Քաղաքական քննարկումներ՝ թեմայից դուրս

[Ձայնալար]

Եթե քո համար հիմք է այն, որ ինքը հանրահավաքային ելույթի ժամանակ խոսում է այն մասին, որ ընդունելի չի անորոշ հանրաքվեի պայմանը, ապա իհարկե կարող եմ վերընթերցել իր ելույթները ու գտնել դա:

Հիմք չի Արտ, չի ասում ինչն ա իրա համար ընդունելի: Ո՞րն ա էն սահմանը զիջումների, որից էն կողմ չի անցնի: Կարող ա հանրաքվեի համաձայն չի, ավելի վատ բանի ա համաձայն:

[Տրիբուն]

Միանշանակ:
Դրա համար էլ ես ուղղակի ծիծաղում եմ բոլոր էն մարդկանց վրա, ովքեր նույնացնում են Սերժի քաղաքականությունն ու Լևոնի գաղափարախոսությունը:

Ապեր, ես ընդունում եմ, որ ես մտավոր թույլ եմ, ու չեմ հասկանում էս պահին տարբերությունը: Եղբայրաբար խնդրում եմ քեզ մի հինգ կետով էտ տարբերությունները ներկայացնել:

[Chuk]

Անորոշ հանրաքվեին դեմ լինել դեռ ամբողջությամբ չի նշանակում էն ինչ որ Բգոն էր ուզում, անորոշ ասելով ես կարամ հասկանամ որ ենթադրենք անորոշ ա էտ տարածքներում ադրբեջանցիներ ապրելու են թե չէ, կամ ասենք քվարկելու են նաև ազատագրված տարածքներում բնակեցվածները թե բուն ԼՂՀ ժողովուրդը, եթե դրան դեմ ես դեռ չի նշանակում որ ասում ես անկախ կարգավիճակ տարծքների դիմաց:

Իսկ երբ ես ասում էի, որ ես էսինչ տարբերակին էի կողմ, ես չեմ ասել, որ Տեր-Պետրոսյանն հենց այդ բառերով ասել է:
Բայց միաժամանակ երբ սեղանին դրված է փաստաթուղթ՝ անորոշ հանրաքվեի մասին ու այդ մասին ասում է նաև հենց իշխանությունը, իսկ մյուս կողմից դրան դեմ է հանդես գալիս Լևոնը, իսկ անորոշին դեմ լինել նշանակում է, որ ցանկանում ես հստակեցնել, որ անկախության երաշխիք կա, նույնացնել այդ երկու տեսակետները ուղղակի ծիծաղելի է:

[Տրիբուն]

Ապեր, նախ, բաց սահմանը անհրաժեշտ բայց ոչ բավարար պայման ա էկոնոմիկայի զարգացման համար, ճիշտ նույն ձևով ոնց որ կաշառակերությունն ու մնացած սոցիալական անարդարությունները… էկոնոմիկան միայն մի ֆակրորից չի կախված… բոլորս էլ գիտենք որ բաց սահմանի դեպքում եթե լֆիկներին չվերացրեցիր բան չի փոխվելու, բայց եթե սահմանդ փակ եղավ ինչքան էլ լֆիկներին վերացնես մեկ ա հետ են գալու… ես կարծում եմ որ նախ լֆիկներին պետք ա վերացնել հետո Ղարաբաղի հարցը լուծել իմ համար հերթականությունը էական ա ինչպես նաև արագությունը… երկրորդ, սահման բացելը թուրքիայից չամադաններով դիշովի ապրանք բերելու համար չի որ օրինակ ես բերում, էկոնոմիկան մասսայաբար հումք ու ապրանք ներկրելու ու արտահանելու ինչպես նաև տարանցիկ երկիր լինելու դեպքում ա զարգանում… հումքը հայաստան չամադաններով չես բերի ոչ էլարտադրանքդ չամադաններով դուրս կհանես… պոյեզը հլա որ աշխարհում ամենախոդի ապարանքափոխադրման միջոց ա իսկ մեր մոտ անգործ վագոնները հայոց ինդիգո երեխաները ականջներով ու ատամներով էսկոմ-էն-կոմ են քաշում (ռեալ փաստ եմ ասում) երրորդ, եթե Հայաստանում մի բուռ գյադեք Բենթլի են քշում չի նշանակում որ փակ սահմանը կապ չունի

Մեֆ ջան, լավ ա որ դու ես ասում, թե առաջին որ հարցը պիտի լուծվի իսկ երկրորդը՝ որը: Ու հիմա մի հատ էլ կարդա Լևոնի ելույթը, ու ասա, քանի բառով ա ինքը ասում, որ երկրի ներսում լիքը պորբլեմներ կան, որ նախ պիտի լուծվեն, որ հետո խոսանք բաց ու փակ սահմանից, ու քանի բառով ա սաղիս Ղարաբաղի ստռաշիլկայով վախացնում: Արդեն իսկականից զզվելի ա դարձել կարդալ էտ ելույթները - ոչ մի ուրիշ պնդիր չկա էս երկրում, վռազ պետք ա փոխզիջել, ու դառնում ենք դրախտ, հայերն էլ սաղ հետ են գալիս Հայաստան, դեմոգրագիական աղետը կանգնում ա:

Վիշապը ճիշտ ա ասում - խայտառակ թսան ելույթ էր: Փոխզիջենք, մոխզիջենք, վռազ սահմանները բացենք, թե չէ հեսա կոտորվելու ենք, պռծնելու ենք գնանք:

Ապեր իմ պարագան տարբեր ա եղել ժամանակի տեսակետից, բայց հասկանում եմ ինչ ես ասում, ոչ ոք էլ չի ասում "ճամփեքը փակ են դրա համար ենք գնում" … բայց որ բառացի չեն ասում, չի նշանակում որ փակ սահմանը էական ֆակտոր չի, մարդիկ շատ բան չեն ասում, չեն ասում որ "էն սրիկան Բենթլի ա քշում դրա համար եմ ուզում գնամ"… դու էկոնոմիստ ես ու գիտես որ փակ սահմանների դեպքում էկոնոմիկան չի զարգանա ու աշխատատեղեր էլ չեն բացվի, եղածն էլ շատ քիչ վճարվող են… ով որ գործ ունի քչից-շատից ղզլբաշիների հետ լավ էլ յոլա ա գնում չէ՞

Քո պարագան, Մեֆ ջան, կիրառելի է լիքը այլ մարդկանց դեպքում: Հայաստանից գաղթածների մեծագույն մասը Հայաստանից գնացել ա անկախ Ղարաբաղի լինել չլինելուց, ու անկախ թուրքիայի հետ սահմանների բաց ու փակ լինելուց:

Քանի որ Իսրայելի օրինակը կարող ա էնքան էլ դուրդ չի գալիս, ուրիշ օրինակ բերեմ: Միջին Ասիայում բոլոր սահմանները բոլորի հետ բաց են, ու լավ էլ բարի դրացի են: Բայց սաղ ռուսաստանը կիրգիզ, տաջիկ ու ուզզբեկ ա, միլլիոններով: Նույն Ադրբեջանը բլոկադայի մեջ չի, բայց Ադրբեջանից էլ են միլլիոններով գաղթում: Ասածս ինչ ա, ախպերս, էտ մարդիկ գաղթում են, քանի որ ապրում են պայթած, թալանչի, այլանդակ երկրներում, նենց ոնց որ մեր երկիրն ա, ու փակ սահմաններ չունեն:

[Երվանդ]

Սեղանին ես չգիտեմ ինչ փաստաթուղթ ա դրված իրականում, տենց ճշգրիտ աղբյուրներ չունեմ, բայց միշտ էլ մեր իշխանությունները հայտարարել են որ առանց ԼՂՀ անկախության ճանաչման, խնդիրը լուծում չունի, եթե քո ասածով լիներ հեն ա էտ անորոշ փաստաթուղթը կստորագրեին էլի, եթե իրանք կողմ են Ադրբեջանը կողմ ա, միջնորդները կողմ են էլ ի՞նչ խնդիր:

[Chuk]

Սկսենք նրանից, որ հակառակ թվացյալ հրատապությանը, ներկա պահին ան­իմաստ ու ավելորդ է խոսել հայ–թուրքական հարաբերությունների կարգավորման մա­սին, քանի որ այն, ինչպես 2008թ. հոկտեմբերից ի վեր բազմիցս պնդել ենք, կախված է բացառապես Ղարաբաղի խնդրի լուծումից կամ, ավելի ճիշտ, Ղարաբաղյան կարգավոր­ման գործընթացում էական տեղաշարժի արձանագրումից։ Իսկ էական տեղաշարժ հասկացության տակ, Մինսկի խմբի համանախագահների միջեւ գոյացած կոնսենսուսի համաձայն, այսօր հասկացվում է ոչ այլ ինչ, եթե ոչ հինգ շրջանների անմիջական վերադարձը Ադրբեջ անին, անորոշ թողնելով ապագայում լուծվելիք մնացյալ սկզբուն­քային հարցերը, ինչպիսիք են, մասնավորապես, խաղաղապահ ուժերի կամ դիտորդ­ների տեղակայումը, Լաչինի միջանցքի ռեժիմը եւ Ղարաբաղի վերջնական կարգավիճա­կը։ Այսինքն, հայկական կողմը կատարում է միանգամայն շոշափելի, կարելի է ասել, նյութական զիջում, դրա դիմաց ստանալով միայն դատարկ ու չերաշխավորված խոս­տում­ներ, եթե, իհարկե, հաշվի չառնենք հաղորդակցության ուղիների մասնակի ապա­շրջափակումը եւ հայ–թուրքական սահմանի բացումը։ Որպես հայկական կողմին ար­վող գրեթե համարժեք փոխհատուցում, շատ է խոսվում տարածքների վերադարձից հետո Ղարաբաղին շնորհվելիք միջանկյալ կարգավիճակի մասին, բայց թե ինչ բովան­դակություն է դա ենթադրում, ոչ ոք չի բացատրում։ Թերեւս բացատրելու կարիք էլ չկա, քանի որ միջանկյալ կարգավիճակի էությունն, ըստ երեւույթին, պարզապես կայանալու է նրանում, որ Ղարաբաղի չճանաչված իշխանություններն այսուհետեւ ճանաչված են համարվելու։

Լևոնի ապրիլի 6-ի ելույթից այս հատվածը (դեռ մյուսները չեմ փորփրում) ցույց է տալիս իր դիրքորոշումը, պրագմատիզմի, անորոշությունը չընդունելու դիրքորոշումը: Ըստ այդմ չի կարելի մի բան զիջել, հստակ չպայմանավորվելով, թե դիմացն ինչ են տալիս: Ու ահա այդ դիրքորոշումը կտրուկ հակասություն ունի ներկայումս վարվող արկածախնդիր քաղաքականության հետ: Իսկ այ կոնկրետ ինքն ինչ է նկատի ունենում, անձամբ ես հասկանում եմ թեկուզ այս հատվածից, բայց բնականաբար դուք կարող եք ասել որ բառացի գրված չի ու հետևաբար կարող է ուրիշ բան է նկատի ունեցել: Անկախ դրանից Սերժի վարած քաղաքականության ու Լևոնի դիրքորոշման մեջ նույնություն մտցնելը, ասածս պատճառով, ուղղակի ծիծաղելի է:

Դա նույնն է որ համեմատես երկու հետևյալ մարդկանց.
1. Վաճառողին փող է տալիս ու ասում է «ինձ տուր այն շալվարը»
2. Վաճառողին փող է տալիս ու ասում է «քո ճաշակով ինձ մի բան տուր»

[Երվանդ]

Կարապետ Ռուբինյանը համամիտ չէ Լևոն Տեր–Պետրոսյանի հետ:

«Առանց Ղարաբաղյան հակամարտության եւ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման Հայաստանն անվտանգության, տնտեսական զարգացման եւ ժողովրդագրական վիճակի բարելավման հեռանկար չունի, անկախ այն հանգամանքից, թե ում ձեռքում կլինի իշխանության ղեկը»,-ՀՀՇ 16-րդ համագումարում հայտարարել էր Լևոն Տեր-Պետրոսյանը։

«7օր»-ի՝ «Համամի՞տ եք վերոնշյալ տեսակետին» հարցին 1995-98թթ. ՀՀ Ազգային ժողովի փոխնախագահ, Քաղբանտարկյալների և հալածյալների կոմիտեի համակարգող Կարապետ Ռուբինյանը պատասխանել է.

-Ո՛չ, համամիտ չեմ։

Նա նշել է, որ մանրամասնելու համար, թե հատկապես որ տեսանկյուններից ինքը համամիտ չէ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կարծիքին, հարկավոր է մի ամբողջ հոդված գրել։
7օր.ամ

[Chuk]

Սեղանին ես չգիտեմ ինչ փաստաթուղթ ա դրված իրականում, տենց ճշգրիտ աղբյուրներ չունեմ, բայց միշտ էլ մեր իշխանությունները հայտարարել են որ առանց ԼՂՀ անկախության ճանաչման, խնդիրը լուծում չունի, եթե քո ասածով լիներ հեն ա էտ անորոշ փաստաթուղթը կստորագրեին էլի, եթե իրանք կողմ են Ադրբեջանը կողմ ա, միջնորդները կողմ են էլ ի՞նչ խնդիր:

Մենք շատ վաղուց իշխանությունից ազնիվ խոսք չենք լսել, իսկ բոլոր այն հայտարարությունները, որոնց մասին ասում ես, ուշադիր լինելու դեպքում կտեսնես, որ խիստ կռուտիտավարի են, որոնց տակ կարելի է ճիշտ հակառակն էլ հասկանալ (օրինակ՝ ինքնավարություն Ադրբեջանի կազմում): Այս առումով ընդդիմության փաստացի առաջնորդի վերջին խոսքը, որտեղ ինքը ևս մեկ անգամ հաստատուն ներկայացրեց իր դիրքորոշումը (անկախ նրանից, թե մեզնից ով ինչպես է այդ դիրքորոշմանը վերաբերվում) ու միաժամանակ կոչը, որ իշխանությունը փակագծերը վերջապես բացեն ու իրենք էլ անկեղծանան ժողովրդի հետ հարգանքի արժանի է:

Որովհետև ակնհայտ է, որ այս դիրքորոշման արտահայտությամբ ու անկեղծությամբ ինքը մի հսկա խմբին տրամադրեց իր դեմ, բայց մարդը գնաց դրան՝ հիմք դնելով քաղաքական բանավեճի, որը էս խնդրի դեպքում արդեն վաղուց հրամայական, անհրաժեշտություն ա: Որ վերջապես կարողանանք քննարկել կոնկրետ տարբերակները, ոչ թե ամեն մեկս մեր երազանքով «ոչ մի թիզ հող թուրքերին» գոռանք:

[Երվանդ]

Չուկ ես աչքովս էլ տեսնեմ տենց իշխանություն որ համաձայն ա Ղարաբաղի ինքնավարությանը Ադրբեջանի կազմում չեմ հավատա, քեզ էլ նույնը խորհուրդ կտամ, մերոնք կարանք սխալվեն, չջոգելով կամ ինչ որ անկապ միջազգային երաշխիքների հիման վրա թուղթ ստորագրեն, բայց որ իմանալով որ Ադրբեջանի կազմում ա Ղարաբաղը լինելու ստորագրեն, էտ բացառվում ա:

---------- Ավելացվել է՝ 13:08 ---------- Սկզբնական գրառումը՝ 13:03 ----------

Այս առումով ընդդիմության փաստացի առաջնորդի վերջին խոսքը, որտեղ ինքը ևս մեկ անգամ հաստատուն ներկայացրեց իր դիրքորոշումը (անկախ նրանից, թե մեզնից ով ինչպես է այդ դիրքորոշմանը վերաբերվում) ու միաժամանակ կոչը, որ իշխանությունը փակագծերը վերջապես բացեն ու իրենք էլ անկեղծանան ժողովրդի հետ հարգանքի արժանի է:

Ինքը գնահատականեր ա հնչեցրել որոնց հետ նույնիսկ իր թիմի մի մասը համաձայն չի, ապացույցը՝ տեղադրածս նյութը, իսկ իր դիրքորոշումը կտարբերվեր իշխանությունների դիրքորոշումից եթե ինքը հստակ ասեր ինչ մասով ա զիջումների կողմ, Բգոյի ասած մինչև որտեղ լինեն էտ զիջումները, եթե էտ չկա , էտ հստակությունը, ուրեմն նույն անորոշությունն ա ինչ իշխանությունների ասածի դեպքում, հակառակը պնդելը ուղղակի ծիծաղելի ա:

[Երվանդ]

Ավելին ասեմ, մենակ էս միտքը՝
«Առանց Ղարաբաղյան հակամարտության եւ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման Հայաստանն անվտանգության, տնտեսական զարգացման եւ ժողովրդագրական վիճակի բարելավման հեռանկար չունի, անկախ այն հանգամանքից, թե ում ձեռքում կլինի իշխանության ղեկը» , ինձ հերիք ա որ համոզված պնդեմ որ կանաչ լույս ա վառում իշխանությունների համար Ղարաբաղի հարցում իր հետ կապված:

[Երվանդ]

Եր ջան իսկ քո համար կարևորը որն է որ Ղարաբաղը Հայաստանինը լինի, թե մենակ Ադրբեջանինը չլինի?

Էդ ջան Չուկի ասած՝ ծիծաղելի հարցեր ես տալիս, կարևոր ա որ առաջին փուլում Ղարաբաղը անկախ լինի, այսինք ոնց որ հիմա դե ֆակտո կա տենց, եթե էտ մեկին կարանանք հասնենք ու ուժային կենտրոնները ճանաչեն Ղարաբաղի անկախությունը, մի քանի տարի հետո հանգիստ կարելի ա հանրաքվե անցկացնել ու միանալ Հայաստանին, կարողա չնայած դրա անհրաժեշտությունը չլինի էլ, մի 10 տարի հետո Եվրոմիություն մտնենք ու պրծնենք:

[Rammer]

Էդ ջան Չուկի ասած՝ ծիծաղելի հարցեր ես տալիս, կարևոր ա որ առաջին փուլում Ղարաբաղը անկախ լինի, այսինք ոնց որ հիմա դե ֆակտո կա տենց, եթե էտ մեկին կարանանք հասնենք ու ուժային կենտրոնները ճանաչեն Ղարաբաղի անկախությունը, մի քանի տարի հետո հանգիստ կարելի ա հանրաքվե անցկացնել ու միանալ Հայաստանին, կարողա չնայած դրա անհրաժեշտությունը չլինի էլ, մի 10 տարի հետո Եվրոմիություն մտնենք ու պրծնենք:

Իյա բա ընենց բաներ եմ ասում որ տրամդ բարձրանա ախպեր ջան դժգոհ ես?

Հիմա լուրջ եմ ասում, արի մի հատ հավեսով բանի վրա գռազ գանք որ այսօրվա իշխանություններ ստորգրելու են մի փաստաթուղթ որով Ղարաբաղը էլ Հայաստանինը չի ու էլ չի էլ լինի...կամ եսիմ երբ հրաշքով մի օր կարող լինի բայց մենք էտ չենք տենա...
Հմո?

[Վիշապ]

Որեմն «ՀԱԿ–ը միայնակ չի կարող իշխանափոխություն իրականանցնել», «Հայաստանը հեռանկար չունի առանց Ղարաբաղյան հարցի կարգավորման» ողորմելի հայտարարությունների հեղինակը թող ինքն իրեն առաջին հերթին հաշիվ տա, որ իր տուկատ քաղաքականության պատճառով է, որ ժամանակին տասնյակ կուսակցությունների կոնսոլիդացիա ու հուժկու ուժ հորջրորջվող ՀԱԿ–ը հասավ էդ օրվան, և իր տուկատ քաղաքականության պատճառով է, որ Հայաստանի Երրորդ Հանրապետության հիմքերը խախուտ դրվեցին ու հիմա սա է մեր դրությունը։ Դա մեկ։ Եվ երկրորդ. Հայաստանի հեռանկարնները միայն արտաքին գործոններով ու հարևանների հետ հարաբերություններով առանձնահատուկ պայմանավորելը ու ընդգծելը այն դեպքում, երբ հարևաններդ քեզնից զիջումեր են կորզում, որ հետո վրաերթ անեն, դա քաղաքական տուպոյություն է, կատարյալ անմեղսունակություն, ինչպիսի մաշտոցյան ոսկեեղնիկ հայերենով ուզում ես շարադրիր այդ ելույթները։ Դա նշանակում է զրոյացնել ներքին քաղաքականության դերը ու հարևաններին, «շահերին», «թագավորներին» քծնելով յոլա գնալ, ոնց նախկինում է եղել, փոխզիջել, տալ, նվիրել, որ քեզ հանգիստ թողնեն, որ պատասխանատվություն չվերցնես, էնքան որ գոյությունդ քարշ տաս։ Ծերուկը թող գնա թոշակի, թող թուլանա հանգստանա և այլևս չզզվեցի իր ստորացուցիչ ելույթներով։ Նմանների պատճառով է, որ էս ժողովուրդը անընդհատ վնասներ է կրել։Ամեն ինչ պարզից էլ պարզ է։ Առհասարակ արտաքին գործոնները ընդգծում են նրանք, ովքեր ընդունում են, որ իրենցից բան կախված չի, որովհետև իրենք իրենցից բան չեն ներկայացնում, ու իրենց բան չներկայացնելը փաթաթում են բոլորի վզին։ Այդպիսիք պիտի շուտափույթ սի…գարեթ լինեն Հայաստանի քաղաքական դաշտից։

[Երվանդ]

Իյա բա ընենց բաներ եմ ասում որ տրամդ բարձրանա ախպեր ջան դժգոհ ես?

Հիմա լուրջ եմ ասում, արի մի հատ հավեսով բանի վրա գռազ գանք որ այսօրվա իշխանություններ ստորգրելու են մի փաստաթուղթ որով Ղարաբաղը էլ Հայաստանինը չի ու էլ չի էլ լինի...կամ եսիմ երբ հրաշքով մի օր կարող լինի բայց մենք էտ չենք տենա...
Հմո?

Համաձայն եմ Էդ ջան, բայց եթե էտքանը Լևոնն էլ գիտի , ու խոսում ա փոխզիջումներից առանց հստակեցնելու ինչ նկատի ունի մեր կողմից, ինչը պիտի զիջենք ու ինչքան, երբ ասում ա որ , առանց Ղարաբաղի հարցը լուծելու ով էլ լինի իշխանության ղեկին... և այլը, էտ ես չեմ կարում հասկանամ, որ պիտի հարցը փախզիջման հիմքով լուցվի էտ պարզ ա, բայց ավելի լավ չի գոնե ընդիմությունը կարծր դիրքորոշում որդեգրի որ իշխանությունները զգաստ լինեն, մտածեն որ մի սխալ բան ժողովրդին ոտքի կհանեն, իսկ սենց ես լինեի իշխանություն հանգիստ կհասկանայի, ախպեր լուծեք ուրիշ ձև զարգանալու ձև չկա տարբերակով: Էս պահերով ի՞նչ ես կարծում:

[Askalaf]

... մի 10 տարի հետո Եվրոմիություն մտնենք ու պրծնենք:

10 տարի հետո Եվրոմիությո՞ւն, Հայաստա՞նը, ԼՂՀ–ի հետ միասի՞ն

եթե ասածդ թիվը բազմապատկենք 5–ով, էդ դեպքում միգուցե երազանքը երազանքի նման կդառնա ...