Քաղաքական քննարկումներ՝ թեմայից դուրս

[Chuk]

Ապեր, հանուն քո հոգեկան հավասարակշռության ես պատրաստ եմ ռադիկալ քայլերի դիմել (ես էլ քեզ եմ սիրում, ի միջի այլոց): Կարամ օրինակ էսօր քնելուց առաջ ինքնախարազանման գործողություններ կատարեմ - կակտուս մտցնեմ քամակս, ականջս թողնեմ դռան տակ, եղունգներս քաշեմ պլասկագուբցիով: Բայց մեկա դրանից իմպոտենտ անմեղսունակները ինտելեկտուալ բեղմնավորիչներ չեն դառնա, անկախ միտինգների հաճախակականությունից ու դրանց մասնակցողների թվից:

Կակտուսի միտքը դուրս եկավ

[Marduk]

Բոլորս գնում ենք մարտի մեկի ցույցին դա մեկ։
Վերջնացնում ենք գեոպոլիծիկ օնանիզմով զբաղվել ու կենտրոնանում ենք հենց մեր երկրի վրա։

Ով ուզում է ռուսական իմպերիալիզմի դեմ կռվի թող գնա ՆԱՏՈ-ի մի որևէ երկրի լեգիոնում գրանցվի կռվի , աշխատավարձ էլ կստանա։
եթե ուզում եք կռվել Հայաստանի տարածքում գնացեք Գազպրոմի դեմ շախիդություն արեք, բայց հերիք է ինտերնետում մուտիտներով զբաղվեք։
Եթե ուզում եք որ Հայաստանը կռվի Ռուսաստանի հետ, ուրեմն ավելի լավ է հենց էսօրվանից գլուխներդ պատով տաք։

Ու նորից հիշեցում, գնում ենք մարտի մեկին, որովհետև դա ոչ մի կուսակցության օր չի այլ հենց մեր օրն է։

[Chuk]

Ու նորից հիշեցում, գնում ենք մարտի մեկին, որովհետև դա ոչ մի կուսակցության օր չի այլ հենց մեր օրն է։

Միայն մի ավելացնեմ (հավելեմ), նրա համար, որ հետո ոչ մեկը չասի «վա՜յ, ես չգիտեի»:

Այո, մարտի 1-ը որևէ կուսակցության օր չէ: Մարտի 1-ը մի օր է, որը պատմության մեջ մնալու է որպես օր, երբ իշխանությունը կրակեց խաղաղ ցույց անող քաղաքացու վրա, օր, որում իշխանության գործելաոճի պատճառով զոհվեց առնվազն 10 քաղաքացի, օր, երբ մի խումբ նման բռնությամբ ամրագրեց իր՝ իշխանությունը գողանալու փաստը:

Սակայն մարտի 1-ի ցերեկը ժամը 3-ին Ազատության հրապարակում կազմակերպված միջոցառումը նախաձեռնել է ԿՈՆԿՐԵՏ կուսակցություն, ներկայացրել է ԿՈՆԿՐԵՏ քաղաքական օրակարգ, որոնցից մեկն, ի դեպ, իշխող վարչախմբի հեռացման մեխանիզմների քննարկումն է: Այլ կերպ ասած այդ օրվա այդ ժամի այդ իրադարձությունը կոնկրետ քաղաքական ուժի տեսակետի ներկայացման քաղաքական միջոցառում է, և ես կոչ եմ անում բոլորին մասնակցել այդ միջոցառմանը, սակայն հստակ ի սկզբանե իմանալով, որ այնտեղ լինելու է որոշակի օրակարգ ու որոշակի ուղերձներ, ու որ հետո ոչ մեկն իրան դոդի բախչեքը չգցի, ասի, օրինակ «ես չէի գնացել իշխանության հրաժարական պահանջելու, ես գնացել էի միայն ու միայն զոհերի հիշատակը հարգելու»:

Այո՛, այդ միջոցառմանը հարգվելու է զոհերի հիշատակը, դա արտահայտվելու է ելույթներում, հավանաբար կլինի լռության րոպե, հետո կլինի երթ դեպի Մյասնիկյանի արձան: Սակայն դրան զուգահեռ ԿԱ միջոցառումը նախաձեռնող կուսակցության ԿՈՆԿՐԵՏ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՕՐԱԿԱՐԳ:

[ivy]

Ինչ եղավ էսօրվա հանրահավաքը, ովքեր էին գնացել, ինչ ընթացք ստացավ։ Մի քիչ կտեղեկացնե՞ք։

[Artgeo]

ճի՞շտ ա, որ Լևոնն ասել ա ՄՄ-ն լավն ա

[Chuk]

ճի՞շտ ա, որ Լևոնն ասել ա ՄՄ-ն լավն ա

ճիշտ չի

[Artgeo]

ճիշտ չի

Նայեցի ելույթը, կարճ ասում ա, ճղեք էլ ձեզ մեջտեղից, մենք արդեն գոյություն չունեցող ՄՄ-ում ենք ՈՒՌԱ ՏՈՎԱՐԻՍՉԻ

[Աթեիստ]

Նայեցի ելույթը, կարճ ասում ա, ճղեք էլ ձեզ մեջտեղից, մենք արդեն գոյություն չունեցող ՄՄ-ում ենք ՈՒՌԱ ՏՈՎԱՐԻՍՉԻ

Կարծեմ սաղ տենց ա, բացի վերջի 2 բառից ։)
Կարճ ասած. թուլացեք ու փորձեք հաճույք ստանալ։

[Chuk]

Նայեցի ելույթը, կարճ ասում ա, ճղեք էլ ձեզ մեջտեղից, մենք արդեն գոյություն չունեցող ՄՄ-ում ենք ՈՒՌԱ ՏՈՎԱՐԻՍՉԻ

Մոտավորապես նման բան, ասվել է, որն ինքդ էլ ես հասկանում որ նախորդ գրածի հետ (որ իբր ՄՄ-ն լավն ա) եզր չունի: Ավելի կոնկրետ ասվել է հետևյալը.

Հասկանալի է, որ Մաքսային միությանը Հայաստանի անդամակցումն այլևս անշրջելի է, իսկ Եւրոինտեգրումը` տեսանելի ապագայում անհնարին։

Սա, ի դեպ, իմ համար ամենացավոտ ու ամենատխուր մասն է իր ելույթի: Որովհետև ես էլ կուզեի լսել հակառակը, ես էլ կուզեի, որ ճակատ ձևավորվի ու պայքար մղվի ՄՄ-ն ռադ անելու համար: Սակայն կան իրողություններ, որոնք անտեսելը որոշ դեպքերում ուղղակի անհնար է: Մասնավորապես.
- 2013-ի սեպտեմբերի 21-ին նախաձեռնվեց երթ՝ հանուն մեր ինքնիշխանության, ըստ էության թիրախ ընտրելով ՄՄ մտնելու որոշումը: Ի դեպ, երթի հիմնական նախաձեռնողը ՀԱԿ-ից էր, և կարծում եմ դժվար չի գլխի ընկնել, որ այդտեղ ՀԱԿ-ի մատը խառն էր: Պարզապես հստակ ՀԱԿ չէր հայտարարվում, որպեսզի տարատեսակ հակաՀԱԿականները չունենան առիթ ասելու ՀԱԿ-ն է ու բոյկոտեն (սա իմ ընկալմամբ): Արդյունքում ձևավորվեց նախաձեռնող խումբ, որի մեջ մտան տարբեր ուժերի ներկայացուցիչներ: Արդյունքում վատ երթ չեղավ, բայց աչքի ընկավ նման միջոցառման համար մարդկանց քիչ լինելով: Ու նաև հասկացվեց, որ հնարավոր չի, գոնե այդ պահին այդ հողի վրա շարժում սկսել:
- 2013-ի նոյեմբերի 5-ին ՀՀ ինքնիշխանության համար, ՄՄ-ին միանալու դեմ պայքարի ելավ Շանթ Հարությունյանը: Արեց էն, ինչ շատերն այս ընթացքում ասում են, որ պետք է անել (դուբինկաներով, ուժով): Նրա կողքին կանգնեցին ընդամենը մի քանի տասնյակ մարդ, նրանց ձերբակալեցին, սակայն միևնույն է դա հիմք չդառավ շարունակական պրոցես սկսելու, մարդիկ չելան համակարգի դեմ: Մի քանի ոչ շատ մարդկանցով երթ եղավ՝ Շանթի պաշտպանության համար ու վերջ:
- 2013-ի դեկտեմբերի 2-ին ՀՀ եկավ Պուտինը: Սրա առթիվ նախաձեռնվեց ևս մեկ հակաՄՄ-ական ու հակաՊուտինյան ակցիա, երթ: Այս անգամ կազմակերպիչների մեջ կարծես թե ՀԱԿ-ից մարդ չկար, բայց այ մասնակիցների մեջ շատ էին, ոնց-որ և առաջինի դեպքում (ի դեպ ինքս երկուսին էլ մասնակցել եմ): Էլի վատ միջոցառում չէր, սակայն նորից այնքան մարդ չկար, ինչքան պետք է լիներ նման միջոցառմանը, ու ակնհայտ էր, որ նորից այդ հողի վրա շարժում սկսելու հնարավորություն չկա:
- Երեկվա հանրահավաքի ժամանակ, որը բավական բազմամարդ էր, մի քանի անգամ ավելի քան նշածս նախորդ միջոցառումները, Լևոնի այս խոսքերին չհետևեցին սուլոցները ու բողոքի նշանները, չնայած այնտեղ կային ահագին ՄՄ մտնելու դեմ մարդիկ: Չեղավ այն, ինչ անում էր Ուկրաինայի ժողովուրդը, երբ համաձայն չէր լինում ընդդիմության լիդերներին:

Էլի կարելի է օրինակներ բերել շարել, բայց էսքանն էլ բավական է, ըստ իս հասկանալու համար, որ իր նախորդ հրապարակային խոսքերից մեկում Լևոնի ասածը, որ Հայաստանում նախադրյալ չկա Մայդան ձևավորելու համար, ճիշտ է:
Ու այսուհանդերձ եթե ինքը սխալվում է, ապա միայն ուրախ կլինեմ: Դա ապացուցելու համար այն ուժերն ու անհատները, ովքեր համաձայն չեն Լևոնի այս գնահատականին, պետք է անհապաղ քայլեր ձեռնարկեն ՄՄ մտնելու դեմ, ձևավորեն օրակարգ ու պայքարի օջախ: Եթե Լևոնը սխալվում է, ապա առավել քան պահն է դա անելու, հեչ որ չէ այն պատճառով, որ նրանց կմիանան նաև այն բոլորը, ովքեր «վերջնականապես հիասթափվեցին» մեզնից այս ցավալի գնահատականի պատճառով: Ի դեպ ելույթի վերջում նման ուղերձանման բան նաև Լևոնն ունեցավ.

Այլ բան պահանջողները թող գոնե Շանթի չափ ազնվություն ու քաջություն ունենան և անձամբ իրականացնեն իրենց պահանջները։ Մենք ոչ ոքի խանգարելու մտադրություն չունենք։ Եթե մեզ հետ համաձայն չեն և ուզում են գնալ այլ ճանապարհով, թող գնան։

Այս ամենի հետ միասին ՄՄ-ին տրվել է նաև այլ գնահատականներ, ելույթում, ավելի շուտ, մեջբերեմ դրանք, ընգծելով որոշ հատվածներ.

5. Չորս տարի շարունակ Եւրոասոցացման ճանապարհով խրոխտաբար ընթացող Հայաստանի իշխանությունները մեկ օրում կտրուկ շրջադարձ կատարեցին և պատրաստակամություն հայտնեցին անդամակցելու Մաքսային միությանը։ Ընդամենը ամիսներ առաջ նրանք երդվյալ արևմտամետ ու Եւրոինտեգրման ջատագովներ էին, իսկ այսօր նույնքան երդվյալ ռուսամետ ու Մաքսային միության ջատագով են դարձել, այն աստիճան, որ իրենց անսահմանորեն շոյված են զգում, երբ ռուս պաշտոնյաները ոչ միայն զարմանում, այլ նաև հիանում են իրենց փութաջանությամբ, ինչպես նախկինում շոյվում էին Արևմուտքի շռայլած գովեստներից։ Հայաստանի իշխանությունների այս ակնթարթային կերպարանափոխությունը, գավառամտության արտահայտություն լինելուց առավել, բացատրվում է այն պարզ իրողությամբ, որ եթե առաջ նրանք համարում էին որ իրենց օրինակարգության (լեգիտիմության) ճանաչումը կախված է Արևմուտքից, ապա այսուհետև այն կախված է լինելու Ռուսաստանից։ Բայց սա, եթե կուզեք, սոսկ հարցի բարոյական կողմն է, որը նույնիսկ կարելի է զանց առնել։ Սրանից շատ ավելի կարևոր է, անշուշտ, հարցի մյուս` քաղաքական կողմը։ Խոսքը բոլորովին չի վերաբերում Եւրոմիության և Ռուսաստանի միջև կատարված ընտրությունը դրական կամ բացասական գնահատելուն, այլ այն նվաստացուցիչ ու վտանգավոր հանգամանքին, որ Հայաստանը փաստորեն Մաքսային միություն է մտնում ոչ թե իրավահավասար գործընկերոջ, այլ ձայնազուրկ հպատակի կարգավիճակով, ինչի վկայությունն է, թեկուզ, վերը հիշատակված գազային պայմանագիրը։

6. Ամենամտահոգիչ խնդիրը, սակայն, շարունակում է մնալ չդադարող, կամ ավելին, արագացող արտագաղթը։ Պաշտոնական տվյալներով` 2013 թվականին Հայաստանի բնակչությունը նվազել է ևս 31 հազար, իսկ ըստ Սերժ Սարգսյանի, հնարավոր է անգամ, 46 հազար մարդով։ Այդ տվյալները չվիճարկելու պարագայում անգամ անհնար է չսարսափել արտագաղթի չափերի ներկայացրած վտանգից։ Հետևաբար, պետականության պահպանման և հզորացման տեսակետից այնքան էլ կարևոր չէ` Հայաստանը Եւրոասոցացման համաձայնագրի, թե Մաքսային միության անդամ է դառնում։ Նախընտրելի է այն միությունը, որն առավելագույնս կապահովի հայերի բարգավաճումը սեփական հայրենիքում և կնպաստի Հայաստանի բնակչության աճին։ Որովհետև քաղաքական միություններն անցողիկ են, իսկ ազգը` մնայուն։ Հողը պատկանում է այն ժողովրդին, որը բնակվում է այդ հողի վրա։ Ուստի, ինչպես անցյալում, Հայաստանի համար այսօր չկա ավելի կենսական խնդիր, քան դեմոգրաֆիան, ինչը, սակայն, դժբախտաբար, առայժմ քչերն են գիտակցում։

Այս իրողության հաստատմամբ, ինքնաբերաբար, տրվում է նաև մեր դրած հարցի պատասխանը, այն է` Հայաստանն այսօր կանգնած է Մաքսային միությունում այնպիսի արժանապատիվ իշխանությամբ ներկայանալու խնդրի առջև, որը, թե՛ երկրի ներսում, թե՛ արտաքին աշխարհում վայելած հարգանքի ու վստահության շնորհիվ, ի վիճակի է այդ միության ընձեռած հնարավորություններն առավելագույնս ծառայեցնելու մեր ազգային շահերին, իսկ բացասական անդրադարձումները` հասցնելու նվազագույնի։

Ըստ այդմ, գնահատական է տրվում, որ ՀՀ-ի ՄՄ-ին անդամակցությունը կատարվել է ստորացնելով ու առաջին խնդիրն է արժանապատվության վերականգնում ու հավասար գործընկերային միջավայր ձևավորելը: Ինչպես նաև, որ իրականում եթե ոչ այսօր, ապա վաղը ՄՄ-ից դուրս գալու հնարավորություն կա (քաղաքական միություններն անցողիկ են):

Բայց այս բոլոր խնդիրները լուծում են ունեն միայն Հայաստանում օրինակարգ իշխանություն ձևավորելուց հետո: Այդ թվում դրանից հետո կարող է իրավիճակն այնպես փոխվի, որ արդեն կարելի լինի նաև բարձրացնել ՄՄ-ից դուրս գալու հարցը:

Ամեն դեպքում, եթե ՄՄ-ի դեմ իրական ճակատ սկսի ձևավորվել, ես մեջն եմ, անկախ նրանից, թե Լևոնն ինչ է ասում: Էնպես որ մնանք սպասող, որ հայտնվեն նրանք, ովքեր խոսքից կանցնեն գործի ու կապացուցեն այդ մտքի սխալ լինելը:

[Chuk]

Ինչ եղավ էսօրվա հանրահավաքը, ովքեր էին գնացել, ինչ ընթացք ստացավ։ Մի քիչ կտեղեկացնե՞ք։

Հիմնական կարևորը հետևյալն է: Լևոնը փորձեց վերջակետ դնի էն պատրանքներին, որ ՀԱԿ-ն իբր սեփականաշնորհել է քաղաքական ընդդիմադիր դաշտը: Ստեղծեց լավ հիմք լայնորեն համագործակցելու քաղաքական ուժերի (կուսակցությունների) ու քաղաքացիական նախաձեռնությունների հետ, որը կարծում եմ շատ շուտով (ասենք առաջիկա ամսվա մեջ) լայն թափ կստանա:

Ցավոք սրտի որպես առաջին խնդիր կվերցվի կառավարության հրաժարականի հարցը (ես կուզեի, որ հենց սկզբից սերժի հեռացման հարց դրվեր), բայց էս հանգրվանի համար դա էլ վատ չէ: Կանխատեսում եմ, որ կառավարությանը Սերժը կփորձի ամեն գնով պահել ու էդ շարժումն արագորեն կվերածվի հենց իշխանությանը հեռացման հարցի:

[Artgeo]

Արտ, Ծառուկյանի հետ տարվող խաղերի մասին ի՞նչ կասես

[Chuk]

Արտ, Ծառուկյանի հետ տարվող խաղերի մասին ի՞նչ կասես

Սա՞ռը հայացքով, թե՞ էմոցիաներով:
Էմոցիաներով ուզում եմ դոդին ուղարկեմ գրողի ծոցը:

Սառը հայացքով հասկանում եմ, որ նման համագործակցությունն էս պահին այլընտրանք չունի, չնայած որ արդյունքը ինչպես կարող ա լավ լինի, էնպես էլ ահավոր վատ: Դրա համար միշտ փեդը ձեռներիս ա պետք պահել:

[Տրիբուն]

Լևոնը շինեց թողեց իրա անիմաստ, աննպատակ, ապոկալիպտիկ ու մազոխիստական ելույթներով, ու իբր հայտնի ճշմարտությունները խելոք դեմքով խորը վերլուծության տակ սղցնելով .... թող հելնի իրա համագործակիցի ձեռը բռնի ու ռադը քաշի գնա գրողի ծոցը, տխմար անտեր....

[Chuk]

թող հելնի իրա համագործակիցի ձեռը բռնի ու ռադը քաշի գնա գրողի ծոցը, տխմար անտեր....

Չի գնում, ձյաձս: Բայց կարաք ուղարկեք: Դրա համար լիդեր եք ճարում, այլ ուղղությամբ քաղաքականություն եք վարում, համակիրներ եք ձեռք բերում ու Լևոնն ինքնստըինքյան կգնա:

հ.գ. բնականաբար անձիդ նկատի չունեմ «արեք» ասելով, այլ նման կերպ մտածողների համագումարին:

[Տրիբուն]

Մոտավորապես նման բան, ասվել է, որն ինքդ էլ ես հասկանում որ նախորդ գրածի հետ (որ իբր ՄՄ-ն լավն ա) եզր չունի: Ավելի կոնկրետ ասվել է հետևյալը.

Հասկանալի է, որ Մաքսային միությանը Հայաստանի անդամակցումն այլևս անշրջելի է, իսկ Եւրոինտեգրումը` տեսանելի ապագայում անհնարին։

Սա, ի դեպ, իմ համար ամենացավոտ ու ամենատխուր մասն է իր ելույթի:

Իսկ ես շատ ուրախ եմ, որ Լևոնը սենց բան ա ասել: Հաշվի առնելով էն դառը փորձը, որ Լևոնի վերջին վեց տարվա ասածները իրականության հետ ոչ մի աղերս չեն ունեցել, էս մի ասածն էլ բնականաբար չի իրականանալու: