Ի՜նչ տարիներ էին …(1991-1996)

[Cassiopeia]

մեր ազգի համար չափազանց մեծ շռայլություն է "թույլ տալ", որ Լևոնի մասշտաբի քաղաքական գործիչը, ակտիվ քաղաքականության տեղը զբաղվի "մեմուարներ" գրելով;

Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ինքն է ժամանակին ընտրել "մեմուարներ" գրելու մասնագիտությունը: Պետք չի մոռանալ, որ նա նախքան քաղաքական գործիչ լինելը առաջին հերթին լեզվագետ է:

Գիտեք, այս թեման կարդացի ու եկա այն եզրահանգման, որ նախ թեման սխալ է անվանված, այսինքն գրառումները ավելի շուտ ՀՀՇ-ին են վերաբերվում քան տարիներին:

Պետք չէ մոռանալ, որ ցանկացած պետություն նախքան որևէ կայուն վիճակի հասնելը անցնում է ոչ թե նույն, բայց նմանատիպ փուլերով: Ու դժվարությունները ամենուրեք անպակաս են լինում:
Ինչո՞ւ եք կարծում, որ եթե անկախության գործընթացին հաջորդած տարիներին մեկ ուրիշ թիմ լիներ ղեկավարության գլխին, ամեն ինչ ուրիշ ընթացք կունենար…
Ինչո՞ւ չեք մեղադրում ՀՀՇ-ին, որ հացադուլ անելով փակել տվեցին գործարանները (ի դեմս Խաչիկ Ստամբոլցյանի)… Չէ որ այդ գործարաններն էին մեր հաց ու ջրի աղբյուրը: Ինչո՞ւ լույս չունեինք… որովհետև չունեինք ապրուստի աղբյուր, այն ՀՀՇ-ի մեր հարգելի ղեկավարները փակել էին: Զարմանում եմ, ԱԷԿ-ը ոնց դիմացավ ու ո՞նց այն էլ հիմնովին չփակեցին:
Բայց գիտեք, ես չեմ հերքում նաև այն հանգամանքը, որ նրանց գործը անհետք է եղել: Չէ, նրանք բավական բարդ գործ են իրականացրել, նրանք են եղել առաջինը, ով փորձել է ժողովրդին տանել դեպի լուսավոր ապագա, բայց անգիտակցաբար այդ լուսավորությունը խլել են …
Անձամբ ես չեմ մեղադրում մեր ոչ ներկայիս և ոչ էլ անցյալ կառավարությանը: Ճիշտ է, կարելի էր ավելի նպատակաուղղված քաղաքականություն տանել ու քիչ թե շատ լավ ընթացք տալ պատմության ընթացքին…

Ինչևէ…, արդեն ուղեղս մատներիս նման սառել է, շարունակությունը հաջորդիվ…

Հ.Գ. Ակամա հիշեցի Թումանյանի խոսքերը՝
ԱՊՐԵՔ ԵՐԵԽԵՔ, ԲԱՅՑ ՄԵԶ ՊԵՍ ՉԱՊՐԵՔ…

[Artgeo]

Ժող սաղ խառնել եք իրար:
Մի մասին թվումա, թե էն մյուս մասը ասումա, որ էն ժամանակ լավ էր, հիմա վատա, մյուս մասին, որ հիմա լավա էն ժամանակ վատ էր:
Խոսքը դրա մասին չի: Խոսքը նրա մասին ա, որ էն ժամանակ օբյեքտիվ պատճառները վատ լինելու ավելի շատ էին, քան հիմա: Մի՞թե այն ժամանակվանից հետո չպիտի լավանար վիճակը: Իհարկե պիտի լավանար, բայց ոչ էսքան քիչ: Այն ժամանակ վատ լինելու պատճառների ճնշող մեծամասնությունը օբեկտիվ էր ու անկախ կարավառությունից: Սուբյեկտիվ էլ կար, չեմ ժխտում: Բայց հիմա ճնշող մեծամասնությունը (ես կասեի նույնիսկ բոլորը) սուբյեկտիվ պատճառներով ա: Այդ խնդիրները ԱՐՀԵՍՏԱԿԱՆորեն են ստեղծվում կառավարության կողմից, եղածներն էլ ԱՐՀԵՍՏԱԿԱՆորեն չեն գտնում իրենց լուծումները, կամ էլ գտնում են կարավառությանը պետք եղած ձևով:

Ավելացվել է 3 րոպե անց

Մեկ էլ թեմայից դուրս.

սա նախադասությու՞ն ա, բայց նախադասություն կոչվում ա բառերի այն խումբը, որը միտք է արտահայտում[I]

Կիկի հիացած եմ քո սխալ համոզմունքների համբերատարությամբ անհիմն հիմնավորումներով հիմնավորելու ունակությամբ:

Ո՞վ - ես
Ի՞նչ եմ անում - հիացած եմ
ինչո՞վ - ունակությամբ
ինչպիսի՞ ունակությամբ - քո սխալ համոզմունքների համբերատարությամբ անհիմն հիմնավորումներով հիմնավորելու

Նախադասությունա

[StrangeLittleGirl]

Մի՞թե այն ժամանակվանից հետո չպիտի լավանար վիճակը: Իհարկե պիտի լավանար, բայց ոչ էսքան քիչ:

Ճիշտ է, 1996թ. խայտառակ ընտրությունները սկիզբ դրեցին մնացած բոլոր խայտառակ ընտրություններին, և ղեկավարությունը եկավ այն համոզման, որ իրեն ամեն ինչ կարելի է:

[Ուլուանա]

Ճիշտ է, 1996թ. խայտառակ ընտրությունները սկիզբ դրեցին մնացած բոլոր խայտառակ ընտրություններին, և ղեկավարությունը եկավ այն համոզման, որ իրեն ամեն ինչ կարելի է:

Լրիվ համաձայն եմ։

[Պանդուխտ]

Եթե դժվար չի չե՞ս ասի , թե 1991-1996թթ ի՞նչն էր հատկապես էդքան լավ: Իսկ Լ. Տ-Պ.-ի "փայլուն" գործիչ լինելը, մեեեծ հարցականի տակ է:

Համաձայն եմ: Ցաւօք մոռանալու ընդունակ ենք:

[Kuk]

Էն ժամանակ վատ էր, բայց գոնե գիտենք, որ պատերազմ էր, իսկ հիմա ինչի՞ համար է վատ: էն ժամանակ ազգը զինվոր էր կորցնում, գոնե գիտեինք թշնամու դեմ պայքարելիս է զոհվել, իսկ հիմա ու՞մ դեմ պայքարելիս է զոհվում մեր զինվորը: Մի քանի օր առաջ բոլորս տեսանք թե ինչպես էին վարվում՝ հայրենիքի համար կյանքը վտանգած և առողջությունը վնասած երկրապահի հետ, արդյո՞ք դա մարդկային է: Արդյո՞ք դա հային վայել է: Մի՞թե նա այնպիսի հանցանք էր գործել, ինչի համար չարժեր հաշվի առնել նրա գործած սխրանքները:
Եթե անզեն աչքով համեմատենք, իհարկե կասենք, որ հիմա ավելի լավ է, բայց մենք գիտենք մի շարք հանգամանքներ /պատերազմ, նորաստեղծ պետություն և այլն/, որոնք հաշվի առնելու դեպքում անպայման կնկատենք, որ այն ժամանակ վատ էր, հիմա՝ չափազա՛նց վատ է:

[Զինվոր]

: Մի քանի օր առաջ բոլորս տեսանք թե ինչպես էին վարվում՝ հայրենիքի համար կյանքը վտանգած և առողջությունը վնասած երկրապահի հետ, արդյո՞ք դա մարդկային է: Արդյո՞ք դա հային վայել է: Մի՞թե նա այնպիսի հանցանք էր գործել, ինչի համար չարժեր հաշվի առնել նրա գործած սխրանքները:
Եթե անզեն աչքով համեմատենք, իհարկե կասենք, որ հիմա ավելի լավ է, բայց մենք գիտենք մի շարք հանգամանքներ /պատերազմ, նորաստեղծ պետություն և այլն/, որոնք հաշվի առնելու դեպքում անպայման կնկատենք, որ այն ժամանակ վատ էր, հիմա՝ չափազա՛նց վատ է:

Անցյալի համար խոնարհվում ենք, ներկայի սխալների համար պիտի խփենք: Լսել ես?? Լուսահոգի Ստալին պապին էր ասում: Ճիշտ ել ասում էր մարդը: Երեկ նայեցիք ձեր չսիրած հայլուրը: Ցույց եին տալիս Սասուն Միքայելյանի արսենալը: Եթե ես առաջ ել լսած չլինեի նման դեպքերի մասին, չէի հավատա:
Ու հետո թեման որ կարդում էի, զարմանում եի:Եթե կարելի է, նորմալ բացատրեք, թե ինչն էր էդքան լավ: Հոտած միս ու ձու ուտելը, թե ձմեռը սառելը??? Մենակ թե չասեք պատերազմ էր, դժվար էր և այլն: Խելքը գլխին բան ասեք, որ հավատանք:

[Աբելյան]

ժողովուրդ եկեք էտ տարիները մի համեմատեք հիմիկվա հետ

Բոլոր ԽՍՀՄ երկրներն էլ անկախացումից հետո ճգնաժամեր տեսել են, իսկ մենք՝ առավել ևս պետք ա տենայինք, ու էն էլ ինչքան:
1. Պատերազմ Ղարաբաղում (ես ինչքան գիտեմ 91-ին կյանքը համեմատաբար նորմալ ա եղել), ինչի պատճառով լույս տալիս էին մի քանի ժամ, իսկ Կիրովականում վախտ ա եղել համարյա մի ամիս լույս չենք ունեցել: Լույսը ծախում էին Վրաստանին, որ զենք ունենային: Հացը կարծեմ օրական պետք ա ուտեինք 250 գրամ: Համեմատության համար ասեմ, որ հայրենականի վախտ գերմանացի գերիներին օրը 300 գրամ էին տալի:
2. Սպիտակի երկրաշարժ: Արդեն որոշ մարդիկ դրա մեջ ԼՏՊ-ին էլ են կասկածում даже: Ասում են՝ եկավ թե չէ, երկրաշարժ եղավ: Մարդկանց մի ահագին մասը անօթևան էր մնացել, ու էտ ճգնաժամային վիճակում հնարավոր չէր տներ սարքել իրանց համար:
3. Մեծ ներգաղթ Ադրբեջանից: 80-ականներին Ադրբեջանում 200 հազարի կարգի հայ կար: 80-ականների վերջում ու 90-ականների սկզբում Ադրբեջանը համարյա հայաթափվեց: Տասնյակ հազարներով մարդիկ էին գալի Հայաստան, դե արի մի հատ էլ իրանց մասին հոգ տար:
Թալանի մասին ասեմ, որ պատերազմի տարիներին բոլորն էլ թալանով են զբաղված, որ մարդավարի ապրեն: Բացի Լևոնից ու Վանոյից, թալանով էին զբաղված հասարակ մարդիկ: Շատերը լույս էին թալանում, շատերը ջուր, շատերը վառելիք, շատերը ծառ էին կտրում: Հետո պատերազմը վերջացավ: "Արցախը մենք պաշտպանեցինք...": Երկիրը կարծեմ տնտեսական աճ էլ գրանցեց էտ տարի, ինչը աննախադեպ բան էր էտ տարիներին նորանկախ երկրի համար: Հետո լույս էլ ունեցանք, ջուր էլ ունեցանք, ուտելիք էլ ունեցանք: Լևոնը մեզ ճգնաժամից կիսով չափ դուրս բերեց: Չի կարելի էտքան անշնորհակալ ըլնել պրեզիդենտի հանդեպ: Խի՞ ա էսօր ժողովուրդը բոլոր բացասական բաները ՀՀՇ-ի վզին բարդում, իսկ զարգացումը վերագրում Քոչարյանա-Սերժական ռեժիմին: Խի՞ ա անարդարությունների սկիզբը ՀՀՇ-ն դրել, իսկ սենց տեմպերով զարգացման սկիզբը՝ Ռոբերտ Քոչարյանը:
Հա թալան կար, բան չունեմ ասելու, բայց ինչ-որ տեղ սպասելի թալան էր, իսկ էսօրվա "ժողովրդի անխնա կեղեքումը ու ազգային հարստության կուտակումը փոքրաթիվ անհատների ձեռքերում" ոչ մի բանով չի արդարացվում: Էն վախտ ջիպեր հազարից մեկ էին պատահում: Էն վախտ մարդիկ "հաստավիզ" բառը բառացի էին հասկանում: Էն վախտ կարգուկանոն կար ինչ-որ չափով: Էն վախտ "էլիտար շենքեր" չկային: Էն վախտ Սևանը մի քանի հոգու սեփականություն չէր, որ ով ինչ գին ուզեր, դներ, այլ "ամենքիս էր հավասար": Մի խոսքով, լավ տարիներ չէին, բայց ահագին լավ բաներ էլ կային, ու եթե էտ տեմպերով երկիրը առաջ գնար, էսօր 2 անգամ լավ կապրեինք: Էտ վախտ բոլոր քաղաքներն էլ հավասարաչափ զարգանում էին: Էսօ՞ր ինչ ա: Կիրովականը դատարկվել ա, Գյումրին դատարկվել ա, բոլորը գալիս են Երևան, Երևանից էլ՝ գնում արտասահման կամ՝ արդեն իմացաք ուր: Էն անկախ երկիրը, որ ժողովուրդը գուրգուրեց, բուժեց, մեծացրեց, շենացրեց 90-ականներին, էսօր քանդվում ա:

[Kuk]

Անցյալի համար խոնարհվում ենք, ներկայի սխալների համար պիտի խփենք: Լսել ես?? Լուսահոգի Ստալին պապին էր ասում: Ճիշտ ել ասում էր մարդը: Երեկ նայեցիք ձեր չսիրած հայլուրը: Ցույց եին տալիս Սասուն Միքայելյանի արսենալը: Եթե ես առաջ ել լսած չլինեի նման դեպքերի մասին, չէի հավատա:
Ու հետո թեման որ կարդում էի, զարմանում եի:Եթե կարելի է, նորմալ բացատրեք, թե ինչն էր էդքան լավ: Հոտած միս ու ձու ուտելը, թե ձմեռը սառելը??? Մենակ թե չասեք պատերազմ էր, դժվար էր և այլն: Խելքը գլխին բան ասեք, որ հավատանք:

Ի՞նչա վախեցել ե՞ս Սասուն Միքայելյանի արսենալից: Բա էտ հո նորություն չի: Դու էտ պետքա իմանայիր: Մի՞թե էդքան դժվարա հասկանալը, որ էդ մարդը առանց շահի պատրաստա եղել իրա կյանքը զոհի Հայրենիքի համար, խի եդքանից հետո պետքա ինչ որ մի բամբակների մեջ ապրած, տականք ոստիկան կարողանա իրան ասի էդ զենքը մի պահի՞, չի կարա, ու էսքան ժամանակ չեն էլ կարողացել, որտեվ գիտեին , տենց բան ասելու դեպքում ետ ամբողջ արսենալը լենքով ուր կմտներ: Ասեմ, որ ես բացարձակապես հայրենասեր չեմ, բայց չափազանց բարձր եմ գնահատում երկրապահի արած հայրենասիրական արարքը:
Էդ որ ասում եք ինչի էր 90-ականներին վատ, բա չեք մտածու՞մ, հիմա խի՞ա վատ: «Բեզպրիդելա» տիրում ամբողջ երկրում, նաև մայրաքաղաքում: Ոչ թե նաև մայրաքաղաքում, այլ առավել ևս մայրաքաղաքում: Ո՞վա պատասխան տալու էս ամեն ինչի համար: Հիմա գոնե Լևոնը եկելա, ինքը պատասխան կտա 90-ականների համար, իսկ սրանք որ գնացին, կորելու են, չեն գա էլ: Բանտից փախած հանցագործը, եթե գիտի իրան չեն կարող գտնել, ետ չի գա դատարան:

[Empty`Tears]

Եթե դժվար չի չե՞ս ասի , թե 1991-1996թթ ի՞նչն էր հատկապես էդքան լավ:

Ի՜նչ տարիներ էին է՜՜, մանկապարտեզ, հետո դպրոց..

[Kuk]

Անցյալի համար խոնարհվում ենք, ներկայի սխալների համար պիտի խփենք: Լսել ես?? Լուսահոգի Ստալին պապին էր ասում: Ճիշտ ել ասում էր մարդը: Երեկ նայեցիք ձեր չսիրած հայլուրը: Ցույց եին տալիս Սասուն Միքայելյանի արսենալը: Եթե ես առաջ ել լսած չլինեի նման դեպքերի մասին, չէի հավատա:
Ու հետո թեման որ կարդում էի, զարմանում եի:Եթե կարելի է, նորմալ բացատրեք, թե ինչն էր էդքան լավ: Հոտած միս ու ձու ուտելը, թե ձմեռը սառելը??? Մենակ թե չասեք պատերազմ էր, դժվար էր և այլն: Խելքը գլխին բան ասեք, որ հավատանք:

Խի հիմա ինչո՞վա տարբերվում քո ասած Ստալին պապիի ժամանակներից: Իսկ 90-ականների մեջտեղները տարբերվումա համ վերջին 10 տարիներից, համել Ստալինի ժամանակներից: 90-ականներին կրիմինալ չէր, իսկ մնացած երկու դեպքերում կրիմանալա տիրում երկրում: Ով դեպուտատ կամ նախարար հոպար ունի, իրա հետ հարց ունեցող չկա՝ իրանց կարճ խելքով, բայց չգիտեն, որ մի օր հաստատ «կոճկվելու են»:

[Մելիք]

90-ականներին կրիմինալ չէր

Որ սենց չեն խոսում, ներվերս խախտվումա:
Տո դու ինչ գիտես 90-ականներին կրիմինալ էր, թե չէ: 90-ականներին դու ու մնացած "90-ականների գովքի գուսանների" մեծ մասը հլը տուն-տունիկ կամ պախկվոցի էիք խաղում:
Ուզո՞ւմ ես իմանաս կրիմինալը որնա: Կրիմինալն էն ա, որ նույն90-ականներին կարային պռոստո տակ փողոցից սաղ ջահելնեիրն հավաքեին ու տանեին լցնեին քաղմաս, մենակ նրա համար, որ ջահելությունն իմանար, որ քաղաք նոր վարչության պետա եկել ու որ ահավոր ջղայն ձյաձյա ա ինքը:

Էն խելոք գուսանները գոնե ակնհայտն ու ահավորը չեն ժխտում, գիտակցելով, որ հլը ոչ բոլորն են հիշողությունը կորցրել: Այլ թաքնվում են մի երկու լղոզած արդարացումների հետևում : Էնքան էլ շահեկան դիրք չի, բայց գոնե անվտագա :

[Kuk]

Որ սենց չեն խոսում, ներվերս խախտվումա:
Տո դու ինչ գիտես 90-ականներին կրիմինալ էր, թե չէ: 90-ականներին դու ու մնացած "90-ականների գովքի գուսանների" մեծ մասը հլը տուն-տունիկ կամ պախկվոցի էիք խաղում:
Ուզո՞ւմ ես իմանաս կրիմինալը որնա: Կրիմինալն էն ա, որ նույն90-ականներին կարային պռոստո տակ փողոցից սաղ ջահելնեիրն հավաքեին ու տանեին լցնեին քաղմաս, մենակ նրա համար, որ ջահելությունն իմանար, որ քաղաք նոր վարչության պետա եկել ու որ ահավոր ջղայն ձյաձյա ա ինքը:

Էն խելոք գուսանները գոնե ակնհայտն ու ահավորը չեն ժխտում, գիտակցելով, որ հլը ոչ բոլորն են հիշողությունը կորցրել: Այլ թաքնվում են մի երկու լղոզած արդարացումների հետևում : Էնքան էլ շահեկան դիրք չի, բայց գոնե անվտագա :

Ոնցա նեռվերս խախտվում, որ մարդիկ չեն սիրում կարդալ, այլ ուզում են ամեն ինչ իմանան սեփական աչքերով տեսնելով: Եթե մարդիկ խոսեն միայն իրենց տեսածի մասին, ապա հիմա մենք չէինք ճանաչի Մհեր Մկրտչյանին, Պարույր Սևակին, Հովհանես Թումանյանին և շատ նման մարդկանց: Նենց որ, եթե այն մարդիկ, ովքեր Չարենցի ապրած ժամանակ տուն-տունիկ են խաղացել, չպատմեին իրենց սերունդներին, ինչ իրենց մեծերն են պատմել իրենց, այժմ մենք չէինք ճանաչի մեր հանճարներին:
Իսկ հիմա, որ մի հատ /բառիս բուն իմաստով հատ/ միլիոնատերի մի քանի էշ կերած՝ էշ մեծացած թիկնապահներ կարող են վիրավորել մարու և չպատժվել, արդյո՞ք դա չի համարվում կրիմինալ: Ես ասեցի վիրավորել, կարդացողը թող հասկանա շատ ավելի կոպիտ արարքներ՝ մինչև մարդուն ծեծելով սպանելը: Կամ երբ մի հատ ոստիկանիկ կարա մեկի տված «պռախոդով» քո ասածի նման մի քանի ջահելների հավաքի ու տանի քաղմաս, էտ կրիմինալ չի՞: Հիմա չկա՞ տենց բաներ: Եթե ուզում ես էդ թվերի մասին վատ բան ասես, գոնե նենց բաներ աս, որ հիմա չկա:

[սիսար]

Կարծում եմ արժե այցելել LOUYSWORLD.com որտեղից հնարավոր է քաղել բազմաթիվ հարցականների պատասխանները:

[սիսար]

Ճիշտ է, 1996թ. խայտառակ ընտրությունները սկիզբ դրեցին մնացած բոլոր խայտառակ ընտրություններին, և ղեկավարությունը եկավ այն համոզման, որ իրեն ամեն ինչ կարելի է:

Ամբողջությամբ համաձայն եմ վերոհիշյալ մտքերի հետ, իսկ ավելին ըմբռնելու նպատակով, կառաջարկեմ այցելել՛, LOUYSWORLD.com