Ամոթ՝ հարազատի վարքի պատճառով

[Chuk]

Էս նոր տվածդ տարբերակներից առաջինն եմ ընտրում՝ միայն բոլդ արածդ բառի վերապահումով: Չգիտեմ, ես սովոր եմ, որ ուրիշի արարքի համար պետք չի ամաչել, եթե էդպես լիներ պիտի ամաչեի, որ հայ եմ, որովհտև Կիմ Քարդաշյանն էլ ա հայ, պիտի ամաչեի, որ մարդ եմ, որովհետև մարդիկ կան, որ մարդկային ցեղին պատիվ չեն բերում, պիտի ամաչեի, որ Վանաձորցի եմ, որովհետև Պողոսն էլ ա Վանաձորցի, պիտի ամաչեի, որ էսինչ մարդը իմ ընկերն ա, որովհետև էսօր ինքը կաշառակերությամբ ա զբաղված, բայց ախր տասը տարի իր հետ ընկերություն եմ արել բառիս բուն իմաստով, հիմա դա չեմ ընդունում, իրեն ասում եմ, որ լավ չի դա, բայց ինչու՞ ամաչեմ, պիտի ամաչեի, որ էսինչ գերդաստանից եմ, որովհետև, իմ ազգականը, օրինակ, հոգեկան հիվանդ ա կամ մարդասպան ա, բայց չեմ ամաչում, փողոցում չեմ շրջանցում էդ մարդկանցից, չեմ ուրանում իրանց:

Հետաքրքիր ա, որ բերում ես օրինակներ, որոնք այսպես մեղմ ասեմ, խիստ վիճելի հարցեր են: Օրինակ կան մարդիկ, ովքեր կամաչեն հայ լինելու համար, որտև հայերի մեջ Հունանյան կա, հա՞, ենթադրենք, բայց նորմալ պայմաններում մարդիկ դրանից չեն ամաչում:

Իսկ այ իսկապես ամաչելու օրինակներ չես քննարկում:
Լավ, չուզելով օրինակ բերեմ: Իր կյանքի վԵրջին տարիներին պապիս խելքը գնալովի-գալովի էր դարձել, ու բնականաբար դրանից ամաչելու բան չունեի, որովհետև դե ծերություն է, բնական է: Բայց այ երբ իրան տարել էի զբոսնելու ու ինքը իրա այդ խելքի գնալովի-գալովի դառնալու պատճառով մոռացել էր տարրական վարվեցողության կանոնը ու փողոցի մեջտեղում քիթը մաքրեց, ու որոշ մարդիկ էլ զզվանքով մեզ էին նայում, ամոթից գետինն եմ մտել: Ի՞նչ անեի: Պապիցս հրաժարվեի՞: Ասեի, որ խելքը գցել ա, ուրեմն նորմա՞լ ա: Թե նորմալ մարդկային զգացում ունենայի՝ ամոթ, հետո էլ իրա հետ էդ թեմայով խոսեի: Ես ընտրեցի էդ վերջին տարբերակը: Կասես, որ դա ամոթալի չէ՞ր: Կներես, պապս իմ համար էնքան հարազատ ու սիրելի է, որ իրա ամոթալի քայլից ես էլ եմ ամաչում:
Ու վստահ եմ, որ դու էլ դա կանեիր, ինչքան էլ որ «տպավորիչ ա» հայտարարելը, որ էդ բարդույթը հաղթահարել ես, ուրիշի արարքի համար չես ամաչում: Ինչքան էլ, որ դա տպավորիչ ա հնչում ու շատերը ոգևորված ծափ կտան. «Տեսա՞ր, էս տղեն բարդույթ ա հաղթահարել»: Ու ոչ մեկը ուշադրություն չի դարձնի, որ նման արարքից չամաչելը անամոթություն ու բարդույթ ա

[Շինարար]

Հետաքրքիր ա, որ բերում ես օրինակներ, որոնք այսպես մեղմ ասեմ, խիստ վիճելի հարցեր են: Օրինակ կան մարդիկ, ովքեր կամաչեն հայ լինելու համար, որտև հայերի մեջ Հունանյան կա, հա՞, ենթադրենք, բայց նորմալ պայմաններում մարդիկ դրանից չեն ամաչում:

Իսկ այ իսկապես ամաչելու օրինակներ չես քննարկում:

Էս մասին չեմ անդրադառնում, նայեմ քո բերած իսկապես ամաչելու օրինակին

Լավ, չուզելով օրինակ բերեմ: Իր կյանքի վԵրջին տարիներին պապիս խելքը գնալովի-գալովի էր դարձել, ու բնականաբար դրանից ամաչելու բան չունեի, որովհետև դե ծերություն է, բնական է: Բայց այ երբ իրան տարել էի զբոսնելու ու ինքը իրա այդ խելքի գնալովի-գալովի դառնալու պատճառով մոռացել էր տարրական վարվեցողության կանոնը ու փողոցի մեջտեղում քիթը մաքրեց, ու որոշ մարդիկ էլ զզվանքով մեզ էին նայում, ամոթից գետինն եմ մտել: Ի՞նչ անեի: Պապիցս հրաժարվեի՞: Ասեի, որ խելքը գցել ա, ուրեմն նորմա՞լ ա: Թե նորմալ մարդկային զգացում ունենայի՝ ամոթ, հետո էլ իրա հետ էդ թեմայով խոսեի: Ես ընտրեցի էդ վերջին տարբերակը: Կասես, որ դա ամոթալի չէ՞ր: Կներես, պապս իմ համար էնքան հարազատ ու սիրելի է, որ իրա ամոթալի քայլից ես էլ եմ ամաչում:

Ախր որ ամաչեիր, էս օրինակը չէր բերի, ես օրինակ չէի ամաչի, ազնվությամբ, ավելի վատ իրավիճակում եմ եղել ծեր տատիս պատճառով էն էլ աղջիկների ներկայությամբ, շատ հարազատ ա, շատ սիրելի ա, բայց ճիշտն ասեմ, իմ ծիծաղս նույնիսկ եկավ, չնայած միայն ժպտացել եմ: Կին է, ծերացել է, ինչքան ուզում էի բացատրեի, ինքը ասելու էր՝ ճիշտ ես ասում, բայց հետո նորից նույնը անելու էր:

Ու վստահ եմ, որ դու էլ դա կանեիր, ինչքան էլ որ «տպավորիչ ա» հայտարարելը, որ էդ բարդույթը հաղթահարել ես, ուրիշի արարքի համար չես ամաչում: Ինչքան էլ, որ դա տպավորիչ ա հնչում ու շատերը ոգևորված ծափ կտան. «Տեսա՞ր, էս տղեն բարդույթ ա հաղթահարել»: Ու ոչ մեկը ուշադրություն չի դարձնի, որ նման արարքից չամաչելը անամոթություն ու բարդույթ ա

Չգիտեմ, դու ասա՝ անամոթություն ա, ախր ինձ չես ճանաչում, ես ուր, անամոթ լինելն ուր, ուղղակի, նորից եմ ասում, ես այդ մտածելակերպով եմ դաստիարակվել, իմ վիճակում, դու գուցե՝ ամոթից գետինը մտնեիր, բայց ես գտնում եմ, որ դրա համար ես ամաչելու բան չունեի, ի վերջո, ո՞վ չունի ծեր պապ կամ տատ, ծիծաղի սմայլիկն էլ վերաբերում էր ոգևորված ծափ տալու մասին արտահայտությանդ, ինչքան ուզում ա հետդ չհամաձայնեմ, չեմ կարա չընդունեմ, որ մեկ-մեկ շատ դիպուկ ես արտահայտվում, բայց կոնկրետ էս դեպքում սխալ:

[Սելավի]

Ճիշտն ասած քննարկումը վերաբերվում էր ոչ թե նրան, թե ինչ բան է ամաչելը, այլ կոնկրետ հարազատի համար ամոթ զգալուն:

Ես նորմալ ընդունում եմ իմ հարազատի ցանկացած արարք և չեմ ամաչում:
Եթե նա այնպիսի արարք է կատարում որը դեռ չի գիտակցում որ դա տհաճ հետևանք կունենա, թող կատարի: Կան համապատասխան արարքներ որ մարդը կատարելուց հետո է սկսում գիտակցել որ դա չպիտի կատարաեր, ինչքան ուզում էս բացատրի միևնույնն է նա պիտի անցնի դրա միջով որ գիտակցի, և ես չեմ խանգարի, իմ հարազատին, թող հանգիստ անցնի դրա միջով որ գիտակցի:

Քանի որ մարդը չգիտի բնությունում գործող միաբերված էֆեկտի մասին, նա չի գիտակցում, որ ամեն մի ձախողում, ( ոչ կոռեկտ արարք) դա անհրաժեշտ քայլ է, որոնք մոտեցնում են իր ամբողջական ներըմբռնմանը: Ուրիշ կերպ դա կարելի է ձևակերպել այսպես: Ամեն մի ձախողում, դրանք փոքրիկ ինտուիցիոնալ հաջողություններ են, ներըմբռնումներ են, որոնց կուտակվելով՝ սկսում է գործել միաբերված կոչվող էֆեկտը և մարդուն տալիս են ամբողջական պատկերացում համապատասխան երևույթի նկատմամբ: Դա էլ իր հերթին բերում է հաջողության:

Սա կոնկրետ կարող եք տեղադրել ցանկացած արարքի մեջ, որ ենթադրենք փողոցում հարազատս չիշիկ կանի կամ չգիտեմ ուրիշ ինչ երևակայական բաներ կան:
Եթե դեռ հարազատս չի գիտակցում որ փողոցում չիշիկ անելը տհաճ երևույթ է, ուրեմ թող անի որ սկսի գիտակցել:

[Chuk]

Տվյալ պահին ավելացնելու նոր բան չունեմ, դրա համար դեռևս խոսքս կավարտեմ: Ինչպես բոլոր դեպքերում դու այստեղ ևս ամաչելը փորձեցիր արդարացնել, բայց կյանքն այդպես չի: Որպես եզրահանգում ասեմ.

Եթե հարազատդ անում է մի արարք, որը դու անելու դեպքում կամաչեիր, բայց իր անելուց չես ամաչում, ուրեմն ինքը քեզ հարազատ չի, դու պատրաստ չես նրա հետ ամեն ինչդ կիսել:

Լավ կաց, ու հանկարծ չամաչես, հա՜, ախր ամոթ ա, ո՞նց ամաչես, էդ ամոթը կոմպլեքս ա

[Chuk]

Եթե դեռ հարազատս չի գիտակցում որ փողոցում չիշիկ անելը տհաճ երևույթ է, ուրեմ թող անի որ սկսի գիտակցել:

Վայ քո, արա
Բա ուր մնաց ընկերությունը, ուր մնաց դաստիարակությունը, փորձի փոխանակումը և այլն

[Շինարար]

Տվյալ պահին ավելացնելու նոր բան չունեմ, դրա համար դեռևս խոսքս կավարտեմ: Ինչպես բոլոր դեպքերում դու այստեղ ևս ամաչելը փորձեցիր արդարացնել, բայց կյանքն այդպես չի: Որպես եզրահանգում ասեմ.

Եթե հարազատդ անում է մի արարք, որը դու անելու դեպքում կամաչեիր, բայց իր անելուց չես ամաչում, ուրեմն ինքը քեզ հարազատ չի, դու պատրաստ չես նրա հետ ամեն ինչդ կիսել:

Լավ կաց, ու հանկարծ չամաչես, հա՜, ախր ամոթ ա, ո՞նց ամաչես, էդ ամոթը կոմպլեքս ա

Ախր Չուկ ջան, ինչու՞ ես ուրիշ հունով տանում խոսակցությունը, ո՞վ ասաց, թե ես ոչ մի բանից չեմ ամաչում, շատ բաներից եմամաչում, ու դա, այո, կոմպլեքս ա, ինձ համար ավելի լավ կլիներ, որ չամաչեի: Եվ պետք է արդյո՞ք ասել, որ քո գրառման այն հատվածի հետ, որը բոլդ եմ արել, համաձայն չեմ, եթե պետք է, ասում եմ՝ համաձայն չեմ:
Չգիտեմ` կարելի էր ներքևից մեջբերում անել, թե ոչ, բայց անում եմ`

Փաստորեն մասնավորապես երեխային չսովորեցնենք զուգարանից օգտվելու մասին, թող ինքն աստիճանաբար հասկանա, թող այդ դժբախտության միջով անցնի: Չսովորեցնենք, որ ասենք ֆռռացնելով թեյ խմելը կողքինների համար հաճելի բան չի, թող դժգոհ դեմքեր տեսնի, հասկանա, չսովորեցնենք, որ ընկերոջ վրա կայֆավատ լինելը ուրիշների մոտ լավ բան չի, թող մի օր իրա վրա կայֆավատ լինեն, որ ինքը հասկանա, շարքն անվերջ կարելի է շարունակել

Սելավի ջան, կներես, բայց էդ ասածդ էլ եմ աբսուրդի շարքին վերագրում

Ու ընդհանրապես սովորենք պատասխանատու լինել ոչ միայն ինքներս մեր, այլև կողքիններիս համար: Դա չի նշանակում, որ պետք է ողջ պատասխանատվությունը մեր վրա վերցնենք, ուղղակի հասկանանք, որ մեր ու մեր հարազատների կյանքն արդեն փոխշաղկապված է:

Այսկերպ ձևակերպված այս մտքիդ հետ լիովին համաձայն եմ:

[Սելավի]

Վայ քո, արա
Բա ուր մնաց ընկերությունը, ուր մնաց դաստիարակությունը, փորձի փոխանակումը և այլն

Չուկ ես ասացի, բաներ կան որ մարդկանց խոսքերով չես կարող բացատրել, հասկացնել որ դրանք տհաճ բաներ են, ուստի այդ մարդը ինքը պիտի անցնի դրա միջով, կոնկրետ իր սեփական «դժբախտության» միջով որ սկսի գիտակցել:

[Chuk]

Չուկ ես ասացի, բաներ կան որ մարդկանց խոսքերով չես կարող բացատրել, հասկացնել որ դրանք տհաճ բաներ են, ուստի այդ մարդը ինքը պիտի անցնի դրա միջով, կոնկրետ իր սեփական «դժբախտության» միջով որ սկսի գիտակցել:

Փաստորեն մասնավորապես երեխային չսովորեցնենք զուգարանից օգտվելու մասին, թող ինքն աստիճանաբար հասկանա, թող այդ դժբախտության միջով անցնի: Չսովորեցնենք, որ ասենք ֆռռացնելով թեյ խմելը կողքինների համար հաճելի բան չի, թող դժգոհ դեմքեր տեսնի, հասկանա, չսովորեցնենք, որ ընկերոջ վրա կայֆավատ լինելը ուրիշների մոտ լավ բան չի, թող մի օր իրա վրա կայֆավատ լինեն, որ ինքը հասկանա, շարքն անվերջ կարելի է շարունակել

Սելավի ջան, կներես, բայց էդ ասածդ էլ եմ աբսուրդի շարքին վերագրում

Ու ընդհանրապես սովորենք պատասխանատու լինել ոչ միայն ինքներս մեր, այլև կողքիններիս համար: Դա չի նշանակում, որ պետք է ողջ պատասխանատվությունը մեր վրա վերցնենք, ուղղակի հասկանանք, որ մեր ու մեր հարազատների կյանքն արդեն փոխշաղկապված է:

[Սելավի]

Փաստորեն մասնավորապես երեխային չսովորեցնենք զուգարանից օգտվելու մասին, թող ինքն աստիճանաբար հասկանա, թող այդ դժբախտության միջով անցնի: Չսովորեցնենք, որ ասենք ֆռռացնելով թեյ խմելը կողքինների համար հաճելի բան չի, թող դժգոհ դեմքեր տեսնի, հասկանա, չսովորեցնենք, որ ընկերոջ վրա կայֆավատ լինելը ուրիշների մոտ լավ բան չի, թող մի օր իրա վրա կայֆավատ լինեն, որ ինքը հասկանա, շարքն անվերջ կարելի է շարունակել

Սելավի ջան, կներես, բայց էդ ասածդ էլ եմ աբսուրդի շարքին վերագրում

Ու ընդհանրապես սովորենք պատասխանատու լինել ոչ միայն ինքներս մեր, այլև կողքիններիս համար: Դա չի նշանակում, որ պետք է ողջ պատասխանատվությունը մեր վրա վերցնենք, ուղղակի հասկանանք, որ մեր ու մեր հարազատների կյանքն արդեն փոխշաղկապված է:

Բնականաբար երեխաներին սովորացնում ենք:
Սակայն այդտեղ էլ կան բաներ որոնք երեխան ինքնուրույն պիտի գիտակցի:
Օրինակ՝ երեխային հազար անգամ ասա որ արդուկը տաք է ձեռք չտաս, միևնույնն է նա պիտի մի անգամ վառի ձեռքը որ հասկանա թե ինչ է նշանակում վառվել:
Կամ բացատրի որ սեղանին, աթոռին չբարձրանաս, կրկին նա պիտի բարձրանա ու ընկնի որ գիտակցի ինչ բան է ցավը:

Չափահասները, մեծահասակներն էլ ունեն իրենց համապատասխան դասերը, եթե այդ դասերի միջով անցած հարազատը, զգուշացնում է որ դա տհաճ երևույթ է և դա չի ուզում հասկանալ քեզ հարազատ ինչ որ մեկը, ուստի խնդիր չեմ տեսնում նա էլ թող անցնի դրա միջով որ սեփական փորձից համոզվի:

[Chuk]

Չափահասները, մեծահասակներն էլ ունեն իրենց համապատասխան դասերը, եթե այդ դասերի միջով անցած հարազատը, զգուշացնում է որ դա տհաճ երևույթ է և դա չի ուզում հասկանալ քեզ հարազատ ինչ որ մեկը, ուստի խնդիր չեմ տեսնում նա էլ թող անցնի դրա միջով որ սեփական փորձից համոզվի:

Խնդիրը գալիս է այդ դասերը միասին անցնելու պատրաստակամությանը, այլ ոչ թե ամեն ինչը հարազատի վրա թողնելուն: Խոսքը գալիս է սեփական փորձը հաղորդել կարողանալու մասին ու խոսքը գնում է նրա մասին, որ հարազատ մարդիկ իրար նկատմամբ որոշակի պատասխանատվություն են ձեռք բերում, ու ամոթն ու անհարմարությունը միասին կրելը դրա բաղկացուցիչներից են: Հակառակ դեպքում դու, մեղմ ասած, ծանր բեռը թողնում ես հարազատիդ ուսին:

Խնդիրն այն է, որ ամոթի ու անհարմարության զգացումները ոչ միայն բարդույթ չեն (եթե սրված գույներով չեն), այլ նաև խիստ դրական բաներ են: Իսկ հարազատիդ հետ միասին դրանով անցնելը ընդամենը ցույց է տալիս հարազատության աստիճանը:

[urartu]

իսկ ես կամաչեի, ոչ թե կողքինիս, այլ իմ համար, որտեվ դա նաեվ ազդում է իմ վարկանիշի վրա, 2 տարի առաջ երբ Քոբոիլեթիում էինք, մերոնք ծովափին էին, ես իմ հորաքրոջս հետ, որը տարիքով կին է, գնացինք տեղի կաֆեներից մեկը, ու 2 հատ պիցա վերցրինք, վերջում 2 կտոր մնաց, տեսնեմ էս հորաքույրս սալֆետկեն հանում է, ու ուզում է էդ կտորները փաթաթի դնի պայուսակի մեջ, էտ պահին ամոթից գետինը, մտա, չնայած նրա հանդեպ իմ ունեցած հարգանքին, բայց հողորտացի եվ ստիպեցի նորից տեղը դնել

[Chuk]

իսկ ես կամաչեի, ոչ թե կողքինիս, այլ իմ համար, որտեվ դա նաեվ ազդում է իմ վարկանիշի վրա, 2 տարի առաջ երբ Քոբոիլեթիում էինք, մերոնք ծովափին էին, ես իմ հորաքրոջս հետ, որը տարիքով կին է, գնացինք տեղի կաֆեներից մեկը, ու 2 հատ պիցա վերցրինք, վերջում 2 կտոր մնաց, տեսնեմ էս հորաքույրս սալֆետկեն հանում է, ու ուզում է էդ կտորները փաթաթի դնի պայուսակի մեջ, էտ պահին ամոթից գետինը, մտա, չնայած նրա հանդեպ իմ ունեցած հարգանքին, բայց հողորտացի եվ ստիպեցի նորից տեղը դնել

Մինչդեռ վճարված ապրանքը վերցնելը լրիվ նորմալ երևույթ է: Ավելին, նորմալ համալիրներում կարելի է կանչել ու խնդրել ավելացած կտորները փաթեթավորել՝ հետը վերցնելու համար:

[urartu]

Մինչդեռ վճարված ապրանքը վերցնելը լրիվ նորմալ երևույթ է: Ավելին, նորմալ համալիրներում կարելի է կանչել ու խնդրել ավելացած կտորները փաթեթավորել՝ հետը վերցնելու համար:

ոչ, ես դա չեմ ընդունում, ես նման բան երբեք չէի անի, ինչ է նշանակում գնաս կաֆե նստես, 2 կտոր պիցան, փաթաթես հետո պայուսակի մեջ դնես, բա չեն ասի էս մելոչնիկը ով է

[Chuk]

ոչ, ես դա չեմ ընդունում, ես նման բան երբեք չէի անի, ինչ է նշանակում գնաս կաֆե նստես, 2 կտոր պիցան, փաթաթես հետո պայուսակի մեջ դնես, բա չեն ասի էս մելոչնիկը ով է

Եթե ասող կլինի, թող ասի, ես իմ վճարածի տերն եմ: Ինձ այդ պիցան պետք է, կես ժամ անց ուտելու համար

[urartu]

Եթե ասող կլինի, թող ասի, ես իմ վճարածի տերն եմ: Ինձ այդ պիցան պետք է, կես ժամ անց ուտելու համար

իսկ ես սոված կմնայի, բայց էդ պիցան հետս չէի վերցնի, միգուցե դա բարդույթ է, բայց ամեն դեպքում նման բան չէի անի