Օտարալեզու դպրոցներ Հայաստանում

[Tig]

http://tert.am/am/news/2010/05/13/language/

[dvgray]

Եվս մի «Չուկոտկայի շաման»՝ ճապոնացի գիտնական

Հատուկ՝ կրթության եւ գիտության նախարար Արմեն Աշոտյանի համար

«Կենտրոն» հեռուստաընկերության «Ուրվագիծ» հաղորդաշարի ընթացքում իմ հիշատակումը, թե մայրենի լեզվի եւ մտածողության կապը հաստատված է նաեւ ճապոնացի գիտնականների կողմից, արժանացավ հաղորդման հյուրի՝ կրթության եւ գիտության նախարար Արմեն Աշոտյանի հետեւյալ արձագանքին. «Հղումներ անել անհայտ գիտնականների կամ անգամ հայտնի գիտնականների ինչ-որ հետազոտությունների վրա... գիտեք, կարելի է հասնել Չուկոտկայի շամաններին ու ասել, որ իրենք նույնպես կանխատեսում են, որ այս նորամուծությունը կքանդի մեր ազգային մտածելակերպը»:
Ցանկանում եմ մանրամասնել արված հղումը՝ որպես օրինակ մեջբերելով ճապոնացի պրոֆեսոր Թադանոբու Ցունոդայի հետազոտական աշխատանքը ուղեղ-մայրենի լեզու հարցի շուրջ: Ցունոդան համաշխարհային հեղինակություն է բնախոսական (ֆիզիոլոգիական) հոգեբանության ասպարեզում, եւ նրա ուսումնասիրությունների արդյունքներն արժանի են վստահության:
Ցունոդան հետազոտել էր մարդու ուղեղի խոսքային գրգռունակության կամ ընկալունակության բնախոսական առանձնահատկությունները, որքանով որ դրանք առնչվում են տվյալ անձի մայրենի լեզվի հետ: Այսինքն՝ թե տվյալ անձի մայրենի լեզուն բնախոսական ինչ կնիք է դնում նրա ուղեղի վրա կամ ինչ հատկություններ է ձեռք բերում ուղեղը՝ պայմանավորված տվյալ մարդու մայրենի լեզվով: Գիտնականը փորձերի է ենթարկել իսպանախոս, պորտուգալախոս, անգլիախոս ճապոնացիների, ինչպես եւ ճապոնախոս ամերիկացիների ու կորեացիների: Բոլոր փորձերը ցույց են տվել, որ մարդու ուղեղի խոսքաձայնային գրգռունակությունների բնախոսական առանձնահատկությունները կապված չեն մարդու ծագման, նրա մարդաբանական-ցեղային առանձնահատկությունների հետ, այլ պայմանավորված են բացառապե՛ս մայրենի լեզվով:
Այս ուսումնասիրությունների արդյունքները Հայաստանում հայտնի դարձան դեռ 1980-ականների վերջին՝ շնորհիվ Ռաֆայել Իշխանյանի, որն իր «Մայրենին» գրքույկում մասնավորապես նշում է. «Երբեմն հաջողվում է գրեթե անսխալ որոշել, թե, ասենք, 10 կամ 15 հայազգի ծնված աղջիկների մեջ ո՞ւմ մայրենի լեզուն է հայերենը, ումը՝ ոչ: Այժմ ահա Ցունոդայի փորձերով պարզվում է, որ դա իր բնախոսական հիմքն ունի. եթե մայրենի լեզուն պայմանավորում է կենտրոնական նյարդային համակարգի՝ ուղեղի աշխատանքի ինչ-որ հատվածների յուրահատկությունները, ապա, բնականաբար, դա իր արտահայտությունն է ունենում մարդու ազգային կերտվածքի վրա: Ամեն մի ժողովուրդ բաղկացած է անհատներից, եւ այն հանգամանքը, թե այդ անհատների որ մասի մայրենի լեզուն է տվյալ ժողովրդի ազգային լեզուն, որ մասինը՝ ոչ, հատուկ գիտական հարց է դառնում»:
Ի դեպ, Ցունոդայի փորձերը ցույց են տվել, որ մարդու մայրենի լեզուն ձեւավորվում է մանկությունից: Ո՞րն է տվյալ երեխայի ընտանեկան, դպրոցական, նաեւ մանկապարտեզային լեզուն՝ դա էլ դառնում է նրա մայրենին: Իսկ այն վիճակը, երբ մի անհատի մայրենի լեզուն նրա ազգային լեզուն չէ, ինչպես տեսանք, իր կնիքն է դնում այդ անհատի կենտրոնական նյարդային համակարգի՝ ուղեղի, ուստի՝ մտածողության ու հոգեկան աշխարհի վրա: Այստեղից էլ բխում են այլ եզրակացություններ, թե օտար լեզվի ուսուցումն արդյունավետ է միայն մայրենիի հենքի վրա, այլապես լեզվամտածողությունը խեղվում է:
Նշենք նաեւ, որ համացանցում «Tsunoda Tadanobu» անվան ցանկացած որոնման արդյունքները լինում են այնպիսին, ինչպիսին, ասենք, «The Japan Times»-ում 2005-ի ապրիլին հրապարակված այս հոդվածի վերնագիրն է. «The Japanese are Japanese because they speak Japanese», այսինքն՝ «Ճապոնացիները ճապոնացիներ են, քանի որ նրանք խոսում են ճապոներեն»: Խիստ ակնհայտ է, ինչպես Հայաստանում վերստին օտարալեզու կրթական դպրոցներ բացելու կողմնակիցները սա կանվանեին՝ «Մենք ենք, մեր սարերը» գավառամիտ մտածողության դրսեւորումը, այս անգամ՝ Ճապոնիայում:


ԱՆՆԱ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆԻ

http://www.aravot.am/am/articles/politics/0/view/all

[Հայարիացի]

Հայ ազգայնականները խստորեն զգուշացնում են

12-05-2010


ՀՀ կրթության եւ գիտության ներկայիս նախարարը` քաղաքական «շուկայի» արդյունքում այդ պաշտոնում հայտնված Արմեն Աշոտյանը փորձ է անում ՀՀ-ում վերացնելու հայալեզու կրթությունը: Երեւի նա մոռացել է, որ անկախացած ՀՀ-ում նման երեք փորձ եղել է, որոնք ավարտվել են նախաձեռնողների ու նրանց օտար հովանավորների խայտառակ պարտությամբ: Հիշեցնենք` այդ փորձերից մեկի համահեղինակն էր Աշոտյանի նախորդներից եւ ներկայի ստորադաս պաշտոնյաներից, օպտիմալացման տխրահռչակ «հերոս», Լեզվի պետական տեսչության պետի ժամանակավոր պաշտոնակատար, իր քաղաքական պատեհապաշտությաբ հանրածանոթ Սերգեյ Երիցյանը:

Հայ ազգայնականների համախմբումը համոզված է, որ ՀՀ հանրակրթության համակարգը պարզապես պարտավոր է ՀՀ-ում բնակվող հայ նոր սերնդին տալու բացառապես հայեցի կրթություն, որն անհնար է առանց հայերենի: Հայոց լեզվի հայրենիքի` հայկական գերիշխանության տակ գտնվող եւ ՀՀ կոչվող այս տարածքում հայ երեխաներին օտարալեզու կրթություն տալու մասին մտածելն անգամ ազգային դավաճանություն է: Իսկ դավաճանների վերջը բոլորիս է հայտնի:

Հայոց հայրենիքը, հայ ազգն ու հայկական մշակույթը եռամիասնություն են, մեկնումեկը չի կարող գոյություն ունենալ առանց մյուս երկուսի, իսկ հայ մշակույթի հիմքերի հիմքը հայոց լեզուն է: Որեւէ ոտնձգություն նշված սրբությունների նկատմամբ արժանացել է, արժանանում է ու պիտի արժանանա մեր` ազգայնականներիս վճռական հակահարվածին:

Պարզից էլ պարզ է, որ Աշոտյանի այս նախաձեռնությունը դրսից թելադրված հակազգային հերթական ծրագրի իրականացման փորձ է: Դա կլինի ռուսական, ամերիկյան, ֆրանսիական, թուրքական, թե…

ՀՀ-ում հանրակրթությունը եղել է ու պիտի լինի միայն հայերեն եւ` վերջ: Այս տարրական ճշմարտություն-պահանջը չհասկացող եւ դա չապահովող հայազգի արարածները, լինեն նախարար, թե ավելի վերադաս կամ ստորադաս պաշտոնյա, ունեն մեկ ընտրանք` հրաժարվել իրենց պաշտոններից, այլապես` մենք հենված մեր ազգի առողջ տարրերի ու հավերժական ոգու վրա, պատմության աղբանոցը կուղարկենք նրանց էլ, նրանց առաջ քաշած դավադրական ծրագրերն էլ:

Ձեռքներդ հեռու’ ՀՀ-ում հայկական դպրոցի ու հայերենի բացաձակ գործառնության նկատմամբ ամեն նկրտումներից: Հայոց լեզուն եւ հայկական կրթությունը ՀՀ-ում դեր ունեն` հայ ազգը: Մի’ թողեք հորդի մեր համբերության բաժակը, որն առանց այն էլ վաղուց լցվել է իշխանության առաջին ջութակ կեղծ ազգայնական-«նժդեհականների» իրարահաջորդ զազիր արարքներից:

Աշոտյանին ու նրա նման մոլորված կամ գիտակցաբար գործող դավադիրներին զգուշացնում ենք եւ կոչում զգաստության… քանի դեռ ուշ չէ:

Հայ Ազգայնականների Համախմբման Խորհուրդ
12.05.2010թ.

http://www.hayary.org/index.php?opti...1496&Itemid=56

[herastan]

Պետք է տարբերակել՝ ռուսաֆիկացումը և ռուսերենի իմացությունից։
Վերականգնելով ռուսական դպրոցները իրենց նախկին դերով հայերս նորից բռնում ենք ռուսաֆիկացման ուղին, վորից թվում է ազատվել եինք։
Այլ բան է մեկ–երկու ռուսական մասնագիտացմամբ դպրոց ունենալը, ինչպես–որ՝ անգլիական, ֆրանսիական կամ իսպանական։
կրտրականապես պետք է մերժել Ռուսական դպրոց հասկացողությունը սօվտական իսկ այսոր Մեդվեդեվի ու Պուտինի թելադրմամբ և մեր կամակարարների քարոզով։
Որքան իրավացի են վրացիք երբ մեզ անվանում են ռուսական պնակալեզներ։
Բայց դա մնք չենք այլ մեր ռուսական արմատական նախկինում ավարտած մանկուրդները, որ ժամանակ առ ժամանակ , հենց շանս են ունենում փորձում են առաջ տանել իրենց դիվային ծրագիրը։

[keyboard]

Բայց լավն ենք էլի, էդ որ Եվրոպան ու Եվրախորհուրդը Հայաստանը ոնց ուզւոմ տենց ֆռցնում են, էդ կարելիա, բայց ռուսական դպրոցների պահպանումը կամ վերականգնումը կամ ավելացումը համարում ենք ռուսաֆիկացում, հենց նշված Վրաստանում, երիտասարդության 99%-ռուսերեն գիտի այնքան, որքան երեք տարեկան երեխան` պոռտուգալերեն:
Ու սա համարվում է նոռմալ ու պայքայ ռուսաֆիկացման դեմ:
Ես մի բան գիտեմ, ռուսաստանի դեմ ատելություն սերմանելով կործանման ենք գնալու, ռուսաստանի պես սրիկա ու մզո պետություն չկա աշխարհում, դա անժխտելի է, բայց ես մի բան հաստատ գիտեմ, որ աշխարհն էլ մեզնից երես թեքի, մեր միակ փրկիչը ռուսաստաննա լինելու, ինչքան էլ, որ ցավալի է դա, բայց ակնհայտ է:
Քարկոծողներ խնդրեմ, ասեք, որ ես սխալվում եմ ու տա Աստված, որ տենց լինի, բայց ախր չի լինի...

[Tig]

Բայց լավն ենք էլի, էդ որ Եվրոպան ու Եվրախորհուրդը Հայաստանը ոնց ուզւոմ տենց ֆռցնում են, էդ կարելիա, բայց ռուսական դպրոցների պահպանումը կամ վերականգնումը կամ ավելացումը համարում ենք ռուսաֆիկացում, հենց նշված Վրաստանում, երիտասարդության 99%-ռուսերեն գիտի այնքան, որքան երեք տարեկան երեխան` պոռտուգալերեն:
Ու սա համարվում է նոռմալ ու պայքայ ռուսաֆիկացման դեմ:
Ես մի բան գիտեմ, ռուսաստանի դեմ ատելություն սերմանելով կործանման ենք գնալու, ռուսաստանի պես սրիկա ու մզո պետություն չկա աշխարհում, դա անժխտելի է, բայց ես մի բան հաստատ գիտեմ, որ աշխարհն էլ մեզնից երես թեքի, մեր միակ փրկիչը ռուսաստաննա լինելու, ինչքան էլ, որ ցավալի է դա, բայց ակնհայտ է:
Քարկոծողներ խնդրեմ, ասեք, որ ես սխալվում եմ ու տա Աստված, որ տենց լինի, բայց ախր չի լինի...

Հովո ջան, ճիշտ ես, ռուսաստանի դեմ ատելություն սերմանել պետք չի, բայց դե վրացիքի ասած՝ պնակալեզությամբ էլ զբաղվել պետք չի… Հիմա ի՞նչ, ատելություն չսերմանելու համար ռուսական դպրոցներ բացե՞նք…

[Chuk]

Keyboard, խնդիրը միայն ռուսականը չի, այլ այլալեզուն:

[Tig]

http://tert.am/am/news/2010/05/13/zharangutyun/

հ.գ. Ցանկացած օտար լեզվի մասնագետի հարցրեք, թե ո՞ր երեխաներն են ավելի շուտ սովորում օտար լեզուները: Միանշանակ կլսեք, որ այն երեխաները, ովքեր լավ տիրապետում են մայրենի լեզուն…

[keyboard]

Հովո ջան, ճիշտ ես, ռուսաստանի դեմ ատելություն սերմանել պետք չի, բայց դե վրացիքի ասած՝ պնակալեզությամբ էլ զբաղվել պետք չի… Հիմա ի՞նչ, ատելություն չսերմանելու համար ռուսական դպրոցներ բացե՞նք…

ՉԷ, բայց հենց նշված վրացիք բացի ռուսաստանի սահմանից ուրիշ սահմաններ էլ ունեն, իսկ ես ու դու չունենք: Հենց վրացիքից եմ լսել, որ ռուսաստանի հետ կռվելը անիմաստ էր և ընդհանրապես ռուսաստնի հետ ոտք մեկնել չի կարելի, չեմ ասում ռուսական դպրոցներ բացենք ու ռուսաֆիկացնենք, այլ ասում եմ, որ ինչպես և անգլերենը և մնացած լեզուները սովորելը ու կրթելը լեզվաֆիկացում չպետք է համարվի, դե անգլերեն էլ մի սովորեք ու անգլալեզու հասարակության մասին էլ նույն ատելությամբ խոսեք, խնդիրը դպրոցների մեջ չի այո այլ այդ գաղափարը ներկայացնելը:
Որ ուշադիր լինենք կտեսնենք, որ պայքարը ոչ թե դպրցների բացման դեմա, այլ ատելության ուղղակի քարոզ, իմ ասածը դայա:
Էդքանով մի բան ա պարզ դառնում, որ էդքան աչալուրջ ենք ու ուզում ենք հայոց լեզուն պահպանենք ուրեմն վերջ, անջատեք համակարգիչները, սաղ անգլերենա, հեռուստացույցներից ջնջեք ռուսական ալիքները, նայեք հայկական տափակ ու աննպատակ հաղորդումներն ու դատարկ եթերը, վերջ ռուսական երաժշտությանը ինչպես նաև արտասահմանյան, լսում ենք միայն հայկական ու սենց ուրախ ապրում ենք...
Հ.Գ. Մայրենի լեզուն չիմացողը ուրիշ լեզու սովորել չի կարող դա միանշանակ, կասեմ ավելին, մայրենին չիմացողը ՀԱՅ էլ չի կարող լինել

[Tig]

ՉԷ, բայց հենց նշված վրացիք բացի ռուսաստանի սահմանից ուրիշ սահմաններ էլ ունեն, իսկ ես ու դու չունենք: Հենց վրացիքից եմ լսել, որ ռուսաստանի հետ կռվելը անիմաստ էր և ընդհանրապես ռուսաստնի հետ ոտք մեկնել չի կարելի, չեմ ասում ռուսական դպրոցներ բացենք ու ռուսաֆիկացնենք, այլ ասում եմ, որ ինչպես և անգլերենը և մնացած լեզուները սովորելը ու կրթելը լեզվաֆիկացում չպետք է համարվի, դե անգլերեն էլ մի սովորեք ու անգլալեզու հասարակության մասին էլ նույն ատելությամբ խոսեք, խնդիրը դպրոցների մեջ չի այո այլ այդ գաղափարը ներկայացնելը:
Որ ուշադիր լինենք կտեսնենք, որ պայքարը ոչ թե դպրցների բացման դեմա, այլ ատելության ուղղակի քարոզ, իմ ասածը դայա:
Էդքանով մի բան ա պարզ դառնում, որ էդքան աչալուրջ ենք ու ուզում ենք հայոց լեզուն պահպանենք ուրեմն վերջ, անջատեք համակարգիչները, սաղ անգլերենա, հեռուստացույցներից ջնջեք ռուսական ալիքները, նայեք հայկական տափակ ու աննպատակ հաղորդումներն ու դատարկ եթերը, վերջ ռուսական երաժշտությանը ինչպես նաև արտասահմանյան, լսում ենք միայն հայկական ու սենց ուրախ ապրում ենք...
Հ.Գ. Մայրենի լեզուն չիմացողը ուրիշ լեզու սովորել չի կարող դա միանշանակ, կասեմ ավելին, մայրենին չիմացողը ՀԱՅ էլ չի կարող լինել

Հա Հովո ջան, էս սաղ ճիշտ ես ասում: Մենակ մի բան չհասկացա, դու կո՞ղմ ես օտարալեզու դպրեցների բացմանը, թե՞ դեմ…

[Chuk]

չեմ ասում ռուսական դպրոցներ բացենք ու ռուսաֆիկացնենք, այլ ասում եմ, որ ինչպես և անգլերենը և մնացած լեզուները սովորելը ու կրթելը լեզվաֆիկացում չպետք է համարվի, դե անգլերեն էլ մի սովորեք ու անգլալեզու հասարակության մասին էլ նույն ատելությամբ խոսեք, խնդիրը դպրոցների մեջ չի այո այլ այդ գաղափարը ներկայացնելը:

Գրածներիցդ տպավորություն ա, որ ուրիշ խնդրի մասին ես գրում:
Ոչ մեկը չի ասում, որ պետք չի ռուսերեն կամ անգլերեն կամ այլ լեզու սովորել: Հակառակը, առաջարկվում է խորացնել այդ լեզուների ուսուցումը, բայց ոչ թե ունենալ այլալեզու դպրոց, որտեղ առարկաները անցնելու են այլ լեզվով, որտեղ մարդու մտածելակերպը սկսելու է աշխատել այլ լեզվով: Լրիվ տարբեր խնդիրներ ենք կարծես թե դիտարկում:

[Adriano]

Հարգելի ակումբցիներ, որքան էլ ես կողմ լինեմ կրթական ազատությունների ընդլայնմանը, այնուամենայնիվ նայելով հարցման արդյունքերը տեսնում եմ, որ ակումբցիների մեծ մասը, իսկ իմ կարծիքով իմ նման շատ մարդիկ կան , որ հենց Հայաստանից են,դեմ են այս բարեփոխումներին: Հետևապես ինչու պետությունը հանրաքվե չի անցկացնում, վերջի վերջո հանրաքվեն կպատասխանի բոլոր հարցերին: Այո կոռւմպացված իշխանություն, սակայն նման հարցերը միանձնյա չեն որոշվում: Ինչ եք կարծում ընդհանրապես այս հանրաքվեային գաղափարը վատ բան չէ:

[One_Way_Ticket]

Որքան իրավացի են վրացիք երբ մեզ անվանում են ռուսական պնակալեզներ

Արի կլինի թող վրացիները պնակալեզությունից չխոսեն: Մենք Պուտինի անվան պողոտա չունենք, նախարարությունների դիմաց էլ Ռուսաստանի դրոշը չի ծածանվում:

[Katka]

Հարգելի ակումբցիներ, որքան էլ ես կողմ լինեմ կրթական ազատությունների ընդլայնմանը, այնուամենայնիվ նայելով հարցման արդյունքերը տեսնում եմ, որ ակումբցիների մեծ մասը, իսկ իմ կարծիքով իմ նման շատ մարդիկ կան , որ հենց Հայաստանից են,դեմ են այս բարեփոխումներին: Հետևապես ինչու պետությունը հանրաքվե չի անցկացնում, վերջի վերջո հանրաքվեն կպատասխանի բոլոր հարցերին: Այո կոռւմպացված իշխանություն, սակայն նման հարցերը միանձնյա չեն որոշվում: Ինչ եք կարծում ընդհանրապես այս հանրաքվեային գաղափարը վատ բան չէ:

Ճիշտ գաղափար չէ:

[keyboard]

Գրածներիցդ տպավորություն ա, որ ուրիշ խնդրի մասին ես գրում:
Ոչ մեկը չի ասում, որ պետք չի ռուսերեն կամ անգլերեն կամ այլ լեզու սովորել: Հակառակը, առաջարկվում է խորացնել այդ լեզուների ուսուցումը, բայց ոչ թե ունենալ այլալեզու դպրոց, որտեղ առարկաները անցնելու են այլ լեզվով, որտեղ մարդու մտածելակերպը սկսելու է աշխատել այլ լեզվով: Լրիվ տարբեր խնդիրներ ենք կարծես թե դիտարկում:

Առաջին անգամ քեզնից լսեցի, որ օտարալեզու դպրոցում սովորելուց մտածելակերպ կարա փոխվի, եթե այդ դպրոցում դասավանդում են հայ մասնագետներ, եթե երեխան մեծանում է հայ ընտանիքում, ինչ մտածելակերպի մասին է խոսքը, ինչ կապ ունի հայոց պատոմությունը իտալերեն է, թե՝ գերմաներեն, նույն պատմությունը չի՞,կարողա ես եմ սխալ հասկանում, չգիտեմ, բայց կոնկրետ այս դեպքում չեմ կարծում, որ այդ դպրոցները կարող են խանգարել մեզ պահպանելու մեր գիրն ու գրականությունը, մշակույթը, որ ամենահիննա աշխարհում:
Տիգ ջան, դեմ չեմ, քանի որ դրա մեջ վտանգ չեմ տեսնում, ընդհակառակը, այդպիսի դպորցում սովորած մարդը իր ժողովրդի պատմությունը տարբեր լեզուներով ավելի լավ կներկայացնի կարծում եմ: