Հոգեվարքից հետո (օրագիր)

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 10

Առավոտը փոստով երկու գրքերս ստացա: Հեմինգուեյը սկսեցի ոտքի վրա կարդալ, մեկ էլ հասկացա՝ եթե էդպես շարունակեմ, Յեսպերի հետ հանդիպումից կուշանամ:

Արագ-արագ հագնվեցի, որ դուրս գամ: Անձրևը չէր կտրվում: Մինչև հոգեբանության ամբիոն հասնեմ, ոտքից գլուխ ջուր կլինեմ: Ավտոբուս նստեցի, հետո՝ մետրո: Նորեպորտից ոտքով գնացի: Ձնախառն անձրև էր: Կաթիլները մազերիս էին լցվում, քամին խառնում էր մազերս: Քայլում էի հաստատուն, թեև մի քիչ անհանգստացած. ո՞նց կվերջանա Յեսպերի հետ հանդիպումը: Քայլում էի ու մտածում, փիլիսոփայում:

Ինձ թվում է՝ կյանքն անընդհատ մեզ գլուխկոտրուկներ է առաջարկում, ու երբ մեկը հաղթահարում ենք, հաջորդը՝ ավելի դժվարն է դեմ տալիս: Ու էդպես անվերջ շարունակվում է մինչև կյանքիդ վերջին վայրկյանը: Յուրաքանչյուր գլուխկոտրուկ լուծելիս գործածում ես ողջ հուզական, մտավոր ու ֆիզիկական պաշարդ, կյանքում ձեռք բերած հմտություններդ: Իսկ երբ հաղթահարում ես, դառնում ես ավելի լավը, ավելի ամբողջական, կատարելությանն ավելի մոտ:

Երբ եկա Կոպենհագեն, ինձ դեմ տված գլուխկոտրուկները չափից դուրս հեշտ էին, ու ես դրանք չրթելով թափում էի: Հեշտ էին, որովհետև դրանցից նախկինում էլ էի ունեցել: Ուրեմն պետք է ավելի բարդը պատահեր, չէ՞: Ու հիմա եկել է այդ մեկը, և ես ողջ կարողություններս կենտրոնացրած փորձում եմ լուծել այն: Գիտեմ, որ կկարողանամ, գիտեմ, որ արդյունքում ավելի լավ մարդ կդառնամ, և դրանից հետո ավելի բարդերը կգան:

...
Յեսպերը ձեռքս սեղմեց, ներս հրավիրեց: Ասացի նրան, որ այս ծրագրին հենց իր մոդելի համար էի դիմել: Խորացավ տեսությունների մեջ, հերթով բոլոր մեթոդները բացատրեց: Հետո անցանք պրակտիկ հարցերին:
- Գիտես, տարածք չունենք, բայց մայիսից խոստացել են: Հիմա ամբիոնում երեք գրասենյակ կա... իմը, Հաննայինը... Հաննային գիտե՞ս:
- Դուք միասին տպագրվել եք,- ասացի,- անձամբ չեմ ճանաչում:
- Միասին տպագրվե՞լ: Նույնիսկ շա՜տ ենք տպագրվել,- Յեսպերը կարմրեց,- Հաննան դրա համար նկատողություն է ստացել, որ իր բոլոր տպագրություններն իմի հետ համահեղինակ են: Գիտես, ինքը չեխ է: 90-ականներին եկավ Կոպենհագեն որպես փոխանակային ուսանող: Ես նրան անատոմիա էի տալիս: Այդպես էլ մնաց: Հետո մագիստրոսական թեզը ղեկավարեցի, հետո՝ դոկտորականը: Դարձավ ասիստենտ, հիմա արդեն դոցենտ է և երկու երեխա ունի:
Պատկերացրի Հաննային՝ ջահել չեխ աղջիկ, գալիս է, սիրահարվում Յեսպերին, մնում այստեղ: Տարիներ շարունակ միասին աշխատում են, Հաննան հոգնում է Յեսպերին սպասելուց, ուրիշի հետ ամուսնանում, երեխաներ ունենում:
- Երեխաներ չունեմ,- շարունակեց,- ինքս եմ ընտրել չունենալը: Երբ փոքր էի, հազվադեպ էի հորս տեսնում: Չուզեցի ինքս էլ էդպիսի հայր լինել: Հիմա որ Հաննային տեսնում եմ՝ վազում է երեխաների հետևից, հեչ չեմ նախանձում:
Պատկերացրի նաև Յեսպերի ու Հաննայի համագործակցությունը. իսկական ակադեմիական ընկերություն, իրար հետ պրպտել, քննարկել, էքսպերիմենտներ սարքել: Մենք էլ էինք էդպիսի մի բանի մասին երազում: Կամ մի քիչ ուրիշ, չգիտեմ:
Հանդիպման վերջում Յեսպերն իր հոդվածները քսերոքս արեց:
- Այս ամսագիրը գիտե՞ս,- ասաց,- սա աշխարհի ամենա-ամենաառաջին գիտական ամսագիրն է: Չկա էնպիսի Նոբելյան մրցանակակիր, որ այստեղ տպագրված չլինի:
Հետո քթի տակ շարունակեց.
- Իհարկե չեմ ասում, թե էստեղ տպագրվող ամեն ոք Նոբելյան է ստանում, բայց ի՞նչ իմանաս:

Յեսպերի մոտ դուրս եկա կյանքիցս գոհ, անհամբեր սպասելով համագործակցությանը: Ու սկսեցի մտածել, թե ինչ աննորմալ պիտի իրեն համարի հասարակությունը, որ որոշել է երեխաներ չունենալ: Մտածեցի, թե ինչքան լավ գիտնական էր ինքը, թե ինչքան հավես կլինի նրա ղեկավարությամբ աշխատելը: Մտածեցի, որ ակադեմիան այս բոլոր (այդ թվում իմ) աննորմալ մարդկանց փախստավայրն է, այստեղ բոլորը հեռու են մնում նորմալից, միջին վիճակագրականից, բայց միևնույն ժամանակ հենց իրենք են սահմանում այդ բոլոր միջինները:

Քայլեցի դեպի Նորեպորտ: Որոշեցի վերջապես պաղպաղակի պահանջս բավարարել: Սուրբ Պատրիկին չէ՞ր, որ պիտի պիստաչիոյով պաղպաղակ ուտեինք: Հետո էլ դրա ուրբաթ օրը: Էդպես էլ չիրականացրինք: Մտա ՄակԴոնալդս ու պաղպաղակ պատվիրեցի: Սթոունների համերգից հետո էր, երբ տուն գնալու փոխարեն վեր էինք ընկել հենց այդ նույն ՄակԴոնալդսում ու ագահորեն իրար վրայից պաղպաղակներ ուտում:

Իսկ այս երեկո Մառլենի տանն ենք հավաքվում, վաղն էլ ճանապարհվում եմ Խրոնինգեն: Դու էլ երևի Շվեյցարիա կգնաս մամայիդ հետ: Կբարևես իմ կողմից:

[StrangeLittleGirl]

Հ.Գ. Էս էլ ահավոր տեղին ցիտատ Ջիմ Մորիսոնից.
"People are afraid of themselves, of their own reality; their feelings most of all. People talk about how great love is, but that’s bullshit. Love hurts. Feelings are disturbing. People are taught that pain is evil and dangerous. How can they deal with love if they’re afraid to feel? Pain is meant to wake us up. People try to hide their pain. But they’re wrong. Pain is something to carry, like a radio. You feel your strength in the experience of pain. It’s all in how you carry it. That’s what matters. Pain is a feeling. Your feelings are a part of you. Your own reality. If you feel ashamed of them, and hide them, you’re letting society destroy your reality. You should stand up for your right to feel your pain."

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 11

Ռեկորդ. տասը օր կոնտակտ չկա: Անգամ անցյալ անգամ տասներորդ օրը լռությունը խախտվել էր:

Մեկուկես ժամից ավտոբուսս կշարժվի դեպի Նիդեռլանդներ, դեպի այն քաղաքը, ուր անդընդհատ վերադառնալու եմ կյանքիս տարբեր փուլերում, վերադառնալու եմ, որ հանգստություն զգամ:

Երեկ Մառլենի տանը շատ լավ էր: Զատիկի գարեջուր խմեցինք: Ահագին զրուցեցինք մեր ակադեմիական դարդերից: Հետո Անդրեասը միացավ: Չգիտեմ ոնց ջրիկություններս բռնեց, ու դրեցինք, Եվրատեսիլի բոլոր երգերը նայեցինք: Որոշեցինք, որ էս տարի Եվրատեսիլը բոլորս միասին պիտի նայենք՝ մեր դրոշներով-բանով: Ահագին ջրիկ երեկո կստացվի:

Երբ տուն եկա, Մառլենն ամբողջ դանիերենի խմբին արդեն գրել էր, որ միասին Եվրատեսիլ ենք նայելու:

Հիմա գնամ, անհամբեր սպասում եմ, թե երբ եմ Սիլվիային ու Սրջանին գրկելու:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 12

Երբ ավտոբուսը կանգնեց Խրոնինգենի գլխավոր կայարանում, թվաց՝ ես երբևէ չեմ բացակայել այստեղից, ու վերջին մեկուկես տարին ուղղակի վատ երազ էր, որից վերջապես արթնացա:
Ես կարիք չունեի քարտեզներ փորփրելու կամ ուղղություն հարցնելու, որովհետև գիտեի՝ ուր եմ գնում: Իսկ երբ հասա, դռան զանգը տվեցի, հին օրերի պես Սիլվիան հայտնվեց պատշգամբում ու բանալիները ներքև նետեց, որ դուռը բացեմ, բարձրանամ:

Պինտելիերում մի քանի բաժակ գարեջուր խմեցինք: Սրջանը զարմացավ, թե ոնց եմ խմելու սովորությունս փոխել:
- Առաջ դու մի բաժակ գարեջրից շատ չէիր խմում,- ասաց,- ու հաճախ ընդհանրապես չէիր խմում:
- Դանիան է,- բացատրեցի,- էնտեղ առանց խմելու սոցիալական կյանք չկա:

Գիշերը Սիլվիայի մոտ մնացի: Երբ պառկում էինք քնելու, խորհուրդ տվեց աշխատանքի մեջ չխորանալ ու կյանք ունենալ անպայման: Ես նրան ասացի, որ ինքն ինձ համար ակադեմիայի մեջ եղողի լավագույն օրինակն է, ու ուզում եմ նրա պես լինել: Պնդեց, որ իր սխալը չկրկնեմ: Հետո ասաց, որ լավ է՝ եկա: Սրջանի դեմքին վերջին ամիսներին ժպիտ չէր հայտնվել, այդ երեկո առաջին անգամ էր:

Խրոնինգենում լավ է, հանգիստ, ոնց որ տանը լինեմ: Ամբողջ ցերեկը թափառեցի, գնացի սիրածս խանութները, համալսարանում սրճեցի, մեր հին ու բարի վոկը կերա: Ափսո՜ս Սոֆյան չկար:

Ես գիտեմ, որ այստեղ վերադառնալու եմ անընդհատ, անկախ նրանից, թե որտեղ եմ, անկախ նրանից, թե արդյոք այստեղ դեռ մնացել են իմ ճանաչած մարդկանցից: Գալու եմ մենակ կամ գալու եմ տարբեր մարդկանց ընկերակցությամբ, գալու եմ կյանքիս ամենաահավոր ու ամենաերջանիկ պահերին:

Հետո Քրինայի տուն գնացի թեյի: Հավես էր նրան նորից տեսնելը: Խոսեցինք անընդհատ տեղափոխվելու մասին:
- Քաղաքը մարդու նման է,- ասաց,- ժամանակ է պետք, որ ճանաչես, մտերմանաս: Կարծես մարմին լինի:

Տարիների հետ ծանոթանում ես ամեն մի կնճռի հետ... Ինձ վեց տարի պետք եղավ, որ հասկանամ՝ ուզում եմ Խրոնինգենում ապրել:

Խոստովանեցի, որ չնայած Կոպենհագենում կյանքիցս գոհ եմ, բայց մի տեսակ տարօրինակ է, որ արդեն մի տարի է, ինչ այնտեղ եմ, մի տեսակ ուզում եմ նորից տեղափոխվել, ուրիշ տեղ գնալ: Ասաց, որ Դանիկան էլ Ժնևում նույն վիճակում է:

Երեկոյան գնացի համալսարան Սրջանին էքսպերիմենտ անելիս օգնելու: Բամբասացինք մեր աշխատանքներից ու ղեկավարներից:

Ու Դ-ն հեռու ու անիրական թվաց, ասես այդ ամենն ինձ հետ չէր պատահել: Երանի՜ այսպես շարունակվեր:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 13

Ջանեթը հեծանիվը կապեց, մոտեցավ ինձ: Գրկեցինք իրար: Լրիվ նույնն է՝ ոտքից գլուխ սև հագած, պիրսինգներով, մազերը սև ներկած, կոս արած: Շպարը մի քիչ ավելի արտահայտված է:
- Ձմռանը սովորաբար շրթներկ չեմ քսում: Այսօր առաջին անգամն է: Դրա համար ուշացա:
Մտանք Ջանեթի սիրած սրճարանը՝ Coffee United:
- Ոնց որ հեչ գնացած չլինես, ոնց որ երեկ լիներ, որ վերջին ագնամ քեզ տեսել եմ:
Այս նույն արտահայտությունը լսում եմ ամեն օր ում հանդիպում եմ: Լսում եմ նաև, երբ գալիս եմ Հայաստան: Ու մտածում եմ՝ մի օր կլինի՞ այնպես, որ ոչ թե ես լինեմ գնացող-վերադարձողը, այլ ինչ-որ մեկը վերադառնա այնտեղ, որտեղ ապրում եմ, ու ես ասեմ՝ ոնց որ երեկ լիներ:

Ջանեթի հետ լիքը խոսեցինք: Պատմեց իր անցյալ տարվա շուրջերկյա ճանապարհորդությունից: Հետո անցանք տղամարդկանց:
- Ջերալտը լավ էր,- ասաց,- հեչ խնդիրներ չունի, բզիկներս լավ տանում է, փորձում է օգնել ինձ: Թե չէ մինչև էդ ինչ տարօրինակ տղա ասես հանդիպում էր: Թոդին գիտե՞ս: Հակադեպրեսանտների վրա է: Անցյալ տարի Հավայան կղզիներում հանդիպեցինք նրան: Վախենում էի՝ Ջերալտի հետ լեզու չի գտնի, բայց լավ ընկերներ դարձան:

Հետո քայլեցինք դեպի ծաղկի շուկա:
- Լավ է, որ եղանակը լավ է: Թե չէ էս խեղճ մարդիկ ահագին վնաս էին կրելու: Մեծ հույս էին կապում ծաղկի շուկայի հետ:

Ջանեթից բաժանվեցի, գնացի Լա պլաս ճաշելու: Հետ եկա Սրջանի մոտ: Սուպերմարկետից բոլոր գժական հոլանդական ուտելիքներից առա:
- Ուրախանու՞մ ես, որ էստեղ էժան է,- հարցրեց:

Երեկոյան Վանիան, Ադրիան ու Սիլվիան են գալու: Հոլանդական բլինչիկ ենք սարքելու: Հավես կլինի:

Գրողը տանի, խելքս գնում է Խրոնինգենի համար:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 14

Ամստերդամում ինչ-որ բան եմ կորցրել: Ամեն անգամ, երբ հայտնվում եմ էնտեղ, սկսում եմ շունչս պահած ինչ-որ բան եմ որոնում: Քաղաքի հետ կապված լիքը հիշողություններ կան կուտակված, որովհետև այնտեղ շատ եմ եղել ու տարբեր մարդկանց հետ, տարբեր տարիներին: Դրա պատճառով ամեն ինչ խառնվում է իրար ուղեղումս, ու աղոտ ինչ-որ հուշեր մեծ ջանքերից հետո եմ միայն կարողանում տեղավորել իմ կենսագրության ճիշտ հատվածում:
- Էստեղ բելգիական գարեջուր եմ խմել,- ասում եմ Սրջանին՝ Ռեմբրանտպլայնում մի կոնկրետ բար ցույց տալով,- ու՞մ հետ էի: Բալի համ էր գալիս, ոնց որ լիմոնադ լիներ:
Փորձում եմ հիշել: 2007-ը հաստատ չէր. այն ժամանակ դժվար էր ինձ համոզելը, որ գարեջուր խմեի: Գուցե 2009, որովհետև Ռեմբրանտպլայնում նկար ունեմ: Բայց էդ ժամանակ Ամստերդամում մենակ չէի՞: Տաթևին հիշեցի: Նրան 2011-ից շուտ չեմ իմացել: Տաթևը: Ամստերդամում լիքը թափառեցինք այդ օրը, փորձեցինք հայկական եկեղեցին գտնել: Մտանք քոֆի շոփ ու հարցրինք: Կոմպով նայեցին: Գտանք եկեղեցին, բայց դատարկ էր: Մոտը նկարվեցինք ու շարունակեցինք մեր ճամփան:

2011-ի հոկտեմբեր: Թորիի համերգից հետո Ամստերդամ էի եկել: Տաթևը սկզբում ինձ Ռեմբրանտպլայն տարավ: Հիշում եմ գարեջրի համը: Գլխիս էր խփել:

Ամստերդամում ինձ Մոդիանոյի գրքի հերոսն եմ զգում: Ու ինչ-որ բան եմ տենդագին որոնում, որը չկա ու չկա:

Երբ Սրջանը, նրա զարմուհին ու ընկերները սերբերեն էին խոսում, անջատվում էի ու մտքերի մեջ ընկնում, Դ-ի մասին մտածում: Միաժամանակ և՛ կարոտում էի, և՛ որոշում, որ նրան այլևս իմ կյանք չեմ թողնելու: Հետո հանկարծ վերադառնում էի նրանց խոսակցությանն ու սերբերեն ինչ-որ բան ասում, իսկ Սրջանն ավելի ու ավելի էր զարմանում իմ՝ գնալով ավելի բարդացող նախադասությունների վրա:

Գտանք ամերիկյան գրախանութը: 2007-ին այնտեղից Հեմինգուեյի «Տոն, որը միշտ քեզ հետ է»-ն եմ գնել՝ ամբողջ Ամստերդամը ոտքի տակ տալուց հետո: Հետագայում այն դարձավ իմ սիրելի գիրքը: Որոշեցի, որ էնտեղից անպայման պիտի ևս մեկ գիրք գնեմ, որ դա էլ դառնա իմ սիրելին, որովհետև ինձ նոր սիրելի գիրք է պետք: Բացի դրանից, Մոդիանոն վերջացնում էի, գիտական հոդվածներն էլ վաղը կկարդամ, իսկ ինձ հետդարձի ճամփի զբաղմունք է պետք:

Չկարողանալով գտնել որևէ գիրք, որն ինձ կասի՝ կարդա, ընտրեցի blind date-երից մեկը. փաթեթավորված գիրք, ու չգիտես՝ ինչ ես գնում: Խանութից դուրս գալուց հետո անմիջապես պատռեցի փաթեթավորումը: Անծանոթ հեղինակ էր: Բայց կկարդամ: Ամստերդամում եսիմորերորդ անգամ լինելուց մնացած հուշն է:

Վիպակի միտք ծնվեց Մոդիանոյից ու Ամստերդամից ոգեշնչված: Չալարեմ, սկսեմ աշխատել:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 15

Ահագին ուշ արթնացանք. մտածեցի՝ երկար ճամփից առաջ մի քիչ հանգստանալը լավ կլինի:

Ամբողջ օրը նստած հոդված եմ կարդում: Սրջանն էլ է աշխատում: Մի քիչ հետո Սիլվիայի մոտ կգնամ, իսկ երեկոյան Վանիայի ու Ադրիայի մոտ ընթրիքի ենք:

Դ-ն հեռու է թվում, որպես գոյություն չունեցող երազ, որպես մի էպիզոդ իմ կյանքի, որ անցել-գնացել է: Ու երևի պիտի տասներորդ օրվանից սկսած դադարեցնեի ապաքինումների սերիան, որովհետև դրանից հետո լավ էի:

Բայց երբեմն քնիս մեջ կամ ինչ-որ բան տեսնելիս կամ ինչ-որ բանով զբաղվելիս հիշում եմ նրան: Ու հանկարծ ինչ-որ ուժեղ ցավ եմ զգում, ջղայնանում: Հետո արագ անցնում է. ախր գիտեմ, որ ես մեղավոր չեմ: Իսկ նրա մոտ վերադառնալու էներգիա ուղղակի չունեմ:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 16

Մեր ծանոթության օրվանից հաշված սա ամենաերկար լռությունն է, ու չգիտեմ՝ երբևէ կխախտվի՞ արդյոք:

Անցյալ անգամ ապաքինումը շատ սիրուն անցավ. իր տրամաբանական փուլերով, ուժերիս աստիճանական վերականգնումով ու կյանքը սիրելով:

Հիմա էլ եմ կյանքը սիրում: Բայց զգում եմ՝ չունեմ նույնքան էներգիա, որ կարողանամ փուլերը հերթականությամբ դասավորել ու ճիշտ ճամփով գնալ: Զգում եմ՝ սպառվում եմ արդեն, ու հուզապես խառնված եմ իրար, թողել եմ ամեն ինչ ինքնահոսի:

Քամվում եմ արդեն: Ամեն անգամ գժվում եմ, երբ մարդիկ ասում են՝ դու իմ ճանաչած ամենախելացի մարդկանցից ես: Գժվում եմ, երբ մարդիկ ասում են՝ քեզնից սովորում ենք: Պիտի որ ինքնասիրությունս շոյվեր, ինձ լավ զգայի: Ու մի ժամանակ էդպես էր, էս քանի օրը՝ էլ չէ: Բայց կուզեի հեշտ լիներ, կուզեի չունենալ խելքիս կեսը, կուզեի միջին ու անհոգ լինել:

Սպառվել եմ: Էլ չեմ ուզում ապրել:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 17

Վատ եմ: Վատ եմ, որովհետև չեմ կարողանում հաղթահարել այս ամենը: Թերեզն ասում էր՝ ինքը չկա, դրանից ես դեպրեսված: Չէ՛, դեպրեսված եմ, դրա համար չեմ կարողանում հաղթահարել նրա բացակայությունը: Ու եթե ճիշտը խոսենք, չեմ էլ ուզում երեսը տեսնել, չեմ ուզում խոսել հետը, բայց րոպեն մեկ մեյլս եմ ստուգում՝ հուսալով, որ մի բան գրած կլինի: Չգիտեմ էլ ինչ եմ ուզում: Էմոցիաներս լրիվ քամվել են, ու ես մնացել եմ էսպես լրիվ ուժասպառ: Երևի պետք է մենակ մնալ, ինքս ինձ հետ ժամանակ անցկացնել, որ ուժերս վերականգնվեն:

Գարուն է եկել, ու էս քանի օրը հանկարծ քարանձավներից սկսեցին բոլոր տղաները դուրս գալ ու խնդրել, որ իրենց տեսնեմ: Հավես չունեմ, ոչ մեկի հավեսը չունեմ: Թողեք հանգիստ ես իմ սինգըլ կյանքը ապրեմ, դրանից լավ բան չկա:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 17, մաս 2

Էսօր գերմանախոսներից ոչ ոք դասի չէր եկել, մենակ էի մնացել Ալեսանդրոյի, Սելիայի ու Բորիսի հետ: Սկզբում լարվեցի, որովհետև նրանց հետ առանձնապես մտերիմ չեմ, ու ջրիկանալ էլ չի լինում: Բայց իրականում դասը շատ հավես անցավ: Հետո մի տեսակ Սելիային սիրեցի: Առաջ հիշում եմ՝ միշտ ձեռ էինք առնում նրան ու նրա կատվին, բրիտանական առոգանությունը ու նրա՝ ոտքից գլուխ անգլիացի լինելը: Անդրեասն էլ տնազն էր անում, ու պատկերն ամբողջական էր դառնում: Էսօր մի քիչ ուրիշ լույսի տակ տեսա նրան: Ինքն էլ ակադեմիայի տարօրինակներից է, ու ինչ-որ հետաքրքիր բան կա մեջը: Դասի ժամանակ մեկ էլ պայուսակից մի օրագիր հանեց, ասեց, որ դա է ուսումնասիրում հիմա: Մի քիչ թերթեցի ու փշաքաղվեցի. ինչ-որ անծանոթ անգլիացու օրագիր էր, որը 60-ականներին ուսանող է եղել: Ու էնքա՜ն անձնական էր: Սելիան հիմա էդպիսի օրագրեր է կարդում ու դրանք փորձում տեղադրել պատմական կոնտեքստում:

Հիմա պատասխան Ռիփին:

Չգիտեմ՝ երևի ապաքինում բառը խաբուսիկ ա, բայց ինձ համար դա չի նշանակում՝ այլևս չսիրել, որովհետև գիտեմ, որ դեռ երկար եմ սիրելու, գուցե մինչև կյանքիս վերջ: Ինձ ուղղակի պետք ա լավ լինել, դուրս գալ էս կոտրված վիճակից ու ապաքինվել:

Ուզում եմ, որ երբ գիշերները պառկեմ քնելու, քունս չխանգարվի զանազան բաներ հիշելուց:

Ուզում եմ, որ երբ կոլեգաս ինձ հետ խոսում ա, նայեմ դեմքին, ոչ թե դեմքս թաքցնեմ, որովհետև աչքերս էլի լցվել են:

Ուզում եմ, որ երբ դանիերենի դասախոսը հարց ա տալիս, պատասխանեմ, ոչ թե պատուհանից դուրս նայեմ՝ մտքերով լրիվ ուրիշ տեղ:

Ուզում եմ, որ երբ նստում եմ կոմպիս մոտ, կարողանամ կենտրոնանալ գործիս վրա, ոչ թե անընդհատ զանազան հավանական ու անհավանական մեյլեր ստուգեմ, տեսնեմ՝ պատասխան կա, թե չէ:

Ու հարաբերություն չեմ ուզում, որովհետև ես տենց բաների համար չեմ ստեղծված: Ուղղակի ուզում եմ, որ չցավա:

Իսկ գրելն օգնում ա, շատ ա օգնում: Էս օրագիրս իմ գրածի տասը տոկոսը հազիվ լինի: Ավելի անձնականն ավելի փակ տեղերում ա գրվում, որ հետո մի օր Սելիայի նման մեկը հայտնաբերի, փորձի պատմական կոնտեքստում դնել: Իսկ պակաս անձնականը պատմվածք ա դառնում, գուցե մանրից սկսեմ հրապարակել:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 18

Ժամը տասի կողմերն էր, երբ գործից դուրս եկա: Շենքում մարդ չէր մնացել: Գիտական ամբիոններում նորմալ բան է այս ժամերին աշխատելը, իսկ հումանիտարներում ժամը չորսից հետո բոլորը չվում են տուն: Բայց ես ահավոր սիրում եմ էս ուշ ժամերին կամպուսում լինել:

Մի խոսքով, շենքից դուրս եկա, նստեցի հեծանիվս, ու զգում եմ՝ տուն գնալ չեմ ուզում, որովհետև եթե գնամ, վատ եմ լինելու (մթոմ էդ պահին շատ լավ էի): Մեկ էլ մի խելառ միտք է ծագում. Նորեբրոյով քշեմ տուն: Էդպես ճամփաս մի երկու կիլոմետրով երկարում է, բայց ինչ-որ բան ձգում էր, ուզում էի նրա տան մոտով անցնել: Թե տեսնեի դրսում (քանի ամիս ամեն օր տանս ճամփան նրա տան մոտով էր անցնում, ոչ մի անգամ չեմ տեսել), կբարևեի ուղղակի, թե չէ, կգնայի տուն:

Երբ հասա լճերին, հիշեցի այն երեկոն, երբ ես հեծանիվս նստած տուն էի գնում, իսկ նա քայլում էր լճի ափին: Ես հետ նայեցի ու ձեռքով արեցի: Իսկ նրա մեջքի հետևում արևը մայր էր մտնում: Դա հենց այն պահն էր, երբ առաջին անգամ հասկացա, որ սիրահարվել եմ, այն պահն էր, երբ հասկացա, որ վերջապես գտել եմ ինձ նման խելառ մեկին: Հետո հիշում էինք այդ պատկերը, ասում էր՝ cute էր, որ շրջվեցիր, ձեռքով արեցիր:

Իսկ երեկ մութ էր արդեն, լճի ափին ոչ ոք չկար:

Հասա երկու լճերը բաժանող կամրջին և միայն այդ ժամանակ հասկացա, թե ինչու էի ճամփիցս շեղվել: Այդ կողմերը հաճախ էի գալիս, երբ ահավոր մենակ էի լինում կամ տխուր կամ դեպրեսված կամ անհանգստացած: Նստում էի լճի ափին, նայում ջրերին, գրում, երաժշտություն լսում, նորից գրում: Ու երևի հիմա էլ ենթագիտակցական ինչ-որ բան ինձ բերեց այնտեղ, որ սիրտս հովանա:

Երբ կանգնեցի կամրջին, դեմքիս չոր տեղ չէր մնացել: Գլուխս կախ փորձեցի մի թաքուն անկյուն գտնել ու դարդերս սգալ: Մեկ էլ հանկարծ նստարանին նստած մի աղջիկ ասաց.
- Ամեն ինչ կարգի՞ն է:
Նայեցի նրան, ժպտացի ու պատասխանեցի.
- Հա, հա, կարգին է:
Առաջ անցա, կանգնեցի կամրջի մեջտեղում ու նայեցի ջրերին: Աղջիկը վեր կացավ նստարանից, մոտեցավ ինձ:
- Ի՞նչ է պատահել: Գուցե պատմես, ավելի լավ զգաս քեզ: Ինքս էլ լավ չեմ զգում:
Սիգարետ առաջարկեց:
- Շնորհակալ եմ, չեմ ծխում:
Մի երկու բառով բացատրեցի՝ ինչ եմ զգում:
- Ես էլ ընկերոջիցս եմ բաժանվել մի կես տարի առաջ: Մի քիչ առաջ իմացա, որ նոր ընկերուհի ունի: Դրա համար վատ եմ: Բաժանվողը ես էի, որովհետև ահավոր խանդոտ էր, իսկ ես իմ ազատությունն էի ուզում: Բայց շատ ուժեղ էինք սիրում իրար: Մտածում էի՝ կկարողանանք ընկերներ մնանք: Բայց հիմա իմացա, որ ընկերուհի ունի...
Աղջիկը նայեց ինձ իր խոշոր, մուգ կապույտ աչքերով: Մազերը մուգ շագանակագույն էին, խուճուճ: Սկզբում ինձ թվաց՝ իտալուհի է: Հետո գերմանական առոգանություն որսացի, հետո՝ դանիական:
- Գիտես,- ասաց,- ինձ թվում է՝ սերը սովորելու համար է: Մենք չենք դադարում սիրել մեկին այնքան, մինչև չենք սովորում ամեն ինչ, ինչ պիտի սովորեինք նրանից: Հենց սովորելու նյութը սպառվում է, սերն էլ է սպառվում:
- Գիտեմ... ես շատ բան եմ սովորել ու դեռ գիտեմ, որ պիտի սովորեմ:
- Երանի՜ ես էլ կարողանայի քեզ նման լաց լինել,- ասաց,- կհանգստանայի: Իմ լացը սիգարետն է,- ու ծուխը դուրս փչեց:
- Գիտեմ: Առաջին օրերին ես էլ չէի կարողանում լացել, ֆիզիկապես վատ էի զգում: Փորձիր... Իրոք հանգստացնում է:
Տասնյոթ տարեկան էր: Հավատս չեկավ: Տեսքից ջահել էր երևում, բայց մտածում էի՝ քսաներկու-քսաներեք կլինի:
- Իմ տարիքում անսովոր է նման լուրջ հարաբերություն ունենալը,- բացատրեց,- բայց մարդիկ իրենց քսանականներում շատ են դեյթ անում, չէ՞:
- Հա, սովորաբար շատ: Մեկ-մեկ չափից դուրս շատ:
Անունը Ռոզա էր, վերջում հարցրի:
Հանկարծ այդ ամենն ահավոր անիրական թվաց: Նա իսկապե՞ս գոյություն ուներ, թե՞ երևակայությունս էր բերել, դրել նրան այս կամրջին: Իսկ գուցե գոյություն ուներ, բայց ամենևին էլ տասնյոթ տարեկան դանիացի չէր, այլ ինչ-որ ուրիշ մեկը, որ պետք է այդ պահին հենց այդտեղ լիներ:

Քշեցի Նորե ալեով, տան լույսերն անջատած էին, ժալյուզին քաշած չէր. ուրեմն դեռ չի վերադարձել արձակուրդից: Քշեցի Արքի մոտով, գնացի տուն: Էլ չլացեցի:

Ինչու՞ կանգնեցի կամրջին:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 18, մաս 2

Իմ կյանքը լրիվ սյուռ ա: Մտածում եմ՝ երևի իսկականից խելքս թռցնում եմ:

Թեթևացած շունչ եմ քաշում. Լուիզն էն մարդը չէր, որ մտածեցի՝ կարող էր լինել: Բայց լրիվ հավանական էր, ու էդ ժամանակ չէի իմանալու՝ ինչ անել, որովհետև ինքն ահագին դուրս եկավ, նմանություններ ունեինք: Հատկապես հավես էր, որ իրեն էլ Էլիս Մունրոն առանձնապես դուր չէր եկել, հետն էլ հավելեց, որ իր համար այծը պարզապես այծ է: Բայց քննարկման ընթացքում նկատում էի, որ աչքերն անընդհատ լցվում էին, թաքուն սրբում էր: Դե ես էլ...
- Կոպենհագենում որտեղի՞ց կարելի է անգլերեն գրքեր ճարել,- հարցրեց Ստեֆանին:
- Արք բուքս փորձիր:
- Ա՜, այնտեղ շատ եմ եղել: Մի անգամ էլ մտա, ինչ-որ գրողներ էին հավաքվել, գրում էին միասին:
- Ես այնտեղ էի,- ծիծաղեցի:
Գրողի տարած փո՜քր-փո՜քր Կոպենհագեն: Քեյթին էլ մի այլ խմբից գիտեի: Դեռ ոչ մի անգամ չէինք հանդիպել, բայց մեյլերով փոխանակվել էինք:

Եղանակը լավն էր, մութը դեռ չէր ընկել: Գնացի լճերի մոտ, նստեցի, մի քիչ գրեցի: Մեկ էլ ուսին կիթառ մի տղա մոտեցավ ու հարցրեց, թե ինչ եմ անում: Էս անգամ էլ հո չէի լացում: Ինձ համար հանգիստ նստած գրում էի: Ասացի՝ գրում եմ:
- Ի՞նչ ես գրում:
- Օրագիր,- ու շրխկոցով փակեցի բլոկնոտս: Վաղուց նման բան չէի ասել, որովհետև օրագիրը մի տեսակ նվաստացուցիչ, ոչ վեհ է հնչում:
- Հըմ, փաստորեն շատ անձնական է:
- Ես գրող եմ,- հայտարարեցի,- պատմվածքներ եմ գրում,- իմ ասածից ծիծաղս եկավ:
- Անդերսենին գիտե՞ս,- հարցրեց,- լավ գրող է:
- Ո՞նց չգիտեմ,- ու «Լուցկիներով աղջիկը» հիշեցի:
Գնաց:

Եկա տուն: Դռանս դիմաց մի հսկայական արկղ էր դրված: Բացեցի, ու սիրտս վատացավ: Մեջը ստվարաթղթե լիքը տուփեր էին, վրաները՝ տարբեր մարդկանց հասցեներ: Գերեզմանաքարերի նման: Ու վատ եմ:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 19

Երբ ամեն ինչ այնքան վատ է լինում, որ դրանից վատ հնարավոր չէ պատկերացնել, սկսում ես նորմալ չուտել ու չքնել, երազն ու արթուն վիճակը չտարբերել, իրականությունը խառնել երևակայությանը:

Անցյալ անգամ տասնութերորդ օրվանից հետո ապաքինված էի այն իմաստով, որ նորից երջանիկ էի ու ինձ լավ էի զգում, թեկուզ ունենում էի իմ վատ պահերը: Հիմա տասնութերորդ օրվանից հետո կոտրված եմ ավելի, քան երբևէ, ու թվում է՝ խելքս թռցնում եմ:

Առավոտը յոթին աչքերս բացեցի՝ զարթուցչից մի քանի րոպե առաջ: Հեռախոսս վերցրի, նորից տեղը դրեցի, նորից վերցրի: Վերջը սմս գրեցի, հետո նորից փորձեցի քնել: Տարօրինակ հիշողություններ սկսեցին ինձ այցելել. հիշեցի Կառա տոտայի բուդկան ու բժշկականի մեր դասամիջոցները, երբ հերթի մեջ խցկվելով լավաշով կարտոֆիլ էի պատվիրում: Կառա տոտան ճղճղան ձայնով ընդունում էր բոլորի պատվերները ու ձեռքերը մեկնում, որ փողերը հավաքի: Հնդիկներն էլ գոռում էին՝ ալու խաչապուրի մի հատ, երկու հատ, երեք հատ: Դասամիջոցները սթրեսային էին Կառա տոտայի համար: Պահքի սեզոնին խնդրում էի, որ մայոնեզ չլցնի, չնայած էդպես էլ մի շաբաթից երկար չէի կարողանում պաս պահել. հիվանդանում էի: Հետո ուտում էի հսկայական բրդուճը, ու ներքևի մասում կետչուպ-մայոնեզն էր կուտակվում, սկսում կաթալ: Հատուկ վարպետություն էր պետք այդ մասն առանց մխտռվելու հաղթահարելու համար: Չէի հաղթահարում, հենց էդպես աղբարկղն էի նետում:

Կառա տոտայի բուդկան էլ չկա: Որպես հակահիգիենիկ օբյեկտ մի քանի տարի առաջ վերացրին: Ու այդ ժամանակ Կառա տոտան ճղճղում էր ապամոնտաժողների վրա:

Գիշերը երազիս մեջ ինչ-որ ռադիո հաղորդում էի լսում: Դիջեյը մի նոր ալբոմ էր ներկայացնում: Միացրեց առաջին երգը: Ջուլյա և Անգուս Սթոուններն էին: Առավոտյան, երբ գործի էի գնում, հիշեցի հաղորդումը: Ահագին ուշ հասկացա, որ դա երազում էր: Հետո հիշեցի ուղարկածս սմս-ը: Դա էլ երազ թվաց: Ստուգեցի հեռախոսս: Իսկապես ուղարկել էի:

Ինձ արդեն անհանգստացնում է իմ այս տարօրինակ, ոչ իրական վիճակը: Ուղեղս տեղում չէ, ու դա սարսափելի է: Գոնե մի բառ գրեր:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 20

Գիշերը քնելուց առաջ էլի ինչ-որ տարօրինակ հիշողություն միտս եկավ, որ այդ պահին զարմացա՝ ինչու եմ սա հիշում: Հիմա մոռացել եմ, թե կոնկրետ ինչ էր:

Բայց ամենալավ բանն էս վիճակում ինքդ քեզ վրա ծիծաղել կարողանալն է: Երբ դա ստացվում է, ուրեմն լրիվ անհույս կորած չես:

Երեկ վորքշոփի ժամանակ պիտի համի վրա աշխատեինք: Մրգեր էինք բերել: Ջեսն անձեռոցիկ էր փնտրում մրգերը բաժանելու համար:
- Որպես խրոնիկ լացող ես հետս միշտ ման եմ տալիս,- պայուսակիցս հանեցի մի տուփ անձեռոցիկ:
Ջեսը չիմացավ՝ ինչ պատասխանի: Սկսեցի ծիծաղել, ինքն էլ ծիծաղեց:

Վորքշոփից հետո, երբ արդեն դուրս էինք գալիս, Մորտենը նկատեց, որ ամառը մոտենում է. դրսում դեռ լույս էր:
- Էլ ոչ մի դեպրեսիա,- ասաց:
- Իմ դեպրեսիան գարնանն է սկսվում,- ասացի ու նորից ծիծաղեցի: Ջեսը գրկեց ինձ:

Մագնուսը խմբում նոր էր: Երբ եկավ, գրպանից միկրոֆոն հանեց, դրեց սեղանին:
- Մի ականջս խուլ է,- ասաց,- այս գործիքով եմ լսում:

Երեկ սարսափելի շատ եմ գրել՝ թե՛ լճի մոտ, թե՛ վորքշոփի ժամանակ, թե՛ գործի ընթացքում, թե՛ տանը: Դրա համար գիշերը լավ էի, հանգիստ քնեցի:

Իսկ առավոտյան նորից հեկեկոցով արթնացա: Բայց լավ էր. երկար չքնեցի: Ուտելու մասին լրիվ մոռացել եմ: Եթե լանչին իներցիայով ուտելը չլիներ, չգիտեմ՝ ինչ էի անելու:

Եղանակը լավն է: Ափսո՜ս տրամ չկա այն վայելելու:

[StrangeLittleGirl]

Ապաքինում 2, օր 21

- Ես երբեք նամակ չեմ ստանում,- ասաց Վիոլենը աշխատանքային փոստարկղը ստուգելուց հետո:
- Ես երբեմն ստանում էի,- ասացի: Մարիան ծիծաղեց: Գիտեր՝ ինչ նամակներ նկատի ունեմ:

- Չորս ժամից գարեջուր,- կեսօրից հետո ասաց Մարիան:
- Հա՜, անհամբեր սպասում եմ: Էս շաբաթ մի կաթիլ չեմ խմել: Ահագին սթրեսային շաբաթ էր:

Եկավ գարեջուր խմելու ժամը, ու գնացինք Լանգեբրո: Եղանակը լավն էր: Ամեն մեկս մեր գավաթները վերցրինք, ջրանցքի ափին նստեցինք: Ալկոհո՞լն էր, թե՞ իսկապես այլևս չէի դիմանում, բայց բռնեցի ու գրեցի Դ-ին:

Երանի՜ չգրեի: Երանի՜ էսպես լռության մեջ մի քիչ տառապեի, բայց գոնե չսկսեի ատել նրան: Գրեցի, որ կարոտում եմ: Իսկ նա ոնց կարողանում, ցավացնում էր, ոնց կարողանում էր, վիրավորում էր, ոնց կարողանում էր, անցնում էր վրայովս, ոնց կարողանում էր, ոչնչացնում էր ինձ: Հավատս չէր գալիս, որ դա այն մարդն էր, որին սիրում էի: Հավատս չէր գալիս, որ դա այն մարդն էր, որ ամեն տեղ գրում էր, որ ինձ սիրում է:

Լանգեբրոյում այլևս չկարողացա մնալ, որովհետև արցունքները հոսում էին: Գնացի լճերի մոտ: Ուրբաթ գիշեր էր՝ մարդաշատ: Նստեցի լճի ափին ու սկսեցի հեծկլտալ: Չկայի: Վերջս եկել էր: Դողում էի: Հետո պառկեցի նստարանին ու նայեցի երկնքին: Պարզ էր, աստղազարդ: Մտածեցի՝ ամբողջ գիշեր այնտեղ կմնամ: Կծկվել էի ու չգիտեմ՝ ինչ էի ուզում: Գիտեի, որ այս անգամ Ռոզա չի հայտնվելու, այս անգամ վիճակս չափից դուրս բացահայտ է, որ որևէ մեկը ռիսկ անի մոտենա: Իսկ ընդհանրապես ի վիճակի՞ էի որևէ մեկի հետ խոսել: Էլ ապրել չէի ուզում:

Մամաս զանգեց, մի կերպ համոզեց, որ տուն գնամ: Տանը չդիմացա, դուրս եկա, սկսեցի վազել, զբոսնեցի լճի ափին. լավ էր, մեր թաղամասի լճի ափին մարդ չկար, մենակ ես ու թռչուններն էինք, վերևում՝ աստղազարդ պարզ երկինքը: Հենվում էի ծառերին, խոսում բարձրաձայն, մեկ հայերեն, մեկ անգլերեն: Խոսում էի չգիտեմ ում հետ: Ծնկի էի գալիս, նայում երկնքին: Հարցնում էի՝ ախր ինչու՞, ախր ես ոչ մի վատ բան չեմ արել, ախր, ախր... Ախր ինչու՞ էի ես սիրում էդ մարդուն: Տենց սիրուն, մաքուր, նվիրված սիրով, ոնց որ երբեք չեմ սիրել կյանքումս: Հիմա արդեն դրական հիշողություններն էլ կխամրեն:

Տուն եկա: Հետո արդեն ամբողջ երեկո մամաս սկայփով օրորոցայիններ էր երգում, իսկ ես կծկվում էի մահճակալիս մեջ ու ցածրաձայն ձայնակցում:
- Մամ, սխալ ես երգում, մի տուն բաց թողեցիր,- ուղղում էի: Էդ նույն երգերը մամաս էն մութ ու ցուրտ տարիներին էնքան էր երգել, որ անգիր էինք արել: Հիմա ինքն է խառնում տները:
Մամաս նայում էր ինձ ու չգիտեր՝ ինչ աներ, որ հանգստացներ: Իմ խեղճ մաման, որ ինքը լիքը դժվարությունների միջով է անցել: