Ի՞նչ լավ բաներ կան Հայաստանում

[StrangeLittleGirl]

Բյուր չգիտեմ ում մասնավոր օրինակի հիման վրա ես պնդում, թե միշտ ու ամեն ինչում երեխան ա զիջողը, բայց էդ տենց չի, բոլորի անունից ընդհանրացումներ մի արա։ Հլը ծնող դառի, տեսնենք էլի տենց կմտածե՞ս Հայ ծնողին տենց ընդհանրական հրեշ պետք չի դարձնել։

Հայ ծնողին հրեշ չեմ դարձնում, բայց սարուձոր տարբերություններ եմ տեսնում հայ ծնողի ու ոչ հայ ծնողի պահվածքի միջև։ Ամեն դեպքում, ես չեմ կարծում, թե չափահաս երեխաների վրա նման կերպ կփորձեմ ազդել։ Ու ասում եմ՝ մի քանի մասնավոր օրինակների վրա եմ էս ամենն ասում։ Կոնկրետ հենց հիմա չորս հոգի մտքիս կան, որ ծնողներից առանձին են ապրում Երևանում, մի հոգի էլ, որ չի կարողանում առանձնանալ նշված ֆինանսական խնդիրների պատճառով։

Ես ոնց հասկանում եմ, արդեն անհույս ու անիմաստ բան ա կրկնելը, որ ես ոչ մեկին չեմ պիտակում, ու ոչ մեկին չեմ մեղադրում, չեմ դատում։ Ամեն մարդ ինքն ա որոշում, թե որն ա իր համար լավ։ Մեկ ա դու ընկալելու ես նենց, ոնց քեզ հարմար ա ընկալելը։

Բյուր ջան, ես հասկանում եմ, որ քո համար էս ցավոտ թեմա ա ու քեզ թվում ա, թե քեզ մեղադրում եմ, ու վիրավորվել ես ու հիմա էմոցիոնալ պատասխաններ ես տալիս, առանց գրածս հասկանալու փորձի։ Ինչ ասեմ, ավելի լավ ա ստեղ ավարտենք քննարկումը, որտև ոչ քեզ մեղադրելու ու վիրավորելու ցանկություն ունեմ, ոչ էլ որևէ օգուտ եմ տեսնում նույն բանը կրկնելուց։

Ես կարող ա կարծիք ունենամ ու էդ կարծիքն արտահայտեմ՝ ինչ–որ մեկին օգտակար լինելու հույսով‎։ Կարծիք արտահայտելու իրավունքը ունեմ։ Բայց բնականաբար ես չեմ դիտարկում իմ կարծիքը որպես միակ ու անբեկանելի ճշմարտություն ու երբեք չեմ փորձում ուրիշին ստիպել իմ կարծիքով շարժվել։ Ու դու լավ կանես իմ բերանը փակել չփորձես։ Կարծիքի իրավունք մենակ դու չի, որ ունես։

Իհարկե դու կարաս քո կարծիքն ունենաս, բայց տվյալ դեպքում քո կարծիքը բավական վերևից նայողի, խնդրի հետ չառընչվածի ու խնդիրը հասկանալ չփորձողի կարծիք ա։ Ու ոչ էլ փորձում եմ բերանդ փակել։ Կարող ես արտահայտվել ինչքան ուզում ես։ Ես արդեն բացատրեցի, թե որն ա խնդիրը կոնկրետ քո կարծիքի մեջ։

[Ծլնգ]

Ծլնգ ջան, նախ և առաջ, ես ծրագրավորող եմ, ու կոնկրետ էս դեպքում, չնայած երկրորդ դեմքով էի գրում, բայց ես իմ անձնական փորձն էի նկարագրում ու լրիվ բնական ու տրամաբանական ա «թագավոր տղա» արտահայտության օգտագործումը․ աբսուրդ կլիներ, որ «թագուհի աղջիկ» գրեի

Հեչ բնական չի, որ երկրորդ դեմքով խոսելիս քո անձնական փորձն ես նկարագրում ընդհանուր մասնագիտության մասին արտահայտություն անելիս։ Բայց թե քո կոնկրետ դեպքն էր, հարց չկա՝ թագավոր տղա ես։

Եթե ինչ–որ կնոջ փորձից խոսեի, գուցե «թագուհի» բառը օգտագործեի։ Նենց որ ստեղ խոշորացույցով էլ ման գաս, սեքսիզմ չես գտնի։

Խոշորացույցով ման գալ պետք չի, ես էլ քեզ սեքսիզմի մեջ չեմ մեղադրում։ Միմիայն ասում եմ որ օգտագործածդ նախադասությունը արտահայտում է իրական հասարակությունը արտացոլող լեզվական սեքսիզմ, ինչը գենդերային կանխակալման ազդարար է։ Չնայած այդ նախադասությունդ կարդալիս գլխիս ոնց որ մեկը մուրճով տար, մեկ ա բան չէի ասի, բայց հետագա գենդերային հավասարության մասին նշումդ լրիվ հակասում էր օգտագործածդ «լեզվին»։ Դրա համար էլ նշեցի այդ դիտարկումս։

ՈՒ ընդհանրապես ինձ ջղայնացնում ա, որ մարդ հանգիստ չի կարա խոսի, ամեն բառիդ վրա պիտի զգուշանաս, թե հանկարծ որևէ մեկը թաքնված սեքսիզմ չգտնի մեջը։ Չեմ կարծում, թե նման բաների վրա ֆիքսվելը էֆեկտիվ միջոց ա կանանց իրավահավասարություն հաստատելու համար։ Որտև եթե նույնիսկ նման բան կա, էդ հետևանք ա, ոչ թե պատճառ։ Տենց անելը ամեն ինչ ջանջալացնում ա ու օգուտ էլ չի տալիս։ Հասարակության մեջ կնոջ դերի բարձրացումը ինքնստինքյան լեզվում էլ իրավիճակը կփոխի։ Բայց հակառակը հազիվ թե լինի։

Արշակ ջան, ինչո՞ւ չես կարա հանգիստ խոսաս։ Արդեն ասացի որ բոլորիս լեզվի մեջ էլ գենդերային կանխակալումներ կան, քանի որ հասարակությունն է այդպիսին։ Ու հեչ էլ քեզ վատ մի զգա, որ ինչ-որ մի Ծլնգ դա մատնանշում է։ Ես ոչ էլ ասում եմ թե քո ավելի զգուշավոր լեզվից կանայք դառնալու են թագուհիներ։ Նորից, միմիայն նշում էի դիսոնանսը քո առաջին և երկրորդ պարբերության միջև։

ՈՒ դու էլի ինձ վերագրում ես մի բան, որ ես չեմ ասել Իհարկե օբյեկտիվ հասարակական գործոններ կան ու դրանցով պայմանավորված հոգեբանական խոչընդոտներ։ Էդ հոգեբանական վախերն ու բարդույթները էլի պայմանավորված են կոնկրետ բարքեր ունեցող հասարակության մեջ մեծանալով ու դաստիարակվելով, այսինքն՝ «օբյեկտիվ հասարակական գործոններով»։ Բայց անկախ նրանից ինչ գործոններով են պայմանավորված, էդ վախերը ու կոմպլեքսները կան ու երկրից գնալով էդ վախերդ չեն վերանում։ Ինչևէ, փչացած պլաստինկա չդառնամ, տես նախորդ գրառումներս

Իմ ասած հասարակական գործոնները վերաբերվում էին մյուս կողմին (ծնողների), ոչ թե առանձնանալ ցանկացողի։ Ու նորից պնդում ես որ կան վախեր։ Այ եղբայր, «չկա վախ, ուղղակի քյալլա չունեմ մարդու աշխարհահայացք փոխելու, նույնիսկ եթե այդ մարդը իմ ծնողն ա» դեպքի գոյության հնարավորությունը ինչո՞ւ չես ուզում ընդունել։

Բացի դրանից, վերջերս իգական սեռի մի ընկերոջս հետ գենդերային կանխակալության մասին էինք զրուցում ու ինքը պնդում էր, որ եթե ես տաքսու մեքենա եմ տեսնում փողոցում, ու մինչև վարորդին տեսնելը ենթադրում/սպասում եմ, որ տաքսիստը տղամարդ ա, էդ սեքսիզմ ա ու գենդերային կանխակալություն Ես էլ ասում եմ, որ տեղ սեքսիզմ չկա․ էդ ընդամենը ստատիստիկա ա Եթե փաստացի տաքսիստների 99,9%–ը տղամարդ են, ապա լրիվ բնական ա, որ ես մինչև տեսնելը ակնկալում եմ, տաքսիստը տղամարդ ա լինելու։ Էդ էվոլուցիայի ընթացքում ձևավորված մարդու ուղեղի էֆեկտիվ աշխատանքի մեխանիզմ ա, որ նախորոք կանխատեսում ես, թե քեզ ինչ ա սպասվում։ ՈՒ իմ տենց մտածելը բոլորովին չի նշանակում, թե ես տաքսի քշելը կնոջը չսազող մասնագիտություն եմ համարում կամ որևէ նման բան։ Ընդհակառակը՝ ինձ շատ հաճելի կլինի, եթե տաքսի նստեմ ու պարզվի, որ վարորդը կին ա
Համոզված եմ, որ մարդկանց ճնշող մեծամասնությունը ուրախ կլիներ, որ տաքսիստը կին լիներ։ ՈՒ ես հեչ մեղավոր չեմ, որ կանայք տաքսու վարորդ չեն դառնում։ Նույն ձևով, ոնց եվրոպայում կանանց մեծ մասը չեն գնում ծրագրավորման դասընթացների ու ընդհանրապես ծրագրավորմամբ չեն հետաքրքրվում։

Տաքսիստի սեռը ենթադրելը սեքսիզմ չի, բայց այո՛, գենդերային կանխակալում ա ու անկարևոր ա այն ստեղծված ա վիճակագրական, էվոլյուցիոն թե այլ նախապատճառներով։ Ու վատ զգալ պետք չի այդ կանխակալման գոյությունից։ Կանխակալումը նույնքան բնական բան է, ինչքան նույն գենդերը։ Բայց այդ կանխակալմամբ գործելը արդեն սեքսիզմ է։ Ասենք որ առանց նայելու տաքսիստին դիմում ես՝ աղբեր, հետո նայելուց հետո ոչ թե ներողություն ես խնդրում, այս ասում ես՝ վիճակագրություն ա, ապա սա արդեն սեքսիզմ ա։

Նաև հավատա, որ կանանց տաքսիստ դառնալ չուզենալու մեջ այդ 99.9% շաաաաաաաաաատ մեծ դեր է կատարում։ Մենակ չասես թե անձնական վախեր ու բարդույթներ են։ Էլի Վիզելի քաղվածքներից շատերին ծանոթ կլինես, ու չնայած այլ կոնտեքստում էր էս մեկը ասված, բայց այստեղ էլ է սազում. «The opposite to love is not hate, it's indifference»։ Ու այո՛, դու էլ ես մեղավոր որ կանայք չեն ուզում տաքսիստ դառնալ, ես էլ։

Ու այդ եվրոպական կանանց ծրագրավորմամբ չհետաքրքրվելն էլ համակարգային սեքսիզմի հետևանք է։ Ոչ մեկին թող չթվա թե եվրոպա-ամերիկաներում սեքսիզմ չկա...

Ի դեպ, էս թեմայով մի անեկդոտ հիշեցի․ ասում ա աբարանցուն հարցնում են․
– ինչքա՞ն ա հավանականությունը, որ պատուհանից դուրս նայես, դինոզավր կտեսնես»։
– հիսուն–հիսուն – պատասխանում ա աբարանցին։
– Էդ ո՞նց։
– Դե կամ կտեսնեմ, կամ չեմ տեսնի։


Իմիջիայլոց, էս անեկդոտը ապարանցու փոխարեն «բլանդինկա աղջկա» վրով եմ լսել, բայց փոխեցի ապարանցու, որ կանայք չվիրավորվեն ու չասեն, թե սեքսիստ եմ Չնայած կարծում եմ, որ աբսուրդ ա սենց անեկդոտներից նեղվելը։ Ընդ որում, համոզված եմ, որ ոչ մեկդ անեկդոտը լսելուց չանհանգստացաք, որ ապարանցիք կարող ա նեղանային

Հա, առանձին անեկդոտից նեղվելը հիմարություն է։ Բայց օրինակ եթե այդ բլանդինկայի մասին անեկդոտդ պատմես տեխնիկական ոլորտում գենդերայիան հավասարության մասին արտահայտություն անելուց անմիջապես որևէ առաջ, կստացվի էն մյուս անեկդոտի նման. «փչացած ասիր հիշեցի, կի՞նդ ոնց ա․․․»

Եվ վերջապես, չնայած հակված եմ կարծել, որ ընդհանուր առմամբ հայկական IT–ում իսկապես գենդերային հավասարություն կա, բայց այնուամենայնիվ գենդերային հավասարություն մասին նշումս համեմատական գնահատական էր Եվրոպայում էս ոլորտում տիրող իրավիճակի հետ։ Իդեալական անթերիության մասին վստահ պնդումներ չեմ անի։ Ակումբի էս թեման այլ երկրների հետ համեմատության մասին ա ու իմ օրինակն էլ էդ կոնտեքստում էր։

Իմ ըմբռնումով այս թեման հայաստանում լավ բաների մասին է, ոչ թե համեմատական զուգահեռների։ Ես էլ այդ անկյունից էի նշում, որ ասածդ գենդերային հավասարությունը առնվազն տեղին չէր նախորդ պարբերության մեջ օգտագործածդ լեզվի կոնտեքստում։

Կարծում եմ այս թեման լավ կլինի շարունակել հարևան բաժնում, քանի որ դուրս է եկել հայաստանի «լավ կողմերը» քննարկման սահմաններից։

[Արշակ]

Հայ ծնողին հրեշ չեմ դարձնում, բայց սարուձոր տարբերություններ եմ տեսնում հայ ծնողի ու ոչ հայ ծնողի պահվածքի միջև։

Իսկ հայ զավակի ու ոչ հայ զավակի մեջ տարբերություններ չես տեսնու՞մ

Իհարկե դու կարաս քո կարծիքն ունենաս, բայց տվյալ դեպքում քո կարծիքը բավական վերևից նայողի, խնդրի հետ չառընչվածի ու խնդիրը հասկանալ չփորձողի կարծիք ա։ Ու ոչ էլ փորձում եմ բերանդ փակել։ Կարող ես արտահայտվել ինչքան ուզում ես։ Ես արդեն բացատրեցի, թե որն ա խնդիրը կոնկրետ քո կարծիքի մեջ։

Հա ու երևի ամենագետ StrangeLittleGirl–ն ա չէ՞ որոշողը, թե ում կարծիքն ա վերևից նայողի, չառընչվածի, իսկ իսկ ով ա էդ ոլորտի ու ընդհանրապես բոլոր ոլորտների թունդ էքսպերտ
Ինչի՞ ա քեզ թվում, թե մենակ դու՛ ծնող ունես, դու՛ ես հայկական հասարակության հետ առնչվել, մենակ դու՛ ծանոթներ ունես ու իրանց օրինակների վրա հետևություններ կարաս անես, իսկ մնացած բոլորը օդի մեջ խոսացող են։

[StrangeLittleGirl]

Իսկ հայ զավակի ու ոչ հայ զավակի մեջ տարբերություններ չես տեսնու՞մ

Տեսնում եմ։ Հայ զավակը շատ հաճախ էնքան ինքնուրույն ու համարձակ չի, ինչքան ոչ հայ զավակը։

Հա ու երևի ամենագետ StrangeLittleGirl–ն ա չէ՞ որոշողը, թե ում կարծիքն ա վերևից նայողի, չառընչվածի, իսկ իսկ ով ա էդ ոլորտի ու ընդհանրապես բոլոր ոլորտների թունդ էքսպերտ
Ինչի՞ ա քեզ թվում, թե մենակ դու՛ ծնող ունես, դու՛ ես հայկական հասարակության հետ առնչվել, մենակ դու՛ ծանոթներ ունես ու իրանց օրինակների վրա հետևություններ կարաս անես, իսկ մնացած բոլորը օդի մեջ խոսացող են։

Ես ասեցի՞, որ ես եմ որոշում։ Ինձ չի թվում, թե մենակ ես ունեմ ծանոթներ ու մենակ ես եմ ծանոթ հայ հասարակությանը, բայց դու խոսում ես բավական անէմպաթիկ՝ չփորձելով խնդիրը հասկանալ, շուռ տալով դա անձնական մակարդակի վրա, թե՝ բերանդ եմ փորձում փակել կամ եսիմինչ։ Էդտեղից էլ ենթադրում եմ, որ ո՛չ անձամբ ես բախվել, ո՛չ քո մտերիմներն են բախվել դրան, ինչը միանգամայն նորմալ ա, որովհետև ինչքան շատ են առանձին ապրելու ցանկություն ունեցող ջահելները, նույնքան շատ են նաև էնպիսիք, որոնք մահացու մեղք են համարում առանց լուրջ պատճառի ծնողներից առանձին ապրելը։ Ու դա իրենց գործն ա։ Նաև շատ են նրանք, ովքեր հաջողությամբ առանձնացել են ու ամիսը մեկ ծնողներին հյուր են գնում, ամեն ինչ նորմալ ա։ Ես մենակ ուզում էի քեզ բացատրել, որ ամեն ինչ էնքան հեշտ չի, ինչքան դու պատկերացնում ես։ Իսկ դու անցնում ես անձնական մակարդակի։ Հեչ լավ չի։

[Har-am]

Տեսնում եմ։ Հայ զավակը շատ հաճախ էնքան ինքնուրույն ու համարձակ չի, ինչքան ոչ հայ զավակը։

եթե դժվար չի կասես թե ինչովա էս կարծիքդ պայմանավորված? ու ոչ հայ զավակ ասելով բոլոր ազգերին նկատի ունես? թե ասենք մենակ դանիացիներին կամ սենեգալցիներին

[Արշակ]

Տեսնում եմ։ Հայ զավակը շատ հաճախ էնքան ինքնուրույն ու համարձակ չի, ինչքան ոչ հայ զավակը։

Ես հենց էդ մասին էի խոսում Որ Հայաստանում առանձնանալու համար ինքնուրույնություն ու համարձակություն ա պահանջվում։ ՈՒ որ ծնողների փոխվելու համար էլ զավակների կողմից էդպիսի քայլեր են պետք։

Ես ասեցի՞, որ ես եմ որոշում։ Ինձ չի թվում, թե մենակ ես ունեմ ծանոթներ ու մենակ ես եմ ծանոթ հայ հասարակությանը, բայց դու խոսում ես բավական անէմպաթիկ՝ չփորձելով խնդիրը հասկանալ, շուռ տալով դա անձնական մակարդակի վրա, թե՝ բերանդ եմ փորձում փակել կամ եսիմինչ։ Էդտեղից էլ ենթադրում եմ, որ ո՛չ անձամբ ես բախվել, ո՛չ քո մտերիմներն են բախվել դրան, ինչը միանգամայն նորմալ ա, որովհետև ինչքան շատ են առանձին ապրելու ցանկություն ունեցող ջահելները, նույնքան շատ են նաև էնպիսիք, որոնք մահացու մեղք են համարում առանց լուրջ պատճառի ծնողներից առանձին ապրելը։ Ու դա իրենց գործն ա։ Նաև շատ են նրանք, ովքեր հաջողությամբ առանձնացել են ու ամիսը մեկ ծնողներին հյուր են գնում, ամեն ինչ նորմալ ա։ Ես մենակ ուզում էի քեզ բացատրել, որ ամեն ինչ էնքան հեշտ չի, ինչքան դու պատկերացնում ես։ Իսկ դու անցնում ես անձնական մակարդակի։ Հեչ լավ չի։

Էն որ Հայաստանում ծնողները շատ հաճախ հանգիստ չեն տանում երեխեքի առանձնանալը, էդ մինչև հիմա կարծում էի որ ակնհայտ ա։ Իմ խոսքը զավակներին էր ուղղված, էդ իրավիճակում զավակի հնարավոր քայլերն ու լուծումներն էինք քննարկում, ինչը բոլորովին չի նշանակում, թե ծնողները տեղ անելու բան չունեն, կամ ծնողներին «արդարացնում եմ»։
«Անէմփաթիքը» զուտ քո սեփական ընկալումն ա, էդ կապակցությամբ շատ բան չեմ կարող անել։ Դու փորձում ես ներկայացնել, թե ծնողից ազատվելու միակ պրակտիկ ելքը Հայաստանը լքելն ա, ես փորձում եմ ասել, որ դա միակ ելքը չի, ինչից դու վիրավորվում ես ու ենթադրում, որ քեզ մեղադրում կամ դատապարտում եմ ու քո դժվարությունների նկատմամբ էմփաթիա չունեմ։ Ես էլ ի՞նչ ասեմ քեզ։

Անձնական մակարդակ ես ե՞մ անցել։ Ինչո՞վ եմ անցել։ Դու սկսեցիր ինձ ասել․ «Լավ կլինի՝ ուրիշների համար կոչ չանես», ինձ «վերևից նայող», «անէմփաթիկ» անվանել։ Որտե՞ղ ես իմ կողմից «կոչ» տեսել։ Էդ գրածդ ի՞նչ էր, եթե ոչ բերանս փակելու փորձ:

[StrangeLittleGirl]

եթե դժվար չի կասես թե ինչովա էս կարծիքդ պայմանավորված? ու ոչ հայ զավակ ասելով բոլոր ազգերին նկատի ունես? թե ասենք մենակ դանիացիներին կամ սենեգալցիներին

Ավելի շատ արևմտյան երկրների զավակներին նկատի ունեմ, Եվրոպայի հարավները հանած, որտև Հայաստանից շատ տարբերվում:
Կարծիքս պայմանավորված ա նրանով, որ շատ եմ շփվել թե՛ հայերի, թե՛ ոչ հայերի հետ ու նկատել եմ զանազան խնդիրներ: Ասենք, միջին վիճակագրական հայ տղան խոհանոցին մինիմալ չի տիրապետում, ու հենց մենակ ա մնում, խառնվում ա իրար: Պրիմիտիվ բան ա, բայց խոսում ա ինքնուրույնության բացակայությունից:

[Har-am]

Ավելի շատ արևմտյան երկրների զավակներին նկատի ունեմ, Եվրոպայի հարավները հանած, որտև Հայաստանից շատ տարբերվում:
Կարծիքս պայմանավորված ա նրանով, որ շատ եմ շփվել թե՛ հայերի, թե՛ ոչ հայերի հետ ու նկատել եմ զանազան խնդիրներ: Ասենք, միջին վիճակագրական հայ տղան խոհանոցին մինիմալ չի տիրապետում, ու հենց մենակ ա մնում, խառնվում ա իրար: Պրիմիտիվ բան ա, բայց խոսում ա ինքնուրույնության բացակայությունից:

Ամեն մարդ հարմարվումա են միջավայրին որտեղ ապրումա ու իրա ինքնուրույնությունն էլ ձևավորումա ըստ իր միջավայրի պահանջների: Միջին վիճակագրական հայ տղան խոհանոցի փոխարեն կարա ինքնուրույնություն դրսևորի ասենք փողոցում, կամ ընենց իրավիճակներում որտեղ ֆիզիկական գոյությունը պահպանելու խնդիրա առաջացել: Ամեն ինչ հարաբերականա:

[StrangeLittleGirl]

Ես հենց էդ մասին էի խոսում Որ Հայաստանում առանձնանալու համար ինքնուրույնություն ու համարձակություն ա պահանջվում։ ՈՒ որ ծնողների փոխվելու համար էլ զավակների կողմից էդպիսի քայլեր են պետք։

Օքեյ, համոզեցիր, հիմա պատմեմ իմ պատմությունը, դու պատկերացրու՝ սրա բազմապատկված ավելի ահավոր տարբերակներ էլ կան, ուղղակի ուրիշներինը չեմ ուզում ամենայն մանրամասնությամբ ակումբում գրել էն պատճառով, որ մեջները ակումբցիներ էլ կան։ Բայց էս քեզ իմ պատմությունը։ Ուրեմն երբ վերադարձա Հայաստան, լիքը փող ունեի ու կարող էի առանձին ապրել, թեև աշխատանք չունեի։ Հենց սկզբից սկսեցի զբաղվել առանձնանալու հարցերով։ Մամաս սկսեց, թե՝ մի քիչ մնա տանը, էդ փողերդ ափսոս են, մի քանի ամսում կմսխվեն, տար դիր բանկ որպես ավանդ, թող տոկոս գա, մինչև աշխատանք ճարես։ Ընդդիմացա։ Մամաս թե՝ երկու տարի ստեղ չէիր, ինչ կլինի, թող մի երկու ամիս քեզ պահեմ։ Աշխատանք կճարես, կառանձնանաս։ Ահագին ընդդիմանում էի սկզբում, բայց վերջը էնքան ասեց, ես էլ աշխատանք չէի ճարում, որ լսեցի։ Հետո ճարեցի աշխատանք, որը բավարար չափով չէր վարձատրվում, հազիվ իմ գրպանի ծախսերին էր հերիքում։ Իսկ հետս բերած գումարն էլ բանկում ավանդ էր դրված, բայց ես մեկ ա ուզում էի առանձնանալ՝ մտածելով, որ մի երկրորդ գործ էլ կանեմ, կճկռեմ, բայց կկարողանամ առանձին ապրել։ Էդ ժամանակ վեճերն ավելի թեժացան։ Մամաս թե՝ ես քեզ ի՞նչ եմ արել, որ ուզում ես առանձնանալ, ես էս կանեմ քեզ համար, էն կանեմ, մենակ թե մի առանձնացի։ Էն կարգի, որ առանձնանալու բոլոր փաստարկներս բերում, հավասարացնում էր զրոյի։ Իր համար նույն քաղաքում մեկ այլ տան վարձ տալը փողը քամուն տալ էր։ Իսկ ուղղակի «առանձին եմ ուզում ապրել» փաստարկը չէր աշխատում։ Ու անկեղծ ասած ինչ-որ սահման կա, որից այն կողմ ես չեմ ուզում մորս նեղացրած լինել, որովհետև ի վերջո գնահատում եմ բոլոր զոհողությունները, որոնց ինքը գնացել ա հանուն ինձ մեծացնելու։ Վերջիվերջո, եթե մնայի Հայաստանում, հավանաբար էդպես էլ շարունակեի իր հետ ապրել։

Էն որ Հայաստանում ծնողները շատ հաճախ հանգիստ չեն տանում երեխեքի առանձնանալը, էդ մինչև հիմա կարծում էի որ ակնհայտ ա։ Իմ խոսքը զավակներին էր ուղղված, էդ իրավիճակում զավակի հնարավոր քայլերն ու լուծումներն էինք քննարկում, ինչը բոլորովին չի նշանակում, թե ծնողները տեղ անելու բան չունեն, կամ ծնողներին «արդարացնում եմ»։

Դե հիմա խոսք ուղղի էս իրավիճակում։ Կասես՝ ամեն դեպքում առանձնացի։ Ես գիտեմ, որ ամիսներ շարունակ մամաս ծանր ապրումների մեջ էր լինելու դրա պատճառով։ Արժե՞ արդյոք։ Ու իմ դեպքը դեռ ամենախճճվածներից չի։ Ավելի բարդ պատմություններ էլ կան, երբ ծնողները սրտի նոպաներ են տանում երեխայի առանձնանալիս (չգիտեմ՝ իրական, թե ձևական), երբ ֆինանսական հարցերն ավելի խճճված են ու լիքը ուրիշ բաներ, որոնք ուղղակի «համարձակ ու ինքուրույն» լինելով լուծում չեն դառնում։

«Անէմփաթիքը» զուտ քո սեփական ընկալումն ա, էդ կապակցությամբ շատ բան չեմ կարող անել։ Դու փորձում ես ներկայացնել, թե ծնողից ազատվելու միակ պրակտիկ ելքը Հայաստանը լքելն ա, ես փորձում եմ ասել, որ դա միակ ելքը չի, ինչից դու վիրավորվում ես ու ենթադրում, որ քեզ մեղադրում կամ դատապարտում եմ ու քո դժվարությունների նկատմամբ էմփաթիա չունեմ։ Ես էլ ի՞նչ ասեմ քեզ։

Անձնական մակարդակ ես ե՞մ անցել։ Ինչո՞վ եմ անցել։ Դու սկսեցիր ինձ ասել․ «Լավ կլինի՝ ուրիշների համար կոչ չանես», ինձ «վերևից նայող», «անէմփաթիկ» անվանել։ Որտե՞ղ ես իմ կողմից «կոչ» տեսել։ Էդ գրածդ ի՞նչ էր, եթե ոչ բերանս փակելու փորձ:

Ես ասում եմ՝ շատ դեպքերում դա ավելի հեշտ ելք ա, քան Հայաստանում մնալով դա անելը: Դու բերում, հասունություն-բան խառնում ես իրար, հետո էլ ասում, որ փորձում եմ բերանդ փակել: Էս էլ գրառումդ որպես ապացույց.

Ես կարող ա կարծիք ունենամ ու էդ կարծիքն արտահայտեմ՝ ինչ–որ մեկին օգտակար լինելու հույսով‎։ Կարծիք արտահայտելու իրավունքը ունեմ։ Բայց բնականաբար ես չեմ դիտարկում իմ կարծիքը որպես միակ ու անբեկանելի ճշմարտություն ու երբեք չեմ փորձում ուրիշին ստիպել իմ կարծիքով շարժվել։ Ու դու լավ կանես իմ բերանը փակել չփորձես։ Կարծիքի իրավունք մենակ դու չի, որ ունես։

[StrangeLittleGirl]

Ամեն մարդ հարմարվումա են միջավայրին որտեղ ապրումա ու իրա ինքնուրույնությունն էլ ձևավորումա ըստ իր միջավայրի պահանջների: Միջին վիճակագրական հայ տղան խոհանոցի փոխարեն կարա ինքնուրույնություն դրսևորի ասենք փողոցում, կամ ընենց իրավիճակներում որտեղ ֆիզիկական գոյությունը պահպանելու խնդիրա առաջացել: Ամեն ինչ հարաբերականա:

Լինում են իրավիճակներ, երբ միջին վիճակագրական հայ տղայի ֆիզիկական գոյությունը պահպանելու համար անհրաժեշտ ա, որ ինքը մտնի խոհանոց ու ուտելու բան սարքի իր սեփական ստամոքսի համար, որովհետև շրջակայքում կին արմատներ չկան ինչ-ինչ պատճառներով: Ինքնուրույն մարդն ավելի շատ տարբեր տեսակի իրավիճակներում ա կարողանում կողմնորոշվել ու ինքն իր մասին հոգ տանել, իսկ հայ ծնողների երեխաները բազմաթիվ իրավիճակներում ուղղակի կորում են: Մի օրինակ էլ կարող եմ բերել համալսարանների քննությունները: Գիտե՞ս Հայաստանում քանի անգամ եմ տեսել, որ կտրվող/ցածր ստացած ուսանողի ծնողը հայտնվի, բացատրություն պահանջի, փող առաջարկի և այլն: Գիտե՞ս իմ ապրած եվրոպական երկրներում համալսարանի տարածքում քանի ուսանողի ծնողի եմ տեսել: Ոչ մի: Սա էլ ա ինքնուրույնության տեսակ:

[Har-am]

Լինում են իրավիճակներ, երբ միջին վիճակագրական հայ տղայի ֆիզիկական գոյությունը պահպանելու համար անհրաժեշտ ա, որ ինքը մտնի խոհանոց ու ուտելու բան սարքի իր սեփական ստամոքսի համար, որովհետև շրջակայքում կին արմատներ չկան ինչ-ինչ պատճառներով: Ինքնուրույն մարդն ավելի շատ տարբեր տեսակի իրավիճակներում ա կարողանում կողմնորոշվել ու ինքն իր մասին հոգ տանել, իսկ հայ ծնողների երեխաները բազմաթիվ իրավիճակներում ուղղակի կորում են: Մի օրինակ էլ կարող եմ բերել համալսարանների քննությունները: Գիտե՞ս Հայաստանում քանի անգամ եմ տեսել, որ կտրվող/ցածր ստացած ուսանողի ծնողը հայտնվի, բացատրություն պահանջի, փող առաջարկի և այլն: Գիտե՞ս իմ ապրած եվրոպական երկրներում համալսարանի տարածքում քանի ուսանողի ծնողի եմ տեսել: Ոչ մի: Սա էլ ա ինքնուրույնության տեսակ:

Ախր դու հաշվի չես առնում տարբերությունները միջավայրերի: նախ խոհանոցի պահով էնքան էլ ծանր չի հայ զավակների վիճակը, գոնե ձվածեղ կարան սարքեն, չեմ կարծում եվրոպացի զավակները շեֆ-պովռներ են: Ես էլ կարամ անձնական օրինակով ասեմ որ հայ զավակը էնքան ինքնուրույնա քո օրինակ բերած սոված չմնալու պահով, որ կարա չոլերի մեջ նույնիսկ օձ որսա խորովի ուտի: համալսարանի համար էլ վատ բան չկա, որ ծնողը իրա տասվեց տարեկան երեխու հետ գնումա քննության, որը մեծ նշանակություն ունի զավակի կյանքում, ծնողն քլ էդ պահին զավակի կողքնա կանգնում:
Ստեղ հարցը էնա, որ քեզ դուրա գալի եվրոպական արժեքները, բայց էդ չի նշանակում, որ եվրոպական արժեքներն ավելի լավն էն քան հայկականը:
մեկը սիրելու համար, կարիք չկա մյուսը սևացնել

[Արշակ]

Հեչ բնական չի, որ երկրորդ դեմքով խոսելիս քո անձնական փորձն ես նկարագրում ընդհանուր մասնագիտության մասին արտահայտություն անելիս։ Բայց թե քո կոնկրետ դեպքն էր, հարց չկա՝ թագավոր տղա ես։

Ես իմ կոնկրետ դեպքով ընդհանրացում էի անում ՈՒ երկրորդ դեմքով խոսելը լրիվ բնական, սաղ աշխարհում ահագին կիրառվող ձև ա արտահայտվելու։ Ակումբի էս թեման էլ քեզ վառ օրինակ
https://www.akumb.am/showthread.php/...8%D6%80/page81

Խոշորացույցով ման գալ պետք չի, ես էլ քեզ սեքսիզմի մեջ չեմ մեղադրում։ Միմիայն ասում եմ որ օգտագործածդ նախադասությունը արտահայտում է իրական հասարակությունը արտացոլող լեզվական սեքսիզմ, ինչը գենդերային կանխակալման ազդարար է։ Չնայած այդ նախադասությունդ կարդալիս գլխիս ոնց որ մեկը մուրճով տար, մեկ ա բան չէի ասի, բայց հետագա գենդերային հավասարության մասին նշումդ լրիվ հակասում էր օգտագործածդ «լեզվին»։ Դրա համար էլ նշեցի այդ դիտարկումս։


Արշակ ջան, ինչո՞ւ չես կարա հանգիստ խոսաս։ Արդեն ասացի որ բոլորիս լեզվի մեջ էլ գենդերային կանխակալումներ կան, քանի որ հասարակությունն է այդպիսին։ Ու հեչ էլ քեզ վատ մի զգա, որ ինչ-որ մի Ծլնգ դա մատնանշում է։ Ես ոչ էլ ասում եմ թե քո ավելի զգուշավոր լեզվից կանայք դառնալու են թագուհիներ։ Նորից, միմիայն նշում էի դիսոնանսը քո առաջին և երկրորդ պարբերության միջև։

«Քեզ սեքսիզմի մեջ չեմ մեղադրում, բայց ասածդ սեքսիզմ էր, հետևաբար գենդերային հավասարություն չկա ծրագրավորման ոլորտում»։ Ես տենց եմ հասկանում գրածդ ու գրածիդ տրամաբանության մեջ անհույս խճճվեցի ճիշտն ասած։ Ինձ անհասկանալի ա արդեն թե ինչի մասին ենք խոսում

Իմ ասած հասարակական գործոնները վերաբերվում էին մյուս կողմին (ծնողների), ոչ թե առանձնանալ ցանկացողի։ Ու նորից պնդում ես որ կան վախեր։ Այ եղբայր, «չկա վախ, ուղղակի քյալլա չունեմ մարդու աշխարհահայացք փոխելու, նույնիսկ եթե այդ մարդը իմ ծնողն ա» դեպքի գոյության հնարավորությունը ինչո՞ւ չես ուզում ընդունել։

Է իմ ասած «հասարակական գործոններն» էլ էին նաև ծնողներին վերաբերվում։
Ծլնգ ջան, եթե ես ինչ–որ դեպքի մասին խոսում եմ, էդ դեռ չի նշանակում, թե այլ դեպքերի գոյությունը ժխտում–բացառում եմ։ Օֆ աման, հոգնեցի

Նաև հավատա, որ կանանց տաքսիստ դառնալ չուզենալու մեջ այդ 99.9% շաաաաաաաաաատ մեծ դեր է կատարում։ Մենակ չասես թե անձնական վախեր ու բարդույթներ են։ Էլի Վիզելի քաղվածքներից շատերին ծանոթ կլինես, ու չնայած այլ կոնտեքստում էր էս մեկը ասված, բայց այստեղ էլ է սազում. «The opposite to love is not hate, it's indifference»։ Ու այո՛, դու էլ ես մեղավոր որ կանայք չեն ուզում տաքսիստ դառնալ, ես էլ։

Հա, Տիտանիկի սառուցին խփելու մեջ էլ ես մեղք ունեմ Ծլնգ ջան, էն որ աշխարհում պատերազմներ են լինում ու լիքը տառապանք ու ընդհանրապես լիքը ծուռ բան կա էս աշխարհում, էդ ամենում ես ինձ մեղադրում եմ։ Էն էլ ոնց եմ մեղադրում։ Լրիվ լուրջ։
Բայց էս կոնտեքստում «բոլորս էլ մեղավոր ենք» ասելով թեման ցրում ենք գնում ա ՈՒ հետո default–ով անցնում ենք նորից տղամարդկանց մեղադրելուն, որ կանայք տաքսի չեն քշում կամ ծրագրավորման ֆիրմաներում կանայք քիչ են։

Իմ ըմբռնումով այս թեման հայաստանում լավ բաների մասին է, ոչ թե համեմատական զուգահեռների։ Ես էլ այդ անկյունից էի նշում, որ ասածդ գենդերային հավասարությունը առնվազն տեղին չէր նախորդ պարբերության մեջ օգտագործածդ լեզվի կոնտեքստում։

Ծլնգ ջան, ստեղ արդեն լրիվ բառերով ժանգլյորություն ես անում է Թեման Հայաստանում լավ բաների մասին ա ու էդ լավ բաները նաև համեմատության մեջ են երևում, երբ ասում ես, որ էսինչ հարցում Հայաստանը համեմատաբար ավելի լավ վիճակում ա, քան այլ երկրներում։ Մասնավորապես, ծրագրավորման ոլորտում գենդերային հավասարության, diversity–ի առումով Հայաստանում ավելի լավ վիճակ ա։ ՈՒ ինչքան ուզում ես իմ «թագավոր տղա» լինելու մեջ սեքսիզմ տեսնես, դրանից վերը նշածս փաստը չի փոխվի
Նկատեցիր, չէ՞, որ միայն ծրագրավորման ոլորտի մասին եմ ասում։

[StrangeLittleGirl]

Ախր դու հաշվի չես առնում տարբերությունները միջավայրերի: նախ խոհանոցի պահով էնքան էլ ծանր չի հայ զավակների վիճակը, գոնե ձվածեղ կարան սարքեն, չեմ կարծում եվրոպացի զավակները շեֆ-պովռներ են: Ես էլ կարամ անձնական օրինակով ասեմ որ հայ զավակը էնքան ինքնուրույնա քո օրինակ բերած սոված չմնալու պահով, որ կարա չոլերի մեջ նույնիսկ օձ որսա խորովի ուտի: համալսարանի համար էլ վատ բան չկա, որ ծնողը իրա տասվեց տարեկան երեխու հետ գնումա քննության, որը մեծ նշանակություն ունի զավակի կյանքում, ծնողն քլ էդ պահին զավակի կողքնա կանգնում:
Ստեղ հարցը էնա, որ քեզ դուրա գալի եվրոպական արժեքները, բայց էդ չի նշանակում, որ եվրոպական արժեքներն ավելի լավն էն քան հայկականը:
մեկը սիրելու համար, կարիք չկա մյուսը սևացնել

Հենց միջավայրերի տարբերությունը հաշվի առնելով եմ ասում։ Հայ զավակն առավոտից իրիկուն մամա-տատիկով շրջապատված ա, բայց մեկ էլ լինում են պահեր, երբ շրջապատված չի։ Մասնավորապես, գնում ա արտասահման սովորելու։ Ամեն օր հո ձվածեղ չի՞ ուտի։ Արդյունքում՝ ուղղակի նստում ա դրսերի ուտելիքի հույսին, որտև տանը բան չի կարում սարքի։ Չէ, եվրոպացի ջահելները շեֆ պովր չեն, բայց հաստատ իրանց խոհանոցային ունակությունները ձվածեղով չեն սահմանափակվում։

Ըստ էության վատ բան չկա, երբ ծնողն ուղղակի գնում, տասնվեց տարեկան էրեխու քննությանը կանգնում ա։ Բայց հաստատ վատ բան չի լինի, եթե չգնա։ Երեխան մենակ կշահի ու մի քիչ ինքնուրույնություն կսովորի։ Բայց էլի էսքան չէի խոսի, եթե էդ ամենը սահմանափակվեր ընդամենը գնալ-կանգնելով, ոչ թե հետո քննությունն անցկացրած դասախոսի հետ կռիվ անելով։ Սարսափելի բան ա, երբ ծնողը երեխայի փոխարեն գալիս, գնահատականի կռիվ ա տալիս։ Զզվելի ա։ Ուսանողն ինքն արդեն բավական մեծ մարդ ա, որ կանգնի, իր իրավունքները պաշտպանի, եթե մի բանից դժգոհ ա, պահանջներ ներկայացնի։ Ի՞նչ ա նշանակում ծնող ուղարկել դասախոսի վրա։ Ես թե՛ Հայաստանում, թե՛ Եվրոպայում դասավանդել եմ։ Ու ահավոր զզվելի ա, որ դասախոսին մոտենում ա ծնողը, ոչ թե ուսանողը։

[Har-am]

Հենց միջավայրերի տարբերությունը հաշվի առնելով եմ ասում։ Հայ զավակն առավոտից իրիկուն մամա-տատիկով շրջապատված ա, բայց մեկ էլ լինում են պահեր, երբ շրջապատված չի։ Մասնավորապես, գնում ա արտասահման սովորելու։ Ամեն օր հո ձվածեղ չի՞ ուտի։ Արդյունքում՝ ուղղակի նստում ա դրսերի ուտելիքի հույսին, որտև տանը բան չի կարում սարքի։ Չէ, եվրոպացի ջահելները շեֆ պովր չեն, բայց հաստատ իրանց խոհանոցային ունակությունները ձվածեղով չեն սահմանափակվում։

Ըստ էության վատ բան չկա, երբ ծնողն ուղղակի գնում, տասնվեց տարեկան էրեխու քննությանը կանգնում ա։ Բայց հաստատ վատ բան չի լինի, եթե չգնա։ Երեխան մենակ կշահի ու մի քիչ ինքնուրույնություն կսովորի։ Բայց էլի էսքան չէի խոսի, եթե էդ ամենը սահմանափակվեր ընդամենը գնալ-կանգնելով, ոչ թե հետո քննությունն անցկացրած դասախոսի հետ կռիվ անելով։ Սարսափելի բան ա, երբ ծնողը երեխայի փոխարեն գալիս, գնահատականի կռիվ ա տալիս։ Զզվելի ա։ Ուսանողն ինքն արդեն բավական մեծ մարդ ա, որ կանգնի, իր իրավունքները պաշտպանի, եթե մի բանից դժգոհ ա, պահանջներ ներկայացնի։ Ի՞նչ ա նշանակում ծնող ուղարկել դասախոսի վրա։ Ես թե՛ Հայաստանում, թե՛ Եվրոպայում դասավանդել եմ։ Ու ահավոր զզվելի ա, որ դասախոսին մոտենում ա ծնողը, ոչ թե ուսանողը։

հայ զավակների մասնավորապես տղաների ինքնուրույնության մեջ մեծ դերա խաղում բանակը ու նորմալա, որ տղա զավակը ինքնուրույն դառնա չափահաս դառնալուց հետո: Դե աղջիկներն էլ փոքր տարքից էփել թափել են սովորում, իրանց կարան տիրություն անեն;
Անկեղծ ասած չեմ հանդիպել տենց ուսանողների, որ իրանց հարցերը համալսարանում ծնողը գա լուծի: Ես չեմ ասում Հայաստանում գերինքնուրուն երեխեք են մեծանում, բայց քո ներկայացրածով մեծ մանկապարտեզա դառնում Հայաստանը, ինչը հաստատ տենց չի; հա մեկ էլ մի բան՝ եվրոպայում երեխեքը կարան ավելի շուտ ինքնուրույն դառնան էն պատճառով, որ կարան աշխատանք գտնեն, որով իրանց ապրելու կարիքները կհոգան, իսկ Հայաստանում դա մի քիչ ավելի բարդա

[Արշակ]

Ես ասում եմ՝ շատ դեպքերում դա ավելի հեշտ ելք ա, քան Հայաստանում մնալով դա անելը: Դու բերում, հասունություն-բան խառնում ես իրար, հետո էլ ասում, որ փորձում եմ բերանդ փակել: Էս էլ գրառումդ որպես ապացույց.

StrangeLittleGirl ջան, ես քեզ քո կարծիքը արտահայտելու համար բան չեմ ասել։ Ալիքները խառնում ես։ Քո «Լավ կլինի՝ ուրիշների համար կոչ չանես» ու նմանատիպ արտահայտություններիդ համար եմ ասում, որ փորձում ես բերանս փակել։

Ինչ վերաբերում ա քո ընտանիքի օրինակին, իհարկե կարող ենք քո օրինակը քննարկել ու դիտարկել եզրակացություններ անելու համար, ես էլ կարող ա կարծիք հայտնեմ, թե ինչ կարող էիր անել էդ իրավիճակում և այլն։ Բայց քո օրինակի «տերը» դու ես, դու գիտես թե ինչքանով հրապարակ հանելն ա քո համար թույլատրելի, էդքանով հանում ես։ Բայց իմ կողմից քո ընտանեկան հարաբերությունները ֆորումում քննարկելը, ինչքան էլ փորձեմ նրբանկատ լինել, կարող ա քեզ հաճելի չլինի ու ես չեմ կարող իմանալ, թե որտեղ ա էդ սահմանը քո համար։ Ոնց որ վերջերս մի ուրիշ թեմայում եղավ․ քո ընտանիքից օրինակ բերեցիր ու երբ էդ օրինակով պատասխանեցի, զգացիր որ քեզ հաճելի չի էդ օրինակը շարունակելը։ Ես իմ կարծիքներով որևէ մեկին վիրավորելու ցանկություն չունեմ ու շատ կուզեի, որ էս թեման քո ու մյուսների համար ցավոտ թեմա չլիներ ու հանգիստ քննարկեինք, բայց դե․․․