Օտարալեզու դպրոցներ Հայաստանում

[Ariadna]

Իրականում սա ծայրահեղացում չէ: Հայտնի է, որ երեխայի ձեւավորման հիմնավոր փուլը մինչեւ 5-6 տարեկանն է, շատ երեխաներ սկսում են ուշ խոսել միայն այն պատճառով, որ տանը երկու լեզու է օգտագործվում, նրանք պարզապես չեն կողմնորոշվում, թե որ լեզվով սկսեն խոսել: Հայ րեխային օտարալեզու նախակրթական հաստատություն ուղարկելը, իրականում, հնարավոր է որ լուրջ սթրես հանդիսանա նյարդային համակարգի նորմալ ձեւավորման համար, այստեղ պետք են լուրջ հոգեբանական հետազոտություններ, պարզելու համար թե երկլեզու միջավայրը ինչ ազդեցություն է գործում երեխաների ձեւավորման վրա, եւ ի՞նչ տարբերություն կա միալեզու եւ երկլեզու միջավայյրում մեծացած երեխաների միջեւ: Փաստը մնում է փաստ, որ երկլեզու միջավայրում մեծացած երեխաները կարող են միչեւ 3 տարեկանը չխոսել:

Չամիչ ջան, իրականում քեզ հետ համաձայն եմ, զուտ մեկ պատճառով. մեզ մոտ էն ընտանիքները, որտեղ երկու լեզվով են խոսում, 99% ռուսոֆիլ են, էդպիսի մարդ ամեն դեպքում չեմ ճանաչում, որ ունենա ռուսական կրթություն, խոսի ռուսերեն, բայց ասի երեխաս պետք է խոսի հայերեն ու գնա հայկական դպրոց (պապաս ա իմ ճանաչած էդ բացառություններից մեկը, հա, մեկ էլ հարսիս պապան, ինքն էլ հայերեն մինչև հիմա հազիվ է խոսում, մզմզալով, բայց երեխեքին հայկական դպրոց է տարել)։ Դրա համար էլ իրենց երեխաները հոգեխանգարվում են։ Իսկ, կարծում եմ, եթե երեխան նորմալ ընտանիքում մեծանա, ու հետն էլ, ասենք մանկապարտեզում, ուրիշ լեզու էլ լսի ու սովորի, ոչ մի վատ բան չի պատահի իր հետ, հա, թող մի յոթ ամիս էլ ուշ խոսի, աշխարհը փուլ չի գա։ Համ էլ մանկապարտեզական կրթություն ասելով ի նկատի ունեմ 3տարեկանից հետոն, էդ տարիքում արդեն երեխաները խոսում են, հիմնականում, ուշ խոսելու պրոբլեմն էլ էլ չկա։ Նույն տարբերակով, հարսս թույլ չտվեց, որ եղբայրս երեխայի հետ հայերեն խոսի, իբր երեխան ուշ կխոսի։ Հարսս լեհ է, երեխան էլ բնականաբար ինչ գիտեր 1.5 - 2.5 տարեկանում, մոռացավ։ Հիմա երբ հայ տատիկ պապիկը էնտեղ են, փոքր աղջիկը, որ 3 տարեկան է, հայերեն է սովորում, տատիկին ստիպում է, որ հայերեն բառեր սովորեցնի իրեն, հիմա ի՞նչ, էլի ասենք չէ, մի խոսի, երեխան կհոգեխանգարվի՞։ Կարծում եմ դրանից երեխային միայն օգուտ է, ինչքան փոքր հասակից լեզու սովորի, այնքան ավելի հեշտ հետագայում նոր լեզուներ կսովորի։ Բայց դա ոչ մի կապ չունի կրթության լեզվի հետ, որ պետք է լինի մայրենիով միայն։

[Katka]

Օրենքը չգիտեմ, բայց փաստը մնում է փաստ, որ իմ ծանոթներից մի քանիսը գնացել են դպրոց Ռուսաստանում, իսկ վերադառնալուց հետո ընտրություն են ունեցել, այսինքն, նրանց էլ է թույլատրվել ռուսական դասարան հաճախել։

Ես ինքս հաճախել եմ 3 տարի ռուսական:

[Chuk]

Օրենքը չգիտեմ, բայց փաստը մնում է փաստ, որ իմ ծանոթներից մի քանիսը գնացել են դպրոց Ռուսաստանում, իսկ վերադառնալուց հետո ընտրություն են ունեցել, այսինքն, նրանց էլ է թույլատրվել ռուսական դասարան հաճախել։

Չգիտեմ թե փաստն ինչքանով է իրավաչափ:
Էս հարցի առումով փորձեմ մի քանի կետ առանձնացնել.

1. Ես ճի՞շտ եմ համարում, որ այլ երկրում այլ լեզվով դպրոց գնացածը հնարավորություն ունենա այստեղ այդ նույն լեզվով կրթություն ստանալու
Հա, ճիշտ եմ համարում: Ինքս կձգտեի ստեղծել միջանկյալ օղակ, որն ասենք մի տարվա ընթացքում տվյալ աշակերտին կպատրաստեր հայկական դպրոց գնալուն:

2. Մեր օրենքը նման բան թույլատրու՞մ է, թե՞ ոչ
Կարծես թե ոչ, ես նման օրենք չեմ տեսել

3. Կան արդյոք նման դեպքեր
Կան, ենթադրում եմ, որ դրանք օրենքի խախտում են

[Չամիչ]

Դե Չամիչ ջան, երկու ընտրություն կա այս հարցը լուծելու համար։
1. Կազմակերպում են "Բարդուղիմեոսյան" գիեշեր, բոլոր կիսատ–պռատ հայերին, քո ասած, հավաքում ենք, տանում լցնում ենք գազի կամեռաները, խեղդամահ ենք անում, վերջում էլ վառում ենք, որ մեր սւորբ ազգը չպղծեն։
2. Բոլոր խառնածինների համար արտադրում ենք շղթա ու ձեռնաշղթա, մի հատ մեծ պադվալ ենք սարքում լեզվի տեսչության շենքի նկուղում ու բոլորին տանում ենք էդտեղ պատերից կապում ենք շղթաներով, որ մեր սուրբ երկրից չգնան։
Դե կամ էլ՝ մի գիշերում սաղին հավաքում, լցնում ենք ինքնաթիռ ուղարկում ենք իրանց երկրորդ հայրենիքները, որ հանկարծ չդառնան "շուռ–տված"

Մեկ էլ՝ եկեք քաղաքաղիական պատերազմ սկսենք ու "մաքրենք" մեր արյունը։

Էլի սկսեցիր ծայրահեղացնե՞լ:
Ծայրահեղացրիր դե բեր ես էլ ծայրահեղացնեմ:
Չի բացառվում, որ հայերի 80 տոկոսը ցանկություն հայտնի սովորել օտարալեզու դպրոցներում, չէ՞, որ պետք է պաշտպանել մարդու իրավունքները, եկեք դպրոցների 20 տոկոսը թողնենք հայկական, մնացածը թող լինեն օտարալեզու:
Ռուս աղջիկների հանդեպ հայ տղաների թուլության մասին կարծում եմ, բոլորս էլ տեղյակ ենք, թող բոլոր հայ տղամարդիկ ռուսներին կնության առնեն, դե հայ աղջիկներն էլ օրինակ կարող են չինացիների կին դառնալ:

Ֆրեյա ջան, ծայրահեղացման լեզվով խոսելը դիմացնին ստիպում է նույն կերպ պատասխանել:

Ես խոսում եմ փաստերով, իսկ դու ընկնում ես ծայրահեղությունների գիրկը:
Նշացի, որ Հայաստանի ներսում դեմ չեմ խառը ամուսնություններին, բայց, խառը ամուսնությունից ծնված երեխան ունի երկու ազգություն եւ իրավունք ունի ազգային պատկանելության հարցում կողմնորոշվել իրեն հարմար տարբերակի օգտին: Խառը ամուսնությունից ծված երեխան ունի երկու հայրենիք, բնական է, որ ընտրության դեպքում, ընտրությունը պետք է կանգ առնի ավելի բարեկեցիկ հայրենիքի օգտին:

Դրա համար էլ, բազմաթիվ հայ պահպանողական ընտանիքները, ինքնապաշտպանության բնազդից ելնելով, խիստ դեմ են, որ իրենց երեխաները կնության առնեն օտարին, կամ հարս գնան օտարին:

Իդեպ, շատ հայասերներ անընդհատ բողոքում են, որ հայերը "օտարամոլ" են դառել, միաժամանակ օգտագործելով արտահայտություններ. "Անգլերենը շան լեզու ա, ռուս ա, բայց լավ մարդ ա, չինացիք շուն են, նեգռները– կապիկ են, հայերն էլ աշխարհի ամենամաքուր ազգն են"։
Նման դեպքերում, մտածում ես, որ եթե մարդը իր լեզվի ու ծագման բարձրությունը ցույց տալու համար ուրիշինն ա իջեցնում, կամ էլ ուրիշին ա պիտակավորում, դա մենակ ցույց ա տալիս իրա թուլության ու թերարժեքության բարդույթի մասին։
Ինչի պետք ա խելքը գլխին մարդը ասի հայերենը անգլերենից լավն ա, անգլերե որ խոսում են, ոնց որ շու հաչա։

Իսկ ինչու ես հղում կատարում ինչ որ անհասկանալի մարդկանց խոսքերին: Խելոք մարդկանց խոսքերին հղում կատարի: Կամ էլ Հայաստանում օտար լեզուների իրավունքների պաշտպանության խնդրով ինչու՞ ես այդքան տարված: Հավատա, ոչ անգլերենը, ոչ էլ ռուսերենը քո պաշտպանության կարիքը չեն զգում, երկուսն էլ միջազգային լեզուներ են եւ սնկի պես տարածվում են:
Լեզուները չի կարելի մեկը մյուսի հետ համեմատել, գույները չի կարելի մեկը մյուսի հետ համեմատել, մարդկանց չի կարելի իրեր հետ համեմատել: Ներկապնակի վրայից անգամ մեկ գույնի բացակայությունը նկարչի համար արդեն մեծ կորուստ է:
Մենք մեր լեզուն սիրում են, ոչ թե որովհետեւ այն ֆլանի կամ ֆստանի լեզվից ավելի լավն է, այլ որովհետեւ մենք հայ ենք, դա բնական է, որ մենք պետք է սիրենք մեր լեզուն:

[Katka]

Մի կաթիլ մեղրի պատմությունը նենց եմ սիրում:

[Հայաստան-Վրաստան]

Սկսնակ ջան, արի մի բան ճշտենք օտարալեզուն միայն ռուսաֆիկացումը չի: Ռուսաֆիկացիան արդեն արված է:

Օտարալեզու դպրոցի պատրվակով հենց ռուսիֆիկացնելու գործն են առաջ տանում, դրա համար էլ առաջինը հայտարարում են, որ Պուշկինի անվան դպրոցը կբացվի որպես ռուսական:
Իմ կարծիքով այլ օտարալեզու դպրոցն էլ հարկավոր չի, օտար լեզու սովորել ուզեցողը կարող է սովորել նաև հայկական դպրոցում ու ԲՈՒՀ-ում

[Katka]

Օտարալեզու դպրոցի պատրվակով հենց ռուսիֆիկացնելու գործն են առաջ տանում, դրա համար էլ առաջինը հայտարարում են, որ Պուշկինի անվան դպրոցը կբացվի որպես ռուսական:
Իմ կարծիքով այլ օտարալեզու դպրոցն էլ հարկավոր չի, օտար լեզու սովորել ուզեցողը կարող է սովորել նաև հայկական դպրոցում ու ԲՈՒՀ-ում

Դե, գիտես ոնց, եթե էսօր Վրաստանի պես ԱՄՆ-ին ենթարկվեիր, քո նախագահն էլ անգլերենը առաջ կմղեր, բայց խոսքը ռուսաֆիկացիայի մասին չի:

[Ariadna]

Դե, գիտես ոնց, եթե էսօր Վրաստանի պես ԱՄՆ-ին ենթարկվեիր, քո նախագահն էլ անգլերենը առաջ կմղեր, բայց խոսքը ռուսաֆիկացիայի մասին չի:

Կատ ջան, էդքան վստահ մի պնդիր, էս ամբողջ պատմությունը հենց դրա համար են սկսել, որովհետև ռուսաստանի փոխարտգործնախարարը ասել է, որ ԱՊՀ–ում պետք է վերաբացվեն ռուսական դպրոցները, որի հաջորդ քայլը պետք է լինի ստիպել՝ ռուսերենը որպես երկրորդ օտար լեզու ընդունելը։ Դրա համար հեռվից են սկսում, իբր օտարալեզու դպրոցներ, այդ թվում ռուսալեզու, որպեսզի օրենքը փոխեն ու հետո արդեն հանգիստ իրար հետևից բացեն ռուսական դպրոցները։

[Հայաստան-Վրաստան]

Դե, գիտես ոնց, եթե էսօր Վրաստանի պես ԱՄՆ-ին ենթարկվեիր, քո նախագահն էլ անգլերենը առաջ կմղեր, բայց խոսքը ռուսաֆիկացիայի մասին չի:

Վրաստանը առաջին հերթին պետական լեզուն է զարգացնում, իսկ դու համոզված ես, որ ռուսիֆիկացմանը չի ուղղված?

[Katka]

Կատ ջան, էդքան վստահ մի պնդիր, էս ամբողջ պատմությունը հենց դրա համար են սկսել, որովհետև ռուսաստանի փոխարտգործնախարարը ասել է, որ ԱՊՀ–ում պետք է վերաբացվեն ռուսական դպրոցները, որի հաջորդ քայլը պետք է լինի ստիպել՝ ռուսերենը որպես երկրորդ օտար լեզու ընդունելը։ Դրա համար հեռվից են սկսում, իբր օտարալեզու դպրոցներ, այդ թվում ռուսալեզու, որպեսզի օրենքը փոխեն ու հետո արդեն հանգիստ իրար հետևից բացեն ռուսական դպրոցները։

Ես վստահ չեմ պնդել:

[Katka]

Վրաստանը առաջին հերթին պետական լեզուն է զարգացնում, իսկ դու համոզված ես, որ ռուսիֆիկացմանը չի ուղղված?

Չէ, համոզված չեմ:

[Ֆրեյա]

Ռուս աղջիկների հանդեպ հայ տղաների թուլության մասին կարծում եմ, բոլորս էլ տեղյակ ենք, թող բոլոր հայ տղամարդիկ ռուսներին կնության առնեն, դե հայ աղջիկներն էլ օրինակ կարող են չինացիների կին դառնալ:

չէ, եկեք արգելենք հայ տղաներին ամուսնանալ օտարազգի աղջիկների հետ... Գիտեք, որ միջազգային ամուսնությունները նպաստում են գեների թարմացմանը ու ավելի կենսունակ են դարձնում ազգին, քանի որ ավելի ուժեղ ու առողջ սերունդ է ծնվում՞ Ամեն ինչ երկու կողմ ունի ախր...
Իդեպ, հայ աղջիկներն էլ պակաս սխրագործությունների տեր չեն։ Ամուսնությունների աշխարհագրությունը ընգրկում է ամբողջ աշխարհը՝ ջհանդամի գյոռն էլ հետը։

Իսկ որ ասում էի ուրիշ ազգերի ու լեզուների մասին անվայելուչ կերպով են արտահայտվում, պատկերացրա, որ լավ էլ խելացի ու թվում է թե կիրթ մարդիկ են, ուղղակի... էդ մարդկանց մոտ ֆանատիկ դրսևորումներ են.. ինչ ասեմ... Նույնքան ծիծաղելի ա, որքան օտարամոլությունը։

[dvgray]

Չգիտեմ թե փաստն ինչքանով է իրավաչափ:
Էս հարցի առումով փորձեմ մի քանի կետ առանձնացնել.

1. Ես ճի՞շտ եմ համարում, որ այլ երկրում այլ լեզվով դպրոց գնացածը հնարավորություն ունենա այստեղ այդ նույն լեզվով կրթություն ստանալու
Հա, ճիշտ եմ համարում: Ինքս կձգտեի ստեղծել միջանկյալ օղակ, որն ասենք մի տարվա ընթացքում տվյալ աշակերտին կպատրաստեր հայկական դպրոց գնալուն:

կներես, Չուկ ջան: Ամբողջ հարգանքովղ անգամ դեպի քեզ, ստիպված եմ ասել, որ թե Ճիշտ չեմ համարում , ու ասեմ ինչու:
Աշխարհում կան խնդիրներ, հարցեր, որոնք ինչքան էլ ցավալի լինի, սակայն պետք է հաշտվենք այն փաստի հետ, որ լուծում չունեն: մեկն էլ քո բերած դեպքն է:
Այս խնդիրը ունի միայն կոմպլեքսի կեզծ անդամով լուծում:
այնպես որ, այդ դեպքը պետք չէ դիտարկել լայն, հասարակական միջավայրում, այլ պեքտք է դիտարկել միմիայն ծնողական, ընտանեական ու մաքսիմում ազգ ու տակի միջավայրում: եթե իրանք որոշում են տեղափոխվել, ապա իրանք էլ պետք է նախօրորք մտածեն, թե ոնց են պատրաստում երեխային /միգուցե տարիներ առաջ/ այդ պրոցեսին:

[Tig]

Ժող օֆթոփում եմ բայց դե...

Շուտվանից ռուսերեն չէի խոսացել: Ինձ թվում էր թե կդժվարանամ միանգամից խոսամ: Բայց դե հենց նոր ռուսաստանից զանգեցին… ու ոչինչ լավ էլ սկսեցի բլբլացնել… մի քանի վայրկյան խառնվեցի իրար… հետո փոխանցման տուփիս բռնակը գտա, քցեցի ռուսերենի վրա ու…

Սենց մի բան եմ նկատել մոտս, եթե գիտեմ որ դիմացինս հայերեն հասկանումա անկախ նրանից, թե ինքը ինչ լեզվովա խոսում, ես չեմ կարում կետնրոնանամ էդ լեզվի վրա ու անկախ ինձնից հայերեն եմ պատասխանում, իսկ եթե գիտեմ, որ դիմացինս հայերեն չի հասկանում՝ անկախ ինձնից «փոխանցման տուփս» միանումա…

[Chuk]

կներես, Չուկ ջան: Ամբողջ հարգանքովղ անգամ դեպի քեզ, ստիպված եմ ասել, որ թե Ճիշտ չեմ համարում , ու ասեմ ինչու:
Աշխարհում կան խնդիրներ, հարցեր, որոնք ինչքան էլ ցավալի լինի, սակայն պետք է հաշտվենք այն փաստի հետ, որ լուծում չունեն: մեկն էլ քո բերած դեպքն է:
Այս խնդիրը ունի միայն կոմպլեքսի կեզծ անդամով լուծում:
այնպես որ, այդ դեպքը պետք չէ դիտարկել լայն, հասարակական միջավայրում, այլ պեքտք է դիտարկել միմիայն ծնողական, ընտանեական ու մաքսիմում ազգ ու տակի միջավայրում: եթե իրանք որոշում են տեղափոխվել, ապա իրանք էլ պետք է նախօրորք մտածեն, թե ոնց են պատրաստում երեխային /միգուցե տարիներ առաջ/ այդ պրոցեսին:

Մի կողմից համաձայն եմ, մյուս կողմից կարծում եմ, որ ինչ-որ միջին օղակ ստեղծելը լավ քայլ կլինի: Երբ լինում է ինչ-որ ուսումնական հաստատություն, որտեղ 0.5-1 տարվա ընթացքում փորձում են երեխային բերել այն վիճակին, որ նա արդեն կարող է էստեղի դպրոցում շարունակել ուսումը: Խոսքը և լեզվի մասին է, և անցած առարկաների ու դրանց խորացման աստիճանի բարդությունների: Բայց համաձայն եմ նաև, որ այդ խնդիրը առաջին հերթին ընտանիքը պետք է լուծի: