Փաշինյանի կառավարության գործունեությունը

[Տրիբուն]

Համակարգային փոփոխություններն ակնթարթորեն չեն լինում: Դրա համար էլ հիմա ինտենսիվորեն աշխատում են, նշածդ ոլորտում, անցումային արդարադատությունը ներդնելու վրա: Վեթթինգից սկսած, ԲԴԽ-ի կազմի փոփոխությամբ շարունկած և այլն: Սա երկար պրոցես ա: Տեմպերն իմ համար էլ են դանդաղ, բայց տեսնում եմ, որ էշի ականջում քնած չեն:

Մեր մեջ ասած, էտ համակարգային փոփոխություններ ասողների մեծ մասը չի էլ հասկանում թե ինչ ա նշանակում համակարգային փոփոխությունը․ սիրուն արտահայտություն ա, խելոք ա հնչում, կողքից ավելացնում ես հայեցակարգ, տեսլական, էֆֆեկտ, սիտուատիվ (էս լուրջ բառ ա, պետք ա հիշել) ու դառնում ես ակադեմիկ ․․․ առանց դիպլոմի։ Հա ․․․ հոգեցունց դեմք ես ընդունում, յանի խիստ մտահոգ ես, կամ էլ իսկականից մտահոգ ես, ադեկվատ մտահոգ։

Չուկ ջան, իրականում էս դատաիրավական բարեփոխումները շաաաաատ ավելի կոմպլեքս են քան մենք լսում ենք (անցումային արդարադատություն ու վեթինգ) ու արդեն երկար ժամանակ ա քննարկվում են։ Նենց չի, որ Նիկոլը առավոտը արթանացավ ու ասեց, քելեք մի հատ էլ վեթինգ անենք, տենանք ինչ ա լինում։ Նիկոլը ուղակի առիթը օգտագործեց, որ հանրային ուշադրությունը մոբիլիզացնի մի բանի վրա, որ էսօր-էգուց անխուսափելի ա լինելու։ Ու քանի որ սենց փոփոխություններին նաև լուրջ դիմադրություն ա լինում, իսկ դա մենք արդեն տեսնում ենք ի դեմս հին «պրոֆեսիոնալների», դրա համար էլ ընտրվեց ամենահարմար պահը դա մեջտեղ բերելու, այն է, Քոչի դատի պռավալները։

Ապեր, ուրեմն Հայաստանում սկսած տնտեսական ու կոռուպցիոն հանցագործությունների համար ՔրՕր-ով նախատեսված վաղեմության ժամկետներից, կարճված ու դատարան չհասած գործերի քանակներից, շարունակած ակտիվների ու եկամուտների հայտարարագրման մեխանիզմներով, էտ հայտարարգրերը ընդունող, ստուգող, վերֆիկացնող մարմնով (էսօրվա էն չխմած բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց էթիայի հանձնաժողովը էլի), կոռուպցիոն գործերը հետաքննող, նախաքննող մարմիններով, դատախազության մասնագիտական կարողություններով, մեծ ու բարդ ֆինանսական մախինացիաները հասկանալու ունակ քննիչներով, վերջացրած դատարանների վիճակով ու մասնագիտացված դատարանների բացակայությամբ ու մեծ գործերով դատարանի ակտերը կատարելու հարկադիրի ունակություններով ․․․․ էս սաղ մի հատ աննոռմալ մաշտաբի պրոբլեմ ա, որը կուտակվել ա 30 տարում։

Սենց որ նայում եմ մեկ-մեկ, մտածում եմ, որ հորս արև, սրա տակից դուրս գալ հնարավոր չի։ Իրականում հնարավոր ա։ Կարող ա մի քիչ իմ ու քո տեսանկյունից դանդաղ, բայց իրականում հավասարակշռված, լիքը դառը փորձ ուսումնասիրելով, միջազգային փորձագիտությունն ընդունելով, բայց զուշությամբ, քանի որ լիքը ախմախ մարդ կա էտ ոլորտում էլ, առաջ են գնում։ Ու շատ մեծ ա հավանականությունը, որ Հայաստանում դատաիրավական բարեփոխումները շատ ավելի լավ արդյունքի բերեն, քան մյուս երկրներում ա եղել։

Ես որ լիահույս եմ ․․․ ասեմ, տնտեսության մասով էլ, IMF-ի վերջին փաստաթղթերը ահագին պոզիտիվ են։ Առաջ չընկնենք, բայց իրոք ընդհանուր ուղղությունը ճիշտ ա։

[Chuk]

Մեր մեջ ասած, էտ համակարգային փոփոխություններ ասողների մեծ մասը չի էլ հասկանում թե ինչ ա նշանակում համակարգային փոփոխությունը․ սիրուն արտահայտություն ա, խելոք ա հնչում, կողքից ավելացնում ես հայեցակարգ, տեսլական, էֆֆեկտ, սիտուատիվ (էս լուրջ բառ ա, պետք ա հիշել) ու դառնում ես ակադեմիկ ․․․ առանց դիպլոմի։ Հա ․․․ հոգեցունց դեմք ես ընդունում, յանի խիստ մտահոգ ես, կամ էլ իսկականից մտահոգ ես, ադեկվատ մտահոգ։

Չուկ ջան, իրականում էս դատաիրավական բարեփոխումները շաաաաատ ավելի կոմպլեքս են քան մենք լսում ենք (անցումային արդարադատություն ու վեթինգ) ու արդեն երկար ժամանակ ա քննարկվում են։ Նենց չի, որ Նիկոլը առավոտը արթանացավ ու ասեց, քելեք մի հատ էլ վեթինգ անենք, տենանք ինչ ա լինում։ Նիկոլը ուղակի առիթը օգտագործեց, որ հանրային ուշադրությունը մոբիլիզացնի մի բանի վրա, որ էսօր-էգուց անխուսափելի ա լինելու։ Ու քանի որ սենց փոփոխություններին նաև լուրջ դիմադրություն ա լինում, իսկ դա մենք արդեն տեսնում ենք ի դեմս հին «պրոֆեսիոնալների», դրա համար էլ ընտրվեց ամենահարմար պահը դա մեջտեղ բերելու, այն է, Քոչի դատի պռավալները։

Ապեր, ուրեմն Հայաստանում սկսած տնտեսական ու կոռուպցիոն հանցագործությունների համար ՔրՕր-ով նախատեսված վաղեմության ժամկետներից, կարճված ու դատարան չհասած գործերի քանակներից, շարունակած ակտիվների ու եկամուտների հայտարարագրման մեխանիզմներով, էտ հայտարարգրերը ընդունող, ստուգող, վերֆիկացնող մարմնով (էսօրվա էն չխմած բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց էթիայի հանձնաժողովը էլի), կոռուպցիոն գործերը հետաքննող, նախաքննող մարմիններով, դատախազության մասնագիտական կարողություններով, մեծ ու բարդ ֆինանսական մախինացիաները հասկանալու ունակ քննիչներով, վերջացրած դատարանների վիճակով ու մասնագիտացված դատարանների բացակայությամբ ու մեծ գործերով դատարանի ակտերը կատարելու հարկադիրի ունակություններով ․․․․ էս սաղ մի հատ աննոռմալ մաշտաբի պրոբլեմ ա, որը կուտակվել ա 30 տարում։

Սենց որ նայում եմ մեկ-մեկ, մտածում եմ, որ հորս արև, սրա տակից դուրս գալ հնարավոր չի։ Իրականում հնարավոր ա։ Կարող ա մի քիչ իմ ու քո տեսանկյունից դանդաղ, բայց իրականում հավասարակշռված, լիքը դառը փորձ ուսումնասիրելով, միջազգային փորձագիտությունն ընդունելով, բայց զուշությամբ, քանի որ լիքը ախմախ մարդ կա էտ ոլորտում էլ, առաջ են գնում։ Ու շատ մեծ ա հավանականությունը, որ Հայաստանում դատաիրավական բարեփոխումները շատ ավելի լավ արդյունքի բերեն, քան մյուս երկրներում ա եղել։

Ես որ լիահույս եմ ․․․ ասեմ, տնտեսության մասով էլ, IMF-ի վերջին փաստաթղթերը ահագին պոզիտիվ են։ Առաջ չընկնենք, բայց իրոք ընդհանուր ուղղությունը ճիշտ ա։

Լրիվ համաձայն եմ: Էդ որ գրել էի «տեմպերն իմ համար էլ են դանդաղ», նկատի ունեմ, որ բնականաբար ես էլ կուզեի, որ ամեն ինչ շատ արագ լիներ: Բայց դե իրականում գործը գնում ա:
Չնայած մի քիչ (շեշտում եմ՝ ՄԻ ՔԻՉ) ավելի արագ կարող էր գնալ, բայց դե կարար շատ ավելի դանդաղ էլ գնար:

[Chuk]

Հա, ու երբ խոսում ենք Փաշինյանի կառավարության գործունեության մասին, եկեք ֆիքսենք ԲիԲիՍի հասած էս լուրը: Գուցե մանրուք ա (իմ կարծիքով մանրուք չի), բայց իմ արժանապատվությունը շոյող ա.

Посла России вызвали в МИД Армении после встречи с экс-президентом

[Lion]

Լիոն ջան,
Նույնիսկ քո ասած դանդաղ ու չհստակեցված վիճակն ավելի հեռանկարային է, քան նախորդ վիճակը, որն առանց կասկածի տանում էր ուղիղ դեպի կործանում։
Ներկայիս գործողությունների ընթացքը հաստատ ավելի վատ չի դարձնի, քան կար մեկ տարի առաջ։ Համամիտ եմ, որ որոշ հարցերում հետ են ընկել, բայց հետ ընկնել, դեռ չի նշանակում տեղում դոփել։

Ես ինքս ավելի ռադիկալ գործողությունների կողմնակից եմ, բայց փաստացի ռադիկալ գործողությունների դիմելը ավելի անկանխատեսելի է, քան դանդաղ փոփոխությունները։

Իհարկե:

Ահա, պարգևավճարների խնդիրը դեռ չմարսած, ՊԵԿ-ը դրսևորում է հին վարքագծի... նոր օրինակ - ՊԵԿ-ը «Հետաքննող լրագրողներ» ՀԿ-ի հայցադիմումի վերաբերյալ առարկություն է ներկայացրել վարչական դատարան՝ խնդրելով մերժել ՀԴՄ սարքերի ձեռքբերման պայմանագրերին վերաբերող տեղեկատվություն ստանալու հայցադիմումը:

Ասենք սենց դասական ձևով վարվում էին հենց հին իշխանությունների ժամանակ, դե ի՞նչ ասես - իրավաբանականի պետը հին իշխանությունների հետ սերտորեն կապված անձնավորություն է՝ Սերժի կամանդի միջին օղակի մի անձնավորություն՝ Հովաննես Հովսեփյանի մարդկանցից: Հիմա ես չէ դուք, էս մարդը պիտի ուզենա նորովի՞ աշխատել՝ իհարկե ոչ, սենց մարդը պիտի ուզենա Նիկոլի հաջողությո՞ւնը - ըհը, բացեք գրպաններդ, հեսա կուզենա...

Ու հենց սենց չինովնիկներն են, որ, օգտվելով նրանից, որ Նիկոլը զբաղված է, իսկ հաճախ էլ ի վիճակի չէ զուտ մասնագիտորեն հետևել իրենց, ըստ էության սաբոտաժ են անում նրա աշխատանքը՝ աննկատ շարունակելով գործել հին ձևերով: Եվ այսպես է ամենուր, իսկ նման թիմով չես կարող արմատական քայլեր անել...

[Գաղթական]

«Ազգի херос»-ը արդեն մարդամեջ սկսել ա հաց ուտել, սուսեք...

[Chuk]

«Ազգի херос»-ը արդեն մարդամեջ սկսել ա հաց ուտել, սուսեք...

Էսպես ասենք. «բեմականացում է»՝ ուժեղ տղու կերպար ստեղծելու համար:

Դե իսկ մենք էլ հայտնի «պատահական» նկարը կարող ենք անվանել «վերջին ընթրիք»՝ մինչ նորից նստելը:

[Գաղթական]

Էսպես ասենք. «բեմականացում է»՝ ուժեղ տղու կերպար ստեղծելու համար:

Դե իսկ մենք էլ հայտնի «պատահական» նկարը կարող ենք անվանել «վերջին ընթրիք»՝ մինչ նորից նստելը:

Բացի ուժեղ տղուց՝ համ էլ որպես ընտանիքի հայր:

Էսքան վախտ ո՞վ էր խաբար ընտանիքը որտեղա ինչա, թոռ կա-չկա:
Իսկ սենց՝ համ բանտից են դիմավորում ու գիրկը թռնում, համ թութ են ուտում ու փողոցում ընթրում..

Ընտանիքով մարդն այլ կերպա ընկալվում՝ չորով գլխակերից:

Մի խոսքով՝ իմիջմեյքերին հալալա:

[Varzor]

Իհարկե:

Ահա, պարգևավճարների խնդիրը դեռ չմարսած, ՊԵԿ-ը դրսևորում է հին վարքագծի... նոր օրինակ - ՊԵԿ-ը «Հետաքննող լրագրողներ» ՀԿ-ի հայցադիմումի վերաբերյալ առարկություն է ներկայացրել վարչական դատարան՝ խնդրելով մերժել ՀԴՄ սարքերի ձեռքբերման պայմանագրերին վերաբերող տեղեկատվություն ստանալու հայցադիմումը:

Ասենք սենց դասական ձևով վարվում էին հենց հին իշխանությունների ժամանակ, դե ի՞նչ ասես - իրավաբանականի պետը հին իշխանությունների հետ սերտորեն կապված անձնավորություն է՝ Սերժի կամանդի միջին օղակի մի անձնավորություն՝ Հովաննես Հովսեփյանի մարդկանցից: Հիմա ես չէ դուք, էս մարդը պիտի ուզենա նորովի՞ աշխատել՝ իհարկե ոչ, սենց մարդը պիտի ուզենա Նիկոլի հաջողությո՞ւնը - ըհը, բացեք գրպաններդ, հեսա կուզենա...

Ու հենց սենց չինովնիկներն են, որ, օգտվելով նրանից, որ Նիկոլը զբաղված է, իսկ հաճախ էլ ի վիճակի չէ զուտ մասնագիտորեն հետևել իրենց, ըստ էության սաբոտաժ են անում նրա աշխատանքը՝ աննկատ շարունակելով գործել հին ձևերով: Եվ այսպես է ամենուր, իսկ նման թիմով չես կարող արմատական քայլեր անել...

Նախ ասեմ, որ ՊԵԿ-ի հիմնավորումը անգրագիտություն է։

Արի հստակեցնենք։ Ու՞մ ի նկատի ունես "Նիկոլի թիմ ասելով"։
Եղբայր բազմահազարանոց պետական ապարատը ձևավորվել է նախորդ տասնամյակների ընթացքում կոռումպացված ու սերմացու գողացող մասսաներից։
Փաշինյանը հո հետը մի քանի տասնյակ հազար պաշտոնյա չէր բերելու անհայտ աղբյուրներից։

ԻՀԿ կառավարական թիմը դեռ ձևավորման փուլում է և դեռ ժամանակ կքաշի, մինչև տարբեր ոլորտների հանգուցային պաշտոններում կարողանան լեգիտիմ ու թիմային կադրեր գտնել։
Սա նույնիսկ մեկ տարվա խնդիր չէ, այլ ԻՀԿ 4-5 տարվա առնվազն։

[Lion]

Մի քանի խոսք համակարգային մոտեցման առումով՝ կադրային քաղաքականության տեսակետից:

Այո, նախկին իշխանությունների ժամանակ ևս կադրային լրջագույն խնդիր կար, սակայն նույն Սերժն համենայն դեպս այնքան զգուշություն ուներ, որ գոնե հանգուցային կետերում լավ կադրերի էր դնում: Այլ հարց է՝ ի՞նչ խնդիրներ պետք է նրանք իրականացնեին՝ ժողովրդի՞ համար, թե՞ իշխող կլանի համար, սակայն այդ կադրերը ցանկացած դեպքում լավն էին: Օրինակ, ինչպես էլ վերաբերվենք Գագիկ Խաչատրյանին, սակայն ես կարող եմ փաստել, որ նա հարկային ոլորտի և հատկապես հարկային վարչարարության առաջնակարգ մասնագետ էր, որն իր հերթին հիմնվում էր այնպիսի առաջնակարգ կադրերի վրա, ինչպիսիք էին իր տեղակալներ Արմեն Ալավերդյանը, Վիգեն Միրումյանը, Տիգրան Բարսեղյանը, Արթուր Օսիկյանը և այլոք:

Պետական համակարգը բուրգ է, որն իր հերթին կազմված է մինի բուրգերից: Տեսեք, Սերժը նշանակել էր Գագիկ Խաչատրյանին որպես պետական համակարգ կոչված մեծ բուրգի հարկային համակարգ ենթաբուրգի ղեկավար: Իր հերթին Գագիկ Խաչատրյանը նշանակել էր ասենք Արթուր Օսիկյանին, որը, կուռացիա անելով իրավաբանական ոլորտը, կառուցել էր սեփական ենթաբուրգը, որը, իր թերություններով հանդերձ, այնուհանդերձ անկասկած ուներ էֆեկտիվ տարրեր ի դեմս ունակ անձանց կողմից ղեկավարվող սեփական ենթաբուրգերի ընդհուպ մինչև վարչություններ և սրանց ենթաբուրգեր՝ բաժիններ: Խնդիրներ կային, կար ուռճացվածություն, կար ԽԾԲ սկզբունքով համակարգ սողոսկած անձանց զգալի քանակություն, սակայն, ստեղ էր գաղտնիքը, ամեն մի ենթաբուրգում կային նաև իրական մասնագետներ, որոնք ռեալ արդյունք էին ապահովում: Արդյունքում համակարգը ընդհանուր առմամբ գործում էր և արդյունք էր տալիս, թեև, կրկնեմ, այլ հարց է, որ այդ արդյունքը մեծ հաշվով ծառայում էր իշխող կլանին, այլ ոչ թե ժողովրդին, իսկ այլ խնդիրների պարագայում էլ կարող էր ավելի մեծ արդյունք ցույց տալ:

Հիմա այժմյան դրությունը - օրինակ, որը խնդրում եմ չանձնավորել, քանի որ այդ մարդուն ես չեմ ճանաչում: Պետական բուրգի ՀՀ կառավարության աշխատակազմ կոչվող ենթաբուրգի գլխին կանգնած է... նախկին դիջեյ Էդուարդ Աղաջանյանը - ու այս պայմաններում որևէ մեկը կարող է ինձ ապացուցե՞լ, որ դրանից հետո համակարգը նորմալ կգործի, իսկ իր նշանակած դիջեյոտ կամ փաբոտ կադրերն էլ իրենց սեփական ենթաբուրգերը այնքան արդյունավետ կկազմավորե՞ն, որ ՀՀ կառավարության աշխատակազմի ենթաբուրգը լա՞վ կաշխատի: Կներեք, բայց չեմ կարող հավատալ: Նույն խնդիրը կա նաև այլ կառույցներում, մի տեղ քիչ, օրինակ՝ ՊՆ, ԱԱԾ, Ոստիկանություն, մի տեղ՝ շատ, օրինակ, հարկային, մաքսային, քաղծառայության ոլորտ:

Ավելին, կա ևս մեկ խնդիր: Պետական համակարգի ՄԵՋՔԸ գլխավոր մասնագետներն են, ոնց որ բանակում՝ մայորները: Հենց իրենք ենք մեջքը, ոչ առաջատարներ ու կրտսերները, ոչ էլ բաժնի պետերն ու վարչության պետերը, քանի որ հենց գլխավոր մասնագետների մոտ է միատեղվել փորձը, թեկուզ հենց իրենց անցած ուղու հետ կապված, և, որպես կանոն, գիտելիքը: Հենց գլխավոր մասնագետն է բյուրեղացնում ինֆորմացիան, որը բաժնի պետը խմբագրում ու տալիս է վարչության պետի իսկ սա էլ՝ ավելի վերև, ըստ էության արդեն տեխնիկապես ձևավորելով այն, ինչ Նիկոլն ասում է մեզ: Եվ այսպես, եթե էդ բաժնի պետ-վարչության պետ օղակը հեռանա, պետական կառավարման արդյունավետությունը չի տուժի, քանի որ ըստ էության գործում են գլխավոր մասնագետները: Արդյունքում՝ հեռացրեք նախորդ ռեժիմի օգտին գործող բաժնի պետերին ու վարչության պետերին, գլխավոր մասնագետներից նշանակումներ արեք բաժնի պետ-վարչության պետ մակարդակում և այդ պարագայում իրենք կլինեն և արհեստավարժ, քանի որ մինչ այդ իրենց մեջքի վրա տարել են համակարգը, և, որ այս պայմաններում անչափ կարևոր է, իշխանություններին անձնապես ՆՎԻՐՎԱԾ, քանի որ իրենք լավ կիմանան, որ, եթե նորերը պռավալ գնացին, իրենք կզրկվեն իրենց պաշտոնից: Իրենք ատամներով կպաշտպանեն նորերին ամենից առաջ հենց իրենց համար, ոչ թե նախկին բաժնի պետ վարչության պետերի պես գրպաններում բռունցքները պահած կժպտան, բայց ամեն կերպ սաբոտաժ կանեն, որ նորերը պռավալի գնան ու իրենց հին տերերը գան:

Իսկ կադրերը, հարգելիներս, նման բացառիկ պայմաններում որոշում են ամեն ինչ, քանի որ էքստրեմալ վիճակներում, իսկ մենք հիմա հենց նման վիճակներում ենք, չկա համակարգ, իսկ երբ համակարգ չկա, գործում է անձը: Այդ պարագայում խիստ կարևորվում են անձնային և մասնագիտական որակները: Իսկ հիմա պատկերացրեք, որ Քոչարյանի կողքին է Ալումյանի տիպի առաջնակարգ իրավաբան ու ոչ մենակ, սա բացահայտ, ինչպես նաև այնտեղ են նախկին պաշտոնյաներից շատերը՝ գաղտնի: Սրանց դու հակադրում ես քո դիջեյոտ ու փաբիստ մասսային - ու դուք ինձ կկարողանաք համոզե՞լ, որ այս պայմաններում իրավաբանական նրբությունները քննարկելիս և ճիշտ, արդյունավետ վարքագիծ ընտրելիս այս մասան կկարողանա Նիկոլին ավելի ճիշտ խորհուրդ տա՞լ, քան ասենք Ալումյանը, Թովմասյանն ու Գագիկ Հարությունյա՞նը:

Կներեք, բայց կրկին... ցավոք, չեմ հավատում:

Հին ռեժիմի կադրերի հետ հարաբերության մասին...

Կանչում ես մոտդ "գործից հասկացող թալանչի, պորտաբույծ խամաճիկներից"... պետքական մեկին, դնում ես դեմը ԱԱԾ հավաքած պապկեն ու ասում.

- Ախպերս, հմի ընտրի, կամ - կամ: Կամ համագործակցում ես ինձ հետ մաքուր մակարդակում և քո գիտելիքներն ի սպաս ես դնում իմ ռեժիմին, կամ... քեզ հետ շատ սիրալիր խոսակցություն կունենա պարոն Վանեցյանը: Առաջին տարբերակում ես սկզբունքորեն ներում եմ քեզ և քեզ եմ թողնում թալանածիդ կեսը, մյուս կեսը վերադարձնում ես պետությանը և սկսում ես գիտելիքներդ ի սպաս դնել նույն պետության համար: Հակառակ դեպքում, կրկնեմ, հետդ կարող է սիրալիր խոսակցություն ունենալ նաև գլխավոր դատախազը՝ դա թողնում եմ քո ճաշակին:

Ու նաև ավելացնում ես.

- Էս պապկեն, ախպերս, որ կա, մոտս աշխատելու դեպքում չմտածե՞ս հանկարծ, թե վերանալույա: Ինքը մնալույա, իսկ տակերից նշանակված նախկին գլխավոր մասնագետ, այժմ բաժնի ու վարչության պետերն էլ քեզ ուշադիր կհետևեն: Խաղե՞ր տվեցիր, հետդ կզրուցի արդեն նաև անչափ հաճելի Վալերին... Օսիպյանը՝ արդեն առանց քո ընտրության:

Այս պայմաններում իմ ճանաչած կադրերից 10-ից 9-ը կհամաձայնի ու ազնվորեն կկատարի իր գործը՝ ուժեղ հսկողության տակ: Հետագայում, երբ համակարգը կկայունանա, ես արդեն իրոք մաքուր անցյալ ունեցող մարդկանց կնշանակեի, էն պապկեն էլ կուղարկեի արխիվ, իսկ այդ պաշտոնյային՝ թոշակի:

Հ.Գ.

Ժողովուրդ, ո՞վ կարա բացատրի իմաստը Երեւանում նորմալ` գրեթե անթերի ճանապարհը կտրտելու և վերանորոգելու, եթե դրա կարիքը չկա, իսկ մարզերում ավիրված ճանապարհները թողնել Աստծո հույսին...

[Varzor]

Lion ջան,

Քո նկարագրած բուրգերն ու ենթաբուրգերը (կաշառակերներով, պորտաբույծներով, ԽԾԲ-ներով ու ոլորտն իրենց ուսերին քաշ տվող մասնագետներով) ներկայիս տեսքով արդեն իսկ կառուցված են եղել ԽՍՀՄ ժամանակներում՝ դա Սերժի "մենաշնորհը" չի Ասեմ ավելին՝ Ոսկե Հորդայի ժամանակվանից լավ հայտնի կառավարման սիստեմ է, որն ուղղակի չի կարող ավելի արդյունավետ լինել, քան ազնիվ ու նամուսով աշխատող մասնագետներից կազմված համակարգը, թեկուզ վերջիններս լինեն ավելի քիչ արհեստավարժ։

Կարճ նկարագրեմ երկու իրավիճակ։
1․ Սայլը քաշում են մի ուժեղ տղամարդ, սայլի պարունակությունը սեփական շահերին ծառայեցնող մի "ղեկավար", որը նաև որոշում է, թե ուժեղը սայլը որ կողմը պիտի քաշի, որ իրեն հարմար լինի և մի 4 հոգի թույլ ֆիզիկական տվյալներ ունեցող մարդիկ։
2․ Սայլը քաշում են 6 միջին ֆիզիկական տվյալների տեր մարդիկ, որոնցից մեկը ղեկավարման մեծ փորձ չունեցող, բայց ձեռքերը սայլի պարունակությունից հեռու պահող մեկն է։
Հարց․ Ո՞ր դեպքում սայլն ավելի արագ և ամբողջական պարունակությամբ տեղ կհասնի։
կարծում եմ պատասխան ուղղակի ակնհայտ է։

Ու ըստ այդմ մեր առաջնային խնդիրը փտած ու կոռումպացված վայ մասնագետներից ազատվելն է, հնարավորինս անցնցում տարբերակով (ինձ մնար լավ էլ կցնցեի, բայց դե դրա համար էլ ինձ չի մնացել ։D )։ Մի քիչ նեղություն կքաշենք, բայց հույս կունենաք, որ սայլը տեղ կհասնի, մեջինն էլ ճամփին չեն լափի։

Մեր պետությանը պետք չեն հանցագործ, հանցագործների ջրաղացին ջուր լցնող, պորտաբույծ․․․

[Տրիբուն]

Իսկ կադրերը, հարգելիներս, նման բացառիկ պայմաններում որոշում են ամեն ինչ, քանի որ էքստրեմալ վիճակներում, իսկ մենք հիմա հենց նման վիճակներում ենք, չկա համակարգ, իսկ երբ համակարգ չկա, գործում է անձը: Այդ պարագայում խիստ կարևորվում են անձնային և մասնագիտական որակները: Իսկ հիմա պատկերացրեք, որ Քոչարյանի կողքին է Ալումյանի տիպի առաջնակարգ իրավաբան ու ոչ մենակ, սա բացահայտ, ինչպես նաև այնտեղ են նախկին պաշտոնյաներից շատերը՝ գաղտնի: Սրանց դու հակադրում ես քո դիջեյոտ ու փաբիստ մասսային - ու դուք ինձ կկարողանաք համոզե՞լ, որ այս պայմաններում իրավաբանական նրբությունները քննարկելիս և ճիշտ, արդյունավետ վարքագիծ ընտրելիս այս մասան կկարողանա Նիկոլին ավելի ճիշտ խորհուրդ տա՞լ, քան ասենք Ալումյանը, Թովմասյանն ու Գագիկ Հարությունյա՞նը:

Կներեք, բայց կրկին... ցավոք, չեմ հավատում:
..

Լիոն, քո դեմագոգիան պռոստը զզվելի ա։ Հետո էլ ասում ես ՀՀԿական կամ ադեկվատ չես։ Ապեր, էս կարգի օդի մեջ տխմարություններ մենակ Շարմազանովներն են դուրս տալիս, կամ էն քո սիրած շատ գրագետ բոսյակը ․․․ լավ ա անունը չեմ հիշում։ Դրա համար էլ սրտատրոփ Շարմազանովի ամեն էշ-էշ դուրս տվածը բերում էիր ստեղ ու անունը դնում էիր <նախկինները հակահարված են հասցնում Նիկոլենց> վայ վայ վայ ․․․․ ու հիմա էշ-էշ դուրս տալով դու Շարմազանովին էլ աբգոն արեցիր։

Ուրեմն, Նիկոլին իրավաբանական խորհուրդներ տվողները դիջեյոտ-փաբիստ մասա են ․․․ ողբամ Ապոպին ․․․ էս էլ յանի քննադատություն ա, էլի, համակարգային։ Սրան դաժե բթամտություն անվանելն ա կոմպլիմենտ։ Նենց էլ մի բոլդեր ես արել, յանի խելոք բաներ ես գրել, էլի։

Ուրեմն, էսօր ՍԴ դատավոր դարձած Վահե Գրիգորյանը, կամ Նիկոլայ Բաղդասարյանը, Վլադիմիր Վարդանյանը, Կիրակոսյան Եղիշը, Գրիգորյան Սուրենը, ԱրդարադատՆախի տեղակալ Վարդապետյանը ու մնացածը, ամեն անկյունում քո նման քսան հատ իրավաբանի փաթեթավորած ունեն, էլ չեմ ասում նենց պատեհապաշտ սրիկաների, ոնց որ Թովմասյանն ու Գագիկ Հարությունյանն են։ Բայց, ես էլ չեմ զարմանում, լրիվ նորմալ ա, որ դու <բնույթով կոռուպցիոն պրոֆեսիոնալներին> ես հավանում։ Ինձ թվումա, էտ խոսում ա քո ողջ էության մասին։

Հ․Գ․ Ու ես իրոք շատ տհաճ մարդ եմ, քանի չդիմացա, ու քո գրառմանը արձագանքեցի։ Էլ երբեք սենց բան չեմ անի, խոստանում եմ ինքս ինձ ու բոլոր սրբերին։

[Varzor]

Հ․Գ․ Ու ես իրոք շատ տհաճ մարդ եմ, քանի չդիմացա, ու քո գրառմանը արձագանքեցի։ Էլ երբեք սենց բան չեմ անի, խոստանում եմ ինքս ինձ ու բոլոր սրբերին։

Մի քանի տող Առաքելոցից կարդա ու հետևիր գլխավոր պատվիրանին

[Lion]

Մեր պետությանը պետք չեն հանցագործ, հանցագործների ջրաղացին ջուր լցնող, պորտաբույծ․․․

Ապեր, ես նկատի ունեի էն, որ նախկիններից շատերը կոռումպացվել էին, որովհետև այդպիսին էին խաղի կանոնները - այլ կերպ հնարավոր չէր համակարգում մնալ: Միաժամանակ, նաև, նրանք այնուհանդերձ լավ մասնագետներ էին: Հին օրինակի վրա բերեմ՝ պատկերացրու ունենք մի փոքրիկ գյուղ, որին շահագործում է մի ավազակախումբ, որտեղ կան լավ կռվող տղերք: Հետո այնպես է լինում, որ այդ գյուղին սկսում են սպառնալ, ասենք, թուրքերը, իսկ այդ հողի վրա էլ իշխանության է գալիս ազնիվ մեկը: Խնդիր է դրվում գյուղը պաշտպանել: Հիմա հարց՝ ո՞րն է ճիշտ, այդ վատերին լրիվ հեռացնել գյուղից, չնայած այն բանին որ իրենք պետք են պաշտպանության մեջ, դրանից հետո կհամալրեն հակառակորդի շարքերը, իսկ նորմալ կռվող էլ գյուղում չունե՞ս, թե՞ դրանց բուռդ հավաքես և զգուշորեն օգտագործես - ես կընտրեի երկրորդը:

Տրիբուն, դու իրոք որ շփման մեջ երբեմն տհաճ ես դառնում, քանի որ փաստարկներիդ խեղճությունը փորձում ես փոխարինել կոպտությամբ և դիմացինի անձին կպնելով: Նաև՝ սադրելով: Իմ դեպքում դա այդքան էլ արդյունավետ չէ՝ մեղմ ասած: Դու, ոնց որոշեցիր, մի արձագանքիր իմ գրածներին, այդպես քեզ համար էլ գուցե լավ լինի, նյարդերդ կխնայես, բայց ասեմ - քո նշած կադրերի մեծ մասին ես ճանաչում եմ՝ անձնապես և մասնագիտական դաշտում, և իմ կարծիքն ունեմ իրենց մասին:

Կյանքը ցույց կտա, որը ոնց է, իսկ ես, խոստանում եմ, մի օր քեզ կհիշեցնեմ մեր այս խոսակցությունը

[Katka]

Մի հատ պիտի հասկանանք, թե «տնտեսական բարեփոխումներ»-ը էդ ի՞նչ քայլեր են, որ չեն արվել, ու էդ ո՞նց պիտի աշխատատեղերը հայտնվեն ու լիքը մարդ անկախ իրենց կոմպետենցիայի մակարդակից գնան ու «գորՁով» զբաղվեն ու աշխատավարձ ստանան: Մակերեսայնորեն կարելի է լիքը հելնել ու ասել՝ «շոշափելի արդյունք չկա», ու մատնացույց անել Նիկոլին ու իր կադրերիրն, կարծես արդեն համոզված ենք, որ Նիկոլենց տեղը բերենք ու քննադատողներին դնենք, ապա վաղը չէ մյուս օրը Հայաստանը փողի մեջ ծփալու է:
Հայաստանում դեռևս կլյաուզնիկության ու անադեկվատության բում է, մի զգալի զանգված դեռ սովետական շորշոփի տակ է ապրում՝ «աշխատանք ըլնի, աշխատենք» անհեթեթ կոնցեպտով: Իսկ դուք ի՞նչ աշխատանք կարող եք անել, եղբայրներ ու քույրեր, ի՞նչ կրթություն եք ստացել, ի՞նչ ունակություններ ու հմտություններ ու որակավորում ունեք, որ ներկա աշխարհում բարձր պահանջարկ ունի, բայց արի ու տես Հայաստանում գորՁ չկա, քանի որ կառավարությունը համապատասխան պայմաններ չի ստեղծել:
Լիքը մարդ վայթե տեղյակ չի, որ կառավարությունը աշխատատեղեր ստեղծող կառույց չի ու չի կարող լինել:

Լիքը մարդու մասին հայտարարություն չեմ կարող անել, իմ մասով ասեմ, որ ես տեղյակ եմ, որ կառավարությունը աշխատատեղ սետղծող կառույց չի, դե, գոնե ուղղակիորեն աշխատատեղ ստեղծող չի։ Մյուս կողմից իմ մակերեսային ուղեղը ինձ թույլ ա տալիս մտածել, որ էսօր կառավարության ձեռքին է հարկային մաքսային քաղաքականության գործիքները, ներդրումների ներգրավման համար հնարավոր գործիքները ու լիքը այլ բաներ։ Այսօր մեր երկրում դեռ շատ մարդիկ հացի խնդիր են լուծում ու նորմալ է, որ աշխատանք լինի աշխատենք սկզբունքով են առաջնորդվում։ Սոված մարդուն չես կարող ասել՝ որակավորումդ բարձրացրու։ Երբ բազմաշունչ ընտանիքում աշխատում է մեկ հոգի ու վաստակում 100000 դրամ՝ վեհ գաղափարներից խոսալը զավեշտալի է թվում, ֆեյսբուքյան շեյրներն էլ չեն կշտացնում։ Ես վստահ եմ , որ մեր երկրում ամենը լավ է լինելու ու քանի որ իմ երկիրը սիրում եմ՝ ուզում ա սերժիկը լինի, ուզում ա նիկոլը լինի աշխատելու եմ ու հարկ եմ վճարելու, նույն քանդված ճամփեքով տուն եմ գնալու, տատիկիս էլ փող եմ տալու, որ թոշակի հետ յոլա գնա

[Վիշապ]

Ապեր, ես նկատի ունեի էն, որ նախկիններից շատերը կոռումպացվել էին, որովհետև այդպիսին էին խաղի կանոնները - այլ կերպ հնարավոր չէր համակարգում մնալ: Միաժամանակ, նաև, նրանք այնուհանդերձ լավ մասնագետներ էին: Հին օրինակի վրա բերեմ՝ պատկերացրու ունենք մի փոքրիկ գյուղ, որին շահագործում է մի ավազակախումբ, որտեղ կան լավ կռվող տղերք: Հետո այնպես է լինում, որ այդ գյուղին սկսում են սպառնալ, ասենք, թուրքերը, իսկ այդ հողի վրա էլ իշխանության է գալիս ազնիվ մեկը: Խնդիր է դրվում գյուղը պաշտպանել: Հիմա հարց՝ ո՞րն է ճիշտ, այդ վատերին լրիվ հեռացնել գյուղից, չնայած այն բանին որ իրենք պետք են պաշտպանության մեջ, դրանից հետո կհամալրեն հակառակորդի շարքերը, իսկ նորմալ կռվող էլ գյուղում չունե՞ս, թե՞ դրանց բուռդ հավաքես և զգուշորեն օգտագործես - ես կընտրեի երկրորդը:

Տրիբուն, դու իրոք որ շփման մեջ երբեմն տհաճ ես դառնում, քանի որ փաստարկներիդ խեղճությունը փորձում ես փոխարինել կոպտությամբ և դիմացինի անձին կպնելով: Նաև՝ սադրելով: Իմ դեպքում դա այդքան էլ արդյունավետ չէ՝ մեղմ ասած: Դու, ոնց որոշեցիր, մի արձագանքիր իմ գրածներին, այդպես քեզ համար էլ գուցե լավ լինի, նյարդերդ կխնայես, բայց ասեմ - քո նշած կադրերի մեծ մասին ես ճանաչում եմ՝ անձնապես և մասնագիտական դաշտում, և իմ կարծիքն ունեմ իրենց մասին:

Կյանքը ցույց կտա, որը ոնց է, իսկ ես, խոստանում եմ, մի օր քեզ կհիշեցնեմ մեր այս խոսակցությունը

«Այդպիսին էին խաղի կանոնները», «դարն էր այդպիսին», «բոլորն էին այդպիսին», «կյանքն էր այդպես թելադրում», «O tempora, o mores!»... Փաստորեն կարևոր չի, թե մարդու արժեհամակարգը, մոտիվացիան ու նպատակները ինչ են, կարևորը լավ մասնագետ լինի :Ճ
Լիոն, կներես, պիտի Տրիբունի վերջին գրածին շնորհակալություն դնեմ: