկացած քննադատություն դիտվում ա որպես վիրավորանք:

Ես տեսնում եմ աթեիստների ծայրահեղականությունը, բայց տեսնում եմ նաև Հայաստանում էլ ավելի ակտիվ ու աճող կրոնական ծայրահեղականությունը: Դե հիմա ինձ պատասխանի Շինարար ջան, խի՞ պետք է ես ազնվություն ցուցաբերեմ ու երկուսն էլ քննադատեմ, բայց օրուգիշեր բարոյականության մասին խոսող «հավատացյալը» ազնվություն չունենա իրա կրոնում առկա ծայրհեղականության մասին ուղիղ խոսելու:

[Շինարար]

իմ կարծիքով երկու կողմն էլ արդեն վախուց ա անցել սահմանը՝

ա. օրինակ Ռայի բացած թեման, հա բան չունեմ ասելու, շատ բաներ ինձ համար էլ են ծիծաղելի, զավեշտալի, բայց էտ նույնն ա ոնց որ Աֆրիկյան ցեղերի մասին թեմա բացես նման նախաբանով «Եկեք ստեղ տեղադրենք այս ցեղերի ծիծաղելի, զվարճալի սովորույթները ու քննարկենք, թե ինչքան խնդալու է իրենց հավատքը»... ԻՀԿ, ամեն մարդ ազատ ա դա ծիծաղելի համարել ու դրա մասին բարձրաձայն արտահայտվել, բայց հատուկ էտ նպատակով ու էտ շեշտադրումով թեմա բացելը պրովոկացիա ա:

բ. իսկ մյուս կողմը էն գլխից ա համը հանել, արդեն մի քանի հազար տարի, ու Հայաստանի նման երկրներում դա շարունակվում ա նույն ագրեսիայով ու ջանասիրությամբ՝ կրոնը ընդունելով որպես բարոյական արժեքների հիմք ու անխնա քարկոծելով դրանից շեղվողներին: Ակումբում էլ դա կա, «սուրբ» նորմերի/ արժեքների / և այլնի ցանկացած քննադատություն դիտվում ա որպես վիրավորանք:

Ես տեսնում եմ աթեիստների ծայրահեղականությունը, բայց տեսնում եմ նաև Հայաստանում էլ ավելի ակտիվ ու աճող կրոնական ծայրահեղականությունը: Դե հիմա ինձ պատասխանի Շինարար ջան, խի՞ պետք է ես ազնվություն ցուցաբերեմ ու երկուսն էլ քննադատեմ, բայց օրուգիշեր բարոյականության մասին խոսող «հավատացյալը» ազնվություն չունենա իրա կրոնում առկա ծայրհեղականության մասին ուղիղ խոսելու:

Հա, Sagittarius ջան, ես ցավոք Կիրովականում եմ ապրում, մեզ մոտ ես դա չեմ տենսում, Հայաստանում թե ոնց ա չգիտեմ: Դրա համար ինչը չեմ տեսել, իրավունք չունեմ ասելու: վստահում եմ քեզ… Որ ասում ես էդպես ա, ուրեմն էդպես ա:

[StrangeLittleGirl]

Չուկ ջան, կխնդրեի մի քանի գրառում հետ գնալ և կարդալ գրածներս ծաղրի մասին:
Մի ձև արեք, թե Ակումբում ուրիշ ոչ մի տեղ ծաղրական թեմաներ չկան, ու ոչ մեկդ էդ մասսայական ծաղրերին չեք մասնակցել:
Հիմա եկել հասել ա Աստվածաշնչին, նոր ե՞ք հիշել:
Զայրացա արդեն իսկականից:

Ռիփ, ես քեզ վերևում ասեցի տարբերությունը, բայց դու դեմքիս իջար: Նորից եմ ասում. ի տարբերություն մնացած բաժինների ծաղրական գրառումների, կրոն բաժնում մարդիկ էդ հարցը բարձրացնում են (երբեմն ծաղրողները, երբեմն էլ ավելի զուսպ քննադատողները), իսկ մնացած բաժիններում «մեղավորը» պատժվում ա, տուգանային ստանում կամ արգելափակվում, անցնում, գնում ա:

Ճիշտ ես Ան միգուցե իմաստ չկա դա նշելու, բայց դե կրոնը մի քիչ ուրիշ ա, որոշ մարդիկ, մենակ դրա օգնությամբ են ապրում, դրանով են սնվում, դա ա նրանց ուժ տալիս ու ինձ թվումա իրանց հետ պետք է զգուշ լինել կարծիք արտահայտելուց, որովհետև վերջիվերջո, կարող ա ինչքան թանկ իմ մայրն ա իմ համար, եդքան թանկ Հիսուսնա նրանց համար:

Ահա, շատ ճիշտ ես նկատում: Ի դեպ, մենակ կրոնը չի: Նույն բանը կարելի ա նկատել նաև քաղաքականության, գրականության, գիտության մեջ ու մնացած բոլոր ոլորտներում: Նույն «ախտանիշները» ժամանակին դրսևորվել են քաղաքականության բաժնում, երբ այս կամ այն քաղաքական գործիչը ծաղրվել ա:

իմ կարծիքով երկու կողմն էլ արդեն վախուց ա անցել սահմանը՝

ա. օրինակ Ռայի բացած թեման, հա բան չունեմ ասելու, շատ բաներ ինձ համար էլ են ծիծաղելի, զավեշտալի, բայց էտ նույնն ա ոնց որ Աֆրիկյան ցեղերի մասին թեմա բացես նման նախաբանով «Եկեք ստեղ տեղադրենք այս ցեղերի ծիծաղելի, զվարճալի սովորույթները ու քննարկենք, թե ինչքան խնդալու է իրենց հավատքը»... ԻՀԿ, ամեն մարդ ազատ ա դա ծիծաղելի համարել ու դրա մասին բարձրաձայն արտահայտվել, բայց հատուկ էտ նպատակով ու էտ շեշտադրումով թեմա բացելը պրովոկացիա ա:

բ. իսկ մյուս կողմը էն գլխից ա համը հանել, արդեն մի քանի հազար տարի, ու Հայաստանի նման երկրներում դա շարունակվում ա նույն ագրեսիայով ու ջանասիրությամբ՝ կրոնը ընդունելով որպես բարոյական արժեքների հիմք ու անխնա քարկոծելով դրանից շեղվողներին: Ակումբում էլ դա կա, «սուրբ» նորմերի/ արժեքների / և այլնի ցանկացած քննադատություն դիտվում ա որպես վիրավորանք:

Ես տեսնում եմ աթեիստների ծայրահեղականությունը, բայց տեսնում եմ նաև Հայաստանում էլ ավելի ակտիվ ու աճող կրոնական ծայրահեղականությունը: Դե հիմա ինձ պատասխանի Շինարար ջան, խի՞ պետք է ես ազնվություն ցուցաբերեմ ու երկուսն էլ քննադատեմ, բայց օրուգիշեր բարոյականության մասին խոսող «հավատացյալը» ազնվություն չունենա իրա կրոնում առկա ծայրհեղականության մասին ուղիղ խոսելու:

Ըստ էության դու ճիշտ ես ասում, բայց արի էդ ամեն ինչը բերենք ակումբ: Ակումբում հավատացալները մի կողմ քաշված ապրում են, իսկ աթեիստներն իրանց մուռն ակումբից են հանում: Արդյունքում` կրոն բաժնում մենակ ղժժ ա, էն էլ մենակ աթեիստների միջև: Է իմա՞ստը: Դրանից առաքելականները չխելոքացան:

[StrangeLittleGirl]

Հա, Sagittarius ջան, ես ցավոք Կիրովականում եմ ապրում, մեզ մոտ ես դա չեմ տենսում, Հայաստանում թե ոնց ա չգիտեմ: Դրա համար ինչը չեմ տեսել, իրավունք չունեմ ասելու: վստահում եմ քեզ… Որ ասում ես էդպես ա, ուրեմն էդպես ա:

Շին, իրոք կա տենց բան էս իշխանությունների օրոք եկեղեցին լրիվ վերխ ա վերցրել, ինչ ուզում, անում ա, իրա մարդկանց էլ քսի ա տալիս մյուսների վրա:

[Շինարար]

Շին, իրոք կա տենց բան էս իշխանությունների օրոք եկեղեցին լրիվ վերխ ա վերցրել, ինչ ուզում, անում ա, իրա մարդկանց էլ քսի ա տալիս մյուսների վրա:

Հա, Բյուր ջան: Որ ասում եք, ընդունում եմ:

[Chuk]

Չուկ ջան, կխնդրեի մի քանի գրառում հետ գնալ և կարդալ գրածներս ծաղրի մասին:
Մի ձև արեք, թե Ակումբում ուրիշ ոչ մի տեղ ծաղրական թեմաներ չկան, ու ոչ մեկդ էդ մասսայական ծաղրերին չեք մասնակցել:
Հիմա եկել հասել ա Աստվածաշնչին, նոր ե՞ք հիշել:
Զայրացա արդեն իսկականից:

Այվ ջան, հետո հանգամանալից կանդրադառնամ գրառմանդ, ինչը չէի ուզում անել:
Իսկ դու մի զայրացի, զայրանալ բոլորս էլ կարող ենք, հենց էս թեմայում ինձ զայրացնող լիքը բաներ են եղել, բայց ինչի՞ զայրանանք, եթե կարող ենք քննարկել հանգիստ:

[Վահե-91]

Վահե ջան, կներես, քեզ չեմ հասկանում, ի՞նչը պետք ա update անեի, բարոյական նորմերս, թե՞ պատկերացումս:

Դու ինքդ չասեցիր՝

Հազարամյակների ընթացքում, շատ տարբեր գործոններից, օրինակ` երբ դեռ ո՛չ աստված կար ո՛չ օրենք, որոշումները վաժակն էր կայացնում, այ ըտեղից սկսած, ստեղծվել են բարոյական նորմեր, որոնք էլ, մի քիչ չափազանցնելով, մի քիչ հարմարացնելով գրվել են Աստվածաշնչում, հիմա դա գրականաություն չի, դա ընդամենը մարդկանց ապրած հազարամյակների փորձնա` մի քիչ ձևափոխած ու հարմարեցրած:

Այժմյան այսպես կոչված «բարոյական նորմերի հավաքածուն» բավականին հին ժամանակներում ա գրվել ու հիմա նրա որոշ բարոյական նորմեր, խրատներ իմ կողմից ուղղակի անընդունելի կամ դաժը ղժժալու են: Խոսքը սրա մասին էր:
Ես չեմ հասկանում դու հավատու՞մ ես Աստծուն, Աստվածաշունչը ամբողջությամբ քո սրտո՞վ ա թե չէ...տեսակետդ պարզ չի էս հարցում:

[Chuk]

Չի ասել, բայց փաստացի «կրոնական հումոր» թեմա չունենք բաժնում, ոնց որ ասենք քաղաքականության բաժնում ա

Դե եթե անկեղծ, քաղաքական հումոր թեմայի էնտեղ լինելն ա աբսուրդ, պետք ա լիներ զվարճալի բաժնում

Իսկ օրինակ «անեկդոտներ» բաժնում ունենք «Կրոնական անեկդոտներ» թեմա, որը որևէ մեկի մտքով չի անցել փակել կամ արգելել:

[enna]

իմ կարծիքով երկու կողմն էլ արդեն վախուց ա անցել սահմանը՝

ա. օրինակ Ռայի բացած թեման, հա բան չունեմ ասելու, շատ բաներ ինձ համար էլ են ծիծաղելի, զավեշտալի, բայց էտ նույնն ա ոնց որ Աֆրիկյան ցեղերի մասին թեմա բացես նման նախաբանով «Եկեք ստեղ տեղադրենք այս ցեղերի ծիծաղելի, զվարճալի սովորույթները ու քննարկենք, թե ինչքան խնդալու է իրենց հավատքը»... ԻՀԿ, ամեն մարդ ազատ ա դա ծիծաղելի համարել ու դրա մասին բարձրաձայն արտահայտվել, բայց հատուկ էտ նպատակով ու էտ շեշտադրումով թեմա բացելը պրովոկացիա ա:

բ. իսկ մյուս կողմը էն գլխից ա համը հանել, արդեն մի քանի հազար տարի, ու Հայաստանի նման երկրներում դա շարունակվում ա նույն ագրեսիայով ու ջանասիրությամբ՝ կրոնը ընդունելով որպես բարոյական արժեքների հիմք ու անխնա քարկոծելով դրանից շեղվողներին: Ակումբում էլ դա կա, «սուրբ» նորմերի/ արժեքների / և այլնի ցանկացած քննադատություն դիտվում ա որպես վիրավորանք:

Ես տեսնում եմ աթեիստների ծայրահեղականությունը, բայց տեսնում եմ նաև Հայաստանում էլ ավելի ակտիվ ու աճող կրոնական ծայրահեղականությունը: Դե հիմա ինձ պատասխանի Շինարար ջան, խի՞ պետք է ես ազնվություն ցուցաբերեմ ու երկուսն էլ քննադատեմ, բայց օրուգիշեր բարոյականության մասին խոսող «հավատացյալը» ազնվություն չունենա իրա կրոնում առկա ծայրհեղականության մասին ուղիղ խոսելու:

ա. ո՞վ ա դնում էդ սահմանները: Սահմաններ չկան, չնայած դրան կան ուրիշ նորմեր, որոնք պարտադիր են, եթե դու մարդ ես:
Սկսենք նրանից, որ դու մուտք չունես դեպի էդ ավանդույթները: Դու դրա մասը չես և պատկերացում չունես, թե դա ինչ ա,ինչի համար: Նույնն էլ վերաբերվում ա կրոններին, հավատին:
Հավատը ներսում ա և դա պատկանում ա միմիայն տվյալ մարդուն: Դու ոչ մի իրավունք չունես մտնելու մյուսի ներսը կամ առանց մտնելու խոսես դրանից:
բ. դա ունի իր պատմական հիմքերը:

Իսկ ո՞վ ա ասել, որ հավատացյալը պիտի նստի խոսա իր կրոնի ծայրահեղականությունների մասին: Շատ դեպքերում մարդը իր սեփական հավատի մասին պատկերացում չունի:

[Ուլուանա]

Ճիշտ ես Ան միգուցե իմաստ չկա դա նշելու, բայց դե կրոնը մի քիչ ուրիշ ա, որոշ մարդիկ, մենակ դրա օգնությամբ են ապրում, դրանով են սնվում, դա ա նրանց ուժ տալիս ու ինձ թվումա իրանց հետ պետք է զգուշ լինել կարծիք արտահայտելուց, որովհետև վերջիվերջո, կարող ա ինչքան թանկ իմ մայրն ա իմ համար, եդքան թանկ Հիսուսնա նրանց համար:

Հասկանում եմ, որ տենց կարող ա լինել։ Մի կողմից համաձայն եմ, որ ուրիշի սրբությունը պետք ա հարգել, բայց մյուս կողմից էլ էդ նույն ձևով, ոնց որ Այվին էր նշել, կարող ա մեկի համար էլ Սևակը սրբություն լինել, ուրեմն պիտի պահանջի կամ ակնկալի, որ ոչ ոք Սևակին չքննադատի՞, եթե չի հավանում։ Իսկ քննադատելիս երբեմն իսկապես բարդ ա էդ սահմանը տեսնելը։ Էս դեռ էն դեպքում, երբ իսկապես ուզում ես տեսնել, բայց մեծ մասամբ մարդկանց առանձնապես չի էլ հուզում՝ անցնում են էդ սահմանը, թե չէ։ Ես ինքս հաճախ ուղղակի խուսափում եմ որոշ երևույթների մասին կարծիք հայտնելուց, որովհետև զգում եմ, որ ի վիճակի չեմ էնպես արտահայտվել, որ համ լրիվ անկեղծ, սրտիցս ասեմ, համ էլ չվիրավորեմ որևէ մեկին։ Սա էլ երևի կոչվում ա կրոնական հանդուրժողականություն, որը, իմ կարծիքով, այլ կերպ գոյություն չունի ուղղակի։ Չկա հանդուրժողականություն, եթե էդ բառի տակ չենք հասկանում պարզապես լռելը։ Ես չեմ կարող երկու իրար հակասող բաներ միաժամանակ ճիշտ համարել (խոսքը կրոնի ու գիտության մասին չի), իսկ եթե մյուսը խայտառակ սխալ, անհեթեթություն ու ապուշություն եմ համարում, ես կարող եմ ընդամենը դա չբարձրաձայնել, բայց մտքումս էլ հո ասու՞մ եմ։

Մի խոսքով՝ բարդ ա շատ ։ Ես որ վերջնական, սպառիչ լուծում չեմ տեսնում էս հարցին։ Միակ բանը, որ կարող ենք անել իրավիճակը գոնե ինչ–որ չափով բարելավելու համար, ընդհանրապես որևէ ծաղրից ամեն գնով զերծ մնալն ա, որը, կարծում եմ, մարդկանց չնչին մասը միայն կուզենա անել, ցավոք։

[Արամ]

Ես չեմ հասկանում դու հավատու՞մ ես Աստծուն, Աստվածաշունչը ամբողջությամբ քո սրտո՞վ ա թե չէ...տեսակետդ պարզ չի էս հարցում:

Խի՞, որ ասեմ հավատում եմ, սկսես քարկոծել, որ ասեմ չեմ հավատում իմ կողմից խոսա՞ս:
Ի՞նչ կարևոր ա, համենայն դեպս ես իմը դնում եմ մի կողմ ու փորձում եմ, ինչքանով որ հնարավոր ա օբյեկտիվ լինել էս հարցում:

Հ.Գ. Չուկ են բառը, ո՞նց էր:

[Արամ]

կրոնական հանդուրժողականություն, որը, իմ կարծիքով, այլ կերպ գոյություն չունի ուղղակի։ Չկա հանդուրժողականություն, եթե էդ բառի տակ չենք հասկանում պարզապես լռելը։ Ես չեմ կարող երկու իրար հակասող բաներ միաժամանակ ճիշտ համարել (խոսքը կրոնի ու գիտության մասին չի), իսկ եթե մյուսը խայտառակ սխալ, անհեթեթություն ու ապուշություն եմ համարում, ես կարող եմ ընդամենը դա չբարձրաձայնել, բայց մտքումս էլ հո ասու՞մ եմ։

Ան գրեթե համաձայն եմ հետդ: Բայց դեռևս ինչքան գրառում արել եմ ակումբում` կրոնին վերաբերվող, չափը հաստատ չեմ անցել, համենայն դեպս, ոչ մեկի համոզմունքը չեմ վիրավորել: Թե՛ աթեիստների, թե՛ հավատացյալների:

[Chuk]

Հ.Գ. Չուկ են բառը, ո՞նց էր:

Ագնոստիկ, Արամ ջան