Քաղաքական քննարկումներ՝ թեմայից դուրս

[Տրիբուն]

Չի գնում, ձյաձս: Բայց կարաք ուղարկեք: Դրա համար լիդեր եք ճարում, այլ ուղղությամբ քաղաքականություն եք վարում, համակիրներ եք ձեռք բերում ու Լևոնն ինքնստըինքյան կգնա:

հ.գ. բնականաբար անձիդ նկատի չունեմ «արեք» ասելով, այլ նման կերպ մտածողների համագումարին:

Չի գնում, ջհանդամի գնա: Հայստանի վաղուց գոյություն չունեցող քաղաքական դաշտը ու քաղաքական պրոցեսները արդեն էնքան անհետաքրքիր ու տխուր են, որ Լևոնը կգնա, կմնա, կգնա մի անգամ էլ հետ կգա, Սերժը կգնա, կմնա, հրաժարական կտա, չի տա, վարչապետը շվցնելով կիթառ կնվագի, թե դուդուկի տակ, ինքը կլինի վարչապետ, թե դոդը .... ոչ մի նշանակություն չունեն: Իրանք սաղով միասին գեղի շուստրիի մակարդակի անիմաստ միջակություններ են, էն տարբերությամբ, որ մեկը երկու բառ կարում ա գրագետ շարադրի, մյուսը՝ չի կարում, պադումայեշ ...

Եթե երկիրդ մի հատ տրաքած ԿոպՏոռգի պահեստ ա դառել, թեթև ներս ու դուրսը էտ պահեստ էականորեն ոչ մի բան չի փոխում:

[Chuk]

Չի գնում, ջհանդամի գնա: Հայստանի վաղուց գոյություն չունեցող քաղաքական դաշտը ու քաղաքական պրոցեսները արդեն էնքան անհետաքրքիր ու տխուր են, որ Լևոնը կգնա, կմնա, կգնա մի անգամ էլ հետ կգա, Սերժը կգնա, կմնա, հրաժարական կտա, չի տա, վարչապետը շվցնելով կիթառ կնվագի, թե դուդուկի տակ, ինքը կլինի վարչապետ, թե դոդը .... ոչ մի նշանակություն չունեն: Իրանք սաղով միասին գեղի շուստրիի մակարդակի անիմաստ միջակություններ են, էն տարբերությամբ, որ մեկը երկու բառ կարում ա գրագետ շարադրի, մյուսը՝ չի կարում, պադումայեշ ...

Եթե երկիրդ մի հատ տրաքած ԿոպՏոռգի պահեստ ա դառել, թեթև ներս ու դուրսը էտ պահեստ էականորեն ոչ մի բան չի փոխում:

Չգիտեմ, ձյաձս, եթե ես էդպես համարեի, կփորձեի մեխանիզմ գտնել, որ ինքը գնար ու իրական քաղաքական պրոցեսներ ստեղծվեին:

[Ձայնալար]

Վերջի հանրահավաքից նենց գժված եմ, որ անհամբեր սպասում էի Տրիբունին որ գա գրի՝ շնորհակալություն դնեմ, սիրտս հովանա: Էն էլ Տրիբունը սակավախոս ա, գրելս էլ չի գալի:
Հրապարակը լեփ-լեցուն ա, բայց հարթակին կանգնածը իմպոտենտ բաներ ա խոսում ու սեփական իմպոտենտությունը ներկայացնում որպես օբյեկտիվ իրականություն: էնքան որ մի բան արած լինելու համար պատրաստ ա Դոդի հետ պահանջել վարչապետի հրաժարականը: Բայց երկու նախադասություն առաջ ասում էր, որ Սերժին հեռացնելու համար բեսամթ նպաստավոր իրավիճակ ա… Արտաքին քաղաքականությունում էլ նույն ԿԳԲ-շնիկական նվիրվածությունն ա Ռուսաստանին ինչ Սերժի ու Ռոբի մոտ…

[Chuk]

Վերջի հանրահավաքից նենց գժված եմ, որ անհամբեր սպասում էի Տրիբունին որ գա գրի՝ շնորհակալություն դնեմ, սիրտս հովանա: Էն էլ Տրիբունը սակավախոս ա, գրելս էլ չի գալի:
Հրապարակը լեփ-լեցուն ա, բայց հարթակին կանգնածը իմպոտենտ բաներ ա խոսում ու սեփական իմպոտենտությունը ներկայացնում որպես օբյեկտիվ իրականություն: էնքան որ մի բան արած լինելու համար պատրաստ ա Դոդի հետ պահանջել վարչապետի հրաժարականը: Բայց երկու նախադասություն առաջ ասում էր, որ Սերժին հեռացնելու համար բեսամթ նպաստավոր իրավիճակ ա… Արտաքին քաղաքականությունում էլ նույն ԿԳԲ-շնիկական նվիրվածությունն ա Ռուսաստանին ինչ Սերժի ու Ռոբի մոտ…

Բագ, էմոցիաներդ հասկանում եմ, բայց ասածներդ հիմնավորել չես կարող: Ավելին, չես կարող Լևոնի ասածներից գոնե մի բանը հերքել:

Ինչևէ, եթե կարճ կապեմ, ես վստահ եմ, որ իշխանափոխության պրոցեսը սկսված ա, ու էդ առումով էլ Լևոնն ինքն իրեն չի հակասել:

[Ձայնալար]

Փաստեր եմ արձանագրել ընդամենը: Ասա որի հետ համաձայն չես: Ասծներիցս մենակ վերջի նախադասությունն ա, որ կարա հիմնավորում պահանջի, բնականաբար ԿԳԲ-ի փաստաթղթերը ձեռիս տակ չեն, որ սքան անեմ տեղադրեմ: Էն մաքսային միության շուխուրը որ սկսվեց, հավաքեց սաղին ասեց չլնեմ չիմանամ Ռուսաստանի հասցեին թթու խոսք եք ասել, հեսա վաղը մյուս օր իշխանության ենք գալու, հարաբերություններ ենք կառուցելու մեզ չենք կարա տենց բան թույլ տանք: Էդ մոտեցումը կարելի ա ընդունել, եթե դրան զուգահեռ իմպոտենտության ինքնախոստովանություն չլինի: Տենց չի լինում էլի, որ մի կողմից էնքան քոսոտ ես, որ առանց դոդի ոչ մի բան չես կարում անես, մյուս կողմից, զգուշ ես խոսում, որովհետև վաղը մյուս օր քոսոտ հալովդ իշխանության ես գալու:

[Ձայնալար]

Բագ, էմոցիաներդ հասկանում եմ, բայց ասածներդ հիմնավորել չես կարող: Ավելին, չես կարող Լևոնի ասածներից գոնե մի բանը հերքել:

Ինչևէ, եթե կարճ կապեմ, ես վստահ եմ, որ իշխանափոխության պրոցեսը սկսված ա, ու էդ առումով էլ Լևոնն ինքն իրեն չի հակասել:

Արտ ջան, էմոցիաներս սկսում են գերիշխել գիտակցությանս էդ պրոցես բառի չարաշահումից մենակ ՀԱԿ-երեն պրոցես բառը ինչ-որ միստիկ իմաստ ա ստացել, որ սաղ վատ ա, ոչ մի բան չի կատարվում, ոչ մի հեռանկար չի երևում, էտի պրոցես ա:

[Գալաթեա]

Ես լավ ա՝ ամենավերջում հասա, չհասցրի շատ ներվայնանամ:
Թե չէ՝ "վ գնեվե յա նեպրիյատնա":

[Chuk]

Փաստեր եմ արձանագրել ընդամենը: Ասա որի հետ համաձայն չես: Ասծներիցս մենակ վերջի նախադասությունն ա, որ կարա հիմնավորում պահանջի, բնականաբար ԿԳԲ-ի փաստաթղթերը ձեռիս տակ չեն, որ սքան անեմ տեղադրեմ: Էն մաքսային միության շուխուրը որ սկսվեց, հավաքեց սաղին ասեց չլնեմ չիմանամ Ռուսաստանի հասցեին թթու խոսք եք ասել, հեսա վաղը մյուս օր իշխանության ենք գալու, հարաբերություններ ենք կառուցելու մեզ չենք կարա տենց բան թույլ տանք: Էդ մոտեցումը կարելի ա ընդունել, եթե դրան զուգահեռ իմպոտենտության ինքնախոստովանություն չլինի: Տենց չի լինում էլի, որ մի կողմից էնքան քոսոտ ես, որ առանց դոդի ոչ մի բան չես կարում անես, մյուս կողմից, զգուշ ես խոսում, որովհետև վաղը մյուս օր քոսոտ հալովդ իշխանության ես գալու:

Սկսենք.

Հրապարակը լեփ-լեցուն ա

Հրապարակը լեփ-լեցուն չէր: Հրապարակը լեփ-լեցուն էր՝ համեմատած վերջին շրջանի հանրահավաքների: Այժմ պետք ա աշխատանք տանել հրապարակն իրապես լեփ-լեցուն սարքելու համար, որի համար քաղաքական լիքը ուժերի համատեղ գործելն ու կոնկրետ իրագործելի ծրագիր դնելը կարող ա շատ օգտակար լիներ: Բացի դրանից հրապարակում հենց սկզբից չկար էն ոգևորությունը, որ ես կուզեի տեսնել: Ոգևորություն կար կոնկրետ մասսայի մոտ:

բայց հարթակին կանգնածը իմպոտենտ բաներ ա խոսում ու սեփական իմպոտենտությունը ներկայացնում որպես օբյեկտիվ իրականություն

Լևոնը ներկայացրել ա օբյեկտիվ իրականություններ: Հակառակը պնդելու ու ասվածը որպես իմպոտենտ ներկայացնելու համար պետք ա հիմնավորել: Մասնավորապես ես մի քանի բառով գրեցի, թե ինչի ա էս պահին անհնար մայդանի նման պրոցես սկսելը: Կարող ես սկսել ոչ թե Լևոնին ասածների սխալ լինելը հիմնավորելու, այլ իմ:

էնքան որ մի բան արած լինելու համար պատրաստ ա Դոդի հետ պահանջել վարչապետի հրաժարականը

Ոչ թե վարչապետի, այլ կառավարության: Տարբեր բաներ են: Ոչ թե մի բան արած լինելու համար, այլ որպես խնդիր, որի շուրջ էսօր արդեն հնարավոր ա համախմբել շատ ուժերի (այդ թվում ԱԺ կուսակցությունների, քաղաքացիական նախաձեռնությունների, հավանաբար այլ ուժերի): Որովհետև խոստովանում ենք, որ մենակ չենք կարող հասնել իշխանափոխության ու պետք է լայն համախմբում: Ցույց տուր համախմբան այլ ձև այս պահին, որն իրատեսական լինի: Բայց սա ոչ թե վերջնակետ ա, այլ ընդամենը համախմբան համար անհրաժեշտ սկիզբ: ԻՆչպես արդեն ասել եմ, շարունակությունը լինելու է իշխանափոխության համար պայքարը:

Բայց երկու նախադասություն առաջ ասում էր, որ Սերժին հեռացնելու համար բեսամթ նպաստավոր իրավիճակ ա…

Այո, ու ներկայացնում ա, թե ինչու ա նպաստավոր իրավիճակ: Մասնավորապես պատճառների մեջ էր քաղաքացիական նախաձեռնությունների ու ԱԺ մյուս երեք ոչիշխանական կուսակցությունների համախմբման հնարավորությունը, որոնցից յուրաքանչյուրը ԴԵՌ պատրաստ չէ «գլխից բռնելու», դրա համար տաքացնել է պետք: Այլ կերպ ասած կառավարության հեռացմանը գնալը ընդամենը քայլ է ասված նպաստավոր վիճակի իրականություն դառնալուն նպաստելու համար:

Արտաքին քաղաքականությունում էլ նույն ԿԳԲ-շնիկական նվիրվածությունն ա Ռուսաստանին ինչ Սերժի ու Ռոբի մոտ…

Բագ ջան, նման մեկնաբանությունը մեկնաբանելն էլ եմ ավելորդ համարում: Նման մեկնաբանություն անելու համար առնվազն պետք էր ԻՐԱՊԵՍ ուսումնասիրած լինել նույն Տեր-Պետրոսյանի արտաքին քաղաքականությունը իր նախագահության տարիներին, հասկանալու համար թե ինքն ինչ կարգի գործիչ է, ու որ նման պիտակումները իր հասցեին ուղղակի չի կարելի տալ իր հասցեին:

[Chuk]

Արտ ջան, էմոցիաներս սկսում են գերիշխել գիտակցությանս էդ պրոցես բառի չարաշահումից մենակ ՀԱԿ-երեն պրոցես բառը ինչ-որ միստիկ իմաստ ա ստացել, որ սաղ վատ ա, ոչ մի բան չի կատարվում, ոչ մի հեռանկար չի երևում, էտի պրոցես ա:

Բագ ջան, իմ համար էլ ա շատ դժվար ոչ էմոցիոնալ լինելը: Ես էլ հոգուս խորքում կուզեի խրոխտ ելույթներ, մայդան ու տենց բաներ:

Բայց մենք ունենք մի առաջնորդ, ով էժան պոպուլիզմ երբեք չի արել ու պարզ ներկայացրել է իր մտածածը՝ չվախանելով նաև քո վերաբերմունքից:

[Ձայնալար]

Էս էլ ակումբի ուշագնացությունից մազապուրծ եղած գրառումս

Սկսենք.

Հրապարակը լեփ-լեցուն չէր: Հրապարակը լեփ-լեցուն էր՝ համեմատած վերջին շրջանի հանրահավաքների: Այժմ պետք ա աշխատանք տանել հրապարակն իրապես լեփ-լեցուն սարքելու համար, որի համար քաղաքական լիքը ուժերի համատեղ գործելն ու կոնկրետ իրագործելի ծրագիր դնելը կարող ա շատ օգտակար լիներ: Բացի դրանից հրապարակում հենց սկզբից չկար էն ոգևորությունը, որ ես կուզեի տեսնել: Ոգևորություն կար կոնկրետ մասսայի մոտ:


Լևոնը ներկայացրել ա օբյեկտիվ իրականություններ: Հակառակը պնդելու ու ասվածը որպես իմպոտենտ ներկայացնելու համար պետք ա հիմնավորել: Մասնավորապես ես մի քանի բառով գրեցի, թե ինչի ա էս պահին անհնար մայդանի նման պրոցես սկսելը: Կարող ես սկսել ոչ թե Լևոնին ասածների սխալ լինելը հիմնավորելու, այլ իմ:


Ոչ թե վարչապետի, այլ կառավարության: Տարբեր բաներ են: Ոչ թե մի բան արած լինելու համար, այլ որպես խնդիր, որի շուրջ էսօր արդեն հնարավոր ա համախմբել շատ ուժերի (այդ թվում ԱԺ կուսակցությունների, քաղաքացիական նախաձեռնությունների, հավանաբար այլ ուժերի): Որովհետև խոստովանում ենք, որ մենակ չենք կարող հասնել իշխանափոխության ու պետք է լայն համախմբում: Ցույց տուր համախմբան այլ ձև այս պահին, որն իրատեսական լինի: Բայց սա ոչ թե վերջնակետ ա, այլ ընդամենը համախմբան համար անհրաժեշտ սկիզբ: ԻՆչպես արդեն ասել եմ, շարունակությունը լինելու է իշխանափոխության համար պայքարը:


Այո, ու ներկայացնում ա, թե ինչու ա նպաստավոր իրավիճակ: Մասնավորապես պատճառների մեջ էր քաղաքացիական նախաձեռնությունների ու ԱԺ մյուս երեք ոչիշխանական կուսակցությունների համախմբման հնարավորությունը, որոնցից յուրաքանչյուրը ԴԵՌ պատրաստ չէ «գլխից բռնելու», դրա համար տաքացնել է պետք: Այլ կերպ ասած կառավարության հեռացմանը գնալը ընդամենը քայլ է ասված նպաստավոր վիճակի իրականություն դառնալուն նպաստելու համար:


Բագ ջան, նման մեկնաբանությունը մեկնաբանելն էլ եմ ավելորդ համարում: Նման մեկնաբանություն անելու համար առնվազն պետք էր ԻՐԱՊԵՍ ուսումնասիրած լինել նույն Տեր-Պետրոսյանի արտաքին քաղաքականությունը իր նախագահության տարիներին, հասկանալու համար թե ինքն ինչ կարգի գործիչ է, ու որ նման պիտակումները իր հասցեին ուղղակի չի կարելի տալ իր հասցեին:

1. Հրապարակը լեփ-լեցուն էր, ոգևորություն բնականաբար չկար, բայց սպասում կար, որը չարդարացավ ու հաջորդ հանրահավաքը, ավելի սակավամարդ ա լինելու, կարամ գրազ գամ հետդ: Ու հետո չասես, թե ժողովուրդն էր մեղավոր, դուրս չեկավ հրապարակ: Անձամբ ես էդքան պարապ չեմ, որ կառավարության հրաժարական պահանջելու համար դուրս գամ հրապարակ: Էս էն երկիրը չի, որտեղ կառավարություն փոխելը կարա բան փոխի:

2. Արտ, իմպոտենտը սեռական իմաստով չեմ գրել: Իմպոտենտ նշանակում չունակ, անկարող: Լևոնը պնդում ա, որ ՀԱԿ-ը իր համակիրներով ունակ չի իշխանափոխություն իրականացնել, չնայած նրան, որ սենց նպաստավոր իրավիճակ դեռ չի եղել: Այսինքը սաղ նպաստավոր ա, բայյց չենք կարում: Իմպոտենտությունը հենց էդ ա:

3. Համախմբվում ես Դոդի հետ, ով չի ուզում Սերժի հրաժարական, բայց համախմբումը սկսում ես կառավարության հրաժարական պահանջելով, որ հետո հասնես Սերժի հրաժարականին: Էս արդեն ՀԱԿի լեզվով պրոցես ա կոչվում, այսինքը տրամաբանության չենթարկվող միստիկ մի բան: Ես չեմ ուզում քո ասած համախմբումը, որ մի հատ էլ ձև ցույց տամ դրա ձևը: Չնայած, կարամ ձև ցույց տամ, կարանք համախմբվենք Քոչարյանի վերադարձի շուրջ՝ դաշնակներն ու Դոդենք պետք ա որ չառարկեն: Կամ, կարանք համախմբվենք ռուսաստանի կազմի մեջ մտնելու շուրջ: Ես կարծում եմ, որ կարևորը իշխանափոխության հասնելն ա, ոչ թե համախմբումը: Իսկ իշխանափոխության հասնելու համար պետք ա Հայաստանի քաղաքացիներին քո շուրջ համախմբես, ոչ թե ծախված դաշնակներին, աղոթող ժառանգներին, ու մարտի մեկին ժողովրդի վրա կրակող բարգավաճին:

4. Ոչ թե ԴԵՌ, այլ էդ իրանց ձեռ չի տալի այժմ և միշտ հավիտյանս հավիտենից: Ում ձեռ ա տալի, հիմա էլ ա պատրաստ: Էդ քո պատկերացրած ցանկալի տարբերակն ա, որ ՊՐՈՑԵՍը սկսվում ա կառավարության հրաժարականից, հետո բոլորը ոգևորվում են ու սկսում պահանջել արտահերթ նախագահական ընտրություններ՝ նույնիսկ կառավարական պորտֆելներ ստացածները: Էդ սցենարը հավանական համարելու ոչ մի հիմք չեմ տեսնում:

5. Համաձայն եմ, որ Լևոնի արտաքին քաղաքականությունը անհամեմատ ավելի ճկուն ա եղել, քան Սերժ-Քոչարյանինը, բայց վերջին մի քանի տարվա իրա ռեվերանսները պուտինի առաջ սկսած ռուս վրացական կոնֆլիկտի խիստ ռուսամետ մեկնաբանումից (ընդ որում ոչ ոք իրան չէր ստիպում մեկնաբանել), վերջացրած ՄՄ-ին Հայաստանի անդամակցության իր դիրքորոշումով ստիպում են կասկածել, որ ինքն էլ ա ԿԳԲ-ի կադր, պարզապես բախտը բերել ա Ելցինի օրոք ա աշխատել, ոչ թե Պուտինի, միքիչ էլ ավելի գրագետ ա, քան սերժ-քոչարյանը:

[Chuk]

Գրառմանդ շնորհակալություն՝ համակողմանի անդրադառնալու համար:
Գրածներիդ հիմնականում համաձայն չեմ, հետո հերթով կանդրադառնամ:

[Ձայնալար]

Բագ ջան, իմ համար էլ ա շատ դժվար ոչ էմոցիոնալ լինելը: Ես էլ հոգուս խորքում կուզեի խրոխտ ելույթներ, մայդան ու տենց բաներ:

Բայց մենք ունենք մի առաջնորդ, ով էժան պոպուլիզմ երբեք չի արել ու պարզ ներկայացրել է իր մտածածը՝ չվախանելով նաև քո վերաբերմունքից:

Էժանն ու թանկը չգիտեմ, բայց եղել են տարբեր հայտարարություններ. «Սերժ-Քոչարյանական ռեժիմին հաշված ժամեր են մնացել», «Իշխանական բուրգը ճաքեր ա տալի», «մեր հաղթանակն աննխուսափելի ա», «ձեզանից հասնում ա գալ հրապարակ, մնացածը մենք բանակցություններով կլուծենք», ու տենց լիքը բաներ, սկսած 88 թվից որոնք չեմ կարծում թե իր մտածածի պարզ ներկայացումն են եղել: Ու դա ես նորմալ եմ համարում: Քաղաքական գործիչը երբեմն պետք է թեթև մուտիլովկեք անի, բայց մուտիլովկեքը իմ համար անընդունելի են, եթե միտված են ժողովրդին կոտրելուն ու տուն ուղարկելուն:

[Ձայնալար]

Ի դեպ, քաղբանտարկյալների մասին հեչ բան խոսվե՞ց: Կարո՞ղ ա չկա տենց բան Հայաստանում:

[Տրիբուն]

... Ավելին, չես կարող Լևոնի ասածներից գոնե մի բանը հերքել....

Քաջ Նազարից խաբար ես, էն որ ասում ա էսօրվանից թող արևը արևելքում ծագի, արևմուտքում մայր մտնի: Կարաս հերքես? Տոշնի Լևոնն ա, որը դեմքին լուրջ տեսք տված, ալամ աշխարհին հայտնի բաները նենց ա ասում, ոնց որ հենց նոր ինքն ա հայտնագործել:

[Տրիբուն]

... Այժմ պետք ա աշխատանք տանել հրապարակն իրապես լեփ-լեցուն սարքելու համար, որի համար քաղաքական լիքը ուժերի համատեղ գործելն ու կոնկրետ իրագործելի ծրագիր դնելը կարող ա շատ օգտակար լիներ...

Վլադիվաստովսկից էրեվան ռեյս լինելու՞ ա ? Ապեր, հեեեեեեեյ, էս ո՞ր թիվն ա Մարդ չկա, ընգեր, որ լեփ-լցնես: Դե արի ու մի ասա, ճռթովս ե՞ս լցնելու: Թազա քաղգիտակցության բարձրացման գործընթա՞ց եք սկսել - պտին թիթեռ նկարել, պոլին 100 գրել, ակտիվիստ-ակտիվիստիկ խաղալ: Ժողովրդին ուզում եք հասկացնենք, որ երկիրը ձեռից գնու՞մ ա, Սերժն էլ անասու՞ն ա: Ապեր, նե սմեշի ...

Չուկ, ի միջի այլոց, լեքսիկոնդ փիս սկսվել ա պատգամավորի թեկնածուի լեքսիկոնի նմանվել, խեր ըլնի: