Արտերկրում մեծացող երեխաների հայերենի պահպանման հարցը

[anhush]

Եթե էդ նշածդ բազմաթիվ երեխաները /ոչ հատուկ բացառություններ/ իջնեին հայաստանյան սովորական բակ, և ոչ ոք չնկատի որ նրանք տեղացի չեն /խոսքի կազմությամբ/, և եթե ավելի մեծ տարիքում բնագրով Րաֆֆի կարդալը, մեկ էլ քեզ պես հայերեն բլոգ գրելը ոչ մի դժվարություն չներկայացներ, այդ դեպքում կլինեիր իրավացի ։

Ճիշտ ասած ինձ ավելի շատ հետաքրքիր է հենց լեզվամտածողութուան հարցը, և ոչ թե ինչ բառաաշար ունի կամ ինչպես է տիրապետում քերականութայնը:
Էն մի հատ ուկրաինայի դեպսան կար Հայաստանում: իմ կարծիքով ինքը ավելի լավ գիտի մեր քերականությունը քան ես, բայց դա ոչինչ չի նշանակում:
Ամեն մի օտարության մեջ ծնված ու մանկությունը անցկացրած երեխա ուրիշ մանկություն ունի, քան Հայաստանում մեծացած երեխան: Ավելին, ես մանկությունից մի ռուս ընկեր ունեի, իրա հետ էիքն մեծացե: Երևանում ու շատ մոտ էիքն, անունն էլ Վալերի է: Ունեին մի հատ էլ ռուս հարևան նորից Երևանում ծնված- Պավլիկը, ով ինձանից բավականին մեծ էր: Բայց կա Հայրենիքի , թաղի, քաղաքի գաղափարը: Նրանց համար մեր թաղի հողն ու ջուր, քարն ու ծառը, հարևանները ու փողոցները: Այ սրանք են հարազատ: Ու իրանց կոտրված հայերենով շատ ավելի հայ էին ու են /Վալերան մինչև հիմա ապրում է մեր փողոցում/ քան արտասահմանում տեղած իմ հայերնակիցները:
... ճիշտ է երեխաներին ուղարկել Երևանում դպրոց սովորելու:

[Բարեկամ]

... ճիշտ է երեխաներին ուղարկել Երևանում դպրոց սովորելու:

Էդ դեպքում էլ անիմաստ է դառնում արտագաղթողների պատճառը կամ պատճառաբանությունը, թե հեռանում են երեխաների լավ կրթության, պայծառ ապագայի համար։

[տեսիլք]

Որտեղից որտեղ հասանք։ Լեզվին տիրապետելուց քննարկումը անցավ բակ-հարևան-փողոց գաղափարների։ Հայաստանում էլ բակից բակ հայերենը փոխվում է։ Էլ չեմ ասում Քաղաքից քաղաք կամ գյուղից գյուղ։ Որոշ բարեկամներիս այցելելիս լսողությունս սրելով ուղեղս էլ արագ աշխատացնելով հազիվ էի տեղական բարբառը ընկալում։ Իհարկե արտերկրում ծնողների զտված հայերենի միջավայրում մեծացող երեխաներն էլ փողոցային լեզվից հեռու կլինեն (չնայած իմ փորձից փողոցայինը ավելի հեշտ են յուրացնում արտերկրներում մեծացող երեխաները)։ Բայց եթե ծնողները ջանան, երեխաները կմեծանան ծավալուն բառապաշարով և անբիծ քերականությամբ սահուն հայերենով։ Իսկ դե մնացած շրջանային նրբերանգները կարող են մեծ տարիքում էլ արդեն ըստ իրենց ցանկության ձեռք բերել՝ Հայաստան այցելելով։

Իսկ լեզուն (և բարձրագույն մաթեմատիկան) սովորելու համար հատուկ օժտվածություն պետք չի։ Ցանկությունն (հետաքրքրությունն) ու ջանասիրությունը լրիվ հերիք են։ Դրանց սերմանումն էլ պիտի որ մտահոգվող ծնողների կարողությունների մեջ լիովին տեղավորվի։

[Բարեկամ]

Իսկ լեզուն (և բարձրագույն մաթեմատիկան) սովորելու համար հատուկ օժտվածություն պետք չի։

Սա արդեն նորություն էր։
/ևս մի անգամ նշեմ՝ խոսքը լեզուն մայրենիի պես տիրապետելու մասին է, ինչպես և մաթեմատիկան՝ մաթեմատիկոսի մակարդակում/

[տեսիլք]

Սա արդեն նորություն էր։
/ևս մի անգամ նշեմ՝ խոսքը լեզուն մայրենիի պես տիրապետելու մասին է, ինչպես և մաթեմատիկան՝ մաթեմատիկոսի մակարդակում/

մարդու մտքին տեղ լինի, մաթեմատիկան էլ կարա մայրենիի նման սովորել, լեզուն էլ՝ «մաթեմատիկոսի մակարդակում»

[Բարեկամ]

մարդու մտքին տեղ լինի, մաթեմատիկան էլ կարա մայրենիի նման սովորել, լեզուն էլ՝ «մաթեմատիկոսի մակարդակում»

Մնում ա իմանալ «մտքին տեղ լինելը» ինչպես սովորել

[տեսիլք]

Մնում ա իմանալ «մտքին տեղ լինելը» ինչպես սովորել

դրան չեն սովորում, դրանով կարելի է միայն վարակվել

[anhush]

Էդ դեպքում էլ անիմաստ է դառնում արտագաղթողների պատճառը կամ պատճառաբանությունը, թե հեռանում են երեխաների լավ կրթության, պայծառ ապագայի համար։

խոսքը դպրոցների մասին է: Ով որ երեխա է ուղարկում դպրոց Տորոնտոյում իմ շրջապատի հայ-ռուս-ուկրաինացի-վրացի-նեպալցի-հնդիկ-չնիացիներից, միանշանակ բոլորն էլ ասում են, որ իրենց երկրներում դպրոցները անհամեմատ ավելի լավն են և կրթական ծրագրերով և ընդանուր ուսուցչական մակարդակով:
Համալսարանների մասին այլ է: պոստսովետում բարձրագույն կրթությունը կարողացան միանգամից քանդել, չնայած հիմա էլ Մոսկվայի ֆիզտեխը ու միֆին հազար հատ հարվարդ փաթթած ունեն:

[Բարեկամ]

խոսքը դպրոցների մասին է: Ով որ երեխա է ուղարկում դպրոց Տորոնտոյում իմ շրջապատի հայ-ռուս-ուկրաինացի-վրացի-նեպալցի-հնդիկ-չնիացիներից, միանշանակ բոլորն էլ ասում են, որ իրենց երկրներում դպրոցները անհամեմատ ավելի լավն են և կրթական ծրագրերով և ընդանուր ուսուցչական մակարդակով:
Համալսարանների մասին այլ է: պոստսովետում բարձրագույն կրթությունը կարողացան միանգամից քանդել, չնայած հիմա էլ Մոսկվայի ֆիզտեխը ու միֆին հազար հատ հարվարդ փաթթած ունեն:

Էդ դեպքում առավելևս իմաստ չուներ տնով–տեղով տեղափոխվելն արտերկիր. համալսարանի տարիքում երեխան ինքնուրույն էլ կարող է իր ուսանողական կյանքը դասավորել դրսում։

[StrangeLittleGirl]

Ճիշտ ասած ինձ ավելի շատ հետաքրքիր է հենց լեզվամտածողութուան հարցը, և ոչ թե ինչ բառաաշար ունի կամ ինչպես է տիրապետում քերականութայնը:
Էն մի հատ ուկրաինայի դեպսան կար Հայաստանում: իմ կարծիքով ինքը ավելի լավ գիտի մեր քերականությունը քան ես, բայց դա ոչինչ չի նշանակում:
Ամեն մի օտարության մեջ ծնված ու մանկությունը անցկացրած երեխա ուրիշ մանկություն ունի, քան Հայաստանում մեծացած երեխան: Ավելին, ես մանկությունից մի ռուս ընկեր ունեի, իրա հետ էիքն մեծացե: Երևանում ու շատ մոտ էիքն, անունն էլ Վալերի է: Ունեին մի հատ էլ ռուս հարևան նորից Երևանում ծնված- Պավլիկը, ով ինձանից բավականին մեծ էր: Բայց կա Հայրենիքի , թաղի, քաղաքի գաղափարը: Նրանց համար մեր թաղի հողն ու ջուր, քարն ու ծառը, հարևանները ու փողոցները: Այ սրանք են հարազատ: Ու իրանց կոտրված հայերենով շատ ավելի հայ էին ու են /Վալերան մինչև հիմա ապրում է մեր փողոցում/ քան արտասահմանում տեղած իմ հայերնակիցները:
... ճիշտ է երեխաներին ուղարկել Երևանում դպրոց սովորելու:

Իսկ ի՞նչ ա լեզվամտածողությունը: Մի հատ սահմանեք էլի: Էսքան տարի ա կլինիկական լեզվաբանությամբ եմ զբաղվում, ոչ մի անգամ նման տերմինի չեմ հանդիպել: Միակ տեղը, որ տեսնում եմ, ռազմահայրենասիրական քննարկումներն են:

Որտեղից որտեղ հասանք։ Լեզվին տիրապետելուց քննարկումը անցավ բակ-հարևան-փողոց գաղափարների։ Հայաստանում էլ բակից բակ հայերենը փոխվում է։ Էլ չեմ ասում Քաղաքից քաղաք կամ գյուղից գյուղ։ Որոշ բարեկամներիս այցելելիս լսողությունս սրելով ուղեղս էլ արագ աշխատացնելով հազիվ էի տեղական բարբառը ընկալում։ Իհարկե արտերկրում ծնողների զտված հայերենի միջավայրում մեծացող երեխաներն էլ փողոցային լեզվից հեռու կլինեն (չնայած իմ փորձից փողոցայինը ավելի հեշտ են յուրացնում արտերկրներում մեծացող երեխաները)։ Բայց եթե ծնողները ջանան, երեխաները կմեծանան ծավալուն բառապաշարով և անբիծ քերականությամբ սահուն հայերենով։ Իսկ դե մնացած շրջանային նրբերանգները կարող են մեծ տարիքում էլ արդեն ըստ իրենց ցանկության ձեռք բերել՝ Հայաստան այցելելով։

Իսկ լեզուն (և բարձրագույն մաթեմատիկան) սովորելու համար հատուկ օժտվածություն պետք չի։ Ցանկությունն (հետաքրքրությունն) ու ջանասիրությունը լրիվ հերիք են։ Դրանց սերմանումն էլ պիտի որ մտահոգվող ծնողների կարողությունների մեջ լիովին տեղավորվի։

Համաձայն եմ: Լեզու սովորելու համար ընդամենը մի բան ա պետք. մարդ ծնվել (իհարկե չեմ խոսում զարգացման խնդիրներ ունեցող երեխաների մասին):

[StrangeLittleGirl]

Ինձ էստեղ մի ուրիշ բան սկսեց հուզել: Ասենք, երբ երեխայի ծնողներից մեկը հայ չի: Ստացվում ա, որ հայ ծնողը երեխայի հետ գաղտնի հաղորդակցության լեզու ա ունենում: Մի տեսակ անդուր ա: Ինձ ավելի շատ սկսեց հուզել իմ ապագա երեխայի հոր հայերեն իմանալը, քան երեխայի:

[ivy]

Երեկ մի 19 տարեկան հայ աղջկա հետ եմ ծանոթացել, որին ակումբցիներից մի քանիսն էլ գիտեն: Խոսում է էնպես, ինչպես խոսում են Հայաստանում ծնված մեծացած մարդիկ, հետն էլ՝ Լոռու ակցենտով, ծնողները Վանաձորից են: Ու ես համոզված էի, որ ինքն էլ է Վանաձորից և նոր է հայտնվել Եվրոպաներում: Էն էլ պարզվեց՝ նա ԵՐԲԵՔ Հայաստանում չի ապրել, ծնվել-մեծացել է Հոլանդիայում: Ոչ ոք ոչ մի տարբերություն չի գտնի իր ու վանաձորցի ուրիշ երիտասարդների խոսքի միջև, կարող եմ գրազ գալ:
Հետն էլ ընտիր գրում է: Համենայնդեպս ֆեյսբուքից կյանքում մտքովս չէր անցնի, որ ինքը Հայաստանում չի մեծացել:
Ու ամբողջը՝ ծնողների շնորհիվ:
Բա, հետո էլ ասում եք

[StrangeLittleGirl]

Երեկ մի 19 տարեկան հայ աղջկա հետ եմ ծանոթացել, որին ակումբցիներից մի քանիսն էլ գիտեն: Խոսում է էնպես, ինչպես խոսում են Հայաստանում ծնված մեծացած մարդիկ, հետն էլ՝ Լոռու ակցենտով, ծնողները Վանաձորից են: Ու ես համոզված էի, որ ինքն էլ է Վանաձորից և նոր է հայտնվել Եվրոպաներում: Էն էլ պարզվեց՝ նա ԵՐԲԵՔ Հայաստանում չի ապրել, ծնվել-մեծացել է Հոլանդիայում: Ոչ ոք ոչ մի տարբերություն չի գտնի իր ու վանաձորցի ուրիշ երիտասարդների խոսքի միջև, կարող եմ գրազ գալ:
Հետն էլ ընտիր գրում է: Համենայնդեպս ֆեյսբուքից կյանքում մտքովս չէր անցնի, որ ինքը Հայաստանում չի մեծացել:
Ու ամբողջը՝ ծնողների շնորհիվ:
Բա, հետո էլ ասում եք

Հա, էս թեմայում հենց իրա օրինակն էի անընդհատ բերում: Հայաստանի ջահելի ու իրա միակ տարբերությունն էն ա, որ ինքը ռոմանտիկ մտքերով ա լցված Հայաստանի հանդեպ: Նենց որ մարդու մտքին տեղ լինի

[Chuk]

Հայտնի լեզվաբանի հետ կապ ունեցո՞ղ մարդ ա:

[StrangeLittleGirl]

Հայտնի լեզվաբանի հետ կապ ունեցո՞ղ մարդ ա:

Հրաչի աղջիկն ա: