Զանազան լեզվական հարցեր

[krunk Hayastani]

Շնորհակալություն:
Մեկ էլ աչք ու ականջ է ծակում թվականի հետ գոյականի գործածությունը հոգնակի թվով առանց հատուկ անհրաժեշտության: Կարծես այլ լեզուների (անգլ., ռուս.) ազդեցությամբ, որտեղ թվականը հոգնակի թվով գոյական է պահանջում, տարածվում է այդ ձևը, բայց սխալ է, հայեցի չի:

[Vaio]

Սեղանի վրա կա երկու խնձոր (և երեք տանձ)։

Իսկ եթե նախադասությունը շարունակենք, օրինակ` այսպես.

Սեղանի վրա կա երկու խնձոր, որն Արթուրին է:

Սեղանի վրա կա երկու խնձոր և երեք տանձ, որոնք Արթուրինն են:

Երկրորդ նախադասության մեջ, կա-ն եզակի թվով է, իսկ որոնք-ը հոգնակի?

[Yevuk]

Մի հարց կա, որ համալսարանական 5 տարիների ընթացքում ինձ տանջում է, բայց միշտ մոռանում եմ ստեղ գրել: Հազիվ հիշել եմ:

Չէի՞ք ասի, երբ որ "ներդրվել", "ներմուծել" և "ներ" նախածանցով բառերը բաժանում են, օրինակ՝ "կազմակերպությունում ներ ենք դնում այսքան չգիտեմ ինչ...", ճիշտ է թե՞ սխալ:

[_Հրաչ_]

Եվա ջան, լեզվական հոտառությունս հուշում է, որ սխալ է նման կիրառությունը:
Ավելի ճիշտ կլինի ասել «կազմակերպությունում կատարվում է այսքան չգիտեմ ինչի ներդրում»: Հայերենը ճկուն լեզու է, հնարավոր է նախադասությունն այնպես ձևակերպել, որ նշածդ խնդիրը չառաջանա:

[Yevuk]

Եվա ջան, լեզվական հոտառությունս հուշում է, որ սխալ է նման կիրառությունը:
Ավելի ճիշտ կլինի ասել «կազմակերպությունում կատարվում է այսքան չգիտեմ ինչի ներդրում»: Հայերենը ճկուն լեզու է, հնարավոր է նախադասությունն այնպես ձևակերպել, որ նշածդ խնդիրը չառաջանա:

Չնայած, որ ես էլ ոչ մի կանոն չգիտեմ սրա վերաբերյալ, իմ ինտուիցիան էլ է հուշում, որ սխալ է: Ուզում եմ ուղղակի իմանալ, ինչ-որ օրենք կա՞ նման բառերի հետ կապված:

[Ուլուանա]

Մի հարց կա, որ համալսարանական 5 տարիների ընթացքում ինձ տանջում է, բայց միշտ մոռանում եմ ստեղ գրել: Հազիվ հիշել եմ:

Չէի՞ք ասի, երբ որ "ներդրվել", "ներմուծել" և "ներ" նախածանցով բառերը բաժանում են, օրինակ՝ "կազմակերպությունում ներ ենք դնում այսքան չգիտեմ ինչ...", ճիշտ է թե՞ սխալ:

Չէ, սխալ է. պիտի լինի ներդնում ենք, ներմուծում ենք։

[Ուլուանա]

Չնայած, որ ես էլ ոչ մի կանոն չգիտեմ սրա վերաբերյալ, իմ ինտուիցիան էլ է հուշում, որ սխալ է: Ուզում եմ ուղղակի իմանալ, ինչ-որ օրենք կա՞ նման բառերի հետ կապված:

Ճիշտն ասած՝ մի քիչ լավ չեմ պատկերացնում, թե ինչու պիտի հատուկ օրենք լինի բայը խոնարհելիս չկիսելու մասին։ Դա ինքնին հասկանալի պիտի լինի, իմ կարծիքով։

[Yevuk]

Չէ, սխալ է. պիտի լինի ներդնում ենք, ներմուծում ենք։

Ճիշտն ասած՝ մի քիչ լավ չեմ պատկերացնում, թե ինչու պիտի հատուկ օրենք լինի բայը խոնարհելիս չկիսելու մասին։ Դա ինքնին հասկանալի պիտի լինի, իմ կարծիքով։

Անչա՜փ շնորհակալ եմ:

Ես ինքս էլ վստահ էի, որ սխալ էր, բայց մեր հայոց լեզվից անգրագետ դասախոսները այնքան էին կիրառում, մի երկու ուսանողից էլ, որ հարցրել էի, ասել էին, որ սխալ չի, ես էլ սկսել էի կասկածել:

[_Հրաչ_]

Եթե տրամաբանում ենք, որ «վերածվել»-ը կարող է դառնալ «վեր է ածվում», նույն տրամաբանությամբ կարող էր «ներ է դրվել» տարբերակն էլ ճիշտ համարվել, բայց գործնական կիրառություն չունի, բացի այդ՝ «վեր»-ը գոյական է, իսկ «ներ»-ը ածանց:
Միգուցե ճիշտն ու սխալը կախված է նրանից, որ բառն անջատվելիս երկու բաղադրիչն էլ պետք է արմատ լինեն (ունենան):

[Ուլուանա]

Եթե տրամաբանում ենք, որ «վերածվել»-ը կարող է դառնալ «վեր է ածվում», նույն տրամաբանությամբ կարող էր «ներ է դրվել» տարբերակն էլ ճիշտ համարվել, բայց գործնական կիրառություն չունի, բացի այդ՝ «վեր»-ը գոյական է, իսկ «ներ»-ը ածանց:
Միգուցե ճիշտն ու սխալը կախված է նրանից, որ բառն անջատվելիս երկու բաղադրիչն էլ պետք է արմատ լինեն (ունենան):

Հա, ու կոնկրետ «ներդնել» ու «ներմուծել» բայերի դեպքում «ներ»–ը ներս իմաստն ունի, բայց հո չենք ասի «ներս եմ մուծում» կամ «ներս եմ դնում»։

Ի դեպ, իմ իմանալով՝ նույնիսկ «վեր է ածվում», «անց է կացվում» ձևերն արդեն հնացած են համարվում, փոխարենը պետք է ասել «վերածվում է», «անցկացվում է»։ Կարծեմ մի տեղ նման մի բան կարդացել էի տարիներ առաջ...

[Մարկուս]

Ժող, «մտահղացում», թե՞ «մտահաղացում»:
Տրամաբանորեն պիտի մտահղացում լինի, բայց մտահաղացում տարբերակն ավելի շատ են օգտագործում:

[Ուլուանա]

Ժող, «մտահղացում», թե՞ «մտահաղացում»:
Տրամաբանորեն պիտի մտահղացում լինի, բայց մտահաղացում տարբերակն ավելի շատ են օգտագործում:

«Մտահղացումն» է ճիշտ։ «Մտահաղացում» առաջին անգամ եմ լսում ։ Բայց ընդհանրապես լավ կլինի՝ իմանաս, որ շատ կամ քիչ օգտագործվելը երբեք չի կարող հիմք հանդիսանալ ճիշտն ու սխալը որոշելու հարցում։ Հա, դեռ շատ կհանդիպես էդպիսի դեպքերի, երբ սխալ ձևն ավելի շատ է գործածվում։ Մարդկանց մեծ մասը չգիտի ճիշտը, ի՞նչ կա որ ։

[Stranger_Friend]

ինձնից ու ինձանից -ից առաջին տարբերակն է չէ՞ ճիշտ.

[_Հրաչ_]

ինձնից ու ինձանից -ից առաջին տարբերակն է չէ՞ ճիշտ.

http://www.akumb.am/showthread.php/2...=1#post2336193

[Եղիայեան]

Չէ, սխալ է. պիտի լինի ներդնում ենք, ներմուծում ենք։

Ներողութի՛ւն, Ուլուանա, կարելի՞ է ըսել «ներդնում ենք». որքան գիտեմ՝ «ներդնել» բայ չկայ, հայ՝ «ներդրել». բայանունն ալ կ'ըլլայ ներդրում:
կարելի՞ է բացատրել Կոմիտասի հետևեալ տողը. « Երթամ ձիկ թալեմ էն ելման գետեր»:
Շնորհակալութիւն