Եհովայի վկաներ

[հովարս]

Եհովայի վկաներն էլ օգտագործելով Աստծուց տված տրամաբանելու շնորհը եւ ռացիոնալ անալիզի ունակությունը ինքնուրույն որոշում են կրոնի հետ կապված հարցերում անել միայն այն ինչ գրված է Աստվածաշնչում։ Ի՞նչն է այդտեղ վատ։

Ժառ ջան, կներես որ միջամտում եմ ձեր երկխոսությանը, քանի որ խոսք է գնում Աստվածաշնչից, կուզենայի պարզել թե ո՞ր Աստվածաշնչի մասին է խոսքը, կանոնավոր, թե նենգափոխված, որը խեղաթյուրել են ''վկաների'' ղեկավարները:
Ձեռքիս տակ շատ նյութեր ունեմ , բայց չեմ կարողանում տեղադրել, պրպտում եմ, հենց ձևը գտնեմ կտեղադրեմ:

[Varzor]

Ժառ ջան, կներես որ միջամտում եմ ձեր երկխոսությանը, քանի որ խոսք է գնում Աստվածաշնչից, կուզենայի պարզել թե ո՞ր Աստվածաշնչի մասին է խոսքը, կանոնավոր, թե նենգափոխված, որը խեղաթյուրել են ''վկաների'' ղեկավարները:
Ձեռքիս տակ շատ նյութեր ունեմ , բայց չեմ կարողանում տեղադրել, պրպտում եմ, հենց ձևը գտնեմ կտեղադրեմ:

Հովարս ջան, Եհովայի վկաները ոնց որ լավ շուստրի իրավաբաններ լինեն` Աստվածաշնչի մեջ են բերում ու համակցում են, իրենց ձևով ներկայացնում են միայն այն հատվածներևը, որոնք իրենց ձեռ են տալիս: Նույն ձևի ճարպիկ իրավաբանը մեջբերումներ է կատարում օրենսգրքից ու տարբեր փաստաթղթերից:

Մի բան է միշտ ինձ հետաքրքրել: Էդ մարդիք բան ու գործ չունեն, որ տնետուն ընկած քարոզում են? բա էդ կանանց լվածքն ու ճաշը ում վրա են? Տղամարդկանց տունը ով է պահում? Ով է երեխաներով զբաղվում? Եվ վերջապես, միթե իրենք չեն հասկանում, թե ում ջրաղացին են ջուր լցնում?

[հովարս]

Մի բան է միշտ ինձ հետաքրքրել: Էդ մարդիք բան ու գործ չունեն, որ տնետուն ընկած քարոզում են? բա էդ կանանց լվածքն ու ճաշը ում վրա են? Տղամարդկանց տունը ով է պահում? Ով է երեխաներով զբաղվում? Եվ վերջապես, միթե իրենք չեն հասկանում, թե ում ջրաղացին են ջուր լցնում?

Չեն հասկանում

Հովարս ջան, Եհովայի վկաները ոնց որ լավ շուստրի իրավաբաններ լինեն` Աստվածաշնչի մեջ են բերում ու համակցում են, իրենց ձևով ներկայացնում են միայն այն հատվածներևը, որոնք իրենց ձեռ են տալիս: Նույն ձևի ճարպիկ իրավաբանը մեջբերումներ է կատարում օրենսգրքից ու տարբեր փաստաթղթերից:

մի տարբերությամբ, որ իրավաբանները օրենքը չեն նենգափոխում

[Jarre]

Ժառ ջան, կներես որ միջամտում եմ ձեր երկխոսությանը, քանի որ խոսք է գնում Աստվածաշնչից, կուզենայի պարզել թե ո՞ր Աստվածաշնչի մասին է խոսքը, կանոնավոր, թե նենգափոխված, որը խեղաթյուրել են ''վկաների'' ղեկավարները:
Ձեռքիս տակ շատ նյութեր ունեմ , բայց չեմ կարողանում տեղադրել, պրպտում եմ, հենց ձևը գտնեմ կտեղադրեմ:

Ցանկացած Աստվածաշնչի, Հովարս ջան։

[հովարս]

Ցանկացած Աստվածաշնչի, Հովարս ջան։

Աստվածաշունչը մեկն է, Ժառ ջան, և մեր ցանկություններով չի, չէ-որ գրված է «մի ավելացրու և մի պակասեցրու»

[Jarre]

Աստվածաշունչը մեկն է, Ժառ ջան, և մեր ցանկություններով չի, չէ-որ գրված է «մի ավելացրու և մի պակասեցրու»

Միանգամայն համաձայն եմ։
Իսկ Հովհաննես Առաջին նամակի 5-րդ գլխի 7-րդ համարը ո՞վ է ավելացրել, որոշ Աստվածաշնչի թարգմանություններում։

[հովարս]

Միանգամայն համաձայն եմ։
Իսկ Հովհաննես Առաջին նամակի 5-րդ գլխի 7-րդ համարը ո՞վ է ավելացրել, որոշ Աստվածաշնչի թարգմանություններում։

Բարեբախտաբար հույները դեռ տպագրում են բնագիրը և ես ձեռքիս տակ ունեմ այն, գրում եմ բնագրից, խոսքը վերաբերվում է «երկնքի մեջ» բառին.
«ότι τρείς έισιν οί μσρτυρούντες έν τω ούρανω, ό Πατήρ, ό Λόγος καί τό 'Αγιον Πνευμα, καί ούτοι οί τρείς εν είσι καί τρείς είσιν οί μαρτυρούντες έν τη γή.»
Ինչպես տեսնում ես այս բնագրում կա , եթե որոշ թարգմանություններում չկա , դա իրենց մոտեցումն է, բացատրեմ ինչու՝ եթե նույնիսկ առաջին նախադասությունում չլիներ գրված «երկնքի մեջ» բառը, ապա հաջորդ նախադասությունը հուշում է այն, այնպես որ դա սխալ չէ: Բերեմ հակառակ օրինակը. Եբր. Ա:6-ում գրված է «...որպեսզի բոլոր հրեշտակները Նրան երկրպագեն», ''վկաների'' գրքում գրված է «...Նրան հարգանք մատուցեն», տարբերությունը ինքդ դատիր:

[Varzor]

մի տարբերությամբ, որ իրավաբանները օրենքը չեն նենգափոխում

Դե նենգափոխումը սուբյեկտիվ գնահատական է

[Varzor]

Աստվածաշունչը մեկն է, Ժառ ջան, և մեր ցանկություններով չի, չէ-որ գրված է «մի ավելացրու և մի պակասեցրու»

Բայց արի մի հերքի, որ Աստվածաշունչը վաղ շրջանում բազմիցս ավելացվել ու պակասեցվել է` եկեղեցու խոսքերով "բերվել է կանոնիկ տեսքի"

[հովարս]

Բայց արի մի հերքի, որ Աստվածաշունչը վաղ շրջանում բազմիցս ավելացվել ու պակասեցվել է` եկեղեցու խոսքերով "բերվել է կանոնիկ տեսքի"

Ոչ, այդպես չի, փաստերով խոսիր Վառզոր ջան

[Varzor]

Ոչ, այդպես չի, փաստերով խոսիր Վառզոր ջան

Իհարկէ փաստերով Մենակ վերջին դեպքը ասեմ.
16-րդ դարում կաթոլիկ եկեղեցում կողմից հրավիրված Տրիդենտյան երկարատև համաժողով (1545-1563) արդյունքում վերջնական հաստատվել է Աստվածաշնչի գրքերի քանակը և հաջորդականությունը` կանոնիկ տեսքը և բովանդակությունը:
Նույն համաժողովում սահմանվել են նաև երկրորդականոն գրվածքները` կանոնիկ տեսքում տեղ չգտած, բայց "աստվածային խոսքին" չհակասող գրվածքներ, որոնց "սրբությունը" նունպես ընդունվել է համաժողովում:
Սա վերջին դեպքն էր, որտեղ նախկինում վիճելի պարականոն և ապոկրիֆիկ համարվող գրվածքները ստացան նոր կարգավիճակ
Միայն բառը "կանոնիկ" ասում է, որ կատարվել է գրվածքների կանոնակարգում և հաստատ վստահ չեմ, որ կանոնակարգումը կատարվել է ճիշտ
Համարվում է, որ առաջին կանոնակարգողը (Հին կտակարանի գրվածքները մեկ գրքում հավաքագրողը) եղել է Եզրան (ի դեպ հենց նրա կողմից գրված 2-րդ գիրքն էլ համարվում է երկրորդականոն Deuterokanon կամ պրոտոկանոն ): Երկու կտակարանները միավորվել և կանոնակարգվել են առաջին անգամ 4-րդ դարում, տարբեր տվյալներով տարբեր տեղերում և թվականներին:
Ի դեպ նշեմ, որ լյութերական աղանդ չհամարվող եկեղոցու կողմից, հենց Լյութերի կողմից կանոնիկ Աստվածաշնչի որոշ հատվածներ կասկածվում էին ոչ կանոնիկ լինելու ու փոփոված լինելու մեջ
Կան նույնիսկ հին թարգմանություններ, որոնք բացարձակ տարբեր բաներ են ասում:

Հղումներ`
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%...BB%D0%B8%D1%8F
http://www.pravoslavieto.com/bible/d...y_canon_RU.htm
http://ccat.sas.upenn.edu/nets/edition/
http://www.archive.org/stream/mittei...ge/n9/mode/2up
(կան բաներ գրքերից եմ կարդացել, հղումներ չեմ կարող տալ)

[հովարս]

Իհարկէ փաստերով Մենակ վերջին դեպքը ասեմ.
16-րդ դարում կաթոլիկ եկեղեցում կողմից հրավիրված Տրիդենտյան երկարատև համաժողով (1545-1563) արդյունքում վերջնական հաստատվել է Աստվածաշնչի գրքերի քանակը և հաջորդականությունը` կանոնիկ տեսքը և բովանդակությունը:
Նույն համաժողովում սահմանվել են նաև երկրորդականոն գրվածքները` կանոնիկ տեսքում տեղ չգտած, բայց "աստվածային խոսքին" չհակասող գրվածքներ, որոնց "սրբությունը" նունպես ընդունվել է համաժողովում:
Սա վերջին դեպքն էր, որտեղ նախկինում վիճելի պարականոն և ապոկրիֆիկ համարվող գրվածքները ստացան նոր կարգավիճակ
Միայն բառը "կանոնիկ" ասում է, որ կատարվել է գրվածքների կանոնակարգում և հաստատ վստահ չեմ, որ կանոնակարգումը կատարվել է ճիշտ
Համարվում է, որ առաջին կանոնակարգողը (Հին կտակարանի գրվածքները մեկ գրքում հավաքագրողը) եղել է Եզրան (ի դեպ հենց նրա կողմից գրված 2-րդ գիրքն էլ համարվում է երկրորդականոն Deuterokanon կամ պրոտոկանոն ): Երկու կտակարանները միավորվել և կանոնակարգվել են առաջին անգամ 4-րդ դարում, տարբեր տվյալներով տարբեր տեղերում և թվականներին:
Ի դեպ նշեմ, որ լյութերական աղանդ չհամարվող եկեղոցու կողմից, հենց Լյութերի կողմից կանոնիկ Աստվածաշնչի որոշ հատվածներ կասկածվում էին ոչ կանոնիկ լինելու ու փոփոված լինելու մեջ
Կան նույնիսկ հին թարգմանություններ, որոնք բացարձակ տարբեր բաներ են ասում:

Հղումներ`
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%...BB%D0%B8%D1%8F
http://www.pravoslavieto.com/bible/d...y_canon_RU.htm
http://ccat.sas.upenn.edu/nets/edition/
http://www.archive.org/stream/mittei...ge/n9/mode/2up
(կան բաներ գրքերից եմ կարդացել, հղումներ չեմ կարող տալ)

Քո բերած պատմական տվյալները ոչ մի կապ չունեն Աստվածաշնչի բովանդակությունը փոխելու հետ, և հետո ինչ են արել կաթոլիկները , դա իրենք թող պատասխան տան

[Jarre]

Բարեբախտաբար հույները դեռ տպագրում են բնագիրը և ես ձեռքիս տակ ունեմ այն, գրում եմ բնագրից, խոսքը վերաբերվում է «երկնքի մեջ» բառին.
«ότι τρείς έισιν οί μσρτυρούντες έν τω ούρανω, ό Πατήρ, ό Λόγος καί τό 'Αγιον Πνευμα, καί ούτοι οί τρείς εν είσι καί τρείς είσιν οί μαρτυρούντες έν τη γή.»
Ինչպես տեսնում ես այս բնագրում կա , եթե որոշ թարգմանություններում չկա , դա իրենց մոտեցումն է, բացատրեմ ինչու՝ եթե նույնիսկ առաջին նախադասությունում չլիներ գրված «երկնքի մեջ» բառը, ապա հաջորդ նախադասությունը հուշում է այն, այնպես որ դա սխալ չէ: Բերեմ հակառակ օրինակը. Եբր. Ա:6-ում գրված է «...որպեսզի բոլոր հրեշտակները Նրան երկրպագեն», ''վկաների'' գրքում գրված է «...Նրան հարգանք մատուցեն», տարբերությունը ինքդ դատիր:

Հովարս ջան, անկեղծ ասած հունարեն չգիտեմ և չեմ կարող հասկանալ ինչ է գրված։

Հայերեն Արարատ և Արևմտահայերեն/Լիբանանի թարգմանություններում այդ համարը հնչում է այսպես. «Երեքն են որ կվկայեն երկնքի մեջ. Հայրը, Որդին և Սուրբ Հոգին, և այս երեքը մեկ են»։ Հունարենում էլ է՞ դա գրված։

Սակայն նույն Բեյրութի թարգմանությունը անկեղծորեն աստղանիշով նշում է՝ «շատ հին ձեռագրերում չկա»։ Հիմա միայն մնում է ենթադրել, թե եթե չկա ինչպես է ավելացվել այդ համարը և ավելի կարևոր է՝ ինչո՞ւ է ավելացվել։

Դրա վերաբերյալ Աստվածաբանական գիտությունների թեկնածու, Տեր Հայր Օլեգ Դավիդենկովը գրում է՝ «Այս հատվածը վիճաբանական է, քանի որ հին ձեռագրերում այն չկա։ ..... Կան լուրջ հիմքեր կարծելու, որ բնագրում Հովհաննեսը այս խոսքերը չի գրել» (Давыденков О. Догматическое богословие. М., 1997, էջ 128)։

Ուստի տեսնելով, որ այլևս անհնար է այս համարը պահպանել շատ նոր թարգմանություններ այս համարը պարզապես հանել են։ Գուցե հունարեն քո մեջբերած համարնել է՞ հանված տարբերակը։

Եթե չեմ սխալվում Արևելահայերեն Նոր Թարգմանություննել է հանել այս համարը։

Հիմա հարց՝ այն ավելացնելն է՞ր մեղք, թե՞ հանելը։

-------------------------------------------------------------

Իսկ ինչ վերաբերում է Եբրայեցիներ 1։6-ին, ապա Նոր Աշխարհ թարգմանության մեջ՝ նույն քո ասած "վկաների" Ասկվածաշնչում գործածված է ոչ թե «հարգանք մատուցել», այլ՝ «խոնարհվել», և երկրորդ այդ համարը նմանատիպ կերպով է թարգմանված նաև ուրիշ հեղինակավոր թարգմանություններում՝ ոչ վկաների թարգմանություններում և բավականին հեղինակավոր թարգմանություններում։

Օրինակ՝
New Jerusalem Bible՝ «ակնածում են նրա առջև»
The Complete Bible in Modern English՝ «պատվում են նրան»
Twentieth Century New Testament՝ «խոնարհվում են նրա առջև»

Ես բառարանով նայեցի ու տես թե ինչ է պարզվում։ Unger's Bible Dictionary-ում այդ համարում գործածված հունարեն պրոսկինե՛ո բառի մասին գրված է, որ այն ունի խոր հարգանքից դրդված և պատիվ տալու համար ինչ որ մեկի ձեռքը համբուրել։ Իսկ An Expository Dictionary of New Testament Words (Նոր կտակարանի բացատրական բառարանում) բացատրվում է, որ այդ բառը գործածվում է մարդկանց կամ Աստծուն հարգանք մատուցելու իմաստով։ Այդ աշխատությունը նաև նշում է, որ աստվածաշնչյան ժամանակներում պրոսկինե՛ո-ն նշանակում էր բառացի խոնարհվել բարձրաստիճան անձնավորության առջև։

Նաև մի հարց էլ. ինչո՞ւ Մատթեոս 18:26-ում որտեղ խոսում է այն ծառայի մասին ում տերը նրան ներեց պարտքը, նույն պրոսկինե՛ո բառը թարգմանվել «երդվել», «երկրպագել» և այլ կերպերով։

[Moonwalker]

Սակայն նույն Բեյրութի թարգմանությունը անկեղծորեն աստղանիշով նշում է՝ «շատ հին ձեռագրերում չկա»։ Հիմա միայն մնում է ենթադրել, թե եթե չկա ինչպես է ավելացվել այդ համարը և ավելի կարևոր է՝ ինչո՞ւ է ավելացվել։[/B]

Իմ տրամադրության տակ եղած նոր արևելահայերեն թարգամանության մեջ իրոք այդ հատվածը չկա: «Արարատ» հրատարակության մեջ վերցված է փակագծերի մեջ՝ համապատասխան նշումով: Կարծում եմ ավելացվել է Սբ. Երրորդության գոյության մասին վեճերի շրջանում: Ինչը լրիվ անտեղի է, քանի որ Ավետարանի շար հատվածներ (հենց ասենք Բ Կորնթացիս 13:13-ը) հարցին լրիվ պատասխան են տալիս:

Իսկ ինչ վերաբերում է Եբրայեցիներ 1։6-ին, ապա Նոր Աշխարհ թարգմանության մեջ՝ նույն քո ասած "վկաների" Աստվածաշնչում գործածված է ոչ թե «հարգանք մատուցել», այլ՝ «խոնարհվել», և երկրորդ այդ համարը նմանատիպ կերպով է թարգմանված նաև ուրիշ հեղինակավոր թարգմանություններում՝ ոչ վկաների թարգմանություններում և բավականին հեղինակավոր թարգմանություններում։
Օրինակ՝
New Jerusalem Bible՝ «ակնածում են նրա առջև»
The Complete Bible in Modern English՝ «պատվում են նրան»
Twentieth Century New Testament՝ «խոնարհվում են նրա առջև»

Արի համաձայնի, որ նշվածները ամենահայտնիները չեն: Կարող ես համեմատել՝ http://bible.cc/hebrews/1-6.htm

Ես բառարանով նայեցի ու տես թե ինչ է պարզվում։ Unger's Bible Dictionary-ում այդ համարում գործածված հունարեն պրոսկինե՛ո բառի մասին գրված է, որ այն ունի խոր հարգանքից դրդված և պատիվ տալու համար ինչ որ մեկի ձեռքը համբուրել։ Իսկ An Expository Dictionary of New Testament Words (Նոր կտակարանի բացատրական բառարանում) բացատրվում է, որ այդ բառը գործածվում է մարդկանց կամ Աստծուն հարգանք մատուցելու իմաստով։ Այդ աշխատությունը նաև նշում է, որ աստվածաշնչյան ժամանակներում պրոսկինե՛ո-ն նշանակում էր բառացի խոնարհվել բարձրաստիճան անձնավորության առջև։

προσκυνέω/proskynéō/ բառի կազմությունը՝ πρός/prós/՝ «դեպի, հետ», κυνέω/kuneó/՝ «համբուրել»: Նշանակությունը՝ համբուրել գետինը գերադասի առջև խոնարհվելիս, երկրպագել, ծնկի գալ: Իսկ ձեռքը համբուրելը կապված է եղել հին եգիպտական հավատալիքների հետ: Հիմնական գործածությունը երկրպագություն հավատացյալի/Հարս/ և Քրիստոսի/Փեսա/ միջև: (http://strongsnumbers.com/greek/4352.htm)

Նաև մի հարց էլ. ինչո՞ւ Մատթեոս 18:26-ում որտեղ խոսում է այն ծառայի մասին ում տերը նրան ներեց պարտքը, նույն պրոսկինե՛ո բառը թարգմանվել «երդվել», «երկրպագել» և այլ կերպերով։

Բառը գործածվում է մարդ-մարդ հարաբերությունները բնութագրելիս (ինչպես նաև Գործք 10:25 և Հայտնություն 3:9), ուստի այլ լեզուներով ուղղակի գոէծածվում է «խոնարհվեցին», «գետնին ընկան», «ծնկի իջան» /So the servant fell on his knees, imploring him, 'Have patience with me, and I will pay you everything.' (Մատթեոս 18:26 ESV) կամ Когда Петр входил, Корнилий встретил его и поклонился, пав к ногам его. (Գործք 10:25 RSO))
Մարդ Աստված հարաբերությունները նկարագրելիս սովորաբար նշվում է «երկրպագելը»՝ Մատթեոս 4:10, Գործք 24:11 ևն:
Հայերենով բոլոր դեպքերում կարծես բառը թարգմանվել է երկրպագել:

[հովարս]

Հովարս ջան, անկեղծ ասած հունարեն չգիտեմ և չեմ կարող հասկանալ ինչ է գրված։

Հայերեն Արարատ և Արևմտահայերեն/Լիբանանի թարգմանություններում այդ համարը հնչում է այսպես. «Երեքն են որ կվկայեն երկնքի մեջ. Հայրը, Որդին և Սուրբ Հոգին, և այս երեքը մեկ են»։ Հունարենում էլ է՞ դա գրված։

«ότι τρείς έισιν οί μσρτυρούντες έν τω ούρανω, ό Πατήρ, ό Λόγος καί τό 'Αγιον Πνευμα, καί ούτοι οί τρείς εν είσι καί τρείς είσιν οί μαρτυρούντες έν τη γή...»

Կներես Ջառ ջան, հիմա բառացի թարգմանեմ. «քանզի երեքն են վկայում երկնքում, Հայրը , Որդին և Սուրբ Հոգին, և այս երեքը մեկ են և երեքն են վկայում երկրի վրա...»

Սակայն նույն Բեյրութի թարգմանությունը անկեղծորեն աստղանիշով նշում է՝ «շատ հին ձեռագրերում չկա»։ Հիմա միայն մնում է ենթադրել, թե եթե չկա ինչպես է ավելացվել այդ համարը և ավելի կարևոր է՝ ինչո՞ւ է ավելացվել։

Կարող եմ միայն եզրակացնել, Սբ. Երրորդության և մեկ Աստվածության գաղափարը ամրապնդելու համար, որի հեղինակը հենց Ինքը՝ Քրիստոսն է:

շատ նոր թարգմանություններ այս համարը պարզապես հանել են։ Գուցե հունարեն քո մեջբերած համարնել է՞ հանված տարբերակը։

Հույն Ուղղափառ Եկեղեցին Նոր Կտակարանը տպում է հետևյալ ձևով ձախ էջի վրա հին հունարեն՝ բնագիր հատվածն է գրվում, իսկ աջում՝ ժամանակակից լեզվով է թարգմանվում: Մեջբերումս այդ հին (գրաբար)հունարենովն է, ինչպես տեսնում ես պահպանված է:

Եթե չեմ սխալվում Արևելահայերեն Նոր Թարգմանություննել է հանել այս համարը։

Չես սխալվում, և շատ վատ են թարգմանել, ոչ մի միտք չեն պահպանել (վկաներից վատ են վարվում), ենթադրում եմ թե ում է ձեռնատու:

Հիմա հարց՝ այն ավելացնելն է՞ր մեղք, թե՞ հանելը։

Ոչ մեկը և ոչ էլ մյուսը , որովհետև Աստվածաբանական կամ Ասվածապաշտական ոչ մի սխալ չի ներկայացնում:

Իսկ ինչ վերաբերում է Եբրայեցիներ 1։6-ին, ապա Նոր Աշխարհ թարգմանության մեջ՝ նույն քո ասած "վկաների" Ասկվածաշնչում գործածված է ոչ թե «հարգանք մատուցել», այլ՝ «խոնարհվել», և երկրորդ այդ համարը նմանատիպ կերպով է թարգմանված նաև ուրիշ հեղինակավոր թարգմանություններում՝ ոչ վկաների թարգմանություններում և բավականին հեղինակավոր թարգմանություններում։

Ճիշտ ես, դա 1963թ թարգմանության մեջ է , բայց 1974թ-ի թարգմանության մեջ արդեն փոխված է« հարգանք մատուցել»ու, և հետո, միայն այս համարը չի որ փոխված է, հարյուրավոր նախադասություններ, որոնք չեն համապատասխանում իրենց վարդապետությանը, փոխել են:

προσκυνώ=պրոսկինո
հիմնական թարգմանությունն է երկրպագում եմ, ընկնում եմ ոտքերիդ առջև, մնացած բառերը(խոնարհվել, պատվել, հարգել և այլն) սրանք ժամանակակից մեկնություններ են:
Հայերենում Մատթ. 18:26 ում ճիշտ է թարգմանված: