Կազմակերպված մատերիա՝ գիտակցություն

[Հայկօ]

Հրաշալի նյութ ա՝ ֆանտաստիկ պատմվածքի համար :

[Rhayader]

Հրաշալի նյութ ա՝ ֆանտաստիկ պատմվածքի համար :

Հավատա ինձ, քիչ չեն: Ակվարիանների գաղափարախոսության հիմքն ա:

[Elmo]

Իրականում տիեզերքում դոմինանտ դեր խաղացողը հենց «կազմաքանդող» մատերիան է: Այսինքն դրան գիտնականները մատերիա չեն էլ կոչում, բայց դրա գոյությունը արտահայտվում է գալակտիկաների ու ամբողջ մեզ տեսանելի մատերիայի արագացումով իրարից հեռացմամբ՝ ցրմամբ: Ներկայիս դիտարկումներով տիեզերքը արագացումով ընդարձակվում է և ցրիվ է գալիս: Դրա պատճառը մութ էներգիան է, որը կազմում է հայտնի տիեզերքի 74 տոկոսը:

Ինձ մատեիայի կազմակերպող ուժի, կամ կազմակերպվածության «ձգտման» առեղծվածը հանգիստ չի տալիս: Ի՞նչն է ընդամենը 26 տոկոս կազմող մատերիային ստիպել կազմակերպվել, չնայած ընդհանուր 74 տոկոս մութ էներգիայի ազդեցությանը: Հա, նշեմ, որ այդ 26 տոկոսից 22-ը մութ մատերիան է, որը մենք չենք տեսնում, բայց որի գոյությունն արդեն ապացուցված է: Այն ստիպում է գալակտիկայի կենտրոնի ու ծայրամասերի աստղերին պտտվել նույն պարբերությամբ ու գրավիտացիոն ազդեցությամբ նույնպես երևում է: Ցանկացած գալակտիկայի զանգվածը տեսանելի մատերիայից 160 անգամ մեծ է ստացվում, քան պետք է լիներ:

Ի՞նչն է կազմակերպում մատերիան սկսած ատոմներից, մարդու ուղեղի նեյրոններից, մինչև աստղյին կլաստերների ու գալակտիկաների մատերիան:

[KiLa]

Հարգելի Էլմո, հարցադրուները, որոնք դու անում ես, ինձ էլ են հետաքրքրում: Ես էլ շատ եմ մտածել, այսպես ասած ,,բարձրագույն մատերիայի" եվ ,,բացարձակ գիտակցության" մասին: Հեռու եմ, որևէ կոնկրետ ու խելացի եզրահանգումից: Այլ կերպ ասած, թեման ինձ շատ է հետաքրքրում, բայց որևէ լուրջ եզրահանգման համար բավարար մասնագիտական գիտելիքներ և ինֆորմացիա չունեմ: Բայց միանշանակ հակված եմ մտածելու՝, չգիտեմ որտեղից այդ վստահությունը՝, որ անպայման կա այլ, ավելի բարձր գիտակցություն: Եվ այդ գիտակցությունը կոնկրետ մատերիայի՞, թե՞ անտիմատրիայի կազմակերպված համադրության արդյունք է նույնպես չգիտեմ:
Փորձեմ խոսել ավելի պարզ: Թողնենք առայժմ հեռու տիեզերքը, խոսենք հենց մեր երկրի ու մեր մասին, որպես այդ տիեզերքի մի միավորի, մի մասնիկի: Երկիր մոլորակի վրա գոյոթյուն ունի կյանքի բազմաթիվ դրսևորումներ, գիտակցության իրեն հատուկ ձևով: Շատ ժամանակ մեզ նույնիսկ թվում է թե այդ գոյակցությունները գոյություն ունեն մեկը մեկից անկախ: Տասնայկ հազարավոր միաբջիջներ, բազմաբջիջներ, միջատներ ու.....մինչև մարդ, մինչև մեր մոլորակի՝, մեր կարծիքով՝, բարձրագույն էակը: Ինքը՝, մեր մոլորակը, կազմված է բազմապիսի օրգանական ու անօրգանական միացություններից, բազմապիսի ապարներից ու նյութերից: Ու առաջին հայացքից ամեն մի գոյակցություն, ամեն մի մեծ թե փոքր կենդանի ապրում է իր կյանքով, առանձին: Բայց այս ամենի հետ մեկտեղ, ես մտածում եմ, որ մեր երկիր մոլորակը, այդ ամենով հանդերձ մի առանձին միավոր է, իրեն հատուկ մասնիկների կազմակերպված համադրությամբ ու դրան
օժանդակ գիտակցությամբ: Եվ այս առանձին, իր կյանքով ապրող ու գոյատևող միավորը, Երկիրը, հանդիսանում է մի ավելի մեծ, տվյալ դեպքում մեր համաստեղության մի փոքրիկ-փոքրիկ մասնիկը: Եվ մեր համաստեղությունն էլ կազմված լինելով այսպիսի կազմակերպված ու բազուն այլ մասնիկներով, առանձնանում է իրեն հատուկ գիտակցությամբ...և այսպես շարունակ: Գուցե և սա շատ ծիծաղելի ու անհեթեթ թվա, բայց ես այսպես եմ մտածում:

[Ժունդիայի]

Հարգելի Էլմո, հարցադրուները, որոնք դու անում ես, ինձ էլ են հետաքրքրում: Ես էլ շատ եմ մտածել, այսպես ասած ,,բարձրագույն մատերիայի" եվ ,,բացարձակ գիտակցության" մասին: Հեռու եմ, որևէ կոնկրետ ու խելացի եզրահանգումից: Այլ կերպ ասած, թեման ինձ շատ է հետաքրքրում, բայց որևէ լուրջ եզրահանգման համար բավարար մասնագիտական գիտելիքներ և ինֆորմացիա չունեմ: Բայց միանշանակ հակված եմ մտածելու՝, չգիտեմ որտեղից այդ վստահությունը՝, որ անպայման կա այլ, ավելի բարձր գիտակցություն: Եվ այդ գիտակցությունը կոնկրետ մատերիայի՞, թե՞ անտիմատրիայի կազմակերպված համադրության արդյունք է նույնպես չգիտեմ:
Փորձեմ խոսել ավելի պարզ: Թողնենք առայժմ հեռու տիեզերքը, խոսենք հենց մեր երկրի ու մեր մասին, որպես այդ տիեզերքի մի միավորի, մի մասնիկի: Երկիր մոլորակի վրա գոյոթյուն ունի կյանքի բազմաթիվ դրսևորումներ, գիտակցության իրեն հատուկ ձևով: Շատ ժամանակ մեզ նույնիսկ թվում է թե այդ գոյակցությունները գոյություն ունեն մեկը մեկից անկախ: Տասնայկ հազարավոր միաբջիջներ, բազմաբջիջներ, միջատներ ու.....մինչև մարդ, մինչև մեր մոլորակի՝, մեր կարծիքով՝, բարձրագույն էակը: Ինքը՝, մեր մոլորակը, կազմված է բազմապիսի օրգանական ու անօրգանական միացություններից, բազմապիսի ապարներից ու նյութերից: Ու առաջին հայացքից ամեն մի գոյակցություն, ամեն մի մեծ թե փոքր կենդանի ապրում է իր կյանքով, առանձին: Բայց այս ամենի հետ մեկտեղ, ես մտածում եմ, որ մեր երկիր մոլորակը, այդ ամենով հանդերձ մի առանձին միավոր է, իրեն հատուկ մասնիկների կազմակերպված համադրությամբ ու դրան
օժանդակ գիտակցությամբ: Եվ այս առանձին, իր կյանքով ապրող ու գոյատևող միավորը, Երկիրը, հանդիսանում է մի ավելի մեծ, տվյալ դեպքում մեր համաստեղության մի փոքրիկ-փոքրիկ մասնիկը: Եվ մեր համաստեղությունն էլ կազմված լինելով այսպիսի կազմակերպված ու բազուն այլ մասնիկներով, առանձնանում է իրեն հատուկ գիտակցությամբ...և այսպես շարունակ: Գուցե և սա շատ ծիծաղելի ու անհեթեթ թվա, բայց ես այսպես եմ մտածում:

Kila-ի ասածը դա մոտավորապես այս հոլովակի պարունակությունն է, ուղղակի տիեզերական մաշտաբով է այստեղ ներկայացված:

[Ժունդիայի]

Գիտակցության վերաբերյալ իրականում մինչ օրս հնարավոր չէ գտնել որևէ բավարար բացատրություն թե' գիտական,առավել ևս կրոնական դաշտում: Մեր տիեզերքը, դեռևս Մեծ Պայթյունից առաջ, ի հայտ է եկել կազմակերված ձևով հետագայում տարածվել է անկազմակերպ, ինչը դեռ շարունակում է այսօր: Սա ինչպես բոլորս գիտենք մի փաստ է, որը ապացուցված է գիտության կողմից:
Տիեզերքում ձևավորված ատոմներն իրենց մեջ պարունակում են որոշակի ինքնակա, տարերային անկազմակերպվածության մակարդակ: Այսինքն` իրենք իրենց մասնատվում են, կորցնում են էլեկտրոններ,նեոտրոններ, պրոտոններ և չեն պահպանում գիտակից տեղեկատվություն, առավել ևս հիշողություն: Նրանք այդ ամենն անում են ներկա ժամանակի մեջ, կազմելով նորանոր ատոմային միացություններ, ֆիզիկական և քիմիական գործոններից ելնելով կոմբինացվում են և հակառակը: Այս օրենքը կոչվում է Էնթրոփիա: Այսինքն ղեկավարում է տվյալ կազմակերպվածությունը և անկազմակերվածությունը:
Եթե մեր տիեզերքի մատերիայից հնարավոր չէ ստեղծել գիտակցություն և հիշողություն, ապա մատերիան, որը կազմված է տվյալ հատկանիշներով` այսինքն ունակություն ունի ստեղծելու էնթրոպիայի տիեզերքը կամ էլ տվյալ կարգը, անհրաժեշտաբար/հետևաբար/բնականաբար ծագել է մեկ այլ տիեզերքից:

[Հարդ]

Լավ մտքեր են, բայց ես համակարգչի պրոցեսորը մարդկային գլխի հետ չէի համեմատի:
Գլուխն ինքնագլուխ է կայացնում որոշումներ, պրոցեսորը սպասում է, որ մարդու գլուխը որոշի, թե ինքն ինչ անի:

[dvgray]

Ի՞նչն է կազմակերպում մատերիան սկսած ատոմներից, մարդու ուղեղի նեյրոններից, մինչև աստղյին կլաստերների ու գալակտիկաների մատերիան:

տիեզերքում կազմակերպման ընդանուր մեխանիզմը, դա էլետրամագնիսական էներգիան է: դա ըստ այժմ մարդուն հայտնի գիտելիքի:
այն կա, գոյույուն ունի , ունի սկիզբ և ունի վերջ: տիրեզերքը ունի սկիզբ ունի վերջ:
գրավիտացիան, դա անդրտիրեզերական երևույթի անդրադարձ է ընդամենը:

մարդը իր գիտակցությամբ ոչ այլ ինչ է, քան տիրեզերական մի փոքրիկ համակարգ: այն ընդգրկված է ավելի ընդգրկուն համակարգերի մեջ: այն ինչ ու մենք համարում ենք "գիտակցություն", ոչ այլ ինչ է, քան տիրեզերական կոդավորված համակարգի ծրագրավորված ֆունկցիա, գործողություն:

ըստ ավանդության, մարդը մեկ անգամ շատ մոտ է եղել հասնելու քո նշած մյուս "գիտակցությանը": դա Բաբելոնկան աշտարակաշինությունն էր: սակայն դրանցի հետո տիեզերքը մեզ շպրտեց մի քանի մակարդակ ներքև: ու այժմ էլ, այդ հարցի պատասխանը ստանալուն ուղղված ամեն մի քայլ մեզ շպրտում է ավելի ու ավելի ներքև՝ տիրեզերական համընդանուր "գիտակցական" սանդղակի վրա:

[Whyspher Whisper]

Ի՞նչն է ընդամենը 26 տոկոս կազմող մատերիային ստիպել կազմակերպվել, չնայած ընդհանուր 74 տոկոս մութ էներգիայի ազդեցությանը: Հա, նշեմ, որ այդ 26 տոկոսից 22-ը մութ մատերիան է, որը մենք չենք տեսնում, բայց որի գոյությունն արդեն ապացուցված է: Այն ստիպում է գալակտիկայի կենտրոնի ու ծայրամասերի աստղերին պտտվել նույն պարբերությամբ ու գրավիտացիոն ազդեցությամբ նույնպես երևում է: Ցանկացած գալակտիկայի զանգվածը տեսանելի մատերիայից 160 անգամ մեծ է ստացվում, քան պետք է լիներ:

Էն օրը կարդացի, որ գիտնականները նոր գալակտիկա են հայտնաբերել` լիովին մութ մատերիայից բաղկացած: Չգիտեմ ինչ է դա մեզ տալիս, ամեն դեպքում, կարծում եմ, հեռու չենք դրա էությունը բացահայտելու պահից, դե հետո էլ կամաց-կամաց մութ էներգիան կհասկանանք ինչ է /մեր մարդկային գիտակցության սահմաններում/, վերջում էլ երևի մի բան պարզ կդառնա գիտակցության տարածվածության հարցի վերաբերյալ աշխարհում:

[Elmo]

Էն օրը կարդացի, որ գիտնականները նոր գալակտիկա են հայտնաբերել` լիովին մութ մատերիայից բաղկացած: Չգիտեմ ինչ է դա մեզ տալիս, ամեն դեպքում, կարծում եմ, հեռու չենք դրա էությունը բացահայտելու պահից, դե հետո էլ կամաց-կամաց մութ էներգիան կհասկանանք ինչ է /մեր մարդկային գիտակցության սահմաններում/, վերջում էլ երևի մի բան պարզ կդառնա գիտակցության տարածվածության հարցի վերաբերյալ աշխարհում:

մեր «ծիր-կաթին» -ի 22 տոկոսը մութ մատերիայից ա: Այսինքն զարմանալի չի, որ մութ մատերիայից գալակտիկաներ կան: Իրականում աստղերն են հավաքվում արդեն իսկ կուտակված մութ մատերիայի մեջ ու ձևավորում գալակտիկաներ: Հենց մութ մատերիայի հսկայական պարունակությունն է, որ ստեղծում է հսկայական գրավիտացիա՝ ստիպելով աստղերին մնալ խմբերով ու ցրիվ չգալ տիեզերքում:
Այսինքն ամենասկզբում մութ մատերիան է կուտակվում, ձեռի հետ էլ աստղերն են քաշվում մութ մատերիայի կույտի մեջ: Իհարկե գալակտիկայի կենտրոնում հիմնականում լինում է գերքաշային սև անցք, որը հսկայական գրավիտացիա ունի ու ստիպում է ամբողջ գալակտիկան պտտվել իր շուրջը, ու աստղերն րիենք էլ են իրար ձգում, բայց սև մատերիան գալակտիկայի հիմնական մասսան է:

Սև էներգիան լրիվ հակառակ է գործում սև մատերիային: Այն ցրում է տիեզերքը: Սև էներգիայի աղբյուրը ավելի խորհրդավոր ու քիչ ուսումնասիրված է: Ափսոս Էնշտեյնը իր հավասարումներում դիտարկում էր ստատիկ տիեզերք ու սև էներգիայի ազդեցությունը թվերով պարզելուց հետո նա այդպես էլ չընդունեց դրա գայությունը, իսկ տիեզերքը ստատիկ մոդելի բերելու համար մտցրեց հաստատուն, որը և պահում էր այն ստատիկ վիճակում: Այդ հաստատունը հենց սև էնեևգիան էր: Հետո Էնշտեյնը դա համարեց իր ամենամեծ բացթողումը, որովհետև Հաբլը հայտնաբերել էր որ տիեզերքը ստատիկ չի, այլ ընդարձակվում է: Հազարամյակի հանճարը ժամանակ չունեցավ իր հաշվարկներն ու ուսումնասիրությունները շարունակելու, թե չէ մենք ավելի շատ բան կիմանաինք սև էներգիայի մասին:

[ministr]

Վազգեն ջան նենց գլոբալ թեմա ես շոշափել, որ մարդկությունը դեռ իր սահմանափակ գիտելիքներով մի երկու միլիոն տարի պետքա դեռ ապրի որ էդ քո ասածի մի փոքր մասը ի վիճակի լինելու հասկանալու:
Հիշում ես Men in Black-ի վերջում, ինչ-որ անհայտ էակներ շարիկ էին գլորում, որոնցից մեկն էլ մեր գալակտիկան էր... ինչ եմ ուզում ասեմ..

[Elmo]

Վազգեն ջան նենց գլոբալ թեմա ես շոշափել, որ մարդկությունը դեռ իր սահմանափակ գիտելիքներով մի երկու միլիոն տարի պետքա դեռ ապրի որ էդ քո ասածի մի փոքր մասը ի վիճակի լինելու հասկանալու:
Հիշում ես Men in Black-ի վերջում, ինչ-որ անհայտ էակներ շարիկ էին գլորում, որոնցից մեկն էլ մեր գալակտիկան էր... ինչ եմ ուզում ասեմ..

Ես նշել եմ, որ թեմայի նպատակը հարցերին պատասխան տալը չի, որովհետև էս հարցերը դեռ երկար պատասխան չեն ունենա: Նպատակը ամեն մեկս մեր հասկացածով դիմացինի հետ կիսվելն ու ենթադրություններն արտահայտելն ա:

[Հայկօ]

Հավատա ինձ, քիչ չեն: Ակվարիանների գաղափարախոսության հիմքն ա:

Ես ոչ մեկը չգիտեմ (գաղափարախոսությունները համեստորեն կշրջանցեմ) : Հիմա մենակ Ազիմովի «Վերջին հարցը» պատմվածքն ա մտքիս գալիս, էն էլ էլի նույնը չի:

Elmo-ի միտքը շատ հետաքրքիր ա. իմ մտքով չէր անցել, օրինակ:

[Elmo]

Թեման բացելուց իհարկե չեմ ակնկալել, որ կստանամ պատասխան իմ հարցերին, որովհետև դրանց պատասխանը գտնելուց նոբելյան մրցանակի կարժանանաք: Ուզում եմ պարզապես քննարկենք ու ամեն մեկս մեր հասկացածով կիսվենք:

Էս թեմայով ցանկացած մտորրում կամ ցանկացած հետևություն կարող է շատերի համար ծիծաղելի ու անհավանական թվա, բայց մի պատմական ճշմարտություն կա, որը պետք է որ բոլորին ստիպի լուրժ վերաբերվել հարցին:

Մարդը օժտված է գիտակցությամբ: Իր գիտակցությամբ մարդը կարողանում է ինչ-որ չափով հասկանալ տիեզերքի բնույթն ու իր իսկ սեփական ուղեղի աշխատանքը: Մարդը կարողանում է հասկանալ, որ ունի գիտակցություն: Շատ կենդանի օրգանիզմներ դա չեն գիտակցում: Եթե փորձենք միաբջիջ ամեոբային բացատրել նրա դերը սննդի շղթայում՝ ոչինչ չի ստացվի:

Բայց այստեղ գալիս է ամենամեծ բայցը: Մեր մոլորակը իր վրա բնակվող կյանքի բոլոր դրսևորումներով ու կատարյալ կազմակերպվածությամբ ինքնին բավականին զարմանալի տեղ է: Չվախենամ բնորոծումներից. մեր մոլորակը հրաշք տեղ է տիեզերքում: Ու այդ հրաշք տեղի ամենաինտելլեկտուալ կենդանին՝ մարդը երևի միակն է, որը հրաշքներին չի հավատում, բայց իր իսկ գոյությունն ու գիտակցությամբ օժտված լինեը ավելի քան հրաշք է: Դրա համար ամենաանհավանական տարբերակները նույնիսկ ըսկի էլ խելքից դուրս չեն ու ծիծաղելի չեն: Ծիծաղելի չէ, որ մի քանի միլիոն նյարդային բջջիջները կոնկրետ դասավորության դեպքում գիտակցություն են ձեռք բերում ու ծիծաղելի չի լինի, եթե մեզնից մեկը անում է ենթադրություն, որ մեր մոլորակը իր բոլոր կենսահամակարգով ձևավորում է ավելի կատարյալ գիտակցություն: Ու առավել ևս չեմ ծիծաղի, եթե մեկն ասի, որ տիեզերքը, իր բոլոր ատոմների կոնկրետ դասավորությամբ օժտվել է գիտակցությամբ՝ գերհզոր գիտակցությամբ:

[dvgray]

մի քանի միլիոն նյարդային բջջիջները կոնկրետ դասավորության դեպքում գիտակցություն են ձեռք բերում ու ծիծաղելի չի լինի, եթե մեզնից մեկը անում է ենթադրություն, որ մեր մոլորակը իր բոլոր կենսահամակարգով ձևավորում է ավելի կատարյալ գիտակցություն: Ու առավել ևս չեմ ծիծաղի, եթե մեկն ասի, որ տիեզերքը, իր բոլոր ատոմների կոնկրետ դասավորությամբ օժտվել է գիտակցությամբ՝ գերհզոր գիտակցությամբ:

առանց պլանավորման և հաշավրկի, ոչինչ է արդյունքը:
"պատահական գեներացիաներ" բնորոշումը՝ դա ընդամենը մոդելի անհասցկացության արդյունք է:
ամեն մի մատրեիա և ոչ միայն մատերիա, որ գոյություն ունի, խստիվ պլանավրոման արդյուն ՝: այդ պլանային կոդավերման ռելիզը՝ դա ուրիշ հարց է, և զուտ փիլիսոփայական կատեգորիա մարդու համար:

անգամ ամենպրիմիտիվ բյուրեղը, դա պլանավորման արդյունք է…

իմիջայլոց, մենք կենդանական և բուսական աշխարհի մասին ունենք ընդամենը մակերեսային պատկերացումներ: