Մտահոգիչ էր մեկ այլ պարագա. իմ գործակալները հայտնում էին, որ մեր Մեծ քուրմը փորձել է բանակցությունների մեջ մտնել Նարամ-Սուենի հետ ու նույնիսկ դրա համար նրան է ուղարկել որոշակի քանակությամբ ոսկի և այլ նյութական միջոցներ: Այդ մասին բավականին ուշ իմացած սպարապետը չի կարողացել դրան խանգարել, սակայն անմիջապես էլ իր Սպարապետական գնդով, որին գրեթե ոչ-ոք չի դիմադրել, շրջափակել է Մեծ քրմի վրանները և արգելել է թշնամու հետ հետագա ցանկացած շփումը: Այս ամենը, սակայն, լարված ու խիստ անկայուն իրավիճակ էր ստեղծել մեր երկրում ու բանակում և ակնհայտորեն չէր կարող երկար շարունակվել:
Բարեբախտաբար անմիջապես էլ ինձ հասան խիստ հուսադրող լուրեր: Պարզվեց, որ ի վերջո մեր արշավանքի մասին տեղեկացված Նարամ-Սուենը խիստ վախեցել է դրանից և այժմ այնքան հապճեպորեն է նահանջում, որ դա գրեթե վերածվել է փախուստի: Մի քանի օրում թշնամին նահանջեց ոչ միայն Ծոփքից, այլև Աղձնիքից ու Հայոց Միջագետքից` վերջին վայրում թողնելով միայն կայազորային ուժեր: Ամեն ինչից պարզ էր, որ Նարամ-Սուենը ցանկանում է կենտրոնացնել իր բանակը և միացյալ ուժերով մարտ տալ մեզ: Ես ու Անուբանին քննարկեցինք այս ամենը և եկանք այն եզրակացության, որ առայժմ կարիք չկա թշնամու հետևից գնալու, քանի որ արդեն հիմա Հյուսիսային Միջագետքում Նարամ-Սուենը կենտրոնացրել է մոտ քսանյոթ բյուր Անապատի որդիներ` երեք բանակների կազմում:
Իր հերթին սպարապետ Տիգրանի բանակը, որը անընդհատ հետապնդում էր արագորեն նահանջող Նարամ-Սուենին, այժմ, չխորանալով Հայոց Միջագետքի մեջ, արագորեն շարժվում է դեպի Անձիտի մեր բանակատեղին: Սպարապետն ակնհայտորեն ցանկանում էր լուլլուբեյցիներին մոտեցնել խոշոր ուժեր և կանխել նրանց հետագա ցանկացած անկարգությունը: Մի քանի օրից սպարապետը հասավ Անձիտ, որտեղ այժմ արդեն կար Արարտայի բանակի տասներկու բյուր ու թեև մենք թվով կրկնակի զիջում էինք լուլլուբեյցիներին, սակայն որակով գերազանցում էինք նրանց և դա արդեն վերջնականապես սթափեցրեց նույնիսկ ամենատաքգլուխներին: Հենց նույն երեկոյան էլ ես, սպարապետ Տիգրանը, Անուբանին ու նրա որդիները հավաքվեցինք Անուբանիի վրանում` մեր հետագա անելիքները քննարկելու համար:
Հավաքվածներին միմյանց ներկայացնելուց հետո խոսքը վերցերց սպարապետը.
- Հարգարժան արքա,- խոսեց սպարապետը,- ես, որպես արիների ռազմական առաջնորդ, խիստ բարձր եմ գնահատում այն մեծ օգնությունը, որ մեզ ցույց տվեցին լուլլուբեյցի փառապանծ ռազմիկները, քանի որ ակնհայտ է, որ նույնիսկ ձեր հայտնվելու լուրն իսկ այնպես սարսափահար արեց Նարամ-Սուենին, որ նա անապատի վախկոտ կարիճի պես փախավ իր բույնը:
- Հարգելի զորական,- իր հերթին խոսեց Անուբանին,- անապատի այդ ստոր իժի հետ լուլլուբեյցիներն իրենց հաշիվներն ունեն և մեզ համար էլ է մեծ պատիվ մեր կողքին տեսնել արիների հզոր ռազմիկներին: Եվ դրան վերջնականապես ճզմելու համար ես ահա թե ինչ եմ առաջարկում: Իմ լուլլուբեյցիներն այժմ ամենից շատ ցանկանում են մարտի մեջ մտնել: Սակայն ես չեմ ցանկանում Նարամ-Սուենի հետևից իմոնց թողնել դեպի հարթավայրային շրջանները, քանի որ նա, գրեթե մեզ հավասար լինելով իր ռազմիկների քանակով, հարթավայրերում տեղի ունեցած մարտերում մեր նկատմամբ առավելություն կունենա: Դրա համար էլ մենք կցանկանայինք մարտի մեջ մտնել լեռնային պայմաններում:
- Այդ ամենը ճիշտ է,- պատասխանեց սպարապետը,- սակայն այժմ ոչ մի պայմանով թշնամին մեզ վրա չի գա:
- Այդ դեպքում մենք կգնանք նրա վրա,- ժպտաց Անուբանին,- ձեր համաձայնությամբ ես իմ բանակը Լուլլուբում կտանեմ Արարտայի միջով, իսկ այնտեղից էլ մենք կհարվածենք աքքադցի այդ ավազակի ուղիղ որջին:
Սպարապետ Տիգրանը մի պահ տատանվեց: Հանաք բան չէր Անուբանիի ողջ այդ անկազմակերպ հորդային Արարտայի խորքերը թողնելը: Ի վերջո նա դարձավ Անուբանիին:
- Հարգելի արքա, այդ հարցը ես չեմ կարող լուծել: Ես պետք է այդ ամենի մասին տեղեկացնեմ մեր Մեծ քրմին և միայն այն բանից հետո, երբ նա կտա իր համաձանությունը, ես կկարողանամ քեզ վերջնական պատասխան տալ:
Դրանից հետո մենք բաժանվեցինք և ես ու սպարապետը արագորեն հասանք իր վրանը.
- Դո՞ւ ինչ կարծիքի ես, Հայկ: Ես իհարկե ասացի Մեծ քրմի մասին, բայց դե դու էլ գիտես մեզ մոտ որը ոնց է: Այդ հարցերը մենք պետք է լուծենք:
- Ես կարծում եմ, որ մենք պետք է ճանապարհ տանք Անուբանիի բանակին: Նախ այն բավականին մեծաթիվ է և ես կասկածում եմ, որ մեր մերժման դեպքում այն կփորձի ուժով հասնել դրան: Իր հերթին չպետք է մոռանանք նաև, որ Նարամ-Սուենը այժմ մեզ հարավից սպառնում է գրեթե քսանյոթ բյուրանոց մի հսկայական բանակով, որը վատ չէր լինի շեղել դեպի Լուլլուբում: Մենք Անուբանիի հետ մանրամասն կպայմանավորվենք նրա բանակի արշավանքի երթուղու մասին, որից հետո մեր ձեռքի տակ եղած տասներկու բյուրը կբաժանենք երկու մասի և թևերից անդադար կերպով կուղեկցենք սրանց: Անուբանիի բանակը արդեն իսկ Ծոփքում է և իրեն առանձնապես վատ չի պահել, երևի մեծապես նաև մեր իրականացրած միջոցառումների շնորհիվ…
- Հա, ճիշտ ես ասում: Պարենի հարցով ես էի հրամայել, դե իսկ կանանց պահով էլ դո՜ւ վատ չմտածեցիր,- ծիծաղեց սպարապետը:
- Տեր սպարապետ, ես բավականին ծանոթ եմ տղամարդկանց, հատկապես սրանց նման տղամարդկանց բնույթին: Տուր նրանց կին և ուտելիք ու նրանք, իրենց ձեռքում ունենալով արդեն իսկ մեր տրամադրած ոսկին, մատը մատին էլ չեն տա ավելին ձեռք բերելու համար…
- Լավ, երևի թե կարելի է նման կերպ վարվել…: Ի դեպ,- մի պահ լրջացավ սպարապետը և վրաս նայեց,- Մադակ-Անին…,- սպարապետը մի պահ ընդհատեց խոսքը:
- Տեր սպարապետ, ես կողմ եմ քո իրականացրած միջոցառումներին և իմ կողմից էլ կարող եմ քեզ հավաստիացնել. Կորճայքի ողջ բանակը քո տրամադրության տակ է և կկատարի քո ցանկացած հրամանը:
- Դե լավ…: Այժմ իհարկե դրա կարիքը չկա, քանի որ ես միայն մեծ դժվարությամբ կանխեցի Մադակ-Անիի հերթական սխալը, որը կարծես թե ուզում էր կրկնել իր պապի քայլերը: Այժմ երկրում նորից նա է անսահմանափակ տիրակալ, սակայն քեզնից, որպես իմ ամենահավատարիմ զորականներից մեկից, ես չեմ ուզում թաքցել, որ Հայկաշենի Մեծ քրմի պալատում ինձ այժմ ծայրահեղորեն ատում են և ես այնտեղ եմ հիմա գնում միայն ոչ այլ կերպ, քան իմ Սպարապետական գնդի ուղեկցությամբ: Թեև Խորխոռունյաց իշխանը իմ վաղեմի բարեկամն է ու Մաղխազական գունդը ևս իմ կողմն է, բայց դե ո՞վ գիտի…
- Զգույշ եղիր, տեր սպարապետ,- պատասխանեցի ես,- թող մի այս շիլաշփոթը անցնի ու Անապատից մի լավ արյուն բաց թողնենք, դրանից հետո մեր երկիրն էլ կխաղաղվի…
Հենց հաջորդ օրը մենք Անուբանին տվեցինք մեր համաձայնությունը, որից հետո էլ անմիջապես նրա բանակը շարժման մեջ մտավ…
Մեջբերել
Lion-ի խոսքերից
Սպասիր էլի... վայ 
Ամեն մի մեծ գյուտ որպես կանոն երկար ժամանակի ընթացքում է կատարվում: Այն ժամանակ փորձեցին, չստացվեց, շարունակում են փորձերը, վստահ եմ` կստացվի 
Էջանիշներ