Քաղաքական քննարկումներ՝ թեմայից դուրս

[Հայկօ]

Եթե խոսք ա գնում հանապազօրյա հաց՝ նյութականի մասին, արդեն բարոյականն ու գաղափարականը չես կարա առանձնացնես: Իմ համար բեսամթ անբարոյական ա ու ոչ մի գաղափարական արդարացում չունի, որ ես գնամ սերժին քրֆեմ, դատվեմ, ու երեխես անհեր, սոված ու տկլոր մեծանա, կինս էլ մենակով սկսի իր ու երեխու համար հաց վաստակի:

Չէ, իմ ասածը ուրիշ դեպք ա: Էդ էն ա, երբ ինչ-որ մեկը շարունակում ա հետև մտնել, քֆուր կուլ տալ, ինքն իր աչքում գուցե նվաստանալ, որ իրա բալեքը շարունակեն ջիպ քշել ու քյաբաբ ուտել: Ես կհասկանամ, երբ մարդը իր երեխային հաց առնելու համար կամ էդ հացը կորցնել չուզենալով աչք փակի ինչ-ինչ սկզբունքների վրա, ավելին՝ միակ ճիշտը կհամարեմ դա: Բայց երբ մեկը արդեն ունի էդ հացն ու շատ ավելին, քան շատերը, բայց ձգտում ա ավել պատառի, ու էդ ավել պատառը՝ թուլափայլը ստանում ա խեցգետնի դիրք ընդունելով, ես դա կոչում եմ մարմնավաճառություն: Նույն կերպ, օրինակ, չեմ մեղադրի տանջանքներից հետո, զենքի փողը ճակատին դեմ տված զինվորին, եթե հայրենիքը դավաճանի, բայց մի մեշոկ փողով հայրենիքը ծախած գեներալին կասեմ էն երկու տառանոց (ու 80 միավորանոց ) հապավումը:

[Kuk]

http://www.azatutyun.am/video/4513.html

[Nadine]

http://www.azatutyun.am/video/4513.html

Հետո էլ ասում են "ՏՈՒՆ ԱՐԻ"...եսիմ ինչ ակցիաներ են կազմակերպում....ախր ո՞նց գաս ՏՈՒՆ, երբ տեսնում ես ինչ անարխիա ա տիրում երկրումդ

[Բիձա]

Իհարկե՝ այնքան միամիտ չեմ, որ տեսանյութը դիտեմ ու սկսեմ դրա «հերոսներին» առանց չակերտների հերոս համարել: Ամեն դեպքում՝ չեմ էլ թերագնահատում տեսածս: Քավ լիցի, ես չեմ կարող հերոս անվանել այն մարդուն, ով իր համոզմունքներին ու սկզբունքներին դեմ է գնում, համոզված եմ, փողի համար (իրականում այդ մարդկանց լրիվ այլ անունով են կոչում): Բայց դե տեսանյութը նաև ցույց է տալիս, որ դեռ ամեն ինչ կորած չէ: Կարծում եմ՝ նախևառաջ սա է դրա բարձրացրած այսքա՜ն մեծ աղմուկի բուն հիմքը: Այսինքն՝ դու հաստատ համոզված ես լինում, որ ինչ-որ մեկը լրիվ արդեն կործանված է (փոխաբերական իմաստով, իհարկե), կորած է՝ որպես քեզ համար ընդունելի մարդ, արվեստագետ, գործիչ և այլն, սակայն հանկարծ համոզվում ես, որ հոգու խորքում նա էլ է գուցե համակարծիք քեզ հետ: Նա էլ է դեռ մի քիչ մարդ: Ու հույս է ծագում՝ իսկ գուցե էլի՞ կան նման դեպքեր: Սա, անշուշտ, դեռ հերոսություն չէ, բայց նաև հուսադրիչ է: Չգիտեմ, ինձ համար այս տեսանյութը ոչ թե կայֆավատ էր, ոչ թե հերթական քֆուրի առիթ էր, ոչ թե տխուր էր, այլ՝ անակնկալ, այն էլ՝ բավականին հաճելի: Ընդունենք, որ թեկուզ՝ փոքրիկ, թեկուզ՝ այլ բացասական բաների ստվերում գլխովին կորող, բայց այնուամենայնիվ՝ դրական երևույթ էր, ու անցնենք առաջ:

Իսկ «հերոսություն» բառի մասին Կուկը արդեն գրեց:

"Անակնկալի" մասին:
Չգիտեմ թե Հրանտի ասածի վրա կողքից հռհռացողները այդ սենյակում քանի հոգի են եղել, բայց համոզված եմ, որ հայաստանի ցանկացած բնակիչ էլ, եթե այդ պահին այդտեղ լիներ, ներառյալ սերժ, ռոբ ու բազազ, նույն ձևով հռհռալու էր: Այսինքն մարդիկ էշ միլիցուց կամ տարբեր անասնակերպերից մի երկու մետր հեռավորության վրա ազատ են եղել իրենց վերաբերմունքն արտահայտելիս:
Իրական կյանքում բոլորս էլ մյուսներին չափում ենք ըստ մեր արժեհամակարգի:
Ընդիմադիրների կարծիքով եթե օլիմպիական չեմպիոնը կամ կատակերգու դերասանը Նիկոլի, Սասունի կամ Օհան Դուրյանի պլանկեն չեն անցել, ուրեմն մարդ չեն:
Բերել, դեմ են արել միկրոֆոնը-թե խոսեք: 88, կամ 91 թվին էլ իրենք խոսացող չեն եղել: Էդ մարդիկ պրոֆեսիանալներ են, այլ վերաբերմունք ունեն դեպի քաղաքական կյանքը:
Որ էդքան էլ արել են լավ չի՞:
"Հերոսության" մասին:
Ես կողմնակից չեմ հերոսության "պավլիկմարոզովյան" կամ "մատրոսովյան" մեկնաբանություններին: Գնա հորդ ծախի /ընտանիքիդ ծախի/, կամ գնդացիրի դեմն առ-մեռի, արի հերոսությունդ ընդունեմ:
Արևմտյան արժեհամակարգը գերի ընկածներին էլ է համարում հերոս: Ստալինը նրանց գնդակահարում էր, մենք էլ բանի տեղ չենք դնում:
Մենք ընդունակ չենք մարդկանց արած փոքր գործերն էլ ըստ արժանվույն գնահատելու:
Հերոս ասածի նրբերանգները շատ ավելի շատ են, քան մենք ենք պատկերացնում:

[Բիձա]

Կարճ կոնկրետ ասեմ, որ ես ճիշտ եմ հասկանում ընդդիմություն ասվածը, իսկ դու՝ սխալ: Ընդդիմությունը դա մի անձ չի: Այ որ քո ասած՝ կեղտի մեջ ենք, դրա պատճառը հենց էս ա, որ ընդդիմություն ասվածը մեկ անձ ա, իշխանություն ասվածը մեկ անձ ա: Ուրեմն քո ասելով՝ ընդդիմությունը դա Լևոնն ա, իշխանությունը սերժն ա, ու վե՞րջ: Էս ա՞ ողջ քաղաքական դաշտի մասին քո պատկերացումները:

Հա, Հայաստանի պես քռչոտ երկրում հենց էդպես է:

[ministr]

http://www.azatutyun.am/video/4513.html

Թե ասա չգիտեք ինչ երկրում եք ապրում? Ձեր սեփականությունը ինչի եք թողել օդում "ապօրինի"-ի անվան տակ որ հետո էլ կանգնեք սենց ահուսարսափի առաջ:

[Norton]

Թե ասա չգիտեք ինչ երկրում եք ապրում? Ձեր սեփականությունը ինչի եք թողել օդում "ապօրինի"-ի անվան տակ որ հետո էլ կանգնեք սենց ահուսարսափի առաջ:

Մինիստր տունը սեփականաշնորված էր, ուղղակի պատկան մարմինները սեփականաշնորհել էին տան կեսը հերիք չի, ցանկանում էին քանդել ամբողջը` սեփականացրածը ներառյալ:

[ministr]

ԱՄՆ-ի որոշ նահանգներում, սեփականատերն իրավունք ունի սպանելու իր տարածք բռնի ուժով ներխուժած անձնավորությանը....

Մինչև մեկը ինքն իրեն չմոռանա ու դրանցից մի երկուսին պառկացնի չեն թարգի նման ձևով մարդկանց հետ վարվելը:

[Norton]

Ի դեպ, վաղը մարդու իրավունքների միջազգային օրն է:
Երևանում երթ է լինելու ու լավ կլիներ, որ շատերը խոսելուց բացի մասնակցեին ու իրենց բողոքն ձայնը բարձրացնեին:

[Բիձա]

Կարճ կոնկրետ ասեմ, որ ես ճիշտ եմ հասկանում ընդդիմություն ասվածը, իսկ դու՝ սխալ: Ընդդիմությունը դա մի անձ չի: Այ որ քո ասած՝ կեղտի մեջ ենք, դրա պատճառը հենց էս ա, որ ընդդիմություն ասվածը մեկ անձ ա, իշխանություն ասվածը մեկ անձ ա: Ուրեմն քո ասելով՝ ընդդիմությունը դա Լևոնն ա, իշխանությունը սերժն ա, ու վե՞րջ: Էս ա՞ ողջ քաղաքական դաշտի մասին քո պատկերացումները:

Հայկական իշխանական բուրգը ամբողջովին սերժի ղեկավարման տակ է: Չի կարելի ժամանակ-առ-ժամանակ լսվող այդ կամ այն ներթայֆայական վեճերը համարել բազմակենտրոն կամ ստրուկտուրավորված, բարդ իշխանության վկայություն:
Օրինակ հենց նոր քննարկվող դեպքում տնից վտարողը ֆլեշ բարսեղն է: Ֆլեշն էլ սերժի մանկլավիկն է: փաստորեն մի քայլով երևույթը և պատասխանատվությունը հասավ սերժին:
Նույնն է նաև ընդիմության դեպքում: Տարբեր մտքեր կարող են հնչել ընդիմության ղեկավար մարմնում, բայց վերջնական որոշումը- ղեկավարինն է- Լեվոնինն է: Մարդիկ կարող են և գնում են ինքնուրույն ընդիմադիր քայլերի, բայց սիստեմիկ փոփոխությունները կարվեն միայն կենտրոնացված-ծրագրավորված քայլերի միջոցով: Այլ բան, որ ամենօրյա քաղաքացիական ակտիվությունը մթնոլորտ է փոխում: Դրա հետ վիճող չկա- դա այդպես է:
Էդպիսին է առհասարակ կառավարվող համակարգերում որոշում կայացնելու սկզբունքը:
Ժողովրդավարական մեխանիզմը ներ է առում իշխանության տարաբաժանումը թևերի մեջ, բայց նույնիսկ նորմալ երկրներում գործադիրն ունի առավելություններ, քանի որ ժամանակային լյուֆտն է սկսում գործել- գործադիրը ցանկացած էշություն կամ սրիկայություն էլ կարող է հասցնել անել, մինչև դատականը, օրենսդիրը կհասցնեն միջամտել:
Իսկ գործադիր իշխանությունն էլ հիմնականում կենտրոնացած է լինում մեկ մարդու ձեռքում, որովհետև հենց դա է ամենաէֆֆեկտիվ ղեկավարման ձևը:

[Kuk]

Հայկական իշխանական բուրգը ամբողջովին սերժի ղեկավարման տակ է: Չի կարելի ժամանակ-առ-ժամանակ լսվող այդ կամ այն ներթայֆայական վեճերը համարել բազմակենտրոն կամ ստրուկտուրավորված, բարդ իշխանության վկայություն:
Օրինակ հենց նոր քննարկվող դեպքում տնից վտարողը ֆլեշ բարսեղն է: Ֆլեշն էլ սերժի մանկլավիկն է: փաստորեն մի քայլով երևույթը և պատասխանատվությունը հասավ սերժին:
Նույնն է նաև ընդիմության դեպքում: Տարբեր մտքեր կարող են հնչել ընդիմության ղեկավար մարմնում, բայց վերջնական որոշումը- ղեկավարինն է- Լեվոնինն է: Մարդիկ կարող են և գնում են ինքնուրույն ընդիմադիր քայլերի, բայց սիստեմիկ փոփոխությունները կարվեն միայն կենտրոնացված-ծրագրավորված քայլերի միջոցով: Այլ բան, որ ամենօրյա քաղաքացիական ակտիվությունը մթնոլորտ է փոխում: Դրա հետ վիճող չկա- դա այդպես է:
Էդպիսին է առհասարակ կառավարվող համակարգերում որոշում կայացնելու սկզբունքը:
Իշխանության ժողովրդավարական մեխանիզմը ներ է առում իշխանության տարաբաժանումը թևերի մեջ, բայց նույնիսկ այդ դեպքում ժամանակային լյուֆտն է սկսում գործել- գործադիրը ցանկացած էշություն կամ սրիկայություն էլ կարող է հասցնել անել, մինչև դատականը, օրենսդիրը չմիջամտեն:
Իսկ գործադիր իշխանությունն էլ հիմնականում կենտրոնացած է լինում մեկ մարդու ձեռքում, որովհետև հենց դա է ամենաէֆֆեկտիվ ղեկավարման ձևը:

Ասածներդ ճիշտ են, բայց ապացույց չեն այն ասածիդ, որ ընդդիմությունը դա մեկ անձ է՝ Լևոնն է, իշխանությունը դա մեկ անձ է՝ սերժն է: առաջնորդ ասվածը մեկը հենց նրանում ա կայանում, որ վերջնական որոշումներն ինքն ա ընդունում, եթե համակարգում գտնվող յուրաքանչյուր անձ վերջնական որոշում կայացնող դառնա, առաջնորդ ասվածը կվերանա, համակարգն էլ կդադարի համակարգ լինելուց:

[Բիձա]

Ասածներդ ճիշտ են, բայց ապացույց չեն այն ասածիդ, որ ընդդիմությունը դա մեկ անձ է՝ Լևոնն է, իշխանությունը դա մեկ անձ է՝ սերժն է: առաջնորդ ասվածը մեկը հենց նրանում ա կայանում, որ վերջնական որոշումներն ինքն ա ընդունում, եթե համակարգում գտնվող յուրաքանչյուր անձ վերջնական որոշում կայացնող դառնա, առաջնորդ ասվածը կվերանա, համակարգն էլ կդադարի համակարգ լինելուց:

Ուղղակի ապացույց ես չեմ կարող նշել, քանի որ չեմ կարող ապացուցել, որ ամեն մի հարց հենց Լեվոնն է առաջ քաշել, կամ վետո դրել:
Ասածս հիմնված է հենց կառավարվող համակարգերի աշխատանքի սկզբունքների վրա:
Դժվար է համընդհանուր սկզբունքները անտեսել հենց մեր դեպքի համար:
Իսկ եթե ընդիմություն ասելով դու հասկանում ես նրանց, ովքեր կամովի որպես քաղաքացի են հանդես գալիս, դա լրիվ այլ բան է:

[Բիձա]

Ասածներդ ճիշտ են, բայց ապացույց չեն այն ասածիդ, որ ընդդիմությունը դա մեկ անձ է՝ Լևոնն է, իշխանությունը դա մեկ անձ է՝ սերժն է: առաջնորդ ասվածը մեկը հենց նրանում ա կայանում, որ վերջնական որոշումներն ինքն ա ընդունում, եթե համակարգում գտնվող յուրաքանչյուր անձ վերջնական որոշում կայացնող դառնա, առաջնորդ ասվածը կվերանա, համակարգն էլ կդադարի համակարգ լինելուց:

Չէի նկատել, որ հարցդ այլ վերացականություն էլ ունի իր մեջ: Ընդիմություն- իշխանություն էության հարցը:
Երկուսն էլ մարդկանց ղեկավարվող հավաքական մարմիններ են:
Իշխանությունը ընտրության և պաշտոնավարման-պրոֆեսսիանլիզմի հիմքի վրա: Ընդիմությունը -կամովին, հասարակության տեսական վստահության վրա հիմնված:
Ընդիմության ներսում արդեն տարբեր խաղերի արդյունքում /ներառյալ մաև մութ խաղերը, ինչպիսին օրինակ Վազգեն Սարգսյանի առաջխաղացումն էր սկզբից մինչև վերջ/ ձևավորված են լինում ընդիմության ղեկավար մարմիններ, որոնցում դերաբաժանումը և պատասխանատվությունը հասարակական վերահսկողությունից դուրս է:
Ընդհանրական լեզվով թե ընդիմության և թե իշխանության մասին խոսելիս առանց առաջին դեմքերի բնութագրման և ներառման խոսակցությունը անիմաստ է:

[Kuk]

Չէի նկատել, որ հարցդ այլ վերացականություն էլ ունի իր մեջ: Ընդիմություն- իշխանություն էության հարցը:
Երկուսն էլ մարդկանց ղեկավարվող հավաքական մարմիններ են:
Իշխանությունը ընտրության և պաշտոնավարման-պրոֆեսսիանլիզմի հիմքի վրա: Ընդիմությունը -կամովին, հասարակության տեսական վստահության վրա հիմնված:
Ընդիմության ներսում արդեն տարբեր խաղերի արդյունքում /ներառյալ մաև մութ խաղերը, ինչպիսին օրինակ Վազգեն Սարգսյանի առաջխաղացումն էր սկզբից մինչև վերջ/ ձևավորված են լինում ընդիմության ղեկավար մարմիններ, որոնցում դերաբաժանումը և պատասխանատվությունը հասարակական վերահսկողությունից դուրս է:
Ընդհանրական լեզվով թե ընդիմության և թե իշխանության մասին խոսելիս առանց առաջին դեմքերի բնութագրման և ներառման խոսակցությունը անիմաստ է:

Խոսել ընդդիմության մասին՝ նրա առաջին դեմքի բնութագրմամբ, դա ամենևին չի նշանակում ընդդիմություն ասելով հասկանալ հենց առաջին դեմքին:

[Kuk]

Ուղղակի ապացույց ես չեմ կարող նշել, քանի որ չեմ կարող ապացուցել, որ ամեն մի հարց հենց Լեվոնն է առաջ քաշել, կամ վետո դրել:
Ասածս հիմնված է հենց կառավարվող համակարգերի աշխատանքի սկզբունքների վրա:
Դժվար է համընդհանուր սկզբունքները անտեսել հենց մեր դեպքի համար:
Իսկ եթե ընդիմություն ասելով դու հասկանում ես նրանց, ովքեր կամովի որպես քաղաքացի են հանդես գալիս, դա լրիվ այլ բան է:

Ընդդիմություն ասելով չեմ հասկանում ընդդիմության լիդեր, ինչպես դու ես հասկանում: Ես հասկանում եմ քաղաքական ուժ՝ դա կարող է լինել կուսակցություն կամ դաշինք՝ իր անդամներով ու համակիրներով հանդերձ: