Ի՞նչ լավ բաներ կան Հայաստանում

[Արշակ]

Արշակ, էդ ներքին վախ կամ կոմպլեքս չի, այլ շատ կոնկրետ խնդիր կոնկրետ իրավիճակով ու ծնողներով, որոնք իրենց մանիպուլյատիվ վարքով պրակտիկորեն անհնար են դարձնում առանձին ապրելը։ Հայաստանի ներսում հաճախ առանձին ապրելու միակ տարբերակը մնում ա ծնողների հետ ընդհանրապես որևէ տեսակի կապը կտրել, ինչը, ի դեպ, ինձ ծանոթ շատ մարդիկ արել են, բայց էդպես էլ ծնողների հետ տարիներով չեն խոսում, ու հասարակությունը դրանից չի դզվում։

Դեռ եղբայրս նույնիսկ արել էր էդ առանձնալու փորձը, բայց դա ընդամենը երկու շաբաթ տևեց։ Դու ուղղակի թերագնահատում ես մեր ծնողների մանիպուլյատիվ ունակությունները։ Իհարկե դժվար նա հանուն առանձին ապրելու արտասահման մեկնի, բայց փաստն էն ա, որ ընկերուհու հետ առանձնանալն անհոջողությամբ պսակվեց։

Իսկ ինձ ծանոթ տարբեր մարդիկ հաջողությամբ առանձնացել են։ Բոլորի դեպքում էլ սկզբում լավ չի ընկալվել, բայց հետո ամեն ինչ լավ ա եղել։
Հիմա ուզում ես ասել, որ եղբորդ դեպքն էլ անհաջողությամբ պսակվեց զուտ ծնողների պատճառո՞վ։ Մի քիչ կարա՞ս մեկնաբանես, թե էդ ո՞նց են ծնողները տենց անտանելի մանիպուլացիա անում։ Բացի նրանից, որ ասեն ֆինանսական աջակցությունից կզրկենք (ինչը նորմալ ա), կամ էլ խռովեն, ինչը նորմալ չի, բայց հակված եմ կարծել, որ եթե մինչ այդ այլ էական պրոբլեմ չկար հարաբերություններում, էդ խռովելը ժամանակավոր բնույթ ա կրում (ոնց իմ իմացած օրինակներում ա եղել)։
Գրեթե համոզված եմ, որ էդ տարիներով չխոսող ծնողների հետ անկախ առանձնանալուց էլ հարաբերությունների լուրջ պրոբլեմներ կային․ իրական գլխավոր պատճառը առանձնանալը չի։

[Ծլնգ]

Ծլնգ ջան, արի իմ չասած բաները ինձ մի վերագրի էլի։ Ես չեմ ասել, թե Հայաստանից մենակ տնեցիքից առանձին ապրելու համար են գնում։ Ես կոնկրետ մի դեպք եմ ընդամենը նկարագրել, որ մարդը կոնկրետ ասում էր, որ էդ ա պատճառը, նենց որ ես հենց էդ պատճառի մասին էի խոսում։ Բնականաբար հազար ու մի պատճառ կարող ա լինի, ու ի տարբերություն էս դեպքի՝ հաճախ ավելի տրամաբանված ու հիմնավոր։ Ես դա բոլորովին չեմ ժխտում ու ոչ մի տեղ իմ խոսքում չեմ ժխտել։
ՈՒ առավել ևս, պետք չի նենց ներկայացնել, թե քմահաճույք եմ անվանում առանձին ապրելու ցանկությունը կամ մեղադրում եմ տենց ցանկության համար։ Որովհետև իմ գրածներից ոչ մի բան տենց բան չէր հետևում։ Հակառակը, կարծում եմ ակնհայտ պիտի լիներ, որ առանձին ապրելու նկատմամբ բացասական վերաբերմունք չունեմ (չնայած միասին ապրելու նկատմամբ էլ չունեմ)։

Եթե տենց ծուռ «հետևություններով» ենք քննարկումը տանելու, ինձ ուղղակի անհետաքրքիր կդառնա շարունակելը։

Արշակ ջան, SLG-ի գրածին պատասխանդ արդեն ընդհանուր դատողություն էր, ոչ թե այդ կոնկրետ դեպքի պարզաբանում (քանի որ SLG-ը արդեն իսկ ընդհանրացրել էր հարցի քննարկումը)։ Իմ ասածը էն էր, որ թե եզրակացություններ ենք անում ուրիշների մասին (ընդհանուր դեպքով թե ինչու են մարդիկ ծնողներից առանձնանալու համար երկրից գնում), ապա կանգնում ենք slippery slope-ի վրա, ու խի ենք այդտեղ եզրակացությունները ավարտում (որ մարդու ունեցածը բարդույթ է, կամ վախ, և այլն, ոչ թե օբյեկտիվ հասարակական խնդիր), շարունակենք էլի...

Ավելի կարճ որ ասեմա սածս՝ պետք չի ընդհանուր դեպքում եզրակացություններ անել թե մարդիկ ինչից ելնելով են այս կամ այն քայլը անում։ Էլի, կոնկրետ քեզ ուղղված ոչինչ չունեմ, տրամաբանական շարունակություն եմ անում եզրակացությունների շարքիդ։

[StrangeLittleGirl]

Իսկ ինձ ծանոթ տարբեր մարդիկ հաջողությամբ առանձնացել են։ Բոլորի դեպքում էլ սկզբում լավ չի ընկալվել, բայց հետո ամեն ինչ լավ ա եղել։
Հիմա ուզում ես ասել, որ եղբորդ դեպքն էլ անհաջողությամբ պսակվեց զուտ ծնողների պատճառո՞վ։ Մի քիչ կարա՞ս մեկնաբանես, թե էդ ո՞նց են ծնողները տենց անտանելի մանիպուլացիա անում։ Բացի նրանից, որ ասեն ֆինանսական աջակցությունից կզրկենք (ինչը նորմալ ա), կամ էլ խռովեն, ինչը նորմալ չի, բայց հակված եմ կարծել, որ եթե մինչ այդ այլ էական պրոբլեմ չկար հարաբերություններում, էդ խռովելը ժամանակավոր բնույթ ա կրում (ոնց իմ իմացած օրինակներում ա եղել)։
Գրեթե համոզված եմ, որ էդ տարիներով չխոսող ծնողների հետ անկախ առանձնանալուց էլ հարաբերությունների լուրջ պրոբլեմներ կային․ իրական գլխավոր պատճառը առանձնանալը չի։

Եղբորս դեպքում ուղղակի մայրս էնքան էր զանգում, այցելում, համոզում, որ էդ «ցուրտ տանը» չապրեն, որ «մեղք» են և այլն, որ մենակ էդ ամենից ազատվելու համար երկուսով գնացին մամայիս տանն ապրելու: Իմ դեպքում ավելի բարդ մանիպուլյացիաներ էին ու ի դեպ էն բանից հետո, երբ արդեն վերադարձել էի Հայաստան երկու տարի էնտեղ չապրելուց հետո, այսինքն՝ տեսականորեն ավելի լավ պայմաններ կային առանձին ապրելու: Բայց արի ու տես, որ ծնողի հետ լավ հարաբերություն պահպանելու միակ տարբերակն ուղղակի հեռու ապրելն ա:

[Արշակ]

Արշակ ջան, STL-ի գրածին պատասխանդ արդեն ընդհանուր դատողություն էր, ոչ թե այդ կոնկրետ դեպքի պարզաբանում (քանի որ STL-ը արդեն իսկ ընդհանրացրել էր հարցի քննարկումը)։ Իմ ասածը էն էր, որ թե եզրակացություններ ենք անում ուրիշների մասին (ընդհանուր դեպքով թե ինչու են մարդիկ ծնողներից առանձնանալու համար երկրից գնում), ապա կանգնում ենք slippery slope-ի վրա, ու խի ենք այդտեղ եզրակացությունները ավարտում (որ մարդու ունեցածը բարդույթ է, կամ վախ, և այլն, ոչ թե օբյեկտիվ հասարակական խնդիր), շարունակենք էլի...

Ավելի կարճ որ ասեմա սածս՝ պետք չի ընդհանուր դեպքում եզրակացություններ անել թե մարդիկ ինչից ելնելով են այս կամ այն քայլը անում։ Էլի, կոնկրետ քեզ ուղղված ոչինչ չունեմ, տրամաբանական շարունակություն եմ անում եզրակացությունների շարքիդ։

Ծլնգ ջան, StrangeLittleGirl–ի գրածին պատասխաններում, չնայած արդեն իմ բերած կոնկրետ դեպքից ընդհանրացել էինք, բայց միևնույն ա քննարկում էինք տնեցիքից առանձին ապրելու խաթր երկրից գնալու դեպքը։ Ես դրանից ավելին չեմ ընդհանրացրել։ ՈՒ համաձայն եմ, որ երկրից գնալու պատճառները շատ տարբեր կարող են լինել ու հաճախ մի մարդու դեպքում էդ պատճառները մի քանիսն են, ոչ թե մեկը։ ՈՒ նույնիսկ էդ իմ նշած մասնավոր դեպքում ոչ համոզում էի չլքել երկիրը, ոչ էլ մեղադրում. ընդհամենը հիմնավորում էի, որ եթե պատճառը տնեցիքից առանձին ապրելն ա, էդ խնդիրը լուծելու ուրիշ, իմ կարծիքով ավելի հեշտ տարբերակ կա: Ընդամենը փորձում էի ալտերնատիվ լուծում առաջարկել։ Իսկ թե ով ինչ ճանապարհ ա ընտրում իր պրոբլեմները լուծելու, էլի առանձին մարդու գործն ա։

[StrangeLittleGirl]

Ծլնգ ջան, StrangeLittleGirl–ի գրածին պատասխաններում, չնայած արդեն իմ բերած կոնկրետ դեպքից ընդհանրացել էինք, բայց միևնույն ա քննարկում էինք տնեցիքից առանձին ապրելու խաթր երկրից գնալու դեպքը։ Ես դրանից ավելին չեմ ընդհանրացրել։ ՈՒ համաձայն եմ, որ երկրից գնալու պատճառները շատ տարբեր կարող են լինել ու հաճախ մի մարդու դեպքում էդ պատճառները մի քանիսն են, ոչ թե մեկը։ ՈՒ նույնիսկ էդ իմ նշած մասնավոր դեպքում ոչ համոզում էի չլքել երկիրը, ոչ էլ մեղադրում. ընդհամենը հիմնավորում էի, որ եթե պատճառը տնեցիքից առանձին ապրելն ա, էդ խնդիրը լուծելու ուրիշ, իմ կարծիքով ավելի հեշտ տարբերակ կա: Ընդամենը փորձում էի ալտերնատիվ լուծում առաջարկել։ Իսկ թե ով ինչ ճանապարհ ա ընտրում իր պրոբլեմները լուծելու, էլի առանձին մարդու գործն ա։

Դե ես էլ ասում եմ, որ ավելի հեշտ լուծում ա երկրից գնալը, որովհետև ոչ մի կռիվ-ղալմաղալ չի լինում, ոչ ոք հանուն մյուսի ինչ-որ բան չի զոհում։ Նույն իմ դեպքում (էլի եմ ասում. տնեցիքից առանձին ապրելը գնալու միակ պատճառը չէր) եթե որոշեի մնալ Հայաստանում, բայց տնեցիքից առանձնանալ, լիքը ամիսներ, գուցե նույնիսկ տարիներ էին պահանջվելու, մինչև էդ մանիպուլյացիոն կծիկից դուրս գայի ու նենց դուրս գայի, որ առանձին ապրելը լիներ առանձին ապրել՝ տնեցիքի հետ լավ հարաբերությունը պահպանելով:
Ու գիտեմ, որ շատերի համար երկրից գնալը շատ ավելի հեշտ լուծում ա, քան տնից գնալու հետ կապված բոլոր տեսակի խնդիրների հետ բախվելը:

[Արշակ]

Եղբորս դեպքում ուղղակի մայրս էնքան էր զանգում, այցելում, համոզում, որ էդ «ցուրտ տանը» չապրեն, որ «մեղք» են և այլն, որ մենակ էդ ամենից ազատվելու համար երկուսով գնացին մամայիս տանն ապրելու: Իմ դեպքում ավելի բարդ մանիպուլյացիաներ էին ու ի դեպ էն բանից հետո, երբ արդեն վերադարձել էի Հայաստան երկու տարի էնտեղ չապրելուց հետո, այսինքն՝ տեսականորեն ավելի լավ պայմաններ կային առանձին ապրելու: Բայց արի ու տես, որ ծնողի հետ լավ հարաբերություն պահպանելու միակ տարբերակն ուղղակի հեռու ապրելն ա:

Լավ, համոզեցիր, անհաղթահարելի պրոբլեմներ են։

[StrangeLittleGirl]

Լավ, համոզեցիր, անհաղթահարելի պրոբլեմներ են։

Չեմ ասում՝ անհաղթահարելի։ Ասում եմ, որ Հայաստանից գնալը շատ ավելի հեշտ լուծում ա, քան Հայաստանում մնալով խնդիրը լուծելը։

[Ծլնգ]

Ծլնգ ջան, քո ասածները պատմականորեն հասարակության մեջ կնոջ ու տղամարդու ստանձնած դերերի հետևանք ա, ու հա, կոնկրետ ժողովրդի լեզվից կարելի ա հետևություններ անել տվյալ լեզվի կրող հասարակության մեջ լեզվի ձևավորման ընթացքում դերերի բաշխումը և այլն‎։ Բայց չեմ կարծում, թե արդեն ձևավորված լեզուն իմ մասնավոր դեպքի հերքում ա Նկատենք, որ ես չեմ պնդել, թե Հայաստանում թունդ գենդերային հավասարություն ա տիրում։ Ընդամենը ասել եմ, որ կոնկրետ IT–ում էդ առումով ավելի առաջ ենք բազմաթիվ եվրոպական երկրներից։

Արշակ ջան, պատմությունը ճակատիդ ատրճանակ չէր դրել ու ասել՝ հենց էս արտահայտությունը օգտագործի։ Լեզվում առկա սեքսիզմները, լինեն հնուց եկած, թե ո՛չ, մեր արդի լեզվում արտացոլում են ներկայիս հասարակությունը։

Նայի, դու ասում ես որ, պատմականորեն ձևավարվորված ավանդույթներին ի հակառակ, ընտանիքից առանձին ապրելու զավակի ցանկության չիրագործելը Հայաստանում հետևանք է այդ զավակի վախերի ու բարդույթների, այլ ոչ թե օբյեկտիվ հասարակական գործոնների։ Բայց միևնույն ժամանակ պատմության գրկից մեզ հասած լեզվական սեքսիզմների քո օգտագործելը լեզվի՞ խնդիրն է։ Մի քիչ իրար հետ չբռնեց։ Ու այո՛, այդ արտահայտությունդ հակասում էր գենդերային հավասարությանդ մասին պնդմանը, քանզի արտահայտությանդ ակունքում առկա է այդ ոլորտի նկատմամբ գենդերային կանխակալություն։

Բայց նորից, չկարծես թե «կեղտ եմ բռնում»։ Այսպիսի կանխակալություններ բոլորիս լեզվի մեջ էլ կան, քանի որ դրանք, ինչպես արդեն ասացի, իրական հասարակության արտացոլումն են։ Բայց թեկուզ 95% ծրագրավորողները լինեն կին, քանի դեռ կա այդ ոլորտում գենդերային կանխակալություն, գենդերային հավասարության մասին խոսելը ծիծաղալի է։

Ի դեպ, անգլերենի he/she–ն էլ հնարավոր ա, որ քո ասած սեքսիզմի դրսևորում ա։ Ինչը հաճելիորեն հայերենում չկա Թե չէ զահլես գնում ա անգլերենով ամեն անգամ ինչ–որ օրինակ բերելուց հանուն պոլիտկորեկտության պարտադիր "he or she" ասելուց։

Կոնկրետ անգլերենում՝ ահա քեզ լուծում, որը նաև գենդերապես ոչ-երկուական դեպքերն էլ է ներառում (ինչին «he or she» տարբերակը մոտիկ էլ չի գալիս)։

[Quyr Qery]

Երբ որ սկսեցի առանձին ապրել 20ս դեռ չէր լրացել, ոնց-որ։
Հասարակությունը ինձ ճնշում էր, տանը վատ հարաբերություններ էին, ծնողներիս երազած տուն տանելու աղջիկը չէի, Գյումրում ուղղակի չէի ընդունվում ու էսպես շարունակ։ Երբ որոշեցի, որ պիտի գամ ու Երևանում ապրեմ, մերոնք դեմ էին, հետո հասկացան, որ ուրիշ ելք չկա ինձ համար, առաջին տարին ահավոր լարված հարաբերություններ էին ծնողներիս հետ, մաքսիմալ չէինք շփվում, բարեկամությունն ինձ մեղադրում էր անշնորհակալ երեխա լինելու մեջ ու էսպես շարունակ։ Հետո էս 5 տարիների ընթացքում ամեն ինչ կարգավորվեց, ու նույնիսկ լավ է, որ հեռու ենք ապրում, աշխատում եմ գոնե ամիսը մեկ այցելեմ, արդեն դադարել են համոզել, որ գնամ հետ, համ էլ ստեղ ապրելով իրենց լիքը հարցերի լուծում եմ տվել։
Բայց երկրից գնալու մասին չեմ մտածել, երևի որովհետև իմ այլընտրանքը Երևանն էր։

[Արշակ]

Չեմ ասում՝ անհաղթահարելի։ Ասում եմ, որ Հայաստանից գնալը շատ ավելի հեշտ լուծում ա, քան Հայաստանում մնալով խնդիրը լուծելը։

Տեխնիկապես, սեփական քաղաքում ընտանիքից առանձնանալ ու առանձին տուն վարձելը անհամեմատ ավելի հեշտ ա, քան արտասահման տեղափոխվելով հարցը լուծելը։
Հոգեբանական առումով, գուցե արտասահման մեկնելը ավելի հեշտ ա, քանի որ էդ դեպքում ստիպված չես ընդդիմանալ ծնողիդ ու «ոչ» ասել, ասել, որ իմանալով իր կարծիքը, որպես չափահաս մարդ այլ ուղի ես ընտրում։ Բայց դա էլ ի վերջո հասունություն մի քննություն ա, որ հանձնում ես։ Երկրից գնալով ուղղակի խուսափում ես էդ քննությունից ու շատերի համար ավելի հեշտ ա բազմաթիվ տեխնիկական բարդությունների մեջով անցնել, քան էդ հոգեբանական մարտահրավերը ընդունել։
Իհարկե այլ երկրում միայնակ ապրելը իր հերթին ահագին հոգեբանական մարտահրավերներ ունի, բայց դա արդեն այլ պատմություն ա

[StrangeLittleGirl]

Տեխնիկապես, սեփական քաղաքում ընտանիքից առանձնանալ ու առանձին տուն վարձելը անհամեմատ ավելի հեշտ ա, քան արտասահման տեղափոխվելով հարցը լուծելը։
Հոգեբանական առումով, գուցե արտասահման մեկնելը ավելի հեշտ ա, քանի որ էդ դեպքում ստիպված չես ընդդիմանալ ծնողիդ ու «ոչ» ասել, ասել, որ իմանալով իր կարծիքը, որպես չափահաս մարդ այլ ուղի ես ընտրում։ Բայց դա էլ ի վերջո հասունություն մի քննություն ա, որ հանձնում ես։ Երկրից գնալով ուղղակի խուսափում ես էդ քննությունից ու շատերի համար ավելի հեշտ ա բազմաթիվ տեխնիկական բարդությունների մեջով անցնել, քան էդ հոգեբանական մարտահրավերը ընդունել։
Իհարկե այլ երկրում միայնակ ապրելը իր հերթին ահագին հոգեբանական մարտահրավերներ ունի, բայց դա արդեն այլ պատմություն ա

Արշակ, ես քեզ ասում եմ՝ էդ ամենը ծնողին ուղղակի «ոչ» ասելով չի սահմանափակվում: Պետք ա հսկայական մանիպուլյացիաների հետ գլուխ դնել, ինչը հեչ կապ չունի հասունության հետ: Կամ ավելի հասուն որոշում ա արտասահման մեկնելը, քան ծնողի հետ ընդհարվելը։ Երբ ասում ես՝ առանձնանում եմ, ծնողը դա որպես անձնական վիրավորանք ա ընդունում ու սկսում ա քեզ մուսի-փուսի անել, որ չուզենաս տնից գնալ, երբ բացատրում ես, որ դա իրա հետ կապ չունի, քո անձնական կյանքն ա, ծնողը չի հասկանում, ասում ա՝ անշնորհակալ ես, երբ մեկ ա թողնում գնում ես, ծնողդ նեղանում ու տարիներով չի խոսում հետդ, շատ ավելի հեշտ ա ուղղակի գնալ արտասահման։ Նաև ֆինանսական առումով ա ավելի հեշտ արտասահման գնալը։ Ավելի հեշտ ա նաև, որտև ծնողդ չի կարա ամեն վայրկյան գա, դուռդ ծեծի, ստուգի՝ տունդ մաքու՞ր ա, ուտելու բան ունե՞ս։ Սրանք բոլորը Երևանում զանազան անհատների հետ տեղի ունեցած դեպքեր են։ Ոմանք դեռ Երևանում են, ոմանք՝ չէ։ Բայց ասածս էն ա, որ դա հասունության հետ կապ չունի ու տգեղ ա էդ բոլոր մարդկանց փոխարեն որոշելը, որ իրանք ուղղակի հասուն չէին, դրա համար այլ լուծում գտան կամ էդպես էլ չգտան լուծում։

[Արշակ]

Արշակ ջան, պատմությունը ճակատիդ ատրճանակ չէր դրել ու ասել՝ հենց էս արտահայտությունը օգտագործի։ Լեզվում առկա սեքսիզմները, լինեն հնուց եկած, թե ո՛չ, մեր արդի լեզվում արտացոլում են ներկայիս հասարակությունը։

Նայի, դու ասում ես որ, պատմականորեն ձևավարվորված ավանդույթներին ի հակառակ, ընտանիքից առանձին ապրելու զավակի ցանկության չիրագործելը Հայաստանում հետևանք է այդ զավակի վախերի ու բարդույթների, այլ ոչ թե օբյեկտիվ հասարակական գործոնների։ Բայց միևնույն ժամանակ պատմության գրկից մեզ հասած լեզվական սեքսիզմների քո օգտագործելը լեզվի՞ խնդիրն է։ Մի քիչ իրար հետ չբռնեց։ Ու այո՛, այդ արտահայտությունդ հակասում էր գենդերային հավասարությանդ մասին պնդմանը, քանզի արտահայտությանդ ակունքում առկա է այդ ոլորտի նկատմամբ գենդերային կանխակալություն։

Բայց նորից, չկարծես թե «կեղտ եմ բռնում»։ Այսպիսի կանխակալություններ բոլորիս լեզվի մեջ էլ կան, քանի որ դրանք, ինչպես արդեն ասացի, իրական հասարակության արտացոլումն են։ Բայց թեկուզ 95% ծրագրավորողները լինեն կին, քանի դեռ կա այդ ոլորտում գենդերային կանխակալություն, գենդերային հավասարության մասին խոսելը ծիծաղալի է։

Ծլնգ ջան, նախ և առաջ, ես ծրագրավորող եմ, ու կոնկրետ էս դեպքում, չնայած երկրորդ դեմքով էի գրում, բայց ես իմ անձնական փորձն էի նկարագրում ու լրիվ բնական ու տրամաբանական ա «թագավոր տղա» արտահայտության օգտագործումը․ աբսուրդ կլիներ, որ «թագուհի աղջիկ» գրեի Եթե ինչ–որ կնոջ փորձից խոսեի, գուցե «թագուհի» բառը օգտագործեի։ Նենց որ ստեղ խոշորացույցով էլ ման գաս, սեքսիզմ չես գտնի։
ՈՒ ընդհանրապես ինձ ջղայնացնում ա, որ մարդ հանգիստ չի կարա խոսի, ամեն բառիդ վրա պիտի զգուշանաս, թե հանկարծ որևէ մեկը թաքնված սեքսիզմ չգտնի մեջը։ Չեմ կարծում, թե նման բաների վրա ֆիքսվելը էֆեկտիվ միջոց ա կանանց իրավահավասարություն հաստատելու համար։ Որտև եթե նույնիսկ նման բան կա, էդ հետևանք ա, ոչ թե պատճառ։ Տենց անելը ամեն ինչ ջանջալացնում ա ու օգուտ էլ չի տալիս։ Հասարակության մեջ կնոջ դերի բարձրացումը ինքնստինքյան լեզվում էլ իրավիճակը կփոխի։ Բայց հակառակը հազիվ թե լինի։

Նայի, դու ասում ես որ, պատմականորեն ձևավարվորված ավանդույթներին ի հակառակ, ընտանիքից առանձին ապրելու զավակի ցանկության չիրագործելը Հայաստանում հետևանք է այդ զավակի վախերի ու բարդույթների, այլ ոչ թե օբյեկտիվ հասարակական գործոնների։

ՈՒ դու էլի ինձ վերագրում ես մի բան, որ ես չեմ ասել Իհարկե օբյեկտիվ հասարակական գործոններ կան ու դրանցով պայմանավորված հոգեբանական խոչընդոտներ։ Էդ հոգեբանական վախերն ու բարդույթները էլի պայմանավորված են կոնկրետ բարքեր ունեցող հասարակության մեջ մեծանալով ու դաստիարակվելով, այսինքն՝ «օբյեկտիվ հասարակական գործոններով»։ Բայց անկախ նրանից ինչ գործոններով են պայմանավորված, էդ վախերը ու կոմպլեքսները կան ու երկրից գնալով էդ վախերդ չեն վերանում։ Ինչևէ, փչացած պլաստինկա չդառնամ, տես նախորդ գրառումներս

Ինչ վերաբերում ա ծրագրավորման ոլորտում «գենդերային կանխակալությանը», նախ ինչպես արդեն հիմնավորեցի, իմ գրած «թագավոր տղա» արտահայտությունը ոչ մի կերպ «գենդերային կանխակալություն» չէր արտահայտում։
Բացի դրանից, վերջերս իգական սեռի մի ընկերոջս հետ գենդերային կանխակալության մասին էինք զրուցում ու ինքը պնդում էր, որ եթե ես տաքսու մեքենա եմ տեսնում փողոցում, ու մինչև վարորդին տեսնելը ենթադրում/սպասում եմ, որ տաքսիստը տղամարդ ա, էդ սեքսիզմ ա ու գենդերային կանխակալություն Ես էլ ասում եմ, որ տեղ սեքսիզմ չկա․ էդ ընդամենը ստատիստիկա ա Եթե փաստացի տաքսիստների 99,9%–ը տղամարդ են, ապա լրիվ բնական ա, որ ես մինչև տեսնելը ակնկալում եմ, տաքսիստը տղամարդ ա լինելու։ Էդ էվոլուցիայի ընթացքում ձևավորված մարդու ուղեղի էֆեկտիվ աշխատանքի մեխանիզմ ա, որ նախորոք կանխատեսում ես, թե քեզ ինչ ա սպասվում։ ՈՒ իմ տենց մտածելը բոլորովին չի նշանակում, թե ես տաքսի քշելը կնոջը չսազող մասնագիտություն եմ համարում կամ որևէ նման բան։ Ընդհակառակը՝ ինձ շատ հաճելի կլինի, եթե տաքսի նստեմ ու պարզվի, որ վարորդը կին ա
Համոզված եմ, որ մարդկանց ճնշող մեծամասնությունը ուրախ կլիներ, որ տաքսիստը կին լիներ։ ՈՒ ես հեչ մեղավոր չեմ, որ կանայք տաքսու վարորդ չեն դառնում։ Նույն ձևով, ոնց եվրոպայում կանանց մեծ մասը չեն գնում ծրագրավորման դասընթացների ու ընդհանրապես ծրագրավորմամբ չեն հետաքրքրվում։

Ի դեպ, էս թեմայով մի անեկդոտ հիշեցի․ ասում ա աբարանցուն հարցնում են․
– ինչքա՞ն ա հավանականությունը, որ պատուհանից դուրս նայես, դինոզավր կտեսնես»։
– հիսուն–հիսուն – պատասխանում ա աբարանցին։
– Էդ ո՞նց։
– Դե կամ կտեսնեմ, կամ չեմ տեսնի։


Իմիջիայլոց, էս անեկդոտը ապարանցու փոխարեն «բլանդինկա աղջկա» վրով եմ լսել, բայց փոխեցի ապարանցու, որ կանայք չվիրավորվեն ու չասեն, թե սեքսիստ եմ Չնայած կարծում եմ, որ աբսուրդ ա սենց անեկդոտներից նեղվելը։ Ընդ որում, համոզված եմ, որ ոչ մեկդ անեկդոտը լսելուց չանհանգստացաք, որ ապարանցիք կարող ա նեղանային

Եվ վերջապես, չնայած հակված եմ կարծել, որ ընդհանուր առմամբ հայկական IT–ում իսկապես գենդերային հավասարություն կա, բայց այնուամենայնիվ գենդերային հավասարություն մասին նշումս համեմատական գնահատական էր Եվրոպայում էս ոլորտում տիրող իրավիճակի հետ։ Իդեալական անթերիության մասին վստահ պնդումներ չեմ անի։ Ակումբի էս թեման այլ երկրների հետ համեմատության մասին ա ու իմ օրինակն էլ էդ կոնտեքստում էր։

Կոնկրետ անգլերենում՝ ահա քեզ լուծում, որը նաև գենդերապես ոչ-երկուական դեպքերն էլ է ներառում (ինչին «he or she» տարբերակը մոտիկ էլ չի գալիս)։

Ճիշտն ասած, երբեք չեմ նկատել, որ որևէ մեկը singular they օգտագործի, բայց շնորհակալ եմ, հաշվի կառնեմ

[Արշակ]

Արշակ, ես քեզ ասում եմ՝ էդ ամենը ծնողին ուղղակի «ոչ» ասելով չի սահմանափակվում: Պետք ա հսկայական մանիպուլյացիաների հետ գլուխ դնել, ինչը հեչ կապ չունի հասունության հետ: Կամ ավելի հասուն որոշում ա արտասահման մեկնելը, քան ծնողի հետ ընդհարվելը։ Երբ ասում ես՝ առանձնանում եմ, ծնողը դա որպես անձնական վիրավորանք ա ընդունում ու սկսում ա քեզ մուսի-փուսի անել, որ չուզենաս տնից գնալ, երբ բացատրում ես, որ դա իրա հետ կապ չունի, քո անձնական կյանքն ա, ծնողը չի հասկանում, ասում ա՝ անշնորհակալ ես, երբ մեկ ա թողնում գնում ես, ծնողդ նեղանում ու տարիներով չի խոսում հետդ, շատ ավելի հեշտ ա ուղղակի գնալ արտասահման։ Նաև ֆինանսական առումով ա ավելի հեշտ արտասահման գնալը։ Ավելի հեշտ ա նաև, որտև ծնողդ չի կարա ամեն վայրկյան գա, դուռդ ծեծի, ստուգի՝ տունդ մաքու՞ր ա, ուտելու բան ունե՞ս։ Սրանք բոլորը Երևանում զանազան անհատների հետ տեղի ունեցած դեպքեր են։ Ոմանք դեռ Երևանում են, ոմանք՝ չէ։ Բայց ասածս էն ա, որ դա հասունության հետ կապ չունի ու տգեղ ա էդ բոլոր մարդկանց փոխարեն որոշելը, որ իրանք ուղղակի հասուն չէին, դրա համար այլ լուծում գտան կամ էդպես էլ չգտան լուծում։

«Ոչ»–ը բառացի պետք չէր հասկանալ, «ոչ»–ը էդ բոլոր «մանիպուլացիաները», դուռ ծեծել և այլն handle անելն ա։ ՈՒ «ոչ» ասել կարողանալը հասունության որոշակի ասպեկտ ա։ Վիրավորված ծնողի հետ լեզու գտնելն էլ ա մարդկանց հետ հարաբերությունների հմտություն, որը էլի հասունության դրևորում ա։ Հասունությունը պիտակ չի, որ ես մարդանց «ոչ հասուն» պիտակ տամ կամ որպես վիրավորական արտահայտություն օգտագործեմ։ Հասունությունը շարունակական պրոցես ա, որ իրավաբանորեն չափահաս դառնալով չի ավարտվում։ Ինչ վերաբերվում ա ֆինանսականին, էդ էլ իհարկե ամեն մարդու համար կարա տարբեր լինի։ Մասնավորապես իմ բերած օրինակում, երբ էդ աղջիկը բարձր վարձատրվող վեբ դիզայներ էր, իր համար հաստատ Հայաստանում ֆինանսապես ավելի հեշտ կլիներ տուն վարձելը։

Հարգելի արտասահման մեկնած աղջիկներ ու տղաներ, դուք իզուր եք իմ գրածը որպես վիրավորմանք ընկալում Ես ոչ մեկին չեմ մեղադրում կամ հանդիմանում երկրից գնալու համար, որ դուք էլ պաշտպանվում եք։ Ձեզ տենց ավելի հեշտ կամ լավ ա՞, ձեր ջանին ղուրբան Ես ընդամենը փորձում եմ ասել, որ Հայաստանում ծնողից առանձին ապրելն էլ ա տարբերակ, պետք չի դրանից էդքան սարսափել։ ՈՒ ինչքան շատ տենց դեպքերը լինեն, էնքան ծնողներն էլ կսկսեն հանգիստ վերաբերվել։

Ի դեպ, թող տպավորություն չլինի, թե պրոպագանդա եմ անում, թե պետք ա առանձին ապրել։ Իմ կարծիքով և՛ առանձին ապրելը, և՛ միասին ապրելը իրենց առավելություններն ու թերություններն ունեն ու հասարակությունը չպիտի էդ առումով ճնշի որևէ ուղղությամբ։ Ամեն մարդ պիտի ինքը որոշի իր համար որն ա ավելի հարմար

[StrangeLittleGirl]

«Ոչ»–ը բառացի պետք չէր հասկանալ, «ոչ»–ը էդ բոլոր «մանիպուլացիաները», դուռ ծեծել և այլն handle անելն ա։ ՈՒ «ոչ» ասել կարողանալը հասունության որոշակի ասպեկտ ա։ Վիրավորված ծնողի հետ լեզու գտնելն էլ ա մարդկանց հետ հարաբերությունների հմտություն, որը էլի հասունության դրևորում ա։ Հասունությունը պիտակ չի, որ ես մարդանց «ոչ հասուն» պիտակ տամ կամ որպես վիրավորական արտահայտություն օգտագործեմ։ Հասունությունը շարունակական պրոցես ա, որ իրավաբանորեն չափահաս դառնալով չի ավարտվում։ Ինչ վերաբերվում ա ֆինանսականին, էդ էլ իհարկե ամեն մարդու համար կարա տարբեր լինի։ Մասնավորապես իմ բերած օրինակում, երբ էդ աղջիկը բարձր վարձատրվող վեբ դիզայներ էր, իր համար հաստատ Հայաստանում ֆինանսապես ավելի հեշտ կլիներ տուն վարձելը։

Հարգելի արտասահման մեկնած աղջիկներ ու տղաներ, դուք իզուր եք իմ գրածը որպես վիրավորմանք ընկալում Ես ոչ մեկին չեմ մեղադրում կամ հանդիմանում երկրից գնալու համար, որ դուք էլ պաշտպանվում եք։ Ձեզ տենց ավելի հեշտ կամ լավ ա՞, ձեր ջանին ղուրբան Ես ընդամենը փորձում եմ ասել, որ Հայաստանում ծնողից առանձին ապրելն էլ ա տարբերակ, պետք չի դրանից էդքան սարսափել։ ՈՒ ինչքան շատ տենց դեպքերը լինեն, էնքան ծնողներն էլ կսկսեն հանգիստ վերաբերվել։

Ի դեպ, թող տպավորություն չլինի, թե պրոպագանդա եմ անում, թե պետք ա առանձին ապրել։ Իմ կարծիքով և՛ առանձին ապրելը, և՛ միասին ապրելը իրենց առավելություններն ու թերություններն ունեն ու հասարակությունը չպիտի էդ առումով ճնշի որևէ ուղղությամբ։ Ամեն մարդ պիտի ինքը որոշի իր համար որն ա ավելի հարմար

Արշակ, որևէ հարաբերության մեջ խնդիր լուծում ստանում ա մենակ էն դեպքում, երբ երկու կողմն էլ ուզում ա, որ խնդիրը լուծվի: Բայց հայ ծնող-երեխա հարաբերություններում սովորաբար երեխան ա անվերջ զիջողը, իսկ ծնողը որևէ տեսակի փոխզիջման չգնացողը: Ու հենց դրա արդյունքում ստանում ենք իրար հետ տարիներով չշփվող ծնող-երեխա, քաղաքի մեջ ուրիշ տուն տեղափոխվելու փոխարեն արտասահման մեկնած երեխա կամ ծնողների հետ ապրող, բայց ամեն օր իր բախտն անիծող երեխա: Ու պատկերացրու, մարդուց բավական մեծ հասունություն ա պահանջում ծնողին չվիրավորելու համար վեր կենալ, գնալ ուրիշ երկիր, լրիվ նոր կյանք սկսել:

Ֆինանսական պահն էլ բարձր աշխատավարձը մենակ նկատի չունեմ։ Ծնողներ կան, որ անգամ բարձր աշխատավարձ ստացող էրեխեքին զանազան մանիպուլյացիաներով էդ էրեխեքին ֆինանսական կախվածության մեջ են գցում։ Դու լուրջ չես պատկերացնում հայ ծնողների հնարավորությունները։

Ու նորից եմ ասում. ծնողներից առանձնացած լիքը ջահելների գիտեմ Երևանում, որ չեն խոսում ծնողների կամ առնվազն ծնողներից մեկի հետ արդեն քանի տարի։ Հեշտ չի էլի։ Լավ կլինի՝ ուրիշների համար կոչ չանես։ Ամեն մարդ ինքն ա որոշում, թե որն ա իր համար աշխատող, հասուն կամ պակաս հասուն տարբերակ։

[Արշակ]

Արշակ, որևէ հարաբերության մեջ խնդիր լուծում ստանում ա մենակ էն դեպքում, երբ երկու կողմն էլ ուզում ա, որ խնդիրը լուծվի: Բայց հայ ծնող-երեխա հարաբերություններում սովորաբար երեխան ա անվերջ զիջողը, իսկ ծնողը որևէ տեսակի փոխզիջման չգնացողը: Ու հենց դրա արդյունքում ստանում ենք իրար հետ տարիներով չշփվող ծնող-երեխա, քաղաքի մեջ ուրիշ տուն տեղափոխվելու փոխարեն արտասահման մեկնած երեխա կամ ծնողների հետ ապրող, բայց ամեն օր իր բախտն անիծող երեխա: Ու պատկերացրու, մարդուց բավական մեծ հասունություն ա պահանջում ծնողին չվիրավորելու համար վեր կենալ, գնալ ուրիշ երկիր, լրիվ նոր կյանք սկսել:

Բյուր չգիտեմ ում մասնավոր օրինակի հիման վրա ես պնդում, թե միշտ ու ամեն ինչում երեխան ա զիջողը, բայց էդ տենց չի, բոլորի անունից ընդհանրացումներ մի արա։ Հլը ծնող դառի, տեսնենք էլի տենց կմտածե՞ս Հայ ծնողին տենց ընդհանրական հրեշ պետք չի դարձնել։

Ու նորից եմ ասում. ծնողներից առանձնացած լիքը ջահելների գիտեմ Երևանում, որ չեն խոսում ծնողների կամ առնվազն ծնողներից մեկի հետ արդեն քանի տարի։ Հեշտ չի էլի։ Լավ կլինի՝ ուրիշների համար կոչ չանես։ Ամեն մարդ ինքն ա որոշում, թե որն ա իր համար աշխատող, հասուն կամ պակաս հասուն տարբերակ։

Ես ոնց հասկանում եմ, արդեն անհույս ու անիմաստ բան ա կրկնելը, որ ես ոչ մեկին չեմ պիտակում, ու ոչ մեկին չեմ մեղադրում, չեմ դատում։ Ամեն մարդ ինքն ա որոշում, թե որն ա իր համար լավ։ Մեկ ա դու ընկալելու ես նենց, ոնց քեզ հարմար ա ընկալելը։

Բյուր ջան, ես հասկանում եմ, որ քո համար էս ցավոտ թեմա ա ու քեզ թվում ա, թե քեզ մեղադրում եմ, ու վիրավորվել ես ու հիմա էմոցիոնալ պատասխաններ ես տալիս, առանց գրածս հասկանալու փորձի։ Ինչ ասեմ, ավելի լավ ա ստեղ ավարտենք քննարկումը, որտև ոչ քեզ մեղադրելու ու վիրավորելու ցանկություն ունեմ, ոչ էլ որևէ օգուտ եմ տեսնում նույն բանը կրկնելուց։

Ես կարող ա կարծիք ունենամ ու էդ կարծիքն արտահայտեմ՝ ինչ–որ մեկին օգտակար լինելու հույսով‎։ Կարծիք արտահայտելու իրավունքը ունեմ։ Բայց բնականաբար ես չեմ դիտարկում իմ կարծիքը որպես միակ ու անբեկանելի ճշմարտություն ու երբեք չեմ փորձում ուրիշին ստիպել իմ կարծիքով շարժվել։ Ու դու լավ կանես իմ բերանը փակել չփորձես։ Կարծիքի իրավունք մենակ դու չի, որ ունես։