Փիլիսոփայական հարցերի շուրջ բանավեճեր

[Վիշապ]

Էհ, Վիշապ ջան, իսկ ես մինչև վերջ մտածում էի, որ ռեալիզմոտ տրոլինգ ես անում, ափսոս ։Դ

Ամեն դեպքում, եթե կարծում ես, թե լուրջ հարցեր ես առաջ քաշել՝ չէ, դպրոցական լեվլի կենսաբանությանը տիրապետելը հերիք ա հասկանալու համար, թե էդ տեսությունը, թե իր ապացուցված լինելու աստիճանը, թե քո առաջ քաշած հարցերի դերն էդ տեսության մեջ։

Ֆրիման ջան, ո՞րոնք են այդ դպրոցական լեյվլի կենսաբանության դրույթները, որ քեզ համոզել են մարդու էվոլյուցիոն զարգացման ներկայիս պոստուլատների ապացուցելիությունը։ Էվոլյուցիոն տեսության մեջ վերջերս ֆունդամենտալ նոր դրութներ են ավելացնել, ասենք՝ օրգանիզմների զարգացման ոչ միայն գեներով պայմանավորված լինելը, գեների հորիզոնական փոխանցումը, արտաքին միջավայրից ու կենսակերպից գեներից փոխվելը (իմ դրպորցական կենսաբանությունը համարում էր, որ գեները ծնվելուց հետո չեն փոխվում), բնական ընտրության ժխտումը, սիմբիոգենեզի մեջ միլիոն հատ բաց հարցեր ու վարկածներ կան, իսկ դու ասում ես՝ ապացուցված։
Ես աշխատանքի բերմամբ գիտնականների (դոկտորների ու թեկնածուների) հետ հաճախ եմ շփվում ու «վայելում» որոշ գիտական արդյուքներ: Խնդրում եմ ինձ՝ համեստ ինժեներիս թույլ տուր մի փոքր կասածի տակ դնել գիտական պնդումներն ու ապացույցները։ Մի փոքր, չեմ ասում՝ ամեն ինչ սխալ է: Որոշ բժշկագիտական լուծումների հետևանքներն էլ մինչ օրս չեմ կարողանում կոմպենսացնել էվոլյուցիայով…

[Freeman]

Ֆրիման ջան, ո՞րոնք են այդ դպրոցական լեյվլի կենսաբանության դրույթները, որ քեզ համոզել են մարդու էվոլյուցիոն զարգացման ներկայիս պոստուլատների ապացուցելիությունը։ Էվոլյուցիոն տեսության մեջ վերջերս ֆունդամենտալ նոր դրութներ են ավելացնել, ասենք՝ օրգանիզմների զարգացման ոչ միայն գեներով պայմանավորված լինելը, գեների հորիզոնական փոխանցումը, արտաքին միջավայրից ու կենսակերպից գեներից փոխվելը (իմ դրպորցական կենսաբանությունը համարում էր, որ գեները ծնվելուց հետո չեն փոխվում), բնական ընտրության ժխտումը, սիմբիոգենեզի մեջ միլիոն հատ բաց հարցեր ու վարկածներ կան, իսկ դու ասում ես՝ ապացուցված։
Ես աշխատանքի բերմամբ գիտնականների (դոկտորների ու թեկնածուների) հետ հաճախ եմ շփվում ու «վայելում» որոշ գիտական արդյուքներ: Խնդրում եմ ինձ՝ համեստ ինժեներիս թույլ տուր մի փոքր կասածի տակ դնել գիտական պնդումներն ու ապացույցները։ Մի փոքր, չեմ ասում՝ ամեն ինչ սխալ է: Որոշ բժշկագիտական լուծումների հետևանքներն էլ մինչ օրս չեմ կարողանում կոմպենսացնել էվոլյուցիայով…

Վիշապ ջան, Էվոլյուցիայի տեսությունն ապացուցված, ինտուիտիվ, ակընհայտ, գործնական կիրառություն (բնականաբար ոչ ուղղակի) ունեցող տեսություն ա, որը չունի որևէ դաժե մոտ ալտերնատիվ իր ոլորտում։ Էս դարում էդ ժխտելը երկրի ձևը կամ հարաբերականության տեսությունը ժխտելն ա։

Կան մանրուքներ, որոնք բացահայտված չեն, բայց չկա որևէ տեսություն, որ ամբողջությամբ բացահայտված ա ու ոչ մի տառ պետք չի էդ ճշտել ու նոր հայտնագործություններն ընդամենը բացահայտում են ավելի մանրամասն մեխանիզմներ ու ավելի պարզ են դարձնում էն, թե ոնց ա դա տեղի ունեցել։

Բաց հարցերը մենակ կոնկրետ մեխանիզմներին են վերաբերվում, ոչ թե տեսությանը։ Երբ էվոլյուցիոն տեսությունն առաջարկվել էր, մենք գեների մասին գաղափար չունեինք, բայց գեները բացահայտելուց հետո իր մեխանիզմն ավելի ակընհայտ դարձավ, տենց էլ լիքը նոր հայտնագործություններ ավելի խորն են դարձնում մեր գիտելիքներն էդ ոլորտում, իրեն հակասող ոչ հայտնագործություն երբևէ չի եղել։ Եղել են հայտնագործություններ, որոնք մի մեխանիզմը փոխարինել են մյուսով, բացատրել են նոր մեխանիզմներ կամ փոխել ինչ որ մեխանիզմի նշանակությունը։ Հիմա էն փուլում եք, երբ չնայած ամենամեծ գործոնը գեները, մուտացիաներն ու ժառանգականությունն են, բայց գնալով հայտնաբերվում են նաև այլ գործոններ, ինչը բնական ա՝ բնականաբար սկզբում պիտի ամենամեծ ազդեցություն ունեցած ու ամենաակընհայտ գործոնը հայտնաբերեինք, հետո պարզեինք մյուս մանրուքներն ու edge case-երը։

(իմ դրպորցական կենսաբանությունը համարում էր, որ գեները ծնվելուց հետո չեն փոխվում)

Եթե գտնես քո դպրոցական դասագիրքը, բացիր մուտացիա բաժինն ու կտեսնես, որ դրա հակառակն ա գրված: (Եթե, իհարկե, 1901 թվից շուտ չի լույս տեսել էդ գիրքը, եթե չեմ սխալվում էդ ժամանակ ենք հայտնաբերել մուտացիաները)

Ես աշխատանքի բերմամբ գիտնականների (դոկտորների ու թեկնածուների) հետ հաճախ եմ շփվում ու «վայելում» որոշ գիտական արդյուքներ: Խնդրում եմ ինձ՝ համեստ ինժեներիս թույլ տուր մի փոքր կասածի տակ դնել գիտական պնդումներն ու ապացույցները։ Մի փոքր, չեմ ասում՝ ամեն ինչ սխալ է: Որոշ բժշկագիտական լուծումների հետևանքներն էլ մինչ օրս չեմ կարողանում կոմպենսացնել էվոլյուցիայով…

Ցավոք չեմ կարա թույլ չտամ, բայց եթե որևէ բժիշկ ասի՝ ես քյալ ինժեներներ եմ տեսել => GPT գոյություն չունի, մեր գրածներին հնդիկ ֆրիլանսերներ են պատասխանում՝ առնվազն կծիծաղես դեմքին։ Ուղղակի խորհուրդ կտամ թեման ուսումնասիրես, բայց սկսես ոչ թե միանգամից ինչ որ բարձր տեղից, այլ հիմքերից, որևէ ոլորտում քիչ սխալվելու ամենալավ տարբերակն էդ ա։

Էս գրառումը չէի ուզում անել, որտև 100+ էջանոց Դարվինիզմի ու մյուս փակված թեմաները ցույց են տալիս, որ իմաստ չունի էս թեմայի քննարկումը, բայց մտածեցի սիրուն չի կիսատ թողնելը, դրա համար որոշեցի ամփոփեմ։ Եթե փորձես հիմքերից սկսած ուսումնասիրել ու հարցեր ունենաս՝ կպատասխանեմ, հակառակ դեպքում չեմ կարող համոզել, ոնց դու չես կարող համոզել դադարի շփման ուժին չհավատացող մարդուն (հա, էդքան ակընհայտ ա հիմա էվոլյուցիոն տեսությունը)։

[Վիշապ]

Վիշապ ջան, Էվոլյուցիայի տեսությունն ապացուցված, ինտուիտիվ, ակընհայտ, գործնական կիրառություն (բնականաբար ոչ ուղղակի) ունեցող տեսություն ա, որը չունի որևէ դաժե մոտ ալտերնատիվ իր ոլորտում։ Էս դարում էդ ժխտելը երկրի ձևը կամ հարաբերականության տեսությունը ժխտելն ա։
...

Կռիվ մի արա, ես ուրիշ բան եմ ասում։
Դասական ֆիզիկան էլ է ակնհայտ ու գործնական, բայց մի փոքր մեծ պատկերում դադարում է աշխատել, ստիպված ենք գրավիտացիայի, հիպոթետիկ մատերիայի ու էներգիայի կոնցեպտներով աշխատեցնել մաթեմատիկան, հետո էլ ավելի մեծ պատկերում սա էլ պրոբլեմատիկ դառնում, անցնում ենք ժամանակատարածության, լարերի ու բազմատիեզերքի հիպոթեզների, միկրոաշխարհում անցնում ենք քվանտային մեխանիկայի և այլն:

Ոչ մեկ չի ասել, էվոլյուցիոն տեսությունը սուտ է, բայց ես կասկածի տակ եմ դնում գիտակցության ու ալգորիթմների քաոսից առաջանալը։
Շատ գիտնականները որոշակի ենթադրություններ պարունակող անուղղակի վկայությունները սիրում են սղացնել ուղղակի ապացույցների տեղ, ու կողմնակալություն կա գիտական թեզերի ու տեսությունների զգալի մասում:
Երբ որ գիտնականը սկսում է մասնակի ու անուղղակի վկայություններով հիմնավորված հիպոթեզը 100% ապացուցված համարել, դառնում է հավատացյալ:
Մի հատ խոշոր ֆունդամենտալ փիլիսոփայական խնդիր կա՝ մենք իրականությունը հիմնավորում ենք մեր զգայարաններով ու հենց դրանով էլ մեր իրականությունը մեր սուբյեկտիվ իրականությունն է, ու պարտադիր չի որ բացարձակ իրականության հետ կապ ունենա:

Դրա համար մի պուճճճուր կասկածի տեղ թողնելը վնասակար չի, օգտակար է, որ փիլիսոփայությունը չմեռնի, ու էվոլյուցիան շարունակի զարգանալ, թե չէ նորից վերածվելու ենք ճիզվիտների ու այս անգամ այրելու ենք փիլիսոփայական հարցեր ու կասկածներ պարունակող գրքեր։

Հիմա, օրվա փիլիսոփայական հարցը․ Արհեստական բանականությունը իրականում կա՞, թե՞ պատրանք է։

[Freeman]

Կռիվ մի արա, ես ուրիշ բան եմ ասում։
Դասական ֆիզիկան էլ է ակնհայտ ու գործնական, բայց մի փոքր մեծ պատկերում դադարում է աշխատել, ստիպված ենք գրավիտացիայի, հիպոթետիկ մատերիայի ու էներգիայի կոնցեպտներով աշխատեցնել մաթեմատիկան, հետո էլ ավելի մեծ պատկերում սա էլ պրոբլեմատիկ դառնում, անցնում ենք ժամանակատարածության, լարերի ու բազմատիեզերքի հիպոթեզների, միկրոաշխարհում անցնում ենք քվանտային մեխանիկայի և այլն:

Ոչ մեկ չի ասել, էվոլյուցիոն տեսությունը սուտ է, բայց ես կասկածի տակ եմ դնում գիտակցության ու ալգորիթմների քաոսից առաջանալը։
Շատ գիտնականները որոշակի ենթադրություններ պարունակող անուղղակի վկայությունները սիրում են սղացնել ուղղակի ապացույցների տեղ, ու կողմնակալություն կա գիտական թեզերի ու տեսությունների զգալի մասում:
Երբ որ գիտնականը սկսում է մասնակի ու անուղղակի վկայություններով հիմնավորված հիպոթեզը 100% ապացուցված համարել, դառնում է հավատացյալ:

Բոլդ արածս հատվածն ապացուցված ա էնքանով, ինչքանով որ ապացուցված ա, որ ես թիթեռի երազ չեմ ։Դ

Ինչ վերաբերվում ա կոնկրետ գիտակցությանը՝ ո՞ր մասից սկսած ես կասկածում։ Մենք ունենք լիքը ընթացիկ քայլեր, ասենք միաբջիջ կենդանիներն աղով խիտ միջավայրից փախնում են ավելի անվտանգ միջավայր, հիդրան ունի պարզ նյարդային համակարգ, որի շնորհիվ կարողանում ա արտաքին ազդակներին ռեֆլեկտոր պատասխան տա, մարդն ունի նյարդային հանգույցներ, որոնք մկանները կծկում են ցավի դեպքում՝ մինչև գիտակցված էդ ընկալելն ու օրինակ անսպասելի ձեռքդ տաք բանից հետ ես քաշում մինչև գլխուղեղդ հասկանում ա, որ էդ տաք էր, սրանց քաոսից առաջացման հետ ո՞նց ես։

Էս թեմայի մեջ Սապոլսկու գրքերը խորհուրդ կտամ կարդալ, օրինակ՝ Determined: A Science of Life without Free Will կամ Behave

Մի հատ խոշոր ֆունդամենտալ փիլիսոփայական խնդիր կա՝ մենք իրականությունը հիմնավորում ենք մեր զգայարաններով ու հենց դրանով էլ մեր իրականությունը մեր սուբյեկտիվ իրականությունն է, ու պարտադիր չի որ բացարձակ իրականության հետ կապ ունենա:

Դրա համար մի պուճճճուր կասկածի տեղ թողնելը վնասակար չի, օգտակար է, որ փիլիսոփայությունը չմեռնի, ու էվոլյուցիան շարունակի զարգանալ, թե չէ նորից վերածվելու ենք ճիզվիտների ու այս անգամ այրելու ենք փիլիսոփայական հարցեր ու կասկածներ պարունակող գրքեր։

Հիմա, օրվա փիլիսոփայական հարցը․ Արհեստական բանականությունը իրականում կա՞, թե՞ պատրանք է։

Հարցիդ հարցով պատասխանեմ՝ իսկ բնական բանականությունը պատրանք չի՞ ։Դ
Բայց եթե նկատի ունես արհեստական բանականությունը բանականություն ա, թե չէ՝ կարծում եմ հիմա գոյություն ունեցող ոչ մի մոդել չի կարա հանգիստ խղճով կոչվի բանականություն։ Շատ ուժեղ մարդու շփման իմիտացիա են, որը թյուրինգի տեստը դարձրել ա անիմաստ «ընդամենը»

[Freeman]

Կռիվ մի արա, ես ուրիշ բան եմ ասում։
Դասական ֆիզիկան էլ է ակնհայտ ու գործնական, բայց մի փոքր մեծ պատկերում դադարում է աշխատել, ստիպված ենք գրավիտացիայի, հիպոթետիկ մատերիայի ու էներգիայի կոնցեպտներով աշխատեցնել մաթեմատիկան, հետո էլ ավելի մեծ պատկերում սա էլ պրոբլեմատիկ դառնում, անցնում ենք ժամանակատարածության, լարերի ու բազմատիեզերքի հիպոթեզների, միկրոաշխարհում անցնում ենք քվանտային մեխանիկայի և այլն:

Ոչ մեկ չի ասել, էվոլյուցիոն տեսությունը սուտ է, բայց ես կասկածի տակ եմ դնում գիտակցության ու ալգորիթմների քաոսից առաջանալը։
Շատ գիտնականները որոշակի ենթադրություններ պարունակող անուղղակի վկայությունները սիրում են սղացնել ուղղակի ապացույցների տեղ, ու կողմնակալություն կա գիտական թեզերի ու տեսությունների զգալի մասում:
Երբ որ գիտնականը սկսում է մասնակի ու անուղղակի վկայություններով հիմնավորված հիպոթեզը 100% ապացուցված համարել, դառնում է հավատացյալ:
Մի հատ խոշոր ֆունդամենտալ փիլիսոփայական խնդիր կա՝ մենք իրականությունը հիմնավորում ենք մեր զգայարաններով ու հենց դրանով էլ մեր իրականությունը մեր սուբյեկտիվ իրականությունն է, ու պարտադիր չի որ բացարձակ իրականության հետ կապ ունենա:

Դրա համար մի պուճճճուր կասկածի տեղ թողնելը վնասակար չի, օգտակար է, որ փիլիսոփայությունը չմեռնի, ու էվոլյուցիան շարունակի զարգանալ, թե չէ նորից վերածվելու ենք ճիզվիտների ու այս անգամ այրելու ենք փիլիսոփայական հարցեր ու կասկածներ պարունակող գրքեր։

Հիմա, օրվա փիլիսոփայական հարցը․ Արհեստական բանականությունը իրականում կա՞, թե՞ պատրանք է։

Մի հատ էլ հարց տամ գիտակցության հետ կապված։
Քո կարծիքով մարդու ուղեղի ու ջրվեժի էական մեջ տարբերություն կա՞, եթե չհաշվենք, որ ուղեղն անհամեմատ բարդ ա, իսկ ջրվեժն ընդամենը կազմված ա հոսող ջրից ու բարձրության տարբերություններից ։դ

[Վիշապ]

Բոլդ արածս հատվածն ապացուցված ա էնքանով, ինչքանով որ ապացուցված ա, որ ես թիթեռի երազ չեմ ։Դ

...

Հետաքրքիր է, ո՞նց է սա ապացուցված։ Ապացուցիր, որ դու թիթեռի երազ չես։

Մարդու անկախ/պատահական/ինքնուրույն գոյությունը ապացուցելու գիտական ձգտումները, այսինքն՝ օրինակի համար ասենք ավելի բարձր բանականությունների կողմից ստեղծված լինելը բացառելը, մարդկության խղճուկ քաղքենիության, ինքնասիրահարվածության ու մակերեսայնության դրսևորումներ են։
Եթե ազատ կամքը բացառենք ու բոլոր պրոցեսները վերագրենք քաոսին, ապա պիտի մարդասպաններին արդարացնենք ու ոչ մեկի չդատենք։
Եթե ավելի խորանանք, ապա նույն տրամաբանությամբ, էվոլյուցիոն տեսությունը անիմաստ, քաոսից առաջացած ժամանակավոր երևույթ է, ու բոլոր օրինաչափությունները որ ներկայիս գիտությունը վերածել է ապացուցված տեսությունների, դրանք բոլորը շարունակական էնտրոպիայի աճին զուգահեռ վերածվելու են անիմաստ հիմարությունների, ըստ այդ նույն իսկ գիտության օրենքների։

Էս բոլոր պնդումները ճիշտ են թվում միայն լոկալ, սահմանափակ իրականության պղպջակի մեջ, ու բոլորն էլ մարդկային զգայարաններով են պայմանավորված։

Բայց վերադառնամ բուն հարցին՝ ապացուցիր, որ դու թիթեռի երազ չես։

[Վիշապ]

Մի հատ էլ հարց տամ գիտակցության հետ կապված։
Քո կարծիքով մարդու ուղեղի ու ջրվեժի էական մեջ տարբերություն կա՞, եթե չհաշվենք, որ ուղեղն անհամեմատ բարդ ա, իսկ ջրվեժն ընդամենը կազմված ա հոսող ջրից ու բարձրության տարբերություններից ։դ

Տեսանկյունների, մասշտաբների ու ու լիքը այլևայլ աշխարընկալման ձևերի ու մեխանիզմների սուբյեկտայնության մեջ այս կամ այն բանի տարբերություններն ու նմանությունները ձևակերպելու անսահման հնարավորություններ կան, թե գիտական ու թե հակագիտական բարբաջանքային տիրույթներում։
Բայց մի հատ հոյակապ ընտրություն կա, ամենատարբեր ծանր թնջուկներից ազատվելու, պատասխանում ես՝ «չգիտեմ»:
Երբեմն չգիտությունն ընդունելն ավելի օգտակար ու ռացիոնալ է, քան սուբյեկտիվ ընկալումները մոլի հավատացյալի համոզվածությամբ գիտության տեղ սղացնելը:

Հ.Գ. Էդ գիրքը ախմախ գիրք է, միակողմանի պնդումները սղացվում են բացարձակ իրականության տեղ: Դե ֆակտո, էնտրոպիայի աճի հետ մեկտեղ աճում են նաև մարդկանցս մանիպույացիոն ընդունակություններն ու սուբյեկտայնությունը:
Թերմոդինամիկայի երկրորդ օրենքից բխում է, որ բոլոր ապացուցված տեսությունները չեն կարող հաստատուն ու հավերժ ճիշտ լինել, ու իրականության մեջ չկա հաստատուն ու չկա ճիշտ:

[Freeman]

Հետաքրքիր է, ո՞նց է սա ապացուցված։ Ապացուցիր, որ դու թիթեռի երազ չես։

Էդ հնարավոր չի ապացուցել, ասածս էդ էր ։Դ

Մարդու անկախ/պատահական/ինքնուրույն գոյությունը ապացուցելու գիտական ձգտումները, այսինքն՝ օրինակի համար ասենք ավելի բարձր բանականությունների կողմից ստեղծված լինելը բացառելը, մարդկության խղճուկ քաղքենիության, ինքնասիրահարվածության ու մակերեսայնության դրսևորումներ են։

Չէի ասի, կարծում եմ հակառակն ա, ինքնասիրահարություն ա համարելը, որ ինչ որ մեծ ու կարևոր բան ա մեզ ստեղծել, ոչ թե մենք մի քիչ ավելի բարդ քամի ենք։

Եթե ազատ կամքը բացառենք ու բոլոր պրոցեսները վերագրենք քաոսին, ապա պիտի մարդասպաններին արդարացնենք ու ոչ մեկի չդատենք։

Սրա հետ էլ համաձայն չեմ։ Պետք ա դատենք, բայց դատելու իմաստը փոխվի՝ մարդուն ոչ թե դատենք, որ պատժենք (վապշե պատժելն ամենահիմար բանն ա լիքը պատճառներով, որն առանձին քննարկում), այլ որ մյուս, էլի ազատ կամք չունեցող մարդիկ մարդասպանություն չանեն, իսկ արդեն արածը հնարավորություն չունենա կրկնելու։

Եթե ավելի խորանանք, ապա նույն տրամաբանությամբ, էվոլյուցիոն տեսությունը անիմաստ, քաոսից առաջացած ժամանակավոր երևույթ է, ու բոլոր օրինաչափությունները որ ներկայիս գիտությունը վերածել է ապացուցված տեսությունների, դրանք բոլորը շարունակական էնտրոպիայի աճին զուգահեռ վերածվելու են անիմաստ հիմարությունների, ըստ այդ նույն իսկ գիտության օրենքների։

Կարող ա տենց էլ լինի, խզ ։Դ էս պահին դրան ա գնում

Էս բոլոր պնդումները ճիշտ են թվում միայն լոկալ, սահմանափակ իրականության պղպջակի մեջ, ու բոլորն էլ մարդկային զգայարաններով են պայմանավորված։

Համաձայն եմ, ուրիշ բան չունենք էլ, մեր ընտրությունն ա՝ դրանց մեջից ընդունենք նրանք, որոնք պարբերաբար բացատրում են տարբեր օրինաչափություններ ու մեր կյանքը հեշտացնում են, թե նրանք, որոնք մեր ինքնասիրությունը շոյում են կամ ինչ որ ֆոբիաներից ազատում։

Բայց վերադառնամ բուն հարցին՝ ապացուցիր, որ դու թիթեռի երազ չես։

Ինչքան էլ ներքին համոզվածություն ունեմ՝ քֆուր չէի ուտի ։Դ

[Freeman]

Տեսանկյունների, մասշտաբների ու ու լիքը այլևայլ աշխարընկալման ձևերի ու մեխանիզմների սուբյեկտայնության մեջ այս կամ այն բանի տարբերություններն ու նմանությունները ձևակերպելու անսահման հնարավորություններ կան, թե գիտական ու թե հակագիտական բարբաջանքային տիրույթներում։
Բայց մի հատ հոյակապ ընտրություն կա, ամենատարբեր ծանր թնջուկներից ազատվելու, պատասխանում ես՝ «չգիտեմ»:
Երբեմն չգիտությունն ընդունելն ավելի օգտակար ու ռացիոնալ է, քան սուբյեկտիվ ընկալումները մոլի հավատացյալի համոզվածությամբ գիտության տեղ սղացնելը:

Դե բայց բաներ էլ կա, որ ինչ որ սահմաններում գիտենք ։Դ Երբ ձեռքդ վառվում ա, դու չես մտածում չէ՞՝ ի՞նչ գիտեմ ես, որ սա իմ օրգանիզմին վնաս ա, դու էդ հետ ես քաշում
Իսկ եթե ես թիթեռի երազ եմ, թիթեռն էդ երազում էվոլյուցիա էլ ա տեսել ։դ

Հ.Գ. Էդ գիրքը ախմախ գիրք է, միակողմանի պնդումները սղացվում են բացարձակ իրականության տեղ: Դե ֆակտո, էնտրոպիայի աճի հետ մեկտեղ աճում են նաև մարդկանցս մանիպույացիոն ընդունակություններն ու սուբյեկտայնությունը:

քուանշ

Թերմոդինամիկայի երկրորդ օրենքից բխում է, որ բոլոր ապացուցված տեսությունները չեն կարող հաստատուն ու հավերժ ճիշտ լինել, ու իրականության մեջ չկա հաստատուն ու չկա ճիշտ:

Էս պահին կա, դու էլ էս պահին ես ապրում թիթեռի երազում

[Վիշապ]

Դե բայց բաներ էլ կա, որ ինչ որ սահմաններում գիտենք ։Դ Երբ ձեռքդ վառվում ա, դու չես մտածում չէ՞՝ ի՞նչ գիտեմ ես, որ սա իմ օրգանիզմին վնաս ա, դու էդ հետ ես քաշում
Իսկ եթե ես թիթեռի երազ եմ, թիթեռն էդ երազում էվոլյուցիա էլ ա տեսել ։դ


քուանշ


Էս պահին կա, դու էլ էս պահին ես ապրում թիթեռի երազում

Ֆրիման ջան, նախնական թեման մարդու ծագումն էր, որը էս պահին չի, այլ մի քանի միլիոն տարի առաջ էր՝ ըստ դարվինիստների, ու մի 6-7 հազար տարի առաջ, արարչության վեցերրորդ օրն էր՝ ըստ կրոնավորների։
Ու մեր վեճի առարկան՝ այս թեզերի ապացուցվածությունն էր, ես համեստորեն շարունակում եմ առաջարկել, ապացուցված բառը փոխարինել «վայթե»-ով:
Ինչու՞՝ երկու պատճառով:
1․ Էվոլյուցիոն հետազոտությունները պարունակում են լայնամասշտաբ կողմնակալ ենթադրություններ, միակողմանի արված պատճառահետևանքային կապերի վերլուծություններ, արհամարված բաց հարցեր։ Կարող ես արհեստական բանականությանը խնդրել՝ մանրամասնի
2․ Հաշի առնելով առաջին հանգամանքը, Աստծու հիփոթետիկ գոյությունը շարունակում է մնալ, դրա համար ամեն գիտական հետազոտությունից առաջ ու հետո ցանկալի է «Հայր մեր»-ն արտասանել, նա վսյակի

[Freeman]

Ֆրիման ջան, նախնական թեման մարդու ծագումն էր, որը էս պահին չի, այլ մի քանի միլիոն տարի առաջ էր՝ ըստ դարվինիստների, ու մի 6-7 հազար տարի առաջ, արարչության վեցերրորդ օրն էր՝ ըստ կրոնավորների։
Ու մեր վեճի առարկան՝ այս թեզերի ապացուցվածությունն էր, ես համեստորեն շարունակում եմ առաջարկել, ապացուցված բառը փոխարինել «վայթե»-ով:
Ինչու՞՝ երկու պատճառով:
1․ Էվոլյուցիոն հետազոտությունները պարունակում են լայնամասշտաբ կողմնակալ ենթադրություններ, միակողմանի արված պատճառահետևանքային կապերի վերլուծություններ, արհամարված բաց հարցեր։ Կարող ես արհեստական բանականությանը խնդրել՝ մանրամասնի
2․ Հաշի առնելով առաջին հանգամանքը, Աստծու հիփոթետիկ գոյությունը շարունակում է մնալ, դրա համար ամեն գիտական հետազոտությունից առաջ ու հետո ցանկալի է «Հայր մեր»-ն արտասանել, նա վսյակի

Վիշապ ջան, էվոլյուցիոն տեսությունը սկսած միաբջիջ կենդանիներից մինչև մարդու ուղեղի կեղև ճիշտ ա ու ապացուցված։ Սրան հակասող ցանկացած կարծիք ուղղակի հակագիտական ա ու սխալ։

[Վիշապ]

Վիշապ ջան, էվոլյուցիոն տեսությունը սկսած միաբջիջ կենդանիներից մինչև մարդու ուղեղի կեղև ճիշտ ա ու ապացուցված։ Սրան հակասող ցանկացած կարծիք ուղղակի հակագիտական ա ու սխալ։

«Մարդու ծագումնաբանությունը» ավելացրու որոնումներիդ մեջ
Այ սենց էլ հետազոտություն են անում, ու խիյարը թարս ա աճում՝ կարագն ու ձուն դառնում են պրոբլեմատիկ սնունդ, նաչինկայով կարկանդակը՝ երջանկության հանգրվան…

[Freeman]

«Մարդու ծագումնաբանությունը» ավելացրու որոնումներիդ մեջ
Այ սենց էլ հետազոտություն են անում, ու խիյարը թարս ա աճում՝ կարագն ու ձուն դառնում են պրոբլեմատիկ սնունդ, նաչինկայով կարկանդակը՝ երջանկության հանգրվան…

Վիշապ ջան, եթե խորհուրդս լսես, կհասկանաս, թե ինչ պարզ բաներ են քեզ չապացուցված ու ոչ միանշանակ թվում

[Վիշապ]

Վիշապ ջան, եթե խորհուրդս լսես, կհասկանաս, թե ինչ պարզ բաներ են քեզ չապացուցված ու ոչ միանշանակ թվում

Որ խորհուրդդ լսեմ, կհասկանա՞մ, թե՞ խորհուրդ ես տալիս՝ հասկանալ

Ասեմ, որ ես գերադասում եմ դեբիլ լինել, քան քոռեքոռ հավատալ մատուցված գիտական «ապացուցված» ինֆորմացիային, դառը փորձ ունեմ, ու գիտնականներն իրենք էլ դառը փորձ ունեն, ու
գիտության մեջ խոշորամասշտաբ հերքումներ ու նոր բացահայտումներ են ժամանակ առ ժամանակ լինում, դա մեկ:

Երկրորդ՝ այն ինչը քեզ պարզ է թվում, դրանից չի բխում, որ իրականում այն պարզ է, այլ կարող է դու ինքդ քեզ ես համոզել, որ այն պարզ է՝ ուղղակի շատ չմտածելու համար:
Անհնար է բացառել, որ ներկայիս գիտությունն ու տեսությունները դեռևս զարգացման ամենասկզբնական ու պրիմիտիվ փուլում են, այնինչ որոշ գոռոզ գիտնականների կարող է թվալ, թե հակառակը՝ վերջնական փուլում են ու հարցերի մեծամասնությունն ունեն սպառիչ պատասխաններ:
Միշտ կարելի է հիշել ճանաչողական կողմնակալության, կամ՝ Դանինգ-Կրյուգերի էֆեկտի մասին:

Երրորդ՝ գիտականորեն ապացուցվածը ընդամենը նշանակում է «բավարար» վկայություններ ու փաստեր (ու մարդկային անկատարության գործոնով պայմանավորված լիքը սուբյեկտիվություն), բայց ոչ բացարձակ ապացույց ու բացարձակ ճշմարտություն։
Գիտություն ու փիլիսոփայությունը միշտ տեղ են տալիս կասկածների ու շտկումների, հակառակ դեպքում վերածվում են կրոնի:
Ուստի խորհուրդդ էդքան էլ գիտական չի, ավելի շատ քաղաքական է

Եվ չորրորդ՝ մարդանման կապիկների հնածոներն ու մարդու գենի հետ նմանությունները, գենետիկ էվոլյուցիան ու մուտացիան ապացույց չեն, որ մարդը առաջացել է մարդանման կապիկից, ընդամենը ենթադրություն են:
Կամ, օրինակ ամենաշատ հայտնաբերած աֆրիկական բրածոները ոչ թե ապացուցում են, որ մարդու նախնիները եկել են Աֆրիկայից,
այլ հնարավոր է, որ բրածոները լավագույնս պահպանվել են Աֆրիկայում կլիմայական, կամ այլ պայմանների շնորհիվ:
Կամ հետազոտողներին Աֆրիկան դուր է եկել:
Կամ գրատները դեպի Աֆրիկա ուղևորությունն են ավելի շատ հովանավորել:
Կամ Աֆրիկայի տվյալ տեղամասը համեմատաբար հեշտ ուսումնասիրելի ու պեղելի վայր է եղել, ու էլի լիքը կասկածելի հանգամանքներ:

Հասկանալու համար մտածել է պետք, մտածելու համար՝ կամքի ազատություն:

[Freeman]

Որ խորհուրդդ լսեմ, կհասկանա՞մ, թե՞ խորհուրդ ես տալիս՝ հասկանալ

Որ խորհուրդս լսես ու հիմնային գիտելիքներ որոշես ստանալ, կհասկանաս, որ էս ներքևի ու նախորդ գրառումների գրածներն էդ տեսության մեջ լուրջ հարցեր չեն ։Դ մի քիչ թեթևանամ կարանք էստեղ քննարկենք էլ ինչ որ կոնկրետ հարցեր, եթե զայլա/ժամանակ չունես խորանալու