2007թ. սեպտեմբերի 21-ից մինչեւ սույն թվականի ապրիլի 28-ը Առաջին նախագահն իր ելույթներում «երկխոսություն» բառն օգտագործել է 55 անգամ։ Դրանից 45 դեպքում այն վերաբերում է հենց այդ խնդրին, այն է՝ 2008թ. փետրվարին կայացած նախագահական կեղծված ընտրություններից եւ մարտի 1-ից հետո երկրում առաջացած ներքաղաքական ճգնաժամի հանգուցալուծում արտահերթ ընտրությունների միջոցով։ Այդ նյութից ստորեւ ներկայացնենք միայն մի մասը, ինչը բավական է ոչ միայն իսպառ հերքելու անհեթեթության սահմաններն անցնող վերոհիշյալ մեղադրանքը, այլեւ ի ցույց դնելու նման մեղադրանքների հեղինակների ու տարածողների անճարակությունը եւ, որպես վերջին միջոց, ստախոսությանն ապավինելու փաստը։ Քաղվածքները Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի հրապարակային ելույթներից եւ Հայ ազգային կոնգրեսի հիմնադիր փաստաթղթից՝ «Հռչակագրից» են, որոնք ներկայացնում ենք ժամանակագրական հաջորդականությամբ։
05.03.08. (ելույթ Սահմանադրական դատարանում) «Ելքը ես համարում եմ Եվրոպական Միության նախագահության երեկվա հայտարարության առաջարկները, որը ձեզ կներկայացնեմ եւ կխնդրեմ կցել գործին։ Ես ամբողջությամբ ընդունում եմ այդ առաջարկները՝ դրանք համարելով ՍԴ-ի այս գործընթացում մեր գործելակերպի ծրագիրը, պլատֆորմը։ Դրանք են հետեւյալ կետերը. 1. դադարեցնել արտակարգ դրության վիճակը, 2. ազատ արձակել բոլոր ձերբակալվածներին, 3. ապահովել ինֆորմացիոն հավասար հնարավորություններ, 4. իրականացնել մարտի 1-ի իրադարձությունների միջազգային անկախ հետաքննություն եւ սկսել երկխոսություն իշխանությունների հետ։ Այդ բոլոր կետերը ես ընդունում եմ եւ, ինչպես ասացի, համարում եմ մեր գործունեության հիմքը ինչպես ՍԴ-ում, այնպես էլ հրապարակայնորեն»։
02.05.08. «Չընդունելով հանդերձ այդպիսի բիրտ մեթոդներով իշխանությունը զավթած վարչախմբի լեգիտիմությունը, մենք, այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով ռեալ քաղաքական գործոն լինելու նրա հանգամանքը, պատրաստ ենք երկխոսություն սկսել նրա հետ, սակայն այն դիտելով ոչ թե որպես կողմերից մեկին ծնկի բերելու միջոց, այլ որպես երկրում իրական բարեփոխումներ իրականացնելու եւ քաղաքական գործունեության նորմալ դաշտ ստեղծելու պատեհություն։ Դրա համար անհրաժեշտ է, որ Հայաստանի կառավարությունը նախեւառաջ լիապես կատարի Եվրոխորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի ապրիլի 17-ի թիվ 1609 բանաձեւի՝ որպես երկխոսության նախապայման ներկայացված պահանջները, որոնք են. 1. մարտի 1-ի իրադարձությունների անկախ, թափանցիկ եւ վստահելի հետաքննությունը, 2. քաղաքական շարժառիթներ ունեցող մեղադրանքներով կալանավորված անձանց անհապաղ ազատ արձակումը, 3. «Ժողովներ, հանրահավաքներ, երթեր եւ ցույցեր անցկացնելու մասին» ՀՀ օրենքում Ազգային Ժողովի կողմից վերջերս կատարված փոփոխությունների եւ լրացումների անհապաղ ուժը կորցրած ճանաչումը... Օրվա ամենահրատապ խնդիրն, անտարակույս, անխտիր բոլոր քաղբանտարկյալների անհապաղ ազատ արձակումն է, առանց որի՝ երկխոսության կամ հասարակական համերաշխության վերականգնման մասին խոսք անգամ չի կարող լինել»։
04.07.08 «Մենք իշխանություններին տվեցինք ժամանակ եւ հնարավորություն՝ լրջորեն մտածել քաղբանտարկյալներին ազատ արձակելու պայմանով կառուցողական երկխոսություն սկսելու մեր առաջարկի վերաբերյալ։ Սակայն նրանք չհասկացան կամ սխալ գնահատեցին մեր այդ քայլի դրդապատճառ-մոտիվացիան՝ ըստ երեւույթին դատելով, որ քաղբանտարկյալներին պատանդ պահելով՝ մեզ կհարկադրեն զբաղվել միայն այդ հարցով ու շեղվել շարժման բուն նպատակներից»։
01.08.08. (Հայ ազգային կոնգրեսի Հռչակագիր). «1. Անխտիր բոլոր քաղբանտարկյալների անհապաղ ազատ արձակում, 2. Խոսքի, մամուլի, հավաքների ազատության ապահովում, 3. Միջազգային փորձագետների նշանակալի մասնակցությամբ մարտի 1-ի ոճրագործության իրապես անկախ հետաքննության իրականացում։ Առնվազն առաջին պայմանի կատարման դեպքում՝ երկրի ժողովրդավարական զարգացմանն ուղղված բարեփոխումների շուրջ իշխանության հետ երկխոսության ծավալում»։
21.12.08. «...Այսինքն՝ վտանգ է ստեղծվում, որ վարչախմբի քինախնդրությունը եւ քաղաքական հաշվեհարդարը վերջիվերջո կարող են վերածվել պետական դավաճանության... Քանի դեռ ուշ չէ, իշխանությունները պետք է հրաժարվեն Շարժումը ջախջախելու անիմաստ ու վնասակար մտքից եւ անկեղծ երկխոսություն սկսեն նրա հետ, որի միակ նախապայմանը, արձանագրված նաեւ Եվրոխորհրդի բանաձեւերում, քաղբանտարկյալների անհապաղ ազատ արձակումն է»։
15.05.09. «Սերժ Սարգսյանն ունի երկրի ներկա փակուղային վիճակից դուրս գալու երկու ճանապարհ. 1. Կոնսոլիդացնել ազգը, որի համար անհրաժեշտ է` անհապաղ ազատ արձակել բոլոր քաղբանտարկյալներին եւ երկխոսություն սկսել Հայ ազգային կոնգրեսի ու ընդդիմադիր մյուս ուժերի հետ...»:
02.07.09. «Իշխանության եւ հասարակության միջեւ խզում առաջանալու եւ քաղբանտարկյալների առկայության պարագայում համաներումը սովորաբար կիրառվում է ոչ թե որպես մարդասիրական կամ իրավական, այլ բացառապես քաղաքական ակտ։ Իսկ քաղաքական ակտը ձեռնարկվում է քաղաքական խնդիր լուծելու համար, այն է՝ ներքին լարվածության թուլացում, ազգային համերաշխության վերականգնում, երկխոսության դուռ բացելու պատրաստակամություն եւ այլն»։
06.04.10. «Առավել պարզեցնելու եւ հասկանալի դարձնելու համար Հայ ազգային կոնգրեսի կոչումն ու դերակատարությունը ՀՀ քաղաքական կյանքում, անհրաժեշտ եմ համարում առանձնացնել եւ ձեր ուշադրությանը ներկայացնել այն գլխավոր խնդիրները, որոնք նա դրել է իր առջեւ։ Դրանք են. 1. ազգային, համամարդկային եւ բարոյական այն արժեքների պահպանումն ու հաստատումը, որոնք անխնա ոչնչացվում են ավազակապետության կողմից, 2. ներքաղաքական իրավիճակի առողջացմանն ուղղված ջանքերի գործադրումով Հայաստանին սպառնացող արտաքին վտանգների նվազեցումը, 3. ավազակապետական վարչախմբի արատավոր ու հանցավոր էության հիմնավորված, հետեւողական եւ լիակատար մերկացումը. 4. նոր քաղաքական մշակույթի ձեւավորումը՝ հիմնված ոչ թե կուսակցական մտայնության ու անպարկեշտ գործարքների, այլ բացառապես ազգային շահերի եւ հրապարակային երկխոսության վրա»:
17.09.10. «Սա նշանակո՞ւմ է, արդյոք, որ մենք սպառված ենք համարում իշխանությունների հետ երկխոսություն սկսելու մեր պատրաստակամությունը։ Դեռեւս ո՛չ՝ նկատի ունենալով ազգային շահը։ Սակայն երկխոսության համար անհրաժեշտ նախկին պայմանին՝ քաղբանտարկյալների անհապաղ ազատ արձակմանը, մենք այժմ ավելացնում ենք եւս մեկը՝ մարտի 1-ի տասը սպանությունների բացահայտումը եւ դրանց պատասխանատուների դատական հետապնդումը։ Իսկ երկխոսությունը կարող է վերաբերել միայն մեկ հարցի՝ խաղաղ, սահմանադրական ճանապարհով իշխանության փոխանցմանը ժողովրդին, ինչը հնարավոր է իրագործել միայն արտահերթ ընտրությունների միջոցով, ընդ որում՝ սկզբում նախագահական, եւ ապա միայն` խորհրդարանական»։
17.03.11. «Հայտարարությունը ոչ թե վերջնագիր է.... այլ անցնցում ժողովրդավարական բարեփոխումների իրականացման ծրագիր եւ իշխանություն-հասարակություն մակարդակով քաղաքակիրթ երկխոսություն սկսելու առաջարկ՝ հիմնված, առաջին հերթին, պետական շահի եւ ազգային համերաշխության գիտակցության վրա»։
17.03.11. «Որպես առաջին քայլ մենք ակնկալում ենք քաղբանտարկյալների անհապաղ ազատ արձակումը, Ազատության հրապարակում հանրահավաքներ անցկացնելու հնարավորության ընձեռումը եւ մարտի 1-ի սպանությունները բացահայտելու վերաբերյալ պաշտոնական հավաստիացումը, որոնք, կարծում եմ, այս փուլում բավարար հիմք կարող են հանդիսանալ իշխանության հետ երկխոսություն սկսելու համար»։
18.04.11. «....երեք հրատապ խնդիրները՝ քաղբանտարկյալների ազատ արձակումը, Ազատության հրապարակում հավաքների անցկացման վրա դրված ապօրինի արգելքի վերացումը եւ 2008թ. մարտի 1-ի սպանությունները բացահայտելու պատրաստակամության վերաբերյալ պաշտոնական հավաստիացումը, որոնք անհրաժեշտ են իշխանության հետ ֆորմալ երկխոսություն սկսելու եւ հասարակության կողմից առաջ քաշված մյուս խնդիրները լուծելու համար»։
18.04.11. «Կարճ ասած, ես կուզեի, որ ձեզանից յուրաքանչյուրին, ոչ թե հավատի ու վստահության, այլ սառը դատողության մակարդակով, կատարելապես ընկալելի դառնար ինձ համար աքսիոմատիկ այն ճշմարտությունը, որ եթե թվարկված երեք խնդիրները առաջիկա օրերին չլուծվեն, ապա մարտի 1-ի հայտարարության պարունակած մնացյալ պահանջները երբեք չեն իրականանա եւ իշխանություն-հասարակություն երկխոսությունն այդպես էլ չի կայանա՝ ի չիք դարձնելով ազգային համերաշխության վերականգնման ճանապարհով Հայաստանի միջազգային վարկի բարձրացման եւ արտաքին մարտահրավերների դիմագրավման թերեւս վերջին հնարավորությունը»։
28.04.11. «Դա նշանակում է, որ երկխոսության հնարավորությունն առայժմ սպառված չի կարելի համարել, ուստիեւ առայժմ հիմք չկա փոխելու մեր մարտավարությունն ու գործողությունների բնույթը։ Պատկերավոր ասած՝ երկխոսության դուռը եթե ոչ լրիվ բաց, ապա առնվազն կիսաբաց է։ Ես ոչ մի կասկած չունեմ, որ այն լրիվ բացվելու է մեկ ամսվա ընթացքում, ինչը մենք կարձանագրենք մայիսի 31-ին կայանալիք մեր հաջորդ հանրահավաքում, երբ այս հարթակից ձեզ իրենց երախտագիտության խոսքը կասեն Նիկոլ Փաշինյանը եւ Սասուն Միքայելյանը»։
Varzor-ի խոսքերից
Իսկ ինչ ասել է "քաղաքացիական անհնազանդություն"??? Ինչպես է այն դրսևորվելու? Հելնելու են էլի խանութներ թալանեն ու քաղաքապետարան գրոհեն? Թե գնալու են հրապարակ ու բոլորով մեջքով շուռ գան կառավարության շենքին? Լղոզված ու գործնականում բացակայող պլան
Մեջբերել
Էջանիշներ