Սահմանադրության փոփոխության հանրաքվե - 2015

[Տրիբուն]

Ախր կարդացի նոր սահմանադրությունը ու չգտա մի կետ, որի պատճառով արժի դեմ քվեարկել:

Ոնց որ Սերժի տատն էր ասում, ինչ տալիս են ձեռդ, պետք չի մի անգամից բերանը տանել։ Այսինքն, եթե մի նոր բան կարդացել ես, ու ինքը խոսքի լավն ա, էտ դեռ չի նշանակում, որ եղածը դանից վատն ա, ու պետք ա գլխապատառ փոխել եղածը։

[StrangeLittleGirl]

Մեկ էլ սենց մի հատ բան. Խնդիրը էս ընտրությունը չի այլ մարդկանց նման ֆիկտիվ ընտրության առջև կանգնեցնողները: Իմ իտոգը սա ա. էս թյուիմացությունը բոյկոտել ա պետք, այլ ոչ թե ընդունել նրանց նման գործողությունների իրավոինքը ու գնալ մասնակցելը, կանխավ իմանալով արդյունքը: Բուժում են պատճառը, այլ ոչ թե անօգուտ պայքարում մի ախտանիշի դեմ:

Ինձ էլ ա թվում՝ մարդիկ շատ լուրջ են մոտենում էդ այո-ոչին: Եթե կարում տեռորիստներ բռնելու վրա ղժժալ, ինչու՞ հանրաքվեի վրա էլ չեն ղժժում: Էս պարագայում ղժժալուց բացի ուրիշ բան չի մնում:

[Տրիբուն]

․․․ախպեր, բայց դու արդեն ես գժվել, տենց չի էլի, Սերժը Կալիգուլայի չափ բարոյական կերպար չի, ապո ջան, չհավատաս, որ ինքը իր համար փոս կփորի

Ապեր, ես Սերժին չեմ դիտարկում որպես բարոյական կամ անբորոյական կերպար, դրական կամ բացասական կերպար, սև կամ սպիտակ ․․․ Առավել ևս չեմ դիտարկում Կալիգուլայի հետ համեմատության մեջ։ Սերժը իմ համար յոգուրտ ա, ինչ-որ դոնդողնման երևույթ, սինգուլյարություն ․․․ կարճ ասած անսահման անիմաստ ու անբովդանակ պրոցես։ Բայց էս անբովանդակությունը, որը դեպքերի պատահական բերումով հայտնվել իշխանական բուրգի գագաթին, ինքը իրան շատ լուրջ ա ընդունել ու իրոք սկսել ա հավատալ, որ ինքն ա էն միակը, որը պիտի փրկի Հայաստանի կեսը (դե մի կեսը գիտենք, Սաշիկինն ա, ու էտ անձեռնմխելի ա)։

Ապեր, սենց սահմանադրական փոփոխություն, Լիսկա-Նեմեց-Աշոծյանական դեմոկրատական աջակցությամբ կարար մենակ խիստ անմեղսունակը հորիներ։ Մի մարդ, որը առավոտները արթնանում ա, նայում ա հայելու մեջ ու տեսնում ա Նապոլեոն, Մաո Ցզեդուն, Կեսար, կարող ա նաև Կալիգուլա, ով գիտի ․․․ Դու ուշադրություն դարձրե՞լ ես Սերժի ելույթներին էս վերջին մի երկու տարում, ձայնի ինտոնացիային, աչքերին, բութ հայացքին։ Մարդը վատ ա։

Կարճ կապենք․ պատմության մեջ չկա մի դեպք, որտեղ սենց միակուսակցական համակարգը առանց հզոր հեղափոխական գաղափարախոսության (սովետ, Չինաստան, Կուբա, Կորե) կամ գոնե աննոռմալ ռեսուրսների (Լիբիա․․․) գոյատևի։ Դրա համար, բոլորս ասում ենք ԱՅՈ էս փոփոխություններին, ու երկու տարի համբերատար սպասում ենք, Սաշիկը ինքնահոշոտվում ա։

[Chuk]

Նենց եք տառապում էս այոի ու ոչի համար, կարծես, թե եթե սահմանադրությունը նույնը մնա ինչ որ շոշաելի փոփոխությունների հույսը հոգեդարձ կլինի: Էս թեման ոնց որ Մեֆի ձվերի մասին վեճը լինի, մեկն ասում ա փոքր են, մեկն ասում ա ձմերուկ են, բայց իրականությունը դրանից չի փոխվում էլի: Եթե օրենքը չի աշխատում, ոչ փոխելը ոչ էլ նույն մնալը առանձնապես իրարից չեն տարբերվում:
Էն որ իրանց գործողությունները կդառնան օրենքի շրջանակներում, դե նենց չի, որ հիմա ինչ որ մեկը կարա իրենց պատասխանատվության ենթարկի ապօրինի գործողությունների համար, իսկ են ժամանակ չեն կարենալու ասեն աչքիդ վերև ունք կա: Սենց եմ մտածում:

Եթե հետաքրքիր ա, կարող եմ բացատրել տարբերությունները։ Բայց եթե ձևավորցած՝ փոփոխման չենթակա կարծիք ունես, ժամանակ չծախսեմ։

[LisBeth]

Եթե հետաքրքիր ա, կարող եմ բացատրել տարբերությունները։ Բայց եթե ձևավորցած՝ փոփոխման չենթակա կարծիք ունես, ժամանակ չծախսեմ։

Ես դեմ չեմ չնայած կարդալ թե ինչ կասես դու, բայց նենց էլ չի թե ինչ ասես պետք ա հալած յուղի տեղ ընդունեմ, ինչա ուզեցել եմ լսել:

[Chuk]

Ես դեմ չեմ չնայած կարդալ թե ինչ կասես դու, բայց նենց էլ չի թե ինչ ասես պետք ա հալած յուղի տեղ ընդունեմ, ինչա ուզեցել եմ լսել:

Չէ, Լիզա ջան։ Երևի տգեղ ստացվեց գրածս։ Բնականաբար, եթե գրածս համոզիչ չլինի, չպետք ա ընդունես։ Ուզում էի հասկանալ գրածդ հռետորակա՞ն ա, թե՞ կողմերից մեկի փաստարկները հետաքրքիր են։ Հասնեմ տուն՝ կգրեմ։

[LisBeth]

Չէ, Լիզա ջան։ Երևի տգեղ ստացվեց գրածս։ Բնականաբար, եթե գրածս համոզիչ չլինի, չպետք ա ընդունես։ Ուզում էի հասկանալ գրածդ հռետորակա՞ն ա, թե՞ կողմերից մեկի փաստարկները հետաքրքիր են։ Հասնեմ տուն՝ կգրեմ։

Ես հետո գրել եմ իմ ամբողջական կարծիքը էս ամենի վերաբերյալ Չուկ: Բայց ինձ հետաքրքիր ա, իհարկե, եթե դժվար չի, գրես, կկարդամ:

[Mephistopheles]

Ապեր, ես Սերժին չեմ դիտարկում որպես բարոյական կամ անբորոյական կերպար, դրական կամ բացասական կերպար, սև կամ սպիտակ ․․․ Առավել ևս չեմ դիտարկում Կալիգուլայի հետ համեմատության մեջ։ Սերժը իմ համար յոգուրտ ա, ինչ-որ դոնդողնման երևույթ, սինգուլյարություն ․․․ կարճ ասած անսահման անիմաստ ու անբովդանակ պրոցես։ Բայց էս անբովանդակությունը, որը դեպքերի պատահական բերումով հայտնվել իշխանական բուրգի գագաթին, ինքը իրան շատ լուրջ ա ընդունել ու իրոք սկսել ա հավատալ, որ ինքն ա էն միակը, որը պիտի փրկի Հայաստանի կեսը (դե մի կեսը գիտենք, Սաշիկինն ա, ու էտ անձեռնմխելի ա)։

Ապեր, սենց սահմանադրական փոփոխություն, Լիսկա-Նեմեց-Աշոծյանական դեմոկրատական աջակցությամբ կարար մենակ խիստ անմեղսունակը հորիներ։ Մի մարդ, որը առավոտները արթնանում ա, նայում ա հայելու մեջ ու տեսնում ա Նապոլեոն, Մաո Ցզեդուն, Կեսար, կարող ա նաև Կալիգուլա, ով գիտի ․․․ Դու ուշադրություն դարձրե՞լ ես Սերժի ելույթներին էս վերջին մի երկու տարում, ձայնի ինտոնացիային, աչքերին, բութ հայացքին։ Մարդը վատ ա։

Կարճ կապենք․ պատմության մեջ չկա մի դեպք, որտեղ սենց միակուսակցական համակարգը առանց հզոր հեղափոխական գաղափարախոսության (սովետ, Չինաստան, Կուբա, Կորե) կամ գոնե աննոռմալ ռեսուրսների (Լիբիա․․․) գոյատևի։ Դրա համար, բոլորս ասում ենք ԱՅՈ էս փոփոխություններին, ու երկու տարի համբերատար սպասում ենք, Սաշիկը ինքնահոշոտվում ա։

Մի վերապահում մենակ... ՈՉ ոչ թե այո... չի ինքնահոշոտվի... դրա վրա հույս չդնես... եթե ինքնահոշոտվեց՝ մեզ էլ հետն ա հոշոտելու...

[Chuk]

Ես հետո գրել եմ իմ ամբողջական կարծիքը էս ամենի վերաբերյալ Չուկ: Բայց ինձ հետաքրքիր ա, իհարկե, եթե դժվար չի, գրես, կկարդամ:

Փորձեմ: Կփորձեմ հարցին անդրադառնալ տարբեր կողմերից:

Կողմ 1. Հարցին լուրջ չվերաբերվելը մեքենայորեն բերում ա նրան, որ դու պատրաստ ես ընդունես ցանկացած բան, որ քեզ կհրամցնեն, ասելով՝ «է, ի՞նչ տարբերություն, մեկ ա աննննասուն վիճակ ա»: Ու իրականում տենց էլ կա, մենք իրանց խաղի բոլոր պայմանները մինչև հիմա ընդունել ենք: Էս ուղղությամբ նայելուց էական չի, մեզ նոր Սահմանադրություն են առաջարկում, թե նոր քաք, մեր արձագանքը պետք ա լինի՝ «Արա՛, աշոտյան եղի, դու ով ես, որ մեզ տենց բան առաջարկես»:


Կողմ 2. Կա իշխանության նկատմամբ լուրջ անվստահություն, որը պետք ա իրա մարմնավորումը ստանա: Փորձը ցույց ա տալիս, որ դրա համար պատրվակ ա պետք: Եթե Սահմանադրության՝ իրենց հագով ձևովը դիտում ես որպես պատրվակ, ամեն ինչն իրա տեղն ա ընկնում:


Կողմ 3. Վստահություն չկա, որ գործող Սահմանադրության պահպանման դեպքում դու կարող ես հաջողության հասնել, բայց գիտես, որ առաջարկվող նախագիծը լիքը բան ա պարունակում, որն ավելի ա դժվարացնում հաջողության հասնելու ճանապարհը: Ուրեմն քեզ իհարկե՛ ԱՎԵԼԻ ձեռնտու ա նորի դեմ պայքարելը: Դա չի նշանակում, որ ընկնում ես երազանքների գիրկն ու պատկերացնում, որ հեսա սաղ լինում ա:


Կողմ 4. Ամեն դեպքում մենք գիտենք, որ իշխանությունն իրա սաղ ռեսուրսները գործի ա դրել սա անցկացնելու համար: Արդյունքում ստացվում ա, որ եթե դու կարողանաս հասնել էս հարցում իրանց պարտությանը (որը քիչ հավանական ա), ապա կբերես իրենց համակարգի թուլացմանը: Չմոռանանք, որ իշխանական դաշտում գրեթե չկան գաղափարական դեմքեր, մեծագույն մասը պատեհապաշտներ են, ու հանրաքվեում տապալելը էս պատեհապաշտներին վախ ա ներշնչելու, որ իրանց պախանի համակարգը փլվում ա, արդյունքում սկսելու են փախնել էդ տանիքի տակից՝ բնականաբար ավելի խախուտացնելով հիմքը: Խարխլված համակարգի դեմ պայքարն ավելի հեշտ ա, քան կուռ համակարգի:


Կողմ 5. Ամեն դեպքում առաջարկվող նախագիծը պարունակում ա պայթունավտանգ դրույթներ, ինչպիսիք են գերագույն գլխավոր հրամանատարի չլինելը, երկրի սահմանները փոփոխելու հնարավորության դրույթը, կենցաղային հարցերում՝ արդարավցված անձին նույն հոդվածով նորից դատելու հնարավորությունը, լիքը մարդու իրավունքների խատումների հնարավորությունը, շտապ հավաքների արգելքը և այլն:


Շարքը կարելի ա երկար շարունակել: Դեռ սահմանափակվեմ էսքանով:

[Շինարար]

Կարճ կապենք․ պատմության մեջ չկա մի դեպք, որտեղ սենց միակուսակցական համակարգը առանց հզոր հեղափոխական գաղափարախոսության (սովետ, Չինաստան, Կուբա, Կորե) կամ գոնե աննոռմալ ռեսուրսների (Լիբիա․․․) գոյատևի։ Դրա համար, բոլորս ասում ենք ԱՅՈ էս փոփոխություններին, ու երկու տարի համբերատար սպասում ենք, Սաշիկը ինքնահոշոտվում ա։

Սաշիկը կարող ա ինքնահոշոտվի, բայց համակարգը պահպանվի, սաշիկությունը պահպանվի: Կամ էլ Սաշիկը ինքնահոշոտվելու հետ մեկտեղ սաղիս իիրա հետ ինքնահոշոտի: Մեկը ես ոչ մի լուավոր կետ առջևում անկեղծ չեմ տեսնում, որը ինձ հավատ տա, ոչ ասես, այո ասես, բոյկոտես... Մենք առանձնահատուկ խոր փոսի մեջ ենք:

[Mephistopheles]

Նենց եք տառապում էս այոի ու ոչի համար, կարծես, թե եթե սահմանադրությունը նույնը մնա ինչ որ շոշաելի փոփոխությունների հույսը հոգեդարձ կլինի: Էս թեման ոնց որ Մեֆի ձվերի մասին վեճը լինի, մեկն ասում ա փոքր են, մեկն ասում ա ձմերուկ են, բայց իրականությունը դրանից չի փոխվում էլի: Եթե օրենքը չի աշխատում, ոչ փոխելը ոչ էլ նույն մնալը առանձնապես իրարից չեն տարբերվում:
Էն որ իրանց գործողությունները կդառնան օրենքի շրջանակներում, դե նենց չի, որ հիմա ինչ որ մեկը կարա իրենց պատասխանատվության ենթարկի ապօրինի գործողությունների համար, իսկ են ժամանակ չեն կարենալու ասեն աչքիդ վերև ունք կա: Սենց եմ մտածում:

ես մի հատ համեմատություն կարամ անեմ Լիզ ջան…

Երևանում համարյա մեծ մասը կվարտիրաներում են ապրում, չէ՞… ուրեմն սենց… պատկերացրա ունես սիրուն սարքած կահավորած կվարտիրա բայց շենքը խարխուլ ա, ադեզդում սաղ զիբիլ, շռած, մկները վխտում են ու որոշվում ա որ էլի պտի զիբիլ բերվի թափվի ըդտեղ ու մարդիկ պետք ա գան շռեն ու քաքեն… քո տանը չէ, պադեզդում, շենքի շրջապատում ու ընդհանրապես ռայոնում…

պարզ ա որ էդ սաղն ինչքան էլ դուրսը լինի, ինչքան էլ դուռդ փակ պահես ու դրսի հետ կապը խզես մեկ ա էդ քաքը լցվելու ա տունդ… հարց ա առաջանում, տունդ որտեղից ա սկսում… տնի՞ց, պադյեզդի՞ց, հայաթի՞ց, ռայոնի՞ց, քաղաքի՞ց թե երկրից… ո՞րտեղ ես ուզում, կամ համաձայն որ ինչ որ մարդիկ բերեն զիբիլը թափեն (բացի քո տնից)… ուր ուզում ե՞ն…

էս ա…

սահմանադրությունը կարդալը իհարկե վատ չի, բայց պետք ա կարդալ Հայաստանի իրականության կոնտեքստում, ոչ թե օդի մեջ կախված… օդի մեջ կախված հիմիկվանն էլ վատը չի…

իսկ ինչի՞ ոչ ասել… հիմնավորումները շատ են… իմ համար ամենակարևորը էն ա որ իրանք լեգիտիմություն չունեն նման փոփոխություններ անելու… ու եթե հաջողվի իրանց, ավելի ա վատանալու և ուղղելը ավելի դ-վարանալու ա…

[Ներսես_AM]

Կողմ 5. Ամեն դեպքում առաջարկվող նախագիծը պարունակում ա պայթունավտանգ դրույթներ, ինչպիսիք են գերագույն գլխավոր հրամանատարի չլինելը, .....

Չուկ կամ ուրիշներ, Մի հատ կբացատրեք էդ գերագույն գլխավոր հրամանատարը ինչ ա անում։ Լուրջ եմ ասում կյանքում չեմ հասկացել։

Հոդված 55. Հանրապետության Նախագահը՝ 12) զինված ուժերի գերագույն գլխավոր հրամանատարն է, համակարգում է պետական մարմինների գործունեությունը պաշտպանության բնագավառում, նշանակում և ազատում է զինված ուժերի և այլ զորքերի բարձրագույն հրամանատարական կազմը

ասենք ինչ մի եսիմինչ կա ստեղ որ սենց մի ՈՉերը սարքել են մատի փաթաթան։ Սենց թե նենց պաշտպանությանը վերաբերվող հարցերում եթե նախագահը ուժային կառույցներից չի եկել պիտի վստահի իր խորհրդականներին ու Գլխավոր շտաբին։

[Chuk]

Չուկ կամ ուրիշներ, Մի հատ կբացատրեք էդ գերագույն գլխավոր հրամանատարը ինչ ա անում։ Լուրջ եմ ասում կյանքում չեմ հասկացել։



ասենք ինչ մի եսիմինչ կա ստեղ որ սենց մի ՈՉերը սարքել են մատի փաթաթան։ Սենց թե նենց պաշտպանությանը վերաբերվող հարցերում եթե նախագահը ուժային կառույցներից չի եկել պիտի վստահի իր խորհրդականներին ու Գլխավոր շտաբին։

Երկար թեմա ա: Փորձեմ կարճ: Նախ ֆիքսենք, որ ռազմական գործողությունների, պաշտպանության ու տենց բաների կազմկերպումը միայն ուժային կառույցների գործը չի, դրան ներգրավվում ա նաև նարքին գործերին վերաբերող ու արտաքին գործերին վերաբերող հարցերը: Ճիշտ մարտավարությունների ընտրումը ոչ միայն պատերազմական գործողություններն են, այլև դրանք ճիշտ ժամանակին իրականացնելը կախված ոչ դիվանագիտական ու լիքը ուրիշ հարցերի հետ: Անհրաժեշտ ա մի մարդ, ով կառավարում ա էս ամեն ինչը: Հետո անհրաժեշտ ա մի մարդ, ով կարող ա բանակի բոլոր ղեկավարներին հրահանգներ տա, ով պատասխանատվություն վերցնի էս կամ էն գործողության համար: Բնական ա, որ էդ մարդը տարբեր խորհրդականների կարծիքներ ա լսելու, նաև էդ ա իրան գերագույն գլխավոր հրամանատար դարձնում: Բայց պետք ա մեկը, ով էդ խորհուրդները լսելով որոշումն ընդունում ա՝ ճիշտ կամ սխալ:

Չգիտեմ, ցաքուցրիվ գրեցի, եթե չբավարարեց, հետո ավելի մանրամասն կգրեմ:

[Ներսես_AM]

Երկար թեմա ա: Փորձեմ կարճ: Նախ ֆիքսենք, որ ռազմական գործողությունների, պաշտպանության ու տենց բաների կազմկերպումը միայն ուժային կառույցների գործը չի, դրան ներգրավվում ա նաև նարքին գործերին վերաբերող ու արտաքին գործերին վերաբերող հարցերը: Ճիշտ մարտավարությունների ընտրումը ոչ միայն պատերազմական գործողություններն են, այլև դրանք ճիշտ ժամանակին իրականացնելը կախված ոչ դիվանագիտական ու լիքը ուրիշ հարցերի հետ: Անհրաժեշտ ա մի մարդ, ով կառավարում ա էս ամեն ինչը: Հետո անհրաժեշտ ա մի մարդ, ով կարող ա բանակի բոլոր ղեկավարներին հրահանգներ տա, ով պատասխանատվություն վերցնի էս կամ էն գործողության համար: Բնական ա, որ էդ մարդը տարբեր խորհրդականների կարծիքներ ա լսելու, նաև էդ ա իրան գերագույն գլխավոր հրամանատար դարձնում: Բայց պետք ա մեկը, ով էդ խորհուրդները լսելով որոշումն ընդունում ա՝ ճիշտ կամ սխալ:

Չգիտեմ, ցաքուցրիվ գրեցի, եթե չբավարարեց, հետո ավելի մանրամասն կգրեմ:

Պատերազմի դեպքում էլի ինչ որ տեղ հասկանալի ա։ Բայց օրինակ հիմա ես դրա իմաստը չեմ տեսնում։ Էլի կարան հավաքվեն քննարկեն, հետո որ նախարարները պետք ա իրար հետ աշխատեն։ Սենց թե նենց հիմա նախագահը, վաղը վարչապետը կառավարությունն են գլխավորում ու նախարարները կոպիտ ասած էդ մարդուն են ենթակա։ Նախարար նշանակել–հեռացնելն էլ պառլամենտն էլ կարող ա անի։

[Chuk]

Պատերազմի դեպքում էլի ինչ որ տեղ հասկանալի ա։ Բայց օրինակ հիմա ես դրա իմաստը չեմ տեսնում։ Էլի կարան հավաքվեն քննարկեն, հետո որ նախարարները պետք ա իրար հետ աշխատեն։ Սենց թե նենց հիմա նախագահը, վաղը վարչապետը կառավարությունն են գլխավորում ու նախարարները կոպիտ ասած էդ մարդուն են ենթակա։ Նախարար նշանակել–հեռացնելն էլ պառլամենտն էլ կարող ա անի։

Մի հատ վերացական օրինակ բերեմ պատկերացնելու համար: Վերցնենք ասենք վարչապետին ու իմանանք, որ ինքը առանձնապես պատասխանատվություն չի կրում պաշտպանության համար, որտև տենց ֆունկցիա պետք ա դրվեր գլխավոր գերագույն հրամանատարի վրա: Ասենք պաշտպանության նախարարը գալիս ա, ու ասում ա, որ էս-էս ու էս խնդիրները, մարտահրավերները քննարկելով եկել են նրան, որ պետք ա էսքան գումար տրամադրել էսինչ զենքերը ձեռք բերելու, էստեղ սենց զորամասեր սարքելու, սենց դիրքեր փորելու ու չգիտեմ էլ ինչի համար: Վարչապետը իրա խելքով որոշում ա, որ չէ, չարժի, ու չի տալիս էդ ֆինանսավորումը: Բայց ինքը պատասխանատու էլ չի: Ինքը չի պատկերացնում էդ գործից, որտև համապատասխան մյուս կառույցները համապատասխան զեկույցները ու խորհուրդները չեն տալիս: Իրան մնում ա հավատալ կամ չհավատալ ՊՆ նախարարին, որը հեշտ փոխովի պաշտոն ա: Ներս ջան, ստեղ ամուր ձեռք ա պետք, ով բոլոր հարցերում իրավասու ա ու վերջնական որոշումների իրավունք ունի, ով տեղյակ ա բոլոր ռազմավարական ու մարտավարական ծրագրերին: