Զանազան լեզվական հարցեր

[Միգռո]

Չէ, չես համոզի...

Գյուղում անցկացրեցին ջրմուղ և գյուղի բոլոր տներում արդեն/այլևս ջուր կա...

1. Բուն իմաստային ոչ մի տարբերություն չկա: Երկու դեպքում էլ առկա է հակադրություն, այն է` մինչ այդ տներում չի եղել ջուր, իսկ հիմա արդեն կա:
2. Դարեսկզբյան կամ ավելի վաղ ժամանակաշրջանի բառարաններն այսօր չեն կարող ծառայել որպես բառերի կիրառման վստահելի աղբյուր կամ գործնական ուղեցույց: Օրինակի համար նայիր պարապել բառի իմաստը` պարապ լինել, և համեմատիր այսօրվա գործուն իմաստի հետ:
3. Նույնիսկ 60-ականների բացատրական բառարաններում այլևս բառի քննարկվող իմաստը համարվում է հնացած: Այժմ փորձում են վերակենդանացնել դա որպես ոճական նորույթ. առաջին հերթին փորձեց դա անել հայ մամուլը:
4. Գիտական աշխատություններում դեռևս այս գործածումը հավանություն չի ստացել (այսինքն` այլևս-ն օգտագործվում է ժխտական-բացասական իմաստ, այլ ոչ միայն ժխտական բայաձև պարունակող նախադասություններում):

[Ուլուանա]

Ամփոփեմ. Չարենց.

Այլևս ինչ մնաց քեզ՝ խնդրելու կյանքից,-
Օ՜, անհանգիստ իմ սիրտ ու անկարող...
Ախ, խոնջանքի՜ միայն անեզրական կարոտ,-
Խաղաղություն անխոհ,- մահվան հանգիստ...

Անկախ նրանից՝ «այլևս» բառի նշածդ կիրառությունը ճիշտ է, թե ոչ, գրողների գրածները՝ որպես դրա ապացույց ներկայացնելը հաստատ անիմաստ է, քանի որ ցանկացած դասական գրողի ստեղծագործություններում կարող եմ բազմաթիվ լեզվական սխալներ ցույց տալ, շատ դեպքերում՝ բավական կոպիտ։

1. Բուն իմաստային ոչ մի տարբերություն չկա: Երկու դեպքում էլ առկա է հակադրություն, այն է` մինչ այդ տներում չի եղել ջուր, իսկ հիմա արդեն կա:
2. Դարեսկզբյան կամ ավելի վաղ ժամանակաշրջանի բառարաններն այսօր չեն կարող ծառայել որպես բառերի կիրառման վստահելի աղբյուր կամ գործնական ուղեցույց: Օրինակի համար նայիր պարապել բառի իմաստը` պարապ լինել, և համեմատիր այսօրվա գործուն իմաստի հետ:
3. Նույնիսկ 60-ականների բացատրական բառարաններում այլևս բառի քննարկվող իմաստը համարվում է հնացած: Այժմ փորձում են վերակենդանացնել դա որպես ոճական նորույթ. առաջին հերթին փորձեց դա անել հայ մամուլը:
4. Գիտական աշխատություններում դեռևս այս գործածումը հավանություն չի ստացել (այսինքն` այլևս-ն օգտագործվում է ժխտական-բացասական իմաստ, այլ ոչ միայն ժխտական բայաձև պարունակող նախադասություններում):

Ես էլ եմ նկատել, որ վերջին տարիներին են սկսել «այլևս» բառը նաև հաստատականի հետ գործածել, մինչ այդ կարծես թե նման բան չկար։

[Հայկօ]

Ուլուանա, հիմա դու այդ կիրառությունը ճիշտ ես համարու՞մ, թե՞ սխալ:

Ես էլ եմ նկատել, որ վերջին տարիներին են սկսել «այլևս» բառը նաև հաստատականի հետ գործածել, մինչ այդ կարծես թե նման բան չկար։

Տե՛ս՝ Չարենցի մեջբերումը: Նման օրինակները շատ են:

Ասել, որ «այլևսը» հաստատականի հետ գործածելը սխալ է, նույնն է, ինչ պնդելը, որ «սրանից հետո» միայն ժխտական բաներ են լինում: Ճի՛շտ է, գեղեցի՛կ է, տեղի՛ն է (հաճախ):

[Chuk]

Երբ երեկ Հայկազեան բառագրքից մեջբերում էի անում, նպատակը մեկն էր. ցույց տալ, որ վերջին տարիներին չի սկսվել կիրառվել:

Ասել, որ «այլևսը» հաստատականի հետ գործածելը սխալ է, նույնն է, ինչ պնդելը, որ «սրանից հետո» միայն ժխտական բաներ են լինում: Ճի՛շտ է, գեղեցի՛կ է, տեղի՛ն է (հաճախ):

Ես էլ եմ համարում որ ճիշտ է, բայց այ գեղեցիկի հարցում, այնքան էլ համաձայն չեմ:
Շատ տեղերում «այլևս» բառի օտագործումը կարելի է համեմատել ավելորդ հրապուրիչ երևալու համար շատ դուխի վրան ցանելուն, արտաքին շպարման միջոցները չարաշահելուն: Ահա հենց դրա համար հենց սկզբից ասացի, որ լեզվազգացողությանն է պետք վստահել: Եվ արդեն լրիվ այլ խնդիր է, որ շատերին դուր է գալիս դուխու շատ քանակությունը, իսկ ոմանք դուխու հոտն ընդհանրապես տանել չեն կարողանում:

[Ուլուանա]

Ուլուանա, հիմա դու այդ կիրառությունը ճիշտ ես համարու՞մ, թե՞ սխալ:

Մինչև այս խոսակցությունը ես էլ էի կարծում, որ «այլևս» բառի կիրառությունը հաստատականի հետ լրագրողների «գյուտերից» է։ Բայց քանի որ բառարանում նշված է այդ իմաստը, համոզվեցի, որ ճիշտ է։

Այնուամենայնիվ, ինչպես Չուկը նկատեց, դրա կիրառությունը հաճախ չարաշահվում է՝ գործածվելով անտեղի։

[Հայկօ]

Այնուամենայնիվ, ինչպես Չուկը նկատեց, դրա կիրառությունը հաճախ չարաշահվում է՝ գործածվելով անտեղի։

Համաձայն եմ, իհարկե :

[ars83]

Այլևս դադարեցնում եմ այս թեմայում իմ մասնակցությունը այլևս այսքան վիճահարույց «այլևս» բառի վերաբերյալ։ Քննարկությունից դուրս եմ գալիս ոչ թե դատարկ ձեռքերով, այլ ևս նոր գիտելիք ձեռք բերելով, որի համար, ինչպես այլևս ասել եմ, շնորհակալ եմ։ Այլևս գլուխներդ չեմ տանում։
Հարգանքներով,
Արսեն։

[Lion]

Այլևս դադարեցնում եմ այս թեմայում իմ մասնակցությունը այլևս այսքան վիճահարույց «այլևս» բառի վերաբերյալ։ Քննարկությունից դուրս եմ գալիս ոչ թե դատարկ ձեռքերով, այլ ևս նոր գիտելիք ձեռք բերելով, որի համար, ինչպես այլևս ասել եմ, շնորհակալ եմ։ Այլևս գլուխներդ չեմ տանում։
Հարգանքներով,
Արսեն։

Ու քո ներկայությունը այլևս անցյալ է

[Ուլուանա]

Այնուամենայնիվ, ինչպես Չուկը նկատեց, դրա կիրառությունը հաճախ չարաշահվում է՝ գործածվելով անտեղի։

Վերոնշյալ չարաշահման հաճախությունն այլևս ապացուցված է ars83–ի հետևյալ գրառմամբ.

Այլևս դադարեցնում եմ այս թեմայում իմ մասնակցությունը այլևս այսքան վիճահարույց «այլևս» բառի վերաբերյալ։ Քննարկությունից դուրս եմ գալիս ոչ թե դատարկ ձեռքերով, այլ ևս նոր գիտելիք ձեռք բերելով, որի համար, ինչպես այլևս ասել եմ, շնորհակալ եմ։ Այլևս գլուխներդ չեմ տանում։
Հարգանքներով,
Արսեն։

[Arthur26]

Ողջույն բոլորիդ
Ինչպե՞ս ճիշտ կլինի հայերեն

Նա աշխատում է այսինչ սարքավորումների վրա թե՞ սարքավորումների հետ թե՞ այլ կերպ:
Կամ համակարգչի հետ թե՞ համակարգչի վրա:

Կանխավ շնորհակալ եմ

[Morpheus_NS]

Ողջույն բոլորիդ
Ինչպե՞ս ճիշտ կլինի հայերեն

Նա աշխատում է այսինչ սարքավորումների վրա թե՞ սարքավորումների հետ թե՞ այլ կերպ:
Կամ համակարգչի հետ թե՞ համակարգչի վրա:

Կանխավ շնորհակալ եմ

Նա աշխատում է այսինչ սարքավորումով:
Կամ- նա աշխատեցնում է այսինչ սարքվորումը:

[Ուլուանա]

Ողջույն բոլորիդ
Ինչպե՞ս ճիշտ կլինի հայերեն

Նա աշխատում է այսինչ սարքավորումների վրա թե՞ սարքավորումների հետ թե՞ այլ կերպ:
Կամ համակարգչի հետ թե՞ համակարգչի վրա:

Կանխավ շնորհակալ եմ

Թեև Morpheus_NS–ը հարցին ճիշտ է պատասխանել, բայց ես լրացնեմ. աշխատել սարքավորումներով, համակարգչով։ Իսկ քո նշած տարբերակներն օտարաբանություններ են։ «Հետ» կապը կարելի էր գործածել, եթե խոսքն, օրինակ, աշխատակցի մասին լիներ. աշխատել այսինչ մարդու հետ։ Համանման ձևով՝ համաձայն լինել/համաձայնել այսինչ մարդու հետ, բայց այսինչ մտքին (ոչ թե մտքի հետ, ինչպես սխալմամբ ասում են շատերը)։

[քաղաքացի]

Մի բան էլ ես հարցնեմ. Ուլուանայի գրառումից մտքումս առաջացավ։

Ինչո՞ւ չի կարելի ասել՝
Ես աշխատում եմ համակարգչի հետ։

Չէ՞ որ հետ–ը ցույց է տալիս գործյական հոլովը։ Ինչպես մեջ–ը ցույց է տալիս ներգոյական հոլովը: Օր.՝ սեռական հոլովով գոյական + մեջ նույնն է, ինչ ներգոյական հոլովը։

[Հայկօ]

Մի բան էլ ես հարցնեմ. Ուլուանայի գրառումից մտքումս առաջացավ։

Ինչո՞ւ չի կարելի ասել՝
Ես աշխատում եմ համակարգչի հետ։

Չէ՞ որ հետ–ը ցույց է տալիս գործյական հոլովը։ Ինչպես մեջ–ը ցույց է տալիս ներգոյական հոլովը: Օր.՝ սեռական հոլովով գոյական + մեջ նույնն է, ինչ ներգոյական հոլովը։

Չէ, հետ-ը գործիական հոլովի արտահայտչամիջոց չէ: Նաև՝ եթե ասում ես, որ դու աշխատում ես համակարգչի հետ, դա ենթադրում է, որ համակարգիչն էլ քեզ հետ է աշխատում, ինչը սխալ է:

[Lionne_en_Chasse]

Իսկ ճի՞շտ է ասել - Ես աշխատում եմ համակարգչի վրա: Օտար լեզուներից բառացիորեն թարգմանաց էդպես է ստացվում