Ինտրովերտի անկյուն

[Վիշապ]

Իհարկե մարդկային հատկանիշները ստատիկ չեն, բայց մի ծայրահեղությունից մյուսը դժվար անցնեն։ Իսկ ինտրովերտության-էքստրավերտության մասին կարևոր ա իմանալ մարդկանց լավ հասկանալու համար։ Ասենք, սկսած կրթական համակարգից։ Էրեխեք կան, որ ուղղակի չեն սիրում/չեն կարողանում խմբերում աշխատել, ու անընդհատ խմբային աշխատանքի մղելն իրանց համար եքա սթրես ա։ Իհարկե, կարևոր ա, որ անկախ նրանից մարդն ինտրովերտ ա, թե էքստրավերտ, խմբում աշխատելու որոշակի հմտություններ ունենա, բայց ինտրովերտին անընդհատ սթրեսի մեջ գցելով էդ հարցը չես լուծի։ Կամ նույնիսկ հասարակ մարդկային հարաբերություններում։ Ասենք, երբ ինտրովերտ հասարակության մեջ ընկերներիցս մեկն ասում ա՝ արի կիրակի գնանք սուրճ խմելու, հանգիստ կարամ պատասխանեմ, թե՝ կներես, կիրակի բազմոցին պիտի վեր ընկնեմ, չեմ կարա։ Նույնն ասես էքստրավերտ հասարակության մեջ, քեզ ծույլ կհանեն կամ կվիրավորվեն, որ չես ուզում իրենց տեսնել։ Դրա համար կարևոր ա էս հատկանիշների մասին իմանալը։

Ինտրովերտություն-էքստրավերտություն տերմիններն էլ Յունգն ա առաջարկել, ոչ թե Այզենկը։ Ուրիշ հարց ա, որ էդ թեստերից շատերի պսիխոմետրիկ պարամետրերը շատ ցածր են, դրա համար թեստը մեկ քեզ ինտրովերտ ա հանում, մեկ՝ էքստրավերտ։ Բայց դու ինքդ էդ թեստերից էլ լավ գիտես, թե ինչպիսին ես, ու եթե հավասարապես քեզ ինտրովերտ ու էքստրավերտ ես զգում, ավելի հավանական ա, որ մոտավորապես հենց մեջտեղում ես։

Ֆրոյդն էլ, Յունգն էլ բավական հակագիտական են, բայց Յունգի առաջարկած տերմիններն էսօրվա հոգեբանությունը զարգացրել ա, նյուանսներ ավելացվել, իսկ Ֆրոյդի տեսությունները մնացել են անցյալում կամ էլ մենակ հարուստների կայֆ։

Ինչ վերաբերում ա մարդու կողմից մանիպուլացնելուն ու կառավարելուն, իհարկե հնարավոր ա, բայց ոչ երկար ժամանակով։ Էս թեմայում գրող ինտրովերտները կհաստատեն, որ լինում ա, որ մեկ էլ դառնում են շփվող ու շատախոս, բայց դրանից հետո պետք ա լինում տանը վեր ընկնել, որ վերականգնվեն։

Փաստորեն կարելի է հանգել հետևյալ պրիմիտիվ ու մակերեսային եզրակացությանը՝ շփվող ու շատախոս մարդիկ ավելի լավ թիմային աշխատողներ են, քան թե ինքնամփոփ ու լռակյաց մարդիկ: Իմ 18 տարվա աշխատանքային փորձը առնվազն ինձ ցույց է տալիս, որ մարդուս աշխատելու ունակությունը, հարգելիս, ավելի շատ կախված է դաստիարակությունից, քան թե բնավորությունից: Եթե մարդը շատախոս է, դա անպայմանորեն չի վկայում նրա ինֆորմատիվ, համագործակցող, պատասխանատու ու թիմակիցների նկատմամբ հարգալից ու հոգատար լինելու մասին, երբեմն ճիշտ հակառակն է: Ուժեղ և ամենակարևորը՝ ինֆորմացված (կարդա զարգացած) անհատականությունները սովորաբար շատ մարդկանց կարիքը չեն զգում, բայց միևնույն ժամանակ ավելի լավ թե թիմային, թե ինքնուրույն աշխատողներ են: Չկան ինտրավերտ ու էքստրավերտ հասարակություններ, կան քաղաքակիրթ և ոչ այնքան հասարակություններ: Անզուսպ շատախոս լինելը չի վկայում մարդուս էքստրավերտության մասին, այլ խոսում է անդաստիարակության, կուլտուրայի պակասի, ինչպես նաև գուցե թույլ նյարդերի և հոգեբանական խնդիրներ ունենալու մասին, և այդ ամենը իրար հետ փոխկապված են ու որոնց մեջ նաև, ես հակված եմ համաձայնվելու ծերուկ Ֆրոյդի հետ, վճռորոշ դեր է խաղում մարդուս մանկական կյանքն ու դաստիարակությունը: Հա, կան էքստրավերտությունն ու ինտրավերտությունը, բայց միայն դրանց վրա հիմնվելով որևէ բան որոշելը, կամ մարդանց դասակարգելը սահմանափակություն է և անարդարացի: Իմ համբա... համեստ կարծիքով:

[Katka]

Տառապանք ա էքստրավերտների մեջ հայտնվելը: Անընդհատ ամեն ինչ կանեն, որ մի բան ասես: Հը՞, բա դու ի՞նչ ես մտածում: Բա դե մի բան էլ դու ասա: Բա խի՞ ես տխուր: Աղմուկ, բողոք, լիքը ավելորդ ինֆորմացիա: Բայց դե ուրախ ա իրանց հետ մեկ-մեկ ու իրականում ինձ հանդիպած էքստրավերտ մարդկանց մեծ մասը խորքերում ինտրովերտ են ու լիքը տխուր: Մոտեցում ա էլի շփման, թե՞ հորմոններն են մեղավոր

[StrangeLittleGirl]

Փաստորեն կարելի է հանգել հետևյալ պրիմիտիվ ու մակերեսային եզրակացությանը՝ շփվող ու շատախոս մարդիկ ավելի լավ թիմային աշխատողներ են, քան թե ինքնամփոփ ու լռակյաց մարդիկ: Իմ 18 տարվա աշխատանքային փորձը առնվազն ինձ ցույց է տալիս, որ մարդուս աշխատելու ունակությունը, հարգելիս, ավելի շատ կախված է դաստիարակությունից, քան թե բնավորությունից: Եթե մարդը շատախոս է, դա անպայմանորեն չի վկայում նրա ինֆորմատիվ, համագործակցող, պատասխանատու ու թիմակիցների նկատմամբ հարգալից ու հոգատար լինելու մասին, երբեմն ճիշտ հակառակն է: Ուժեղ և ամենակարևորը՝ ինֆորմացված (կարդա զարգացած) անհատականությունները սովորաբար շատ մարդկանց կարիքը չեն զգում, բայց միևնույն ժամանակ ավելի լավ թե թիմային, թե ինքնուրույն աշխատողներ են: Չկան ինտրավերտ ու էքստրավերտ հասարակություններ, կան քաղաքակիրթ և ոչ այնքան հասարակություններ: Անզուսպ շատախոս լինելը չի վկայում մարդուս էքստրավերտության մասին, այլ խոսում է անդաստիարակության, կուլտուրայի պակասի, ինչպես նաև գուցե թույլ նյարդերի և հոգեբանական խնդիրներ ունենալու մասին, և այդ ամենը իրար հետ փոխկապված են ու որոնց մեջ նաև, ես հակված եմ համաձայնվելու ծերուկ Ֆրոյդի հետ, վճռորոշ դեր է խաղում մարդուս մանկական կյանքն ու դաստիարակությունը: Հա, կան էքստրավերտությունն ու ինտրավերտությունը, բայց միայն դրանց վրա հիմնվելով որևէ բան որոշելը, կամ մարդանց դասակարգելը սահմանափակություն է և անարդարացի: Իմ համբա... համեստ կարծիքով:

Չէ՛, Վիշապ, դու պրիմիտիվացնում ես: Ես չեմ ասել, թե շփվող ու շատախոս մարդիկ ավելի լավ թիմային աշխատողներ են, այլ ասել եմ, որ իրենց մոտ դա ավելի բնական ու հեշտ ա ստացվում: Ու կան էքստրավերտ ու ինտրովերտ հասարակություններ: Հենց քո ԱՄՆ-ն տիպիկ էքստրավերտ հասարակություն ա: Չգիտեմ, դու շատախոս ու շփվողն ես անկիրթ համարում, բայց հենց քո հասարակության մեջ լռակյաց լինելն ա անկրթություն համարվում: Ու ստեղ անզուսպ շատախոսության մասին չի խոսքը, այլ ընդհանրապես շփվելու ցանկության, հավեսի ու ուղղակի որոշակի չափով խոսելու: Նույն Դանիայում ամերիկացիները զարհուրում են, թե մարդիկ ինչ կարգի անքաղաքավարի են, մինչդեռ ուղղակի ինտրովերտ հասարակություն ա, էստեղ ընդունված չի անծանոթ մարդուն ժպտալ, բարևել կամ անգամ որևէ բան հարցնել: Չգիտեմ, ինձ թվում ա՝ դու ես ավելի պրիմիտիվացնում՝ էքստրավերտներին սարքելով անզուսպ շատախոս, որովհետև դա չի իրանց բնութագրական հատկանիշը, այլ էն, որ իրանք սիրում են/հաճույք են ստանում մարդկային շփումներից:

[Վիշապ]

Չէ՛, Վիշապ, դու պրիմիտիվացնում ես: Ես չեմ ասել, թե շփվող ու շատախոս մարդիկ ավելի լավ թիմային աշխատողներ են, այլ ասել եմ, որ իրենց մոտ դա ավելի բնական ու հեշտ ա ստացվում: Ու կան էքստրավերտ ու ինտրովերտ հասարակություններ: Հենց քո ԱՄՆ-ն տիպիկ էքստրավերտ հասարակություն ա: Չգիտեմ, դու շատախոս ու շփվողն ես անկիրթ համարում, բայց հենց քո հասարակության մեջ լռակյաց լինելն ա անկրթություն համարվում: Ու ստեղ անզուսպ շատախոսության մասին չի խոսքը, այլ ընդհանրապես շփվելու ցանկության, հավեսի ու ուղղակի որոշակի չափով խոսելու: Նույն Դանիայում ամերիկացիները զարհուրում են, թե մարդիկ ինչ կարգի անքաղաքավարի են, մինչդեռ ուղղակի ինտրովերտ հասարակություն ա, էստեղ ընդունված չի անծանոթ մարդուն ժպտալ, բարևել կամ անգամ որևէ բան հարցնել: Չգիտեմ, ինձ թվում ա՝ դու ես ավելի պրիմիտիվացնում՝ էքստրավերտներին սարքելով անզուսպ շատախոս, որովհետև դա չի իրանց բնութագրական հատկանիշը, այլ էն, որ իրանք սիրում են/հաճույք են ստանում մարդկային շփումներից:

Իրար բարևելն ու ժպտալը ԱՄՆ ում քաղաքավարության ժեստ է ու ամենևին չի նշանակում, որ բոլոր ամերիկացիք սիրում են շփվել, որովհետև բարև-ոնց ես-ից այն կողմ մեծամասամբ խոսակցությունը չի շարունակվում: Ընդհանրապես նման է, որ դու ամերիկացիներին լավ չես ճանաչում, նրանք բազմազան են և բազմաբնույթ:

[StrangeLittleGirl]

Իրար բարևելն ու ժպտալը ԱՄՆ ում քաղաքավարության ժեստ է ու ամենևին չի նշանակում, որ բոլոր ամերիկացիք սիրում են շփվել, որովհետև բարև-ոնց ես-ից այն կողմ մեծամասամբ խոսակցությունը չի շարունակվում: Ընդհանրապես նման է, որ դու ամերիկացիներին լավ չես ճանաչում, նրանք բազմազան են և բազմաբնույթ:

Բայց հենց էդ ա. էքստրավերտ հասարակության ժեստ ա, ու անում ես, նույնիսկ եթե ինտրովերտ ես կամ սովոր չես դրան: Իսկ Սկանդինավիայում քաղաքավարության ժեստ ա դիմացինին հանգիստ թողնելը: Ու եթե հարցնում են «ոնց ես», իսկականից ուզում են իմանալ՝ ոնց ես, ոչ թե որպես քաղաքավարության ժեստ: Կամ նույն small talk-ը, որ ամերիկացիների մոտ շատ լավ ա ստացվում ու գրեթե պարտադիր պայման ա նոր ծանոթությունների դեպքում, արի ու տես, որ Սկանդինավիայում չի աշխատում. ինտրովերտները տանել չեն կարողանում small talk:

Ես ամենևին չեմ ժխտում ԱՄՆ բազմազանությունն ու բազմապիսիությունը, ոչ էլ առավելևս բացառում եմ, որ էնտեղ ինտրովերտներ կան: Ուղղակի քաղաքավարության ու այլ նորմեր կառուցված են հիմնվելով էքստրավերտների, ոչ թե ինտրովերտների պահանջների վրա:

[Վիշապ]

Բայց հենց էդ ա. էքստրավերտ հասարակության ժեստ ա, ու անում ես, նույնիսկ եթե ինտրովերտ ես կամ սովոր չես դրան: Իսկ Սկանդինավիայում քաղաքավարության ժեստ ա դիմացինին հանգիստ թողնելը: Ու եթե հարցնում են «ոնց ես», իսկականից ուզում են իմանալ՝ ոնց ես, ոչ թե որպես քաղաքավարության ժեստ: Կամ նույն small talk-ը, որ ամերիկացիների մոտ շատ լավ ա ստացվում ու գրեթե պարտադիր պայման ա նոր ծանոթությունների դեպքում, արի ու տես, որ Սկանդինավիայում չի աշխատում. ինտրովերտները տանել չեն կարողանում small talk:

Ես ամենևին չեմ ժխտում ԱՄՆ բազմազանությունն ու բազմապիսիությունը, ոչ էլ առավելևս բացառում եմ, որ էնտեղ ինտրովերտներ կան: Ուղղակի քաղաքավարության ու այլ նորմեր կառուցված են հիմնվելով էքստրավերտների, ոչ թե ինտրովերտների պահանջների վրա:

Ջանս, էդ ժեստը գեներից չի բխում և չի գալիս նրանից, որ ամերիկացիների ուշքը գնում է շփվելու համար, այլ գալիս է դաստիարակությունից՝ երեխաներին սովորեցնում են հանդիպելիս ժպտալ-բարևել, փոքր-ինչ աննշան անախորժության համար ներողություն խնդրել, չնչին վերաբերմունքի համար շնորհակալություն հայտնել, և հաճելի օր մաղթել հեռանալիս:
Ու դու մոռանում ես, որ ամերիկացիների նախնիները այնուամենայնիվ չբարևող ու խոժոռադեմ եվորպացիներն են:
Առաջին անգամ երբ անգլիացիներն ու իսպանացիները հասան տեղ, ես վստահ եմ, որ նրանք ոչ ժպտացել են, ոչ էլ ժամանակ ծախսել տեղացիների կյանքի մասին հետաքրքրվելու, կամ հետաքրքիր զրույց ծավալելու առաջնորդների հետ, սատանան տանի:
Ավելի լավ է դու ուսումնասիրես, թե հատկապես երբվանից ամերիկացիները սկսեցին իրար արտաքուստ բարյացկամության ժեստեր ցույց տալ հանդիպելիս, սա կարծում եմ քո ենթադրած էքստրավերտության հետ ամենևին կապ չունի, ու այսպիսով կարող ես հանգիստ թաղել հոգեբանության այն բոլոր դասագրքերը, որտեղ գրված է, թե ամերիկացիները էքստավերտ են, կամ գնդակահարել դասախոսներիդ :Ճ

Ամերիկացիները իրենց զենք կրելու իրավունքից ավելի շատ սիրում են իրենց մենությունն ու անձնական կյանքը:
Դու արի և փորձիր չափից ավելի էքստրավերտ հարցեր տալ և խոսակցության մեջ քաշել միջին վիճակագրական ամերիկացուն, տես ինչ կստացվի:
Ամերիկան դրախտավայր է քո չափորոշիչներով ինտրավերտ մարդկանց համար, այստեղ կարելի է տարիներով քարշ գալ ամբոխների մեջ, ժպտալ բոլորին և մնալ միայնակ:
Իսկ հրավերը մեժելու համար որևէ հարգելի պատճառ մոգոնելու կարիք չկա, բավարար է նշել այլ պլաններ ունենալու մասին, օրինակ ոչ մեկ քեզնից չի նեղանա, եթե դու մերժես ծննդյան փարթիի հրավերը, եթե իհարկե դու հոբելյարի գըրլֆրենդը չես (շատ դեպքերում դա էլ է օքեյ):
Բայց միևնույն է, վերը նշվածը ոչ մի կապ չունի շփվել սիրել չսիրելու հետ, ամերիկացիների մեջ, ինչպես բոլոր մնացածների, կան շփվել սիրող և շփվել չսիրող մարդիկ: Իրար նկատմամբ ժեստերից մարդուս խառնվածքի մասին հետևություն անելը ինձ այնուամենայնիվ մակերեսային է թվում: Վարդան Պետրոսյանն էր կարծեմ ժամանակին մի պատմություն պատմում, որ ինքն ու ընկերը Փարիզում սուրճ խմելիս, ընկերը ակնապիշ նայել է կողքի սեղանի ֆրանսուհուն, վերջինս քաղաքավարի բարևել է, իսկ ընկերոջը թվացել է, թե աղջիկը «տվող» ա, հիմա քեզ միամտաբար թվում է, թե ամերիկացիք «տվող» են :Ճ

[StrangeLittleGirl]

Ջանս, էդ ժեստը գեներից չի բխում և չի գալիս նրանից, որ ամերիկացիների ուշքը գնում է շփվելու համար, այլ գալիս է դաստիարակությունից՝ երեխաներին սովորեցնում են հանդիպելիս ժպտալ-բարևել, փոքր-ինչ աննշան անախորժության համար ներողություն խնդրել, չնչին վերաբերմունքի համար շնորհակալություն հայտնել, և հաճելի օր մաղթել հեռանալիս:
Ու դու մոռանում ես, որ ամերիկացիների նախնիները այնուամենայնիվ չբարևող ու խոժոռադեմ եվորպացիներն են:
Առաջին անգամ երբ անգլիացիներն ու իսպանացիները հասան տեղ, ես վստահ եմ, որ նրանք ոչ ժպտացել են, ոչ էլ ժամանակ ծախսել տեղացիների կյանքի մասին հետաքրքրվելու, կամ հետաքրքիր զրույց ծավալելու առաջնորդների հետ, սատանան տանի:
Ավելի լավ է դու ուսումնասիրես, թե հատկապես երբվանից ամերիկացիները սկսեցին իրար արտաքուստ բարյացկամության ժեստեր ցույց տալ հանդիպելիս, սա կարծում եմ քո ենթադրած էքստրավերտության հետ ամենևին կապ չունի, ու այսպիսով կարող ես հանգիստ թաղել հոգեբանության այն բոլոր դասագրքերը, որտեղ գրված է, թե ամերիկացիները էքստավերտ են, կամ գնդակահարել դասախոսներիդ :Ճ

Ընդհանրապես ստեղ դասախոս-բան մի խառնի։ Ահավոր զարմանալի ա, որ դու էկել, համոզում ես, որ ամերիկացիների էքստրավերտ նորմերը, որոնք ոչ մեկի համար էլ գաղտնիք չեն, ինտրովերտ հասարակության նորմեր են։ Խնդրեմ, էս քեզ մի վիդեո հենց ԱՄՆ-ում ծնված-մեծացած ինտրովերտի մասին ու էդ հասարակության մեջ ինտրովերտ լինելու դժվարությունների մասին։

https://www.ted.com/talks/susan_cain..._of_introverts

Ամերիկացիները իրենց զենք կրելու իրավունքից ավելի շատ սիրում են իրենց մենությունն ու անձնական կյանքը:
Դու արի և փորձիր չափից ավելի էքստրավերտ հարցեր տալ և խոսակցության մեջ քաշել միջին վիճակագրական ամերիկացուն, տես ինչ կստացվի:
Ամերիկան դրախտավայր է քո չափորոշիչներով ինտրավերտ մարդկանց համար, այստեղ կարելի է տարիներով քարշ գալ ամբոխների մեջ, ժպտալ բոլորին և մնալ միայնակ:
Իսկ հրավերը մեժելու համար որևէ հարգելի պատճառ մոգոնելու կարիք չկա, բավարար է նշել այլ պլաններ ունենալու մասին, օրինակ ոչ մեկ քեզնից չի նեղանա, եթե դու մերժես ծննդյան փարթիի հրավերը, եթե իհարկե դու հոբելյարի գըրլֆրենդը չես (շատ դեպքերում դա էլ է օքեյ):
Բայց միևնույն է, վերը նշվածը ոչ մի կապ չունի շփվել սիրել չսիրելու հետ, ամերիկացիների մեջ, ինչպես բոլոր մնացածների, կան շփվել սիրող և շփվել չսիրող մարդիկ: Իրար նկատմամբ ժեստերից մարդուս խառնվածքի մասին հետևություն անելը ինձ այնուամենայնիվ մակերեսային է թվում: Վարդան Պետրոսյանն էր կարծեմ ժամանակին մի պատմություն պատմում, որ ինքն ու ընկերը Փարիզում սուրճ խմելիս, ընկերը ակնապիշ նայել է կողքի սեղանի ֆրանսուհուն, վերջինս քաղաքավարի բարևել է, իսկ ընկերոջը թվացել է, թե աղջիկը «տվող» ա, հիմա քեզ միամտաբար թվում է, թե ամերիկացիք «տվող» են :Ճ

Վիշապ, դու լուրջ սխալ ես հասկանում ինտրովերտ-էքստրավերտ տարբերությունները։ Ինտրովերտի համար հենց էդ ժպտալ-բարևելն ու small talk-ն ա լուրջ խնդիր, թե չէ խորը խոսակցության մեջ ներքաշվելն առանձնապես դժվար չի։ Իսկ էքստրավերտներն արխային կարան ժամերով մնան էդ մակերեսային մակարդակում։ Ինտրովերտ-էքստրավերտությունը անձնական կյանքի հետ կապ չունի։ Ու մեկ էլ ԱՄՆ-ում ապրող ակումբցի ինտրովերտներից հարցրու, տես կասեն ԱՄՆ-ն ինտրովե՞րտ հասարակություն ա։

Իհարկե, համաձայն եմ, որ կան շփվող ու չշվող մարդիկ ԱՄՆ-ում, բայց չշփվողների կյանքը հեշտ չի, որովհետև հասարակությունն իրանցից ուրիշ բաներ ա պահանջում, քաղաքավարության նորմերն ուրիշ են։ Երբ մեկը չի ժպտում ու բարևում, անքաղաքավարի ա համարվում, ոչ թե ինտրովերտ։

[StrangeLittleGirl]

Հ.Գ. Մոռացա ասել, որ Միացյալ Թագավորությունը, ինչպես և Իռլանդիան ու մի շարք այլ ոչ էնքան հարավային եվրոպական պետություններ էքստրավերտ հասարակություններ են։ Նենց որ զարմանալի չի, որ իրենց էքստրավերտական նորմերը հետները տարել են ԱՄՆ։

Էս հոդվածն էլ թեև գիտական հիմք չունի, բայց շատ լավ արտացոլում ա մարդկանց անձնական փորձը թե՛ ԱՄՆ-ում, թե՛ ինտրովերտ հասարակություններում: Քոմենթներում էլ էդ բոլորը ևս մեկ անգամ հաստատվում են:

Ու բոց ա, որ քոմենթներում մի ֆին ասում ա, որ շվեդները ամբիվերտ են: ։D պարզ ա, իրանց տեսանկյունից ամբիվերտ են:

[Ուլուանա]

Եսիմ, ես չէի ասի, թե ԱՄՆ–ը տենց տիպիկ էքստրավերտ հասարակություն ա, բայց հաստատ ինտրովերտ էլ չի։ Ասենք, Հայաստանի համեմատ ինտրովերտ ա, Սկանդինավյան երկրների համեմատ՝ էքստրավերտ ։ Բայց, այ, small talk–ը, որ տիպիկ ամերիկյան երևույթ կարելի ա համարել, ահագին համը հանում ա ։ Ուղղակի էստեղ սենց մի պահ կա. ԱՄՆ–ում էդ small talk–ը, կարելի ա ասել, զուտ քաղաքավարական ժեստ ա, իսկ, օրինակ, Հայաստանում՝ ինքնաբուխ ու բնական պահանջ։ Ուրիշ բան, որ ԱՄՆ–ի ու Հայաստանի small talk–երն էլ են իրարից ահագին տարբերվում։ ԱՄՆ–ում մարդիկ լրիվ առանց հետաքրքրության ու պատասխանի ակնկալիքի ամեն պատահած ծանոթ ու անծանոթի կարող են ասել՝ Hi, how are you?, ու դրանից ավել չխորանալ, իսկ Հայաստանում ցանկացած small talk "big talk"–ի վերածվելու միտում ունի ։

[Վիշապ]

Վիշապ, դու լուրջ սխալ ես հասկանում ինտրովերտ-էքստրավերտ տարբերությունները։ Ինտրովերտի համար հենց էդ ժպտալ-բարևելն ու small talk-ն ա լուրջ խնդիր, թե չէ խորը խոսակցության մեջ ներքաշվելն առանձնապես դժվար չի։

Արաաաա, ես էլ գլուխ էի կոտրում հասկանալու, վերջապես հասկացա. Ինտրովերտները փաստորեն այն նորելուկ էմիգրանտներն են, որոնք չգիտեն թե ոնց պատասխանել, երբ բռի էքստրավերտ ամերիկացին գոռում է՝ «hey, what's up?», «what's going on?» կամ «how you doin'?», օրինակ ես մի չորս տարի առաջ բեսամփ ինտրովերտ էի, չգիտեի մանթոյից գլուխս ուր առնեի փախնեի, հետո գուգլ արեցի, ու պարզվեց, որ այդ հարցերի համար իրականում շատ հեշտ պատասխաններ կան ու այդպես մի կերպ ազատվեցի ծանր հոգեբանական ապրումներիցս ։Ճ

Երկրորդ տարբերակ։ ինտրովերտները այն մարդիկ են, որոնց թվում է, թե երկիր մոլորակի պտույտն ու գալակտիկայի շարժման ուղղությունը կախված է իրենց ներկայացնելու ու բարևելու ձևից, ուստի սարսափում են, երբ իրենց առաջ խնդիր է դրվում ժպտալ, «բարև-ոնց ես»-ը կատարելու։

Հ․Գ․ Թարկում եմ։ Ինձ համար համոզվեցի, որ մի քանի «գիտնական» հավայի յուղ են վառել, մարդիկ էլ լուրջ են ընդունել։

[StrangeLittleGirl]

Արաաաա, ես էլ գլուխ էի կոտրում հասկանալու, վերջապես հասկացա. Ինտրովերտները փաստորեն այն նորելուկ էմիգրանտներն են, որոնք չգիտեն թե ոնց պատասխանել, երբ բռի էքստրավերտ ամերիկացին գոռում է՝ «hey, what's up?», «what's going on?» կամ «how you doin'?», օրինակ ես մի չորս տարի առաջ բեսամփ ինտրովերտ էի, չգիտեի մանթոյից գլուխս ուր առնեի փախնեի, հետո գուգլ արեցի, ու պարզվեց, որ այդ հարցերի համար իրականում շատ հեշտ պատասխաններ կան ու այդպես մի կերպ ազատվեցի ծանր հոգեբանական ապրումներիցս ։Ճ

Երկրորդ տարբերակ։ ինտրովերտները այն մարդիկ են, որոնց թվում է, թե երկիր մոլորակի պտույտն ու գալակտիկայի շարժման ուղղությունը կախված է իրենց ներկայացնելու ու բարևելու ձևից, ուստի սարսափում են, երբ իրենց առաջ խնդիր է դրվում ժպտալ, «բարև-ոնց ես»-ը կատարելու։

Հ․Գ․ Թարկում եմ։ Ինձ համար համոզվեցի, որ մի քանի «գիտնական» հավայի յուղ են վառել, մարդիկ էլ լուրջ են ընդունել։

Վիշապ, կայֆեր ես բռնում, բայց իրականում երկրորդ տարբերակն ա ու էդ շատ տխուր ա: ԱՄՆ-ում կան լիքը էնտեղ ծնված-մեծացածներ, որ նեղվում են էքստրավերտ վարքուբարքից: Ու ահավոր տխուր ա որ էքստրավերտները ոչ մի կերպ չեն ուզում հասկանալ ինտրովերտների ներքին պահանջները: Հետաքրքիր ա, որ ընդամենը մի քանի գրառուշ առաջ ասում էի, որ էքստրավերտները ժխտում են ինտրովերտների գոյությունը, իսկ դու էկել, պարզապես ապացուցում ես, որ իրոք էդպես ա:

[Վիշապ]

Վիշապ, կայֆեր ես բռնում, բայց իրականում երկրորդ տարբերակն ա ու էդ շատ տխուր ա: ԱՄՆ-ում կան լիքը էնտեղ ծնված-մեծացածներ, որ նեղվում են էքստրավերտ վարքուբարքից: Ու ահավոր տխուր ա որ էքստրավերտները ոչ մի կերպ չեն ուզում հասկանալ ինտրովերտների ներքին պահանջները: Հետաքրքիր ա, որ ընդամենը մի քանի գրառուշ առաջ ասում էի, որ էքստրավերտները ժխտում են ինտրովերտների գոյությունը, իսկ դու էկել, պարզապես ապացուցում ես, որ իրոք էդպես ա:

Ինձ թվում է, դու ու այդ հայտնի «գիտնականները» տոննաներով բարդ տերմինաբանություն ու բացատրություններ են տվել մի այնպիսի պարզ երևույթի, ինչպիսինն է կաշկանդվածությունը։ Ու այդ երևութը ճոռոմացնելով, ոչ թե լուծումներ եք տալիս, այլ սա համարում եք նորմա, այսինքն նման մարդկանց պետք է «հասկանալ» ու հանգիստ թողնել, որ տապակվեն իրենց կոմլեքսների մեջ։ Ես սա ասում եմ, որովհետև ինքս երկար ժամանակ ամաչկոտ ու կաշկանդված եմ եղել, ու ապուշ վիճակ էր, երանի մի քիչ շուտ խելք ունենայի ու էդ ապուշ կոմպլեքսներից շուտ ազատված լինեի։ Մոտավորապես նման է էն անեկդոտին, որ տակը չիշիկ անողը գնում է հոգեբանի մոտ, ու սովորում թեթև տանել։
Ամերիկացիները լինելով ռացիոնալ ժողովուրդ, իրենց երեխաներին ճիշտ են դաստիարակում, դրա համար էլ հանգիստ «բրախում» են, ու ստեղի մեծացածները հեշտ ադապտացվող են, շուստրի, իրենց տեղը կյանքում հեշտ գտնող, ոչ թե որոշ բարդույթավոր ազգերի պես՝ ինտրովերտ ։Ճ
Վերջին անգամ եմ պնդում՝ դաստիարակության խնդիր է, որը ուշ ստադիաներում է կարելի է և պետք է վերացնել, իսկ էս տերմինաբանությունն ու բաժանումը ոչ մի խնդիր չի լուծում, ու պետք չի բաժանել ինտրովերտների ու էքստրավերտների ու ինտրովերտներին մեկուսացնել էքստրավերտներից ։Ճ
Done!

[Հայկօ]

Ինձ թվում է, դու ու այդ հայտնի «գիտնականները» տոննաներով բարդ տերմինաբանություն ու բացատրություններ են տվել մի այնպիսի պարզ երևույթի, ինչպիսինն է կաշկանդվածությունը։ Ու այդ երևութը ճոռոմացնելով, ոչ թե լուծումներ եք տալիս, այլ սա համարում եք նորմա, այսինքն նման մարդկանց պետք է «հասկանալ» ու հանգիստ թողնել, որ տապակվեն իրենց կոմլեքսների մեջ։ Ես սա ասում եմ, որովհետև ինքս երկար ժամանակ ամաչկոտ ու կաշկանդված եմ եղել, ու ապուշ վիճակ էր, երանի մի քիչ շուտ խելք ունենայի ու էդ ապուշ կոմպլեքսներից շուտ ազատված լինեի։ Մոտավորապես նման է էն անեկդոտին, որ տակը չիշիկ անողը գնում է հոգեբանի մոտ, ու սովորում թեթև տանել։
Ամերիկացիները լինելով ռացիոնալ ժողովուրդ, իրենց երեխաներին ճիշտ են դաստիարակում, դրա համար էլ հանգիստ «բրախում» են, ու ստեղի մեծացածները հեշտ ադապտացվող են, շուստրի, իրենց տեղը կյանքում հեշտ գտնող, ոչ թե որոշ բարդույթավոր ազգերի պես՝ ինտրովերտ ։Ճ
Վերջին անգամ եմ պնդում՝ դաստիարակության խնդիր է, որը ուշ ստադիաներում է կարելի է և պետք է վերացնել, իսկ էս տերմինաբանությունն ու բաժանումը ոչ մի խնդիր չի լուծում, ու պետք չի բաժանել ինտրովերտների ու էքստրավերտների ու ինտրովերտներին մեկուսացնել էքստրավերտներից ։Ճ
Done!

Չէ, ձյաձ: Մեկը ես, օրինակ, ոչ կաշկանդված եմ, ոչ էլ ինչ-որ տենց շատ խանգարող կոմպլեքսներ ունեմ, ամբողջ օրս էլ գործի բերումով անցնում ա լիքը մարդկանց հետ շփվելով, անծանոթների հետ հանդիպումներով և այլն: Ու շատ լավ ա անցնում, մեր մեջ ասած. բոլորի հետ կարող եմ լեզու գտնել, հավես զրուցակից եմ, բան-ման: Բայց չեմ ուզում: Անում եմ, որովհետև պետք ա, ոչ թե որովհետև ինձ համար հավես ա մարդկանց մոտ խարիզմատիկ, ուրախ, առաջնորդող կերպար լինել: Ու հա, լրիվ մենակությունից բացարձակապես չեմ նեղվում, լրիվ ընդհակառակը. իսկ իմ ճանաչած լիքը էստրավերտներ մենակ ժամանակ խելագարվում են:

[Վիշապ]

Չէ, ձյաձ: Մեկը ես, օրինակ, ոչ կաշկանդված եմ, ոչ էլ ինչ-որ տենց շատ խանգարող կոմպլեքսներ ունեմ, ամբողջ օրս էլ գործի բերումով անցնում ա լիքը մարդկանց հետ շփվելով, անծանոթների հետ հանդիպումներով և այլն: Ու շատ լավ ա անցնում, մեր մեջ ասած. բոլորի հետ կարող եմ լեզու գտնել, հավես զրուցակից եմ, բան-ման: Բայց չեմ ուզում: Անում եմ, որովհետև պետք ա, ոչ թե որովհետև ինձ համար հավես ա մարդկանց մոտ խարիզմատիկ, ուրախ, առաջնորդող կերպար լինել: Ու հա, լրիվ մենակությունից բացարձակապես չեմ նեղվում, լրիվ ընդհակառակը. իսկ իմ ճանաչած լիքը էստրավերտներ մենակ ժամանակ խելագարվում են:

Հրաշալի է։ Ես էլ քեզ նման մեկն եմ (եթե դեմ չես)։ Բայց դու անհանգիստ ե՞ս դրա պատճառով։ Ուզում ե՞ս դրա մասին խոսել-կիսվել, կամ տեստեր լրացնել, որոշել քո ինտրովերտության տոկոսայնությունը ամբոխի մեջ և այլն։ Ես կարծում եմ, որ եթե մարդը կաշկանդված է ու բարև-բարլուսի հետ խնդիր ունի, ապա էդ խնդիրը պետք է լուծել։ Հակառակ դեպքում մնում է մի հատ ուրիշ խնդիր, որոշ շփվել ցանկացող մարդկանց անդաստիարակությունը, որ բութ համառություն ունեն չհասկանալու, որ իրենք որոշ մարդկանց տանձին չեն ու իրենց կարիքը ոմանց հոգևոր-ֆիզիկական տարածքում բացարձակ չի զգացվում։ Դա ոչ թե էստրավերտների կողմից ինտրովերտներին չհասկանալու խնդիր է, որնց որ էստեղ ա փորձում բացատրվել իմ հասկացածով, այլ նեղ աշխարհայացքի ու դաստիարակության խնդիր։

[StrangeLittleGirl]

Վիշապ, քանի ԱՄՆ-ն ինտրովերտ հասարակություն էիր համարում, էքստրավերտներն էին անդաստիարակ ու անկուլտուրական: Հենց պարզվեց, որ էքստրավերտ են, ինտրովերտներին անկուլտուրական հանեցիր: Հավատա, ո՛չ ինտրովերտներն են անկուլտուրական, ո՛չ էքստրավերտները, ո՛չ ինտրովերտները ներքին խնդիրներ ունեն, ո՛չ էքստրավերտները: Քո ասած կաշկանդվածությունը լրիվ ուրիշ երևույթ ա: Էքստրավերտներն էլ կարան դա ունենան կամ չունենան, բայց հետաքրքիր ա, որ հաճախ ինտրովերտներն են կաշկանդված ընկալվում, մինչդեռ հեչ էլ տենց չեն:

Նայի, դու վերցնում, ամբողջ հասարակությունների անկուլտուրական ես հանում: Պատկերացրու, նենց, ոնց որ ամերիկացի ծնողն ա երեխային դաստիարակում, որ պետք ա ժպտալ ու բարևել, հարցնել ոնց ես և այլն, նույն կերպ էլ ֆին ծնողը ջանք չի խնայում, որ երեխային սովորացնի չխոսել, երբ կարևոր ասելիք չունի, մարդկանց անձնական տարածքը չներխուժել (ասել կուզի՝ փարթիի ժամանակ լռակյաց մարդկանց չմոտենալ ու չխոսացնել): ԱՄՆ-ում հայտնված ֆինը կընկալվի որպես ծայրահեղ անկուլտուրական: Նույն կերպ Ֆինլանդիայում հայտնված ամերիկացին: Դրանք հասարակություններ են, տարբեր են, ճիշտ ու սխալ չեն, ու դա պետք ա ընդունել: Ինչ խոսք, հասարակությունը շարժվում ա մեծամասնության սահմանած նորմերով, ու փոքրամասնությունն էնտեղ խեղդվում ա: Ֆինլանդիայում հանդիպել եմ մի քանի ինտրովերտ ամերիկացիների, որոնք իրենց դրախտում էին զգում: Դանիայում էլ հանդիպել եմ մի էքստրավերտ ֆինի, որը Ֆինլանդիայից փախել էր հենց նրա համար, որ ուղղակի սիրում էր մարդկանց հետ շփվել ու խոսել, ու իրան համարում էին անքաղաքավարի: Էկել էր համեմատաբար էքստրավերտ Դանիա ու ավելի լավ էր զգում իրան, բայց ուզում էր Իսպանիա գնալ, որովհետև է՛լ ավելի էքստրավերտ ա հասարակությունը:

Ինչ վերաբերում ա դաստիարակությամբ ամեն ինչ փոխելուն, այ եթե էդ վիդեոն նայեիր, էդպես չէիր ասի: Կարա մարդն էլի իր հասարակության նորմերով դաստիարակված լինի, բայց դա չի նշանակում, որ ինքը փարթիի ժամանակ հինգ հարյուր հոգու հետ ծանոթանալուց ու երկու բառ փոխանակելուց կայֆ ա ստանալու: Դաստիարակության հետ ամեն ինչ կապելով՝ դու բերում, բոլոր մարդկանց դնում ես նույն հարթության վրա ու հակասում քո սկզբնական պնդմանը, որ բոլոր մարդիկ տարբեր են: Ու հա, բոլոր մարդիկ տարբեր են: Դու կարաս ինտրովերտին սովորացնես, թե ոնց պահի իրան հասարակական միջավայրերում, բայց չես կարա սովորացնես, որ դա իրան դուր գա: Դա ա տարբերությունը:

Ու նորից. կարևոր ա մարդկանց ինտրովերտ-էքստրավերտների բաժանելը կամ առնվազն սեփական անձի ու դիմացինի մեջ գիտակցելը էդ տարբերությունները: Խնդրեմ, դու չես փորձում հասկանալ, միանգամից մեկ էքստրավերտներին, մեկ ինտրովերտներին անքաղաքավարի ես համարում: Կարևոր ա էս տարբերությունները տարբեր կոնտեքստներում հասկանալու համար: Ասենք, ես ինձ ահավոր վատ եմ զգում, երբ էքստրավերտ ընկերներս նեղանում են, որ ասում եմ՝ կիրակի տնից դուրս չեմ գալու, բազմոցին եմ վերընկնելու: Դա ընկալում են որպես անձնական վիրավորանք: Մինչդեռ եթե հասկանային ինտրովերտությունս, կհասկանային, որ ինձ շաբաթը մի օր պետք ա մենակ մնալ, որ ուժերս վերականգնեմ: Կամ ասենք երկար ճամփա եմ գնում մեկի հետ: Ինձ համար օքեյ ա ժամերով չխոսելը: Ոչ թե որովհետև անքաղաքավարի եմ կամ կաշկանդված, այլ որովհետև ուղղակի չեմ սիրում խոսել, երբ ասելիք չունեմ: Բայց կարամ կոմպրոմիսի գնամ ու մի քիչ եղանակից խոսեմ, եթե դիմացինն էլ որպես անձնական վիրավորանք չընդունի լռությունս: