Քանի որ մտել ենք տեսականորեն իբր խորը թվացող ջրերը, ապա պարզաբանեմ հետևյալը:
Հասարակության զարգացումը սպիրալային պրոցես է:
Հասարակության ներսում կուտակված ու դրսից ներմուծված նորույթների հաշվին ամեն հաջորդ փաթույթը միշտ տարբերվումն է նախորդից: Նորմալ, զարգացող հասարակություններում դրականը գերակշռում է հետադիմական պրոցեսին ու ընդհանուր հասարակական առաջադիմություն է արձանագրվում: Կախված տվյալ հասարակության մեջ արմատացած նորը ընդունելու և հինը մերժելու ավանդույթներից, տարբեր ազգեր ցուցաբերում են տարբեր ընկալունակություն նորի հանդեպ և ըստ այդ ցուցանիշի էլ զարգանում են:
Այս ամենը վերաբերում է թե ողջ հասարակությանը, և թե հասարակության շերտերին:
Հենց սրա արտահայտությունն են նաև ներքին քաղաքական ավանդականությունը ու հեղափոխականությունը:
Լավագույնը դա ինչ որ ոսկե միջինն է: Բայց ոչ ոք չգիտի, թե որտեղ է այդ միջինը: Ընդունված է այն տեսակետը, որ ծանր պայմաններում հեղափոխականությունն է ավելի ձեռնտու, իսկ հանգիստ իրավիճակներում -պահպանողականությունը:
Մեր պես, 2000 տարի մի կերպ քարշ եկած ժողովրդի ու հասարակության մոտ բացի այս օբյեկտիվ երկընտրանքից առկա է նաև հանդուրժողականության դարավոր պրեսը, որը բարձրացված է հասարակական արժեքի մակարդակի: կուտակված արժեհամակարգը հիմնովին մերժում է հեղափոխականությունը և որպես միակ ելք տեսնում է հանդարտ պահպանողական, "ապահով" ընթացքը:
Բայց իրականում մենք նորմայից հեռու ենք-վկան մեր պատմական ու ներկա թե քաղաքական, թե հասարակական -ազգային թուլություններն ու վերջապես նաև գենոցիդը: Հիմա, "նորմալ" դառնալու համար կամ պետք է ինքնուրույն նորից կրկնենք մարդկային պատմության փորձը, կամ էլ գիտակցաբար փոխ առնենք այն ուրիշներից:
Առաջին տարբերակը ամենավատ տարբերակն է: Կարող է պատմության փորձով անցնելիս մենք ոչ թե զարգանանք, այլ լրիվ հետ գնանք դեպի կապիկը: /Հիմիկվա տենդենցները հենց դա են ցույց տալիս:/ Բացի դա էլ, դրա ժամանակը չկա- մեզ մի 1000 անգամ հարևանները կհասցնեն ուտել:
Մնում է գիտակցելն ու փոխառնելը:
Դա ինչպես է հնարավոր՞: Ողջ հասարակությունը դա չի կարող անել- լիդերներն են անում: Հասարակությունը մի կողմ կանգնած հետևում է տեսական վեճին: Լեվոնը իր տեսակետն է ներկայացնում միտինգում: Նիկոլը բանտից իրենն է հայտնում, Թևանյանը իր ասածն է առաջ տանում, "Հիմա" -ի երեխեքը իրենցն են առաջ տանում, ԲՏ-ն իր ուզածն է անում, Գագիկ Շամշանը շարունակում է ծեծվելը, մենք էլ էստեղ ենք բալամուտ անում:
Մի որոշ ժամանակ անց, նայած թե ով ում է սխալ հանած լինում, հասարակության հայաստանից չփախած մասը եզրակացություն է անում որն է ճիշտը -որը սխալ ու թե ոնց իրեն պահի: Եթե շահած է լինում Եղիազար Այնթափցու մտածելակերպը, հասարակությունը դրանով կշարժվի, ճիշտ դուրս եկավ Հիմա-ն ուրեմն հիմա եղած կլինենք:
Ասածս էն է, որ զարգացումը գնում է նոր - հին ու ուրիշների փորձերի, տեսակետների բախման արդյունքներով:
Այն, որ մենք կայքում իրար սխալ ենք հանում, դա ճիշտ է այն առումով, որ մենք ամենքս հանդես ենք գալիս որպես ինքնուրույն մտածողներ:
Ինձ սխալ կհանեք ու կմերժվի իմ տեսակետը, ուրեմն ես հաշվի առած չեմ եղել բազմաթիվ ֆակտորներ ու չեմ կարողացել ձեզ համոզել: Կհաղթի եղիազարը, ուրեմն, այն ավելի ընկալելի է մարդկանց համար: Կանտեսենք ղրղզների փորձը, ուրեմն ինչ որ բան շատ խորն է լռված մեր ներսում:
Թե դրա հետևանքով թե ինչ կստացվի մեր զարգացման սպիրալի հաջորդ գալարի վրա - դա արդեն սավսեմ այլ հարց է:![]()
Էջանիշներ