Երեւանի ավագանու ընտրություններ 5 մայիսի 2013թ.

[StrangeLittleGirl]

Ինձ թվում ա՝ Հայաստանի նման մերձբռնապետական երկրի համար նորմալ ա: Բոլորս էլ քաջ գիտակցում ենք, որ գոյություն ունի մեկ թագավոր, դիկտատոր, ասիչ, իսկ մնացածը ընդամենը ֆոն են, ու մեր հարցերի լուծումը տեսնում ենք կամ էդ թագավորի բարի կամքի մեջ կամ թագավորին փոխելու մեջ: Մեկի երեխային դասատուն ցածր ա գնահատել, նամակ ա գրում թագավորին, մեկի էլեկտրաէներգիայից հաևանն ու էլեկտրիկը գողանում են, մենակ թագավորը կարա էդ հարցը լուծի, մուժիկը կոշիկ չունի, գիտենք՝ ում ա դիմում: Էսօրվա աննորմալ իրավիճակում դա նորմալ ա, բոլորս էլ գիտենք, որ ոչ մի քաղաքապետ կամ պատգամավոր, սրտով ուզենա էլ, չնայած չի էլ ուզենա, ոչինչ չի կարա անի, քանի թագավորը չի ուզում:

Շին, հլը Սահմանադրությունը կարդա: Էնտեղ ոտից գլուխ սաղ նախագահից ա կախված: Ու էդ հլը բարեփոխումներից հետո: Պատկերացնում եմ՝ մինչև էդ ինչ ա էղել: Մինչև Սահմանադրություն չփոխենք, չենք կարա վերաբերմունք փոխենք: Տենց էլ պիտի լինի:

[Mephistopheles]

Շին, հլը Սահմանադրությունը կարդա: Էնտեղ ոտից գլուխ սաղ նախագահից ա կախված: Ու էդ հլը բարեփոխումներից հետո: Պատկերացնում եմ՝ մինչև էդ ինչ ա էղել: Մինչև Սահմանադրություն չփոխենք, չենք կարա վերաբերմունք փոխենք: Տենց էլ պիտի լինի:

Եվրոպական չափանիշներին համապատասխանող սահմանադրություն ա, ո՞ր մասը կոնկրետ դուրդ չի գալիս…

…ու հայաստանում երբեք սահմանադրություն չի կիրառվել, հիմա քո համար ի՞նչ տարբերություն սահմանադրությունն ինչ ձևի ա… մեկ ա չի կիրառվում…

Հայաստանի պրոբլեմը սահմանադրությունը չի այլ դրա չկիրառումն ա… քո ասելով դուրս ա գալիս սերժը մեղավոր չի, սահմանադրությունն ա տենց… էս մտածելակերպը կա ընդդիմադիր դաշտի մի շատ նեղ հատվածում, ուղղակի չեմ հասկանում դրանք ում շահերից ելնելով են խոսում…

[Տրիբուն]

Եվրոպական չափանիշներին համապատասխանող սահմանադրություն ա, ո՞ր մասը կոնկրետ դուրդ չի գալիս…

…ու հայաստանում երբեք սահմանադրություն չի կիրառվել, հիմա քո համար ի՞նչ տարբերություն սահմանադրությունն ինչ ձևի ա… մեկ ա չի կիրառվում…

Հայաստանի պրոբլեմը սահմանադրությունը չի այլ դրա չկիրառումն ա… քո ասելով դուրս ա գալիս սերժը մեղավոր չի, սահմանադրությունն ա տենց… էս մտածելակերպը կա ընդդիմադիր դաշտի մի շատ նեղ հատվածում, ուղղակի չեմ հասկանում դրանք ում շահերից ելնելով են խոսում…

Շատ խելոք միտք ա; Ոչ մեկը մինչև հիմա չէր մտածել, որ օրենքները պիտի կիրառվեն;

Ու հետաքրքիր ա, թե որ քաղաքական ուժին ա ձեռ տալիս ու ում շահերից ելնելով անընդհատ դա կրկնում, առանց մի անգամ գոնե մտածելու, որ կարող ա վատ օրենքը կամ վատ սահմանդրությունը լրացուցիչ հնարավորույթյուն են ընձեռում իշխանությանը դրանք չկիրառել; Երևաի էն քաղաքական ուժին, որը առաջին սուլթանական սահմանադրության հեղինակն ա, ու առաջին անգամ քաքմեջ ա արել ընտրությունները Հայաստանում, ու մինչև հիմա սաղին համոզում ա, որ մենակ ինքը կարա էտ սահմանդրությունը նորմալ կիրառի:

[Mephistopheles]

Շատ խելոք միտք ա; Ոչ մեկը մինչև հիմա չէր մտածել, որ օրենքները պիտի կիրառվեն;

Ու հետաքրքիր ա, թե որ քաղաքական ուժին ա ձեռ տալիս ու ում շահերից ելնելով անընդհատ դա կրկնում, առանց մի անգամ գոնե մտածելու, որ կարող ա վատ օրենքը կամ վատ սահմանդրությունը լրացուցիչ հնարավորույթյուն են ընձեռում իշխանությանը դրանք չկիրառել; Երևաի էն քաղաքական ուժին, որը առաջին սուլթանական սահմանադրության հեղինակն ա, ու առաջին անգամ քաքմեջ ա արել ընտրությունները Հայաստանում, ու մինչև հիմա սաղին համոզում ա, որ մենակ ինքը կարա էտ սահմանդրությունը նորմալ կիրառի:

really?… դե ուրեմն գնա պայքարի ու էդ լրացուցիչ օրենքները փոխի… քո ասածը կարա ճիշտ լինի եթե երկրում սահմանարությունը կիրառվի… էդ ժամանակ օրենքի կիրառումը կարող ա բացառի մեկ այլ օրենքի կիրառում…

Ապեր, էտ ա… ուրիշ քաղաքական ուժ չկա Հայաստանում որ իքուիպտ ըլնի մի բան փոխելու, չկա… անունը տուր եթե կա… իսկ եթե չես կարում տաս, ուրեմն էս ա… դրա համար էլ աստծու օրը իրան ես քննադատում ու քրֆում…

[dvgray]

really?… դե ուրեմն գնա պայքարի ու էդ լրացուցիչ օրենքները փոխի… քո ասածը կարա ճիշտ լինի եթե երկրում սահմանարությունը կիրառվի… էդ ժամանակ օրենքի կիրառումը կարող ա բացառի մեկ այլ օրենքի կիրառում…

Ապեր, էտ ա… ուրիշ քաղաքական ուժ չկա Հայաստանում որ իքուիպտ ըլնի մի բան փոխելու, չկա… անունը տուր եթե կա… իսկ եթե չես կարում տաս, ուրեմն էս ա… դրա համար էլ աստծու օրը իրան ես քննադատում ու քրֆում…

լրիվ սխալ պատկերացում:
նախ- Հայստանում որևէ քաղաքական ուժ չկա, ներառյալ նաև ՀՀԿ կոչված թայֆեն:
երկրորդ, Տրիբունը և նրա հետ միասին լիքը մարդ ամեն երկրորդ քփուրը սկսում ա Լևոնով ու վերջացնում ա լևոնականներով, որտև իրանցից շատ ա վառված, երկու անգամ --կռուպնիով...
ուլ ոչ թե որտև Լևոնը քաղաքական ուժ ա...
մեկ էլ երևի Ջահանգիրյանն ու Նիկոլայն են քաղաքական ուժ իրանց թուլայի փայով

[Mephistopheles]

լրիվ սխալ պատկերացում:
նախ- Հայստանում որևէ քաղաքական ուժ չկա, ներառյալ նաև ՀՀԿ կոչված թայֆեն:
երկրորդ, Տրիբունը և նրա հետ միասին լիքը մարդ ամեն երկրորդ քփուրը սկսում ա Լևոնով ու վերջացնում ա լևոնականներով, որտև իրանցից շատ ա վառված, երկու անգամ --կռուպնիով...
ուլ ոչ թե որտև Լևոնը քաղաքական ուժ ա...
մեկ էլ երևի Ջահանգիրյանն ու Նիկոլայն են քաղաքական ուժ իրանց թուլայի փայով

Կա, մի հատ ա… ուրիշ բան որ դու չես համարում… ու հետաքրքիր ա թե ինչի հետ ես համեմատում…

Լևոնին խի՞ եք քրֆում… Լևոնն արդեն 15 տարի ա նախագահ չի… Լևոնը գոնե բան ունի ցույց տալու իրա նախագահության ժամանակ (Ղարաբաղի հաղթանակը) ու ամենաշատն իրան եք քրֆում… էս ա՞ ձեր fairness-ի հասկացողությունը… դրա համար էլ ձեր նախագահը սերժն ա… խի՞ եք զարմանում…

[Chuk]

Շատ խելոք միտք ա; Ոչ մեկը մինչև հիմա չէր մտածել, որ օրենքները պիտի կիրառվեն;

Ու հետաքրքիր ա, թե որ քաղաքական ուժին ա ձեռ տալիս ու ում շահերից ելնելով անընդհատ դա կրկնում, առանց մի անգամ գոնե մտածելու, որ կարող ա վատ օրենքը կամ վատ սահմանդրությունը լրացուցիչ հնարավորույթյուն են ընձեռում իշխանությանը դրանք չկիրառել; Երևաի էն քաղաքական ուժին, որը առաջին սուլթանական սահմանադրության հեղինակն ա, ու առաջին անգամ քաքմեջ ա արել ընտրությունները Հայաստանում, ու մինչև հիմա սաղին համոզում ա, որ մենակ ինքը կարա էտ սահմանդրությունը նորմալ կիրառի:

Դե ուրեմն քեզ առաջիկայում ուրախ ժամանց ա սպասում: Որտև չար լեզուներն ասում են, որ առաջիկայում սկսվելու ա սահմանադրական բարեփոխումների նոր միջոցառում: Ու քանի որ կա մի ուժ, որին ձեռ ա տալիս համոզել, որ սահմանադրությունն ու օրենքներն են մեղավոր բոլոր խնդիրներում (փորձենք գուշակել ընդամենը ՄԵԿ փորձից, թե էդ որ ուժն ա), մենք լիարժեք կսկսենք սպասել դրախտային Հայաստանին, չէ որ այդ սարսափելի սահմանադրությունը բարեփոխելու ենք, սաղ դրանից էր, ես դրա մայրիգը

[Տրիբուն]

really?… դե ուրեմն գնա պայքարի ու էդ լրացուցիչ օրենքները փոխի… քո ասածը կարա ճիշտ լինի եթե երկրում սահմանարությունը կիրառվի… էդ ժամանակ օրենքի կիրառումը կարող ա բացառի մեկ այլ օրենքի կիրառում…

Ապեր, էտ ա… ուրիշ քաղաքական ուժ չկա Հայաստանում որ իքուիպտ ըլնի մի բան փոխելու, չկա… անունը տուր եթե կա… իսկ եթե չես կարում տաս, ուրեմն էս ա… դրա համար էլ աստծու օրը իրան ես քննադատում ու քրֆում…

Ենթադրենք դու ճիշտ ես: Էտ դեպքում, եթե սահմանդրությունը չի կիրառվում, ո՞ր ոչխարն ա անընդհատ կրկնում, որ սահմանդրական ճանապարհով կամ ընտրություններով պետք ա Հայաստանում փոփոխությունների հասնել: Չկիրառվող բանով ո՞նց են փոփոխությունների հասնում:

[Տրիբուն]

Դե ուրեմն քեզ առաջիկայում ուրախ ժամանց ա սպասում: Որտև չար լեզուներն ասում են, որ առաջիկայում սկսվելու ա սահմանադրական բարեփոխումների նոր միջոցառում: Ու քանի որ կա մի ուժ, որին ձեռ ա տալիս համոզել, որ սահմանադրությունն ու օրենքներն են մեղավոր բոլոր խնդիրներում (փորձենք գուշակել ընդամենը ՄԵԿ փորձից, թե էդ որ ուժն ա), մենք լիարժեք կսկսենք սպասել դրախտային Հայաստանին, չէ որ այդ սարսափելի սահմանադրությունը բարեփոխելու ենք, սաղ դրանից էր, ես դրա մայրիգը

Իսկ ո՞վ ա ասել, որ սաղ դրանից ա: Սաղ դրանից չի հաստատ: Բայց տենց միանշանակ ժխտել դրա նշանակությունը չի կարելի:

Վերջին հաշվով, եթե մեր սահմանդրությունն իդեալական չի ու իրոք հնարավորություն ա ստեղծում, որ ամեն ինչ կախված լինի մեկ մարդուց՝ նախագահից, ապա անկախ այն բանից, թե ով ա լինելու նախագահը, մենք միշտ կանգնած են լինելու էն ռիկսի առաջ, որ էտ նախագահը կարող ա ոչ մի բանով Սերոժից լավը չլինի: Ոչ մեկի ճակատին գրած չի, որ ինքը սուրբ ա, ու որ նախագահ դառնա, Սերոժից լավն ա լինելու:

Ու հետո, մենա հինգ տարի էլ անելու բան չկա: Ավելի լավ ա օգտակար մի բանով զբաղվեն - հենց թեկուզ սահմանադրական բարեփոխումներով: Բա ուզում ես հինգ տարի էլ, մինչև մյուս ընտրությունները Լևոնի վերլուծությունները, Զուրաբյանի զառանցանքը, Մանուկյանի նվնվոցն ու Րաֆֆիի աղթոքը լսե՞նք:

[Mephistopheles]

Ենթադրենք դու ճիշտ ես: Էտ դեպքում, եթե սահմանդրությունը չի կիրառվում, ո՞ր ոչխարն ա անընդհատ կրկնում, որ սահմանդրական ճանապարհով կամ ընտրություններով պետք ա Հայաստանում փոփոխությունների հասնել: Չկիրառվող բանով ո՞նց են փոփոխությունների հասնում:

պարտադրում ես ապեր… սահմանադրությունը պարտադրում ես… պարտադրանքով ես կիրառել տալիս, ինքդ օգտագործելով… աշխարհում ընենց երկիր չկա որտեղ սահմանարությունը չպարտադրվի ուղղակի իրանք հասկացել են դրա ռացիոնալությունը ու իրանց պետք չի ամեն անգամ ստիպողաբար կիրառել…

եթե ասում ես որ եկել ես սահմանարություն վերականգնելու ուրեմն առաջինը դու պտի կիրառես, չէ՞… թե՞ էնքան միամիտ ենք որ պտի հավատանք մեկին ով խախտում ա right on the spot…

[dvgray]

Կա, մի հատ ա… ուրիշ բան որ դու չես համարում… ու հետաքրքիր ա թե ինչի հետ ես համեմատում…

Լևոնին խի՞ եք քրֆում… Լևոնն արդեն 15 տարի ա նախագահ չի… Լևոնը գոնե բան ունի ցույց տալու իրա նախագահության ժամանակ (Ղարաբաղի հաղթանակը) ու ամենաշատն իրան եք քրֆում… էս ա՞ ձեր fairness-ի հասկացողությունը… դրա համար էլ ձեր նախագահը սերժն ա… խի՞ եք զարմանում…

ապեր, եթե Լևոնի բան ունի ցույց տալու, հանձինս Ղարաբաղի, ապա Սերժը ու Քոչը էտ "բանը" շատ ավելի կարան ցույց տան. ինչքան էլ դու դա չտենաս: թե՞ իրանք հեչ, Լևոնիը հրամանը տալի, ինքն էլ իրա հրամանը կատարում էր:
Էտ հաղթանակը բոլորի հազթանակն ա: էտ կռիվը հայ ազգն ա մղել: ու զոհվել են էն մարդիկ - օրինակ- Ազգալդյան Լյոնյա, որոնց արած գործը երբևէ չես հիշել դու անձամբ:

Էտ հաղթանակը բոլորի հազթանակն ա- ինչ և ասում ա Սերժը տարիներ շարունակ: ի տարբերություն լևոնականների: ու էտ պատերչազմական իրավիճակում աբսուրդ ա ուղղակի ասել թե ով ա ավել արել ով պակաս: ու եթե աում ես պատրեազմ-հազթանակ, ապա պարտավոր ես ասել որ դա բոլորինն ա , այլ ոչ թե դա եղել ա Լոևնի օրոք:
հետո՞ ինչ, եթե 2-որրդ համաշխարհայինն էլ Ստալինի օրոք ա եղել, ու հաղթել են Ստալինի օրոք կարող ա՞ էտ էլ Ստալինի հաղթանակն ա : ասվում էր որ դա սովետական ժողովրդի հաղթանակն ա...
իսկ Ստանիլի օրոք համարվում էր ամենամեծ անձին պաշտամունիք տարիները: դուրս ա գալի, որ լևոնականնրի անձի պաշտամունքը ամենլ ուժեղ ա, քան եղել ա Ստալինի անձի պաշտամունքը...

ապեր, սենց սկի օսմանական սուլթանները չէին ասում իրանց հաղթանակների մասին:

[Mephistopheles]

Իսկ ո՞վ ա ասել, որ սաղ դրանից ա: Սաղ դրանից չի հաստատ: Բայց տենց միանշանակ ժխտել դրա նշանակությունը չի կարելի:

Վերջին հաշվով, եթե մեր սահմանդրությունն իդեալական չի ու իրոք հնարավորություն ա ստեղծում, որ ամեն ինչ կախված լինի մեկ մարդուց՝ նախագահից, ապա անկախ այն բանից, թե ով ա լինելու նախագահը, մենք միշտ կանգնած են լինելու էն ռիկսի առաջ, որ էտ նախագահը կարող ա ոչ մի բանով Սերոժից լավը չլինի: Ոչ մեկի ճակատին գրած չի, որ ինքը սուրբ ա, ու որ նախագահ դառնա, Սերոժից լավն ա լինելու:

Ու հետո, մենա հինգ տարի էլ անելու բան չկա: Ավելի լավ ա օգտակար մի բանով զբաղվեն - հենց թեկուզ սահմանադրական բարեփոխումներով: Բա ուզում ես հինգ տարի էլ, մինչև մյուս ընտրությունները Լևոնի վերլուծությունները, Զուրաբյանի զառանցանքը, Մանուկյանի նվնվոցն ու Րաֆֆիի աղթոքը լսե՞նք:

չենք ուզում Լևոնի վերլուծությունները, Զուրաբյանի զառանցանքը, Մանուկյանի նվնվոցն ու Րաֆֆիի աղթոքը լսես … ուզում ենք հենց վաղվանից սկսես Սահմանադրական փոփոխություններով զբաղվել… եթե պետք ա, կաջակցենք… Չուկը հաստատ կաջակցի… ՀԱԿ-ից էլ… նույնիսկ ես կաջակցեմ…

[dvgray]

Իսկ ո՞վ ա ասել, որ սաղ դրանից ա: Սաղ դրանից չի հաստատ: Բայց տենց միանշանակ ժխտել դրա նշանակությունը չի կարելի:

Վերջին հաշվով, եթե մեր սահմանդրությունն իդեալական չի ու իրոք հնարավորություն ա ստեղծում, որ ամեն ինչ կախված լինի մեկ մարդուց՝ նախագահից, ապա անկախ այն բանից, թե ով ա լինելու նախագահը, մենք միշտ կանգնած են լինելու էն ռիկսի առաջ, որ էտ նախագահը կարող ա ոչ մի բանով Սերոժից լավը չլինի: Ոչ մեկի ճակատին գրած չի, որ ինքը սուրբ ա, ու որ նախագահ դառնա, Սերոժից լավն ա լինելու:

Ու հետո, մենա հինգ տարի էլ անելու բան չկա: Ավելի լավ ա օգտակար մի բանով զբաղվեն - հենց թեկուզ սահմանադրական բարեփոխումներով: Բա ուզում ես հինգ տարի էլ, մինչև մյուս ընտրությունները Լևոնի վերլուծությունները, Զուրաբյանի զառանցանքը, Մանուկյանի նվնվոցն ու Րաֆֆիի աղթոքը լսե՞նք:

ոչ մի սահմանադրություն բարեփոխել էլ պետք չէ ...
ուղղակի պետք ա ազգովի, մի մարդու պես մտնել ՀՀԿ
լուրջ եմ ասում: եթե ուզում ես մի բան փոխես քո ուզած կողմը, ապա դա կարող ես անել միմիայն մեջից:

[Chuk]

Իսկ ո՞վ ա ասել, որ սաղ դրանից ա: Սաղ դրանից չի հաստատ: Բայց տենց միանշանակ ժխտել դրա նշանակությունը չի կարելի:

Վերջին հաշվով, եթե մեր սահմանդրությունն իդեալական չի ու իրոք հնարավորություն ա ստեղծում, որ ամեն ինչ կախված լինի մեկ մարդուց՝ նախագահից, ապա անկախ այն բանից, թե ով ա լինելու նախագահը, մենք միշտ կանգնած են լինելու էն ռիկսի առաջ, որ էտ նախագահը կարող ա ոչ մի բանով Սերոժից լավը չլինի: Ոչ մեկի ճակատին գրած չի, որ ինքը սուրբ ա, ու որ նախագահ դառնա, Սերոժից լավն ա լինելու:

Ու հետո, մենա հինգ տարի էլ անելու բան չկա: Ավելի լավ ա օգտակար մի բանով զբաղվեն - հենց թեկուզ սահմանադրական բարեփոխումներով: Բա ուզում ես հինգ տարի էլ, մինչև մյուս ընտրությունները Լևոնի վերլուծությունները, Զուրաբյանի զառանցանքը, Մանուկյանի նվնվոցն ու Րաֆֆիի աղթոքը լսե՞նք:

Օք, Տրիբուն ձյա: Էդ ասածիդ համաձայն եմ: Իհարկե օրենքներից էլ է ինչ-որ բան կախված (արի հիմա քանակականի հետևից չընկնենք, թե ինչից է ավելի շատ կախված):

Պարզապես ամեն ինչ հիմա գցել սահմանադրության թերի լինելու վրա մեղմ ասած աչքկապություն է: Ինչպես և, այո՛, աչքկապություն կլինի ժխտելը դրանց դերը:

Աչքկապություն կլինի նաև իշխանության նախաձեռնած «սահմանադրական բարեփոխումներին» ծափ տալը: Աչքկապություն կլինի պնդելը, որ եթե սահմանադրությամբ նախագահի լիազորությունները պակասեցվեն, կամ ասենք անցնենք խորհրդարանական կառավարման մոդելի, ապա խնդիրները կլուծվեն:

Հայաստանում ձևավորված համակարգը բավական հեռու ա սահմանադրությունից: Էդ նույն սահմանադրությունը նախատեսում ա, որ դատարանը գործի անկախ, բայց ինչ-որ չենք տեսնում տենց բան: Էդ նույն սահմանադրությունը նախատեսում ա, որ ազգային ժողովը գործի անկախ, բայց տեսնում ենք, որ ԱԺ-ն խամաճիկ ա: Նույնը՝ սահմանադրական դատարանը: Ու էսքանն էլ հերիք ա հասկանալու համար, որ ինչքան էլ օրենքները լավը լինեն, ամեն ինչը բերվում ա էն համակարգին, որը կիրառում ա էդ օրենքները: Որ էսօր էս վիճակն ա, էդ անժխտելի ա: Ու քո խաթեր համար ասեմ, որ այո՛, ընդդիմությունն էլ, բոլոր տարիների, իր բաժին մեղքը ունի սրա մեջ, որ ամեն դեպքում չի հաջողացրել էնպիսի պայքար ծավալի, որ համակարգի էս հատկությունները կոտրի:

Ուրեմն ես կարծում եմ, որ ինչքան էլ կարևոր են օրենքները, բայց մեր առաջնահերթ խնդիրն ամենևին էլ օրենքները չեն:

Չնայած որ ինքս շատ կարևորում եմ օրենքները: Վերցնենք ընտրական օրենսգիրքը: Ես կարծում եմ, որ դրանում պետք է արվեն փոփոխություններ, որովհետև եթե հասնենք նրան, որ դրանում ամրագրվի.
- մատերը թանաքոտելու պահանջը, կրկնակի քվեարկություններից խուսափելու համար,
- բոլոր տեղամասերում օնլայն տեսախցիկներ տեղադրելու պահանջը, հսկողությունը մեծացնելու համար,
- ընտրությունից հետո ընտրացուցակները կախելու պահանջը, որպեսզի կարողանանք ստուգել, թե քանի բացակա է քվեարկել
և այլն,
ապա ընտրությունը կեղծելը կբարդանա: Չեմ ասում անհնար կդառնա, այլ ասում եմ կբարդանա:

Բայց հիմա արի իրար հետ անկեղծ լինենք: Վաղը եթե նույն ՀԱԿ-ը ԱԺ մտնի, նորից, նման նախագծով, ասելով, որ օր առաջ պետք է նման սահմանափակումներ մտցնել, մեկը դու ասելու ես, որ «ժամավաճառություն են անում»՝ մոռանալով, որ օրենքներն էլ ամեն դեպքում դեր ունեն:

Իսկ դրանք իսկապես դեր ունեն ու եթե կարողանանք հասնել նման փոփոխությունների, մի քայլ առաջ կլինի: Բայց էլի լուծում չի լինի: Որովհետև նույնիսկ լավացրած ընտրական օրենսգրքի պայմաններում հնարավոր է կեղծել ընտրությունները: Ու ես դրա համար պնդում եմ, որ նույնիսկ վատ օրենքով կամքի ու ազնվության դեպքում կարելի ա լավ պետություն ստեղծել: Մեր առաջնային խնդիրն ա կարողանալ ձև գտնել, որ իշխանությունները հետևեն լավ կամ վատ օրենքին: Ցանկացած օրենքի բարեփոխում օժանդակող, բայց շատ փոքր քայլ է: Այդ թվում՝ սահմանադրությունը:

Ու էս սահմանադրությամբ էլ կարելի է հրաշալի երկիր ունենալ: Սահմանադրությունը հեռու է իրավիճակի գլխավոր մեղավորը լինելուց:

[Mephistopheles]

Օք, Տրիբուն ձյա: Էդ ասածիդ համաձայն եմ: Իհարկե օրենքներից էլ է ինչ-որ բան կախված (արի հիմա քանակականի հետևից չընկնենք, թե ինչից է ավելի շատ կախված):

Պարզապես ամեն ինչ հիմա գցել սահմանադրության թերի լինելու վրա մեղմ ասած աչքկապություն է: Ինչպես և, այո՛, աչքկապություն կլինի ժխտելը դրանց դերը:

Աչքկապություն կլինի նաև իշխանության նախաձեռնած «սահմանադրական բարեփոխումներին» ծափ տալը: Աչքկապություն կլինի պնդելը, որ եթե սահմանադրությամբ նախագահի լիազորությունները պակասեցվեն, կամ ասենք անցնենք խորհրդարանական կառավարման մոդելի, ապա խնդիրները կլուծվեն:

Հայաստանում ձևավորված համակարգը բավական հեռու ա սահմանադրությունից: Էդ նույն սահմանադրությունը նախատեսում ա, որ դատարանը գործի անկախ, բայց ինչ-որ չենք տեսնում տենց բան: Էդ նույն սահմանադրությունը նախատեսում ա, որ ազգային ժողովը գործի անկախ, բայց տեսնում ենք, որ ԱԺ-ն խամաճիկ ա: Նույնը՝ սահմանադրական դատարանը: Ու էսքանն էլ հերիք ա հասկանալու համար, որ ինչքան էլ օրենքները լավը լինեն, ամեն ինչը բերվում ա էն համակարգին, որը կիրառում ա էդ օրենքները: Որ էսօր էս վիճակն ա, էդ անժխտելի ա: Ու քո խաթեր համար ասեմ, որ այո՛, ընդդիմությունն էլ, բոլոր տարիների, իր բաժին մեղքը ունի սրա մեջ, որ ամեն դեպքում չի հաջողացրել էնպիսի պայքար ծավալի, որ համակարգի էս հատկությունները կոտրի:

Ուրեմն ես կարծում եմ, որ ինչքան էլ կարևոր են օրենքները, բայց մեր առաջնահերթ խնդիրն ամենևին էլ օրենքները չեն:

Չնայած որ ինքս շատ կարևորում եմ օրենքները: Վերցնենք ընտրական օրենսգիրքը: Ես կարծում եմ, որ դրանում պետք է արվեն փոփոխություններ, որովհետև եթե հասնենք նրան, որ դրանում ամրագրվի.
- մատերը թանաքոտելու պահանջը, կրկնակի քվեարկություններից խուսափելու համար,
- բոլոր տեղամասերում օնլայն տեսախցիկներ տեղադրելու պահանջը, հսկողությունը մեծացնելու համար,
- ընտրությունից հետո ընտրացուցակները կախելու պահանջը, որպեսզի կարողանանք ստուգել, թե քանի բացակա է քվեարկել
և այլն,
ապա ընտրությունը կեղծելը կբարդանա: Չեմ ասում անհնար կդառնա, այլ ասում եմ կբարդանա:

Բայց հիմա արի իրար հետ անկեղծ լինենք: Վաղը եթե նույն ՀԱԿ-ը ԱԺ մտնի, նորից, նման նախագծով, ասելով, որ օր առաջ պետք է նման սահմանափակումներ մտցնել, մեկը դու ասելու ես, որ «ժամավաճառություն են անում»՝ մոռանալով, որ օրենքներն էլ ամեն դեպքում դեր ունեն:

Իսկ դրանք իսկապես դեր ունեն ու եթե կարողանանք հասնել նման փոփոխությունների, մի քայլ առաջ կլինի: Բայց էլի լուծում չի լինի: Որովհետև նույնիսկ լավացրած ընտրական օրենսգրքի պայմաններում հնարավոր է կեղծել ընտրությունները: Ու ես դրա համար պնդում եմ, որ նույնիսկ վատ օրենքով կամքի ու ազնվության դեպքում կարելի ա լավ պետություն ստեղծել: Մեր առաջնային խնդիրն ա կարողանալ ձև գտնել, որ իշխանությունները հետևեն լավ կամ վատ օրենքին: Ցանկացած օրենքի բարեփոխում օժանդակող, բայց շատ փոքր քայլ է: Այդ թվում՝ սահմանադրությունը:

Ու էս սահմանադրությամբ էլ կարելի է հրաշալի երկիր ունենալ: Սահմանադրությունը հեռու է իրավիճակի գլխավոր մեղավորը լինելուց:

Ավելի լավ ա ունենամ վատ սահմանարություն, բայց կիրառվող, որտև կարամ բարեփոխեմ, քան թե չկիրառվող անթերի սահմանադրություն…

առաջին ամենագլխավոր ու անփոխարինելի պայմանը կիրառումն ա… մնացածները գալիս են հետո…

էսօր միակ խնդիրը կիրառելն ա ու բոլոր փոփոխությունների նախաձեռնությունները բացարձակ մաստուրբացիա… ուրիշ բառ չկա դրա համար…