Ռուսերեն խոսք հայկական ալիքներով

[Ariadna]

Մի բան ասեմ ու դուրս գամ
ինչու եք հեռուստատեսությունից ավելին պահանջում, քան ինքներդ ձեզանից?
ես ինքս շատ կուզեի մենակ մաքուր, գրական հայերենով խոսել ու չխոսել միայն հատուկ առիթների ժամանակ, այլ լիներ իմ ամենօրյա խոսքը, բայց իմ խոսքի մեջ այնքան սխալներ կան, որ հեռուստատեսության խոսքը մի կողմ եմ դնում:
Համաձայն եմ, որ եթերից մարդիկ սովորելու նյութ պետք է ունենան, բայց եկեք սկզբից մենք մեզ սովորեցնենք, հետո պահանջենք:
Ախր շատ պահանջատեր ենք, մեջն էլ հեչ բան չկա:

Մի խանգարի հա, թող պահանջենք
իսկ եթե ավելի լուրջ, ennA ջան, հեռուստաեթերից պետք է հնչի մաքուր ու գրական խոսք, դա անվիճելի է, թե մենք ինչպես ենք խոսում, դա ուրիշ խնդիր է, բայց որ հեռուստահաղորդումը պետք է նորմալ լեզվով հեռարձակվի, դա, կարծում եմ, անվիճելի է։ Ու չեմ ընդունում նաև այն կարծիքները, որ անտաղանդ հայերենով են խոսում, անգրագետ և ժարգոնային, ուրեմն չպետք է կպնել ռուսերենին։ Մեկը մյուսի հետ կարծում եմ բացարձակ կապ չունեն։ Երկու տարբեր խնդիրներ են, երկուսն էլ շատ ցավոտ։ Ես դեմ չեմ որևէ ռուսական հաղորդման, թող 5-ի փոխարեն 15 ռուսական ալիք լինի, բայց հայկական հեռուստատեսությամբ, այն էլ հանրային, պետք է հայերենը հնչի։ Մի քանի օր առաջ միացրեցի Հ1-ը, Նազենին է՝ իր Երջանկության մեխանիկայով, հյուրն էլ ռուսական թատրոնի գլխ.ռեժիսորը՝ Ալեքսանդր Գրիգորյանը։ Ու զրուցում են ռուսերեն։ Նախ չեմ կարծում, որ էդ մարդը էնքան անտաղանդ է, որ էսքան տարի էս երկրում իր լեզուն չի սովորել, իսկ եթե ընդունենք նույնիսկ որ չի սովորել, ապա պետք է խոսքը թարգմանված ներկայացվի։ Գոնե պետական հեռուստաալիքի դեպքում դա պետք է պարտադիր պայման լինի։

[davidus]

Ինչքան հասկացա, խոսքը ոչ թե ռուսական (կամ արտասահմանյան) ալիքները փակելու մասնի է, այլ հայկականների եթերից ռուսերենը հանելը: Արա, մարդու տրաքՎելը գալիս ա, երբ տեսնում ես, թե ոնց ա մի հատ գեղցի, որ իր անուն, ազգանունը իր մայրենի լեզվով առանց տառասխալների չի կարող գրել, հայկական ալիքների եթերից «ռուսերեն» ա խոսում: Մարդու սիրտ ա խառնում: Քանի գնում ա` համոզվում եմ, որ հայկական հեռուստատեսության որոլտում մատուցվող լեզվի գրաքննությունը պիտի մտցվի:

Հ.Գ. Հատուկ նրանց համար, ովքեր բախտի չար կատակի արդյունքում ծնվել են Հայաստանում ու ում տուտուզը մռմռում է, որ ամենազոր չԱսվտածների դաժան կամքով հայի «անուն» են կրում, ուզում եմ հիշեցնել, որ ՀՀ-ում սահմանադրորեն ամրագրված է ազատ տեղաշարժվելու իրավունքը, ինչպես նաև երկրից դուրս գալու ու երկիր մուտք գործելու իրավունքը: Դուրներդ չի գալիս, վազելին փորձեք կամ, ինչպես կասեր «Կարգին հաղորդման» հայտնի գաիշնիկը, բարի ճանապարհ....

[Շինարար]

Ժողովուրդ էս ինչ խառն եք Հիմա ինչին եք կողմ ինչին դեմ?

Թեմայ ա, զրուցում ենք էլի, նախարար ջան, վա՞տ էր, էս թեման բացեցի, ահագին ամփոփվեցինք, մեկ ա՝ մեր կողմ ու դեմին ոչ ոք չի նայում, ամենաշատը էս թեմայում Ռուֆուսի գրառումն եմ հավանել, որ չի հավանում ու չի նայում

[einnA]

Մի խանգարի հա, թող պահանջենք
իսկ եթե ավելի լուրջ, ennA ջան, հեռուստաեթերից պետք է հնչի մաքուր ու գրական խոսք, դա անվիճելի է, թե մենք ինչպես ենք խոսում, դա ուրիշ խնդիր է, բայց որ հեռուստահաղորդումը պետք է նորմալ լեզվով հեռարձակվի, դա, կարծում եմ, անվիճելի է։ Ու չեմ ընդունում նաև այն կարծիքները, որ անտաղանդ հայերենով են խոսում, անգրագետ և ժարգոնային, ուրեմն չպետք է կպնել ռուսերենին։ Մեկը մյուսի հետ կարծում եմ բացարձակ կապ չունեն։ Երկու տարբեր խնդիրներ են, երկուսն էլ շատ ցավոտ։ Ես դեմ չեմ որևէ ռուսական հաղորդման, թող 5-ի փոխարեն 15 ռուսական ալիք լինի, բայց հայկական հեռուստատեսությամբ, այն էլ հանրային, պետք է հայերենը հնչի։ Մի քանի օր առաջ միացրեցի Հ1-ը, Նազենին է՝ իր Երջանկության մեխանիկայով, հյուրն էլ ռուսական թատրոնի գլխ.ռեժիսորը՝ Ալեքսանդր Գրիգորյանը։ Ու զրուցում են ռուսերեն։ Նախ չեմ կարծում, որ էդ մարդը էնքան անտաղանդ է, որ էսքան տարի էս երկրում իր լեզուն չի սովորել, իսկ եթե ընդունենք նույնիսկ որ չի սովորել, ապա պետք է խոսքը թարգմանված ներկայացվի։ Գոնե պետական հեռուստաալիքի դեպքում դա պետք է պարտադիր պայման լինի։

պահանջեք պահանջեք մի քիչ էլ ձեռի հետ լիցքաթափվեք
քո բերած օրինակի համար կասեմ, որ էստեղ ավելի շատ ազգային թերարժեքության խնդիրն է: Ինչու ասենք մեր կողքին մեկը` ռուսախոս հայ, հենց սկսում է ռուսերեն խոսել, անպայման կողքինները (այդ թվում և ես) փորձում ենք նրա հետ ռուսերեն խոսել: Էլ չենք ասում, որ մենք կարող ենգ ԳՐԱԿԱՆ հայերեն խոսել, թող ինքն էլ լսի ու սովորի:
ԻՆՉՈՒ?

[Ariadna]

պահանջեք պահանջեք մի քիչ էլ ձեռի հետ լիցքաթափվեք
քո բերած օրինակի համար կասեմ, որ էստեղ ավելի շատ ազգային թերարժեքության խնդիրն է: Ինչու ասենք մեր կողքին մեկը` ռուսախոս հայ, հենց սկսում է ռուսերեն խոսել, անպայման կողքինները (այդ թվում և ես) փորձում ենք նրա հետ ռուսերեն խոսել: Էլ չենք ասում, որ մենք կարող ենգ ԳՐԱԿԱՆ հայերեն խոսել, թող ինքն էլ լսի ու սովորի:
ԻՆՉՈՒ?

Անձամբ ես չեմ փորձում, չնայած ռուսերենին տիրապետում եմ հայերենից մի քիչ վատ, բայց ամեն դեպքում շատ լավ, բայց եթե դիմացինս հայ է, գիտեմ, որ հայերեն հասկանում է, սկզբունքորեն խոսում եմ միայն հայերեն։ Ռուսերեն խոսում եմ միայն այն դեպքում, եթե գիտեմ դիմացինս հայերեն չի հասկանա։
Սակայն նույնիսկ եթե ընդունենք, որ էդպիսի բարդույթ գոյություն ունի, ապա դա չպետք է հեռուստատեսությամբ էլ արտահայտվի. եթե Նազենին փողոցում հանդիպի Ալեքսանդր Գրիգորյանին, լրիվ ազատ է, կարող է ֆրանսերենով էլ շփվել, դա ոչ մեկիս գործը չէ, բայց Հ1-ով պարտավոր են թարգմանված տարբերակը մատուցել հեռուստադիտողին։

[einnA]

Անձամբ ես չեմ փորձում, չնայած ռուսերենին տիրապետում եմ հայերենից մի քիչ վատ, բայց ամեն դեպքում շատ լավ, բայց եթե դիմացինս հայ է, գիտեմ, որ հայերեն հասկանում է, սկզբունքորեն խոսում եմ միայն հայերեն։ Ռուսերեն խոսում եմ միայն այն դեպքում, եթե գիտեմ դիմացինս հայերեն չի հասկանա։
Սակայն նույնիսկ եթե ընդունենք, որ էդպիսի բարդույթ գոյություն ունի, ապա դա չպետք է հեռուստատեսությամբ էլ արտահայտվի. եթե Նազենին փողոցում հանդիպի Ալեքսանդր Գրիգորյանին, լրիվ ազատ է, կարող է ֆրանսերենով էլ շփվել, դա ոչ մեկիս գործը չէ, բայց Հ1-ով պարտավոր են թարգմանված տարբերակը մատուցել հեռուստադիտողին։

դու մոռանում ես, որ մեր մոտ դոգմաները չեն տարածվում հատուկ տեղերում...
հենց այդ ՊԵՏՔ-ը ամենասխալն է:Էտ ամենը բնական կարող է լինել միայն այն ժամանակ, երբ գոնե մեծամասնության մոտ էտ նույն ՊԵՏՔ-ը դառնա բնական, ներսից եկող...
Օրինակ մարդ կա, որ խոսում է ԳՐԱԿԱՆ հայերենով, իսկապես հաճույք ես ստանում, որովհետև էտ մարդու ներսում է էտ, իսկ մյուսը նույն խոսքն է կիրառում, բայց լրիվ կեղծ է, չլսելու չափ ծակում է ականջդ...
հիմա ինչ? մենք պահանջում ենք, որ էտ ամենն այնքան կեղծ լինի, որ հեչ մարդ էլ չնայի?

լավ, շատ ծակ ծակ խոսացի

[Ariadna]

դու մոռանում ես, որ մեր մոտ դոգմաները չեն տարածվում հատուկ տեղերում...
հենց այդ ՊԵՏՔ-ը ամենասխալն է:Էտ ամենը բնական կարող է լինել միայն այն ժամանակ, երբ գոնե մեծամասնության մոտ էտ նույն ՊԵՏՔ-ը դառնա բնական, ներսից եկող...
Օրինակ մարդ կա, որ խոսում է ԳՐԱԿԱՆ հայերենով, իսկապես հաճույք ես ստանում, որովհետև էտ մարդու ներսում է էտ, իսկ մյուսը նույն խոսքն է կիրառում, բայց լրիվ կեղծ է, չլսելու չափ ծակում է ականջդ...
հիմա ինչ? մենք պահանջում ենք, որ էտ ամենն այնքան կեղծ լինի, որ հեչ մարդ էլ չնայի?

լավ, շատ ծակ ծակ խոսացի

Լավ ա, ինքդ էլ նկատեցիր, որ ծակ–ծակ ես խոսում Պարզապես մի անգամ էլ ավելացնեմ, որ երբ խոսքը գնում է պետության (հիմա լավ թե վատ, ամեն դեպքում գոյություն ունի ՀՀ–ն) մասին, պետական հեռուստաալիքի մասին, ապա պետք է որոշ բաներ պետք է–ներով լինեն։

[einnA]

Լավ ա, ինքդ էլ նկատեցիր, որ ծակ–ծակ ես խոսում Պարզապես մի անգամ էլ ավելացնեմ, որ երբ խոսքը գնում է պետության (հիմա լավ թե վատ, ամեն դեպքում գոյություն ունի ՀՀ–ն) մասին, պետական հեռուստաալիքի մասին, ապա պետք է որոշ բաներ պետք է–ներով լինեն։

լավ թողնում եմ, որ օրենքի սահմաններում մի քիչ էլ դուզ-դուզ խոսաք

[Արևածագ]

Պասկալևայի «Ճառագայթը» հաճույքով նայում եմ, բայց չեմ կարողանում հասկանալ, թե ինչպես կարող է մեկն իր երկրում իր լեզուն թողած ուրիշ լեզվով խոսել, առավել ևս եթերից:

Իսկ նրա ականջ սղոցող ակցե՞նտը: Ու ոչ միայն նրա: Հայերենում շեշտն ընկնում է բառավերջի ձայնավորին, իսկ ռուսերենում կայուն տեղ չունի: Մերոնք ինչքան էլ ուզեն «շողշողալ», միևնույնն է՝ շեշտը դնում են բառավերջում: Այնպես որ չկարծեք, թե մայրենին չիմացողն ռուսերենից կփայլի: Ռուսական միջավայրում ապրողի տեսակետից՝ ծիծաղելի է:

[One_Way_Ticket]

Մերոնք ինչքան էլ ուզեն «շողշողալ», միևնույնն է՝ շեշտը դնում են բառավերջում:

Համենայն դեպս իմ դեպքում նման բան չեմ նկատել։ Ռուսերեն կամ անգլերեն խոսելիս շեշտը հանգիստ դնում եմ համապատասխան տեղում (եթե, իհարկե, գիտեմ ճիշտ տեղը)։ Նման խնդիր գոյություն ունի հայերենում արտասահմանյան բառեր օգտագործելիս, որտեղ, ըստ հայոց լեզվի կանոնների, պետք է պահպանվի օրիգինալ շեշտադրությունը, սակայն մենք, միևնույնն է, խոսելիս շեշտը վերջին վանկի վրա ենք դնում։ Դա, բնականաբար, չի նշանակում, որ առանց ակցենտի ռուսերեն եմ խոսում, պարզապես շեշտադրությամբ չի պայմանավորված ակցենտը։ Իսկ այ հակառակը նկատել եմ։ Հորեղբորս ուկրաինուհի կինը, չնայած հայերեն լրիվ սովորել է և ազատ խոսում է, հաճախ շեշտը նախավերջին վանկի վրա է դնում։

Ինչու ասենք մեր կողքին մեկը` ռուսախոս հայ, հենց սկսում է ռուսերեն խոսել, անպայման կողքինները (այդ թվում և ես) փորձում ենք նրա հետ ռուսերեն խոսել:

Կոնտեքստից է կախված։ Ռուսախոս բարեկամներ ունենք, եթե ես նրանց տուն եմ գնում, հետները աշխատում եմ ռուսերեն խոսել, քանի որ ես նրանց հյուրն եմ։ Իսկ եթե փողոցում որևէ ռուսախոս (կամ առավել ևս պսեվդո-ռուսախոս, որոնց քանակը գնալով աճում է) ծանոթի եմ տեսնում, հայերեն եմ խոսում։

[Մաեստրո]

Անձամբ ես չեմ փորձում, չնայած ռուսերենին տիրապետում եմ հայերենից մի քիչ վատ, բայց ամեն դեպքում շատ լավ, բայց եթե դիմացինս հայ է, գիտեմ, որ հայերեն հասկանում է, սկզբունքորեն խոսում եմ միայն հայերեն։ Ռուսերեն խոսում եմ միայն այն դեպքում, եթե գիտեմ դիմացինս հայերեն չի հասկանա։
Սակայն նույնիսկ եթե ընդունենք, որ էդպիսի բարդույթ գոյություն ունի, ապա դա չպետք է հեռուստատեսությամբ էլ արտահայտվի. եթե Նազենին փողոցում հանդիպի Ալեքսանդր Գրիգորյանին, լրիվ ազատ է, կարող է ֆրանսերենով էլ շփվել, դա ոչ մեկիս գործը չէ, բայց Հ1-ով պարտավոր են թարգմանված տարբերակը մատուցել հեռուստադիտողին։

ներեցեք,իսկ ձեր ստորագրությունը չեիք թարգմանի հաերեն տարբերակո՞վ

[Արևածագ]

Համենայն դեպս իմ դեպքում նման բան չեմ նկատել։ Ռուսերեն կամ անգլերեն խոսելիս շեշտը հանգիստ դնում եմ համապատասխան տեղում (եթե, իհարկե, գիտեմ ճիշտ տեղը)։

Իսկ եթե ճիշտ տեղը չգիտե՞ս... Այդ դեպքում համարիր, որ քո խոսքում էլ անպայման ակցենտը կա:

[Rhayader]

Համենայն դեպս իմ դեպքում նման բան չեմ նկատել։ Ռուսերեն կամ անգլերեն խոսելիս շեշտը հանգիստ դնում եմ համապատասխան տեղում (եթե, իհարկե, գիտեմ ճիշտ տեղը)։ Նման խնդիր գոյություն ունի հայերենում արտասահմանյան բառեր օգտագործելիս, որտեղ, ըստ հայոց լեզվի կանոնների, պետք է պահպանվի օրիգինալ շեշտադրությունը, սակայն մենք, միևնույնն է, խոսելիս շեշտը վերջին վանկի վրա ենք դնում։ Դա, բնականաբար, չի նշանակում, որ առանց ակցենտի ռուսերեն եմ խոսում, պարզապես շեշտադրությամբ չի պայմանավորված ակցենտը։ Իսկ այ հակառակը նկատել եմ։ Հորեղբորս ուկրաինուհի կինը, չնայած հայերեն լրիվ սովորել է և ազատ խոսում է, հաճախ շեշտը նախավերջին վանկի վրա է դնում։


Կոնտեքստից է կախված։ Ռուսախոս բարեկամներ ունենք, եթե ես նրանց տուն եմ գնում, հետները աշխատում եմ ռուսերեն խոսել, քանի որ ես նրանց հյուրն եմ։ Իսկ եթե փողոցում որևէ ռուսախոս (կամ առավել ևս պսեվդո-ռուսախոս, որոնց քանակը գնալով աճում է) ծանոթի եմ տեսնում, հայերեն եմ խոսում։

Ես ինքս ռուսախոս եմ: Ու դա իմ համար բնավ կարիք չի ստեղծում այստեղ-այնտեղ ռուսախոս լինելս ի ցույց դնել: Ռուսերեն ես խոսում եմ այլ ռուսախոսների հետ ու մեկ էլ այնպիսի մարդկանց շրջապատում, ովքեր ֆանատիկ հայախոս են ու բարկանում են, երբ իրենց մոտ ռուսերեն են խոսում: Բայց, ասենք, անգլախոսների հետ էլ անգլերեն եմ խոսում: Գերմանախոսների հետ՝ գերմաներեն: Ֆրանսերենն ու իսպաներենը նախընտրում եմ լսել, խոսակցականս բանի պետք չի:

[One_Way_Ticket]

Իսկ եթե ճիշտ տեղը չգիտե՞ս... Այդ դեպքում համարիր, որ քո խոսքում էլ անպայման ակցենտը կա:

Բայց մի՞թե ես ասացի, թե առանց ակցենտի եմ ռուսերեն խոսում։
Իմ ասածն այն էր, որ պատճառը շեշտի՝ վերջին վանկի վրա դնելը չէ։ Ասեմ ավելին։ Ռուսաստան վերջին այցելությանս ընթացքում ես սովորեցի, որ аэропорт բառի սեռական հոլովում (от аэропорта) և тайга բառում շեշտը "հայավարիորեն" վերջին վանկի վրա է ընկնում, մինչդեռ իմ կարծիքով նախավերջինի վրա պիտի ընկներ

[Ուլուանա]

Բայց մի՞թե ես ասացի, թե առանց ակցենտի եմ ռուսերեն խոսում։
Իմ ասածն այն էր, որ պատճառը շեշտի՝ վերջին վանկի վրա դնելը չէ։ Ասեմ ավելին։ Ռուսաստան վերջին այցելությանս ընթացքում ես սովորեցի, որ аэропорт բառի սեռական հոլովում (от аэропорта) և тайга բառում շեշտը "հայավարիորեն" վերջին վանկի վրա է ընկնում, մինչդեռ իմ կարծիքով նախավերջինի վրա պիտի ընկներ

Aэропорт բառի դեպքում չգիտեմ՝ ինչու է էդպես, բայց тайга բառի ուղղական հոլովում էլ է շեշտը վերջին վանկի վրա ընկնում՝ тайга՛: Ի դեպ, ես էլ մի քանի տարի առաջ եմ հայտնաբերել ու զարմացել:

Ժողովուրդ, բայց թեմայից արդեն ահագին շեղվել ենք: Եկեք չմոռանանք, որ թեման «Հեռուստատեսություն» բաժնում է, ու լեզվական վերլուծությունների չվերածենք: