Հայաստանը գնում է սոցիալական բունտի

[Tig]

Այսպես մինչև ո՞ւր, պրն. քաղաքապետ


ՀՀ քաղաքացիների արձագանքը Կենտրոնի կրպակների ապամոնտաժմանը (տեսանյութ)

Այսօր ՀՀ քաղաքացիներից փորձեցինք պարզել, թե արդյոք նրանք կո՞ղմ են կենտրոնի կրպակները ապամոնտաժելու մասին քաղաքապետի որոշմանը:

ՀՀ քաղաքացիների արձագանքին առաջարկում ենք ծանոթանալ տեսանյութի միջոցով:

Առաջին լրատվական

[Վիշապ]

Եթե քաղաքացիները ավելի շատ ձգվում են դեպի սուպերմարկետներ, ապա կրպակների առևտուրը պակասում է և կրպակները ավելի քիչ են հարկեր մուծում և հաճախ ստիպված են բարձրացնելու գները և թաքցնելու վաճառքի ծավալները, որ կարողանան եկամուտ ստանալ։ Քաղաքապետարանն էլ արգելում է կրպակները, քանի որ կրպակներից առանձնապես «քյար» չի ստանում, և տուրիստների համար գրավչություն ավելացնելը ավելի առաջնահերթ է դառնում։ Հետևաբար կրպակատերերը ստիպված են ուրիշ գործերի մասին մտածելու։ Կապիտալիստական բարքեր, ռոմանտիզմ չկա...։

[Varzor]

Եթե քաղաքացիները ավելի շատ ձգվում են դեպի սուպերմարկետներ, ապա կրպակների առևտուրը պակասում է և կրպակները ավելի քիչ են հարկեր մուծում և հաճախ ստիպված են բարձրացնելու գները և թաքցնելու վաճառքի ծավալները, որ կարողանան եկամուտ ստանալ։ Քաղաքապետարանն էլ արգելում է կրպակները, քանի որ կրպակներից առանձնապես «քյար» չի ստանում, և տուրիստների համար գրավչություն ավելացնելը ավելի առաջնահերթ է դառնում։ Հետևաբար կրպակատերերը ստիպված են ուրիշ գործերի մասին մտածելու։ Կապիտալիստական բարքեր, ռոմանտիզմ չկա...։

Վիշապ ջան, մենակ էդ չի:
Բացասական կողմերը:
1. Սուպերմարկետները ունեն կոնկրետ տերեր, ընդ որում այդքան էլ լավ են մուծում հարկերը Իսկ կրպակների կողմից մուծվող հարկերի տոկոսային մակարդակը ավելի բարձր է:
2. Կրպակները նույնպես նպաստում էին հասարակության մեջ գոնե միջին ֆինանսներ ունեցող մարդկանց շատացմանը:
3. Փակված կրպակի աշխատողը մնում է առանց աշխատանքի: Իսկ նոր շխատատեղեր չեն ավելանա:
4. Կրպակներով կատարվող ապրանքաշրջանառությունը, որը այնքան էլ փոքր չի, տեղափոխվում է սուպերմարկետներ` կոնկրետ մարդկանց գրպանը: Ուստի կրպակների (փոքր վաճառակետերի ու խանութների) փակումը նպաստում է առաջին և լայն սպառման ապրանքների շուկայի մոնոպոլացմանը:
5. Սուպերմարկետներում, որպես կանոն, որոշ ապրանքների գներն ավելի բարձր են, քան կրպակներում ու փոքր խանութներում:
6. Արագ առևտրի տեսանկյունից կրպակները շատ հարմար են քաղաքացիների, ինչպս նաև հենց նույն տուրիստների համար:
7. Կա վտանգ շուկայից որոշակի կատեգորիայի ապրանքների վերացման կամ թանկացման:
Դրական կողմերը
1. Լավացվում է քաղաքի տեսքը (մի փոքր վիճելի է, քանի որ կրպակները նույնպես քաղաքին յուրահատուկ կոլորիտ ու առանձնահատկություն են տալիս)
2. Բարձրացվում է ապրանքների պահպանման պայմանները:
3. Հնարավորութուն է ստեղծվում ավելի լավ վերահսկել վաճառվող ապրանքի որակը (մնում է օգտվեն այդ հնարավորությունից, ինչում` կասկածում եմ)
4. Հնարավորութուն է ստեղծվում ավելի լավ և ավելի հեշտ վերահսկել հարկային պարտավորությունների կատարումը (թոբա թե կանեն )
6. Բարձրացվում է սպասարկման մակարդակը
7. Հնարավորութուն է ստեղծվում իջեցնել վաճառվող ապրանքների գները` շրջանառության ավելացման տոկոսի չափով: Սա դժվար տեղի ունենա` մոնոպոլիան բա ինչ անեն?
8. Ավելի հեշտ է լինում կատարել սպառողական շուկայի, ապրանքաշրջանառության վիճակագրություն, ստրատեգիական պլանավորում (առաջին անհրաժեշտության ապրանքների տեսանկյունից)
9. Ավելի հետ է լինում կառավարել գների սղաճը ու սպեկուլյատիվ թանկացումները (բայց դե օլիգարխների առևտրային հիմնական օգուտը հենց սրանից է գալիս )
10. Կրպակներից "կլպվող" անօրինական եկամուտներից զրկվում է տարբեր ոլորտների ծառայողների մի ստվար զանգված (հակահրդեհային, սանէպիդ, ոստիկանություն, քաղաքապետարան, հարկային և այլն):

Մնում է իրականության մեջ օբյեկտիվ գնահատական տալ` հաշվի առնելով այն փաստը, որ դրական կողմերը հիմնականում ապագայականա ու ոչ իրատեսական են:
Ի դեպ, չեմ հասկանում, քաղաքը պետք է գեղեցիկ լինի մայն կենտրոնում?

[Tig]

Կրպակների ապամոնտաժումը շարունակվում է՝ բախումներով վիդեո
13:15 . 10/08

Երեւանի քաղաքապետարանն այսօր վերսկսել է կրպակների ապամոնտաժումը Փափազյան-Կոմիտաս խաչմերուկում, ինչի դեմ բողոքի ակցիա են կազմակերպել գործազուրկ դարձած կրպակատերերը:
Ապամոտաժման աշխատանքներն իրականացնելու համար տարածք են եկել նաեւ կարմիրբերետավորները։ Բնակիչներից ոմանք ընդհարվել են ոստիկանների հետ։ Բողոքի գործողությունները շարունակվում են։
Հիշեցնենք, որ քաղաքապետի՝ հունվարի 6-ից ուժի մեջ մտած որոշման համաձայն, դադարեցվում է բացօթյա առեւտուրը՝ ողջ քաղաքում։
"Մեր հացից մեզ զրկում են, կրպակները քանդում են` անօրեն ձեւով: Մենք հրաման չունենք։ Նրանք ասել են գույքագրում արեք, սրանք ապամոնտաժում են անում",- ասաց կրպակատերերից Լիդա Խաչատրյանը։

Երկիր Մեդիա

[Վիշապ]

Արի մենակ մի կետի մասին գրեմ։

Բացասական կողմերը:...
3. Փակված կրպակի աշխատողը մնում է առանց աշխատանքի: Իսկ նոր շխատատեղեր չեն ավելանա:
...

Ուրեմն էդ «աշխատատեղը» ոչ օդից է ստեղծվել, ոչ էլ պետությունն է ստեղծել ու վարձել կրպակատիրոջը, այլ կրպակատերն ինքն է ստեղծել։ Բոլորս էլ գիտենք ոնց է ստեղծել՝ վերցրել է տարածքը, քարերը դրել ու լարն էլ քաշել է, հետո գնացել է թաղապետարան, փողով–ծանոթով վարձակալել կամ իրենով է արել տարածքը ու գործ է ստեղծել։ Հիմա այդ նույն «ճարպիկ» մարդը թող մի ուրիշ բան մոգոնի։ Իսկ «ընտանիք պահելու համար» ժամանակին փողոցներում ղումար էին խաղացնում, նույն սկզբունքով փողոցային ղումարը արգելեցին, ու էդ խաղացնողները մնացին անգործ։ Աշխատատեղի իմաստը հո մենակ մի գրպանից մյուս գրպան փողի տեղափոխությունը չի, պիտի մի ինչ–որ արժեք էլ ստեղծվի էս քամբախում։ Քաղաքից դուրս ես գալիս, անապատացված ու խոպան հողեր են, իսկ մեր սիրելի կրպակատերերը պարսկական խնձոր են ծախում խայտառակ գներով, ինչ–որ մեկը խնձոր ստանալու մասին մտածում է՞։ Թե՞ էժան առնել–թանկ ծախելուց լավ գործ չկա։

[Varzor]

Երեւանի քաղաքապետարանն այսօր վերսկսել է կրպակների ապամոնտաժումը Փափազյան-Կոմիտաս խաչմերուկում, ինչի դեմ բողոքի ակցիա են կազմակերպել գործազուրկ դարձած կրպակատերերը:
Ապամոտաժման աշխատանքներն իրականացնելու համար տարածք են եկել նաեւ կարմիրբերետավորները։ Բնակիչներից ոմանք ընդհարվել են ոստիկանների հետ։ Բողոքի գործողությունները շարունակվում են։
Հիշեցնենք, որ քաղաքապետի՝ հունվարի 6-ից ուժի մեջ մտած որոշման համաձայն, դադարեցվում է բացօթյա առեւտուրը՝ ողջ քաղաքում։
"Մեր հացից մեզ զրկում են, կրպակները քանդում են` անօրեն ձեւով: Մենք հրաման չունենք։ Նրանք ասել են գույքագրում արեք, սրանք ապամոնտաժում են անում",- ասաց կրպակատերերից Լիդա Խաչատրյանը։

ՄԻ բան չեմ հասկանում: Երևան քաղաքամ բավականին շատ են նաև օրինական կերպով կառուցված կրպակները, որոնց համար թույլատվություն են տվել ոչ միայն համայնքային այլև քաղաքային իշխանությունները:
Հիմա մի հարց. իսկ այդ գումարները, որ ծախսվել են կրպակների կառուցման համար, ով է վերադարձնելու? Էդ նույնն է, որ մարդուն հող տն կառուցապատման իրավունքով, հետո գան քանդեն տունը` առանց փոխհատուցելու:
Եթե թուլատվությունը տրվել է, ապա "հետ վերցնելուց" պետք է նաև փոխհատուցում տրվի: Ի դեպ պարտավոր էին նախապես զգուշացնել կրպակատերերին, որպեսզի նրանք ոչ միայն կարողնային ինչ-որ կերպ իրացնել իրենց մոտ առկա ապրանքնրը, այլև հասցնեին կատարել մատակարարների ու պետության հանդեպ ունեցած պարտավորությունները:
Ասենք մարդը իր կրպակում մեկ-երկու միլիոն դրամի ապրանք ուներ, որի համար նախապես վճարել էր, կամ էլ նիսյա էր վերցրել: Ու հիմա որտեղ ու ոնց վաճառի այդ ապրանքը, որպեսզի իր պարտքերը փակի, էլ չեմ ասում որ պարտատերերը կարող է և չսպասեն ընդհանրապես ու մարդը կորցնի ոչ միայն կրպակը ու ներդրված միջոցնրը, այլև անձնական օգտագործման որոշ գույք (ոսկեղեն, մեքենա, բնակարան, հող և այլն):
Բացի այդ հացից զրկվում են նաև Հայաստանում մեծ քանակությու նկազմող առաքիչներ-վարորդները, որոնք իրենց հացը վաստակում էին հենց այդ մանր-մունր վաճառակետերին փոքրաքանակ ապրանք մատակարարելով:

Ես իշխանությունները լրիվ են խփնվել` ունքը դզելու տեղը աչքն են հանում: Փոխանակ սկզբից աշխատատեղ ստեղծեն, հետո եղածը կրճատեն, գլխանց կրճատում են, կստեղծեն, թե չէ` Աստված գիտի:

[Varzor]

Արի մենակ մի կետի մասին գրեմ։
Ուրեմն էդ «աշխատատեղը» ոչ օդից է ստեղծվել, ոչ էլ պետությունն է ստեղծել ու վարձել կրպակատիրոջը, այլ կրպակատերն ինքն է ստեղծել։ Բոլորս էլ գիտենք ոնց է ստեղծել՝ վերցրել է տարածքը, քարերը դրել ու լարն էլ քաշել է, հետո գնացել է թաղապետարան, փողով–ծանոթով վարձակալել կամ իրենով է արել տարածքը ու գործ է ստեղծել։ Հիմա այդ նույն «ճարպիկ» մարդը թող մի ուրիշ բան մոգոնի։ Իսկ «ընտանիք պահելու համար» ժամանակին փողոցներում ղումար էին խաղացնում, նույն սկզբունքով փողոցային ղումարը արգելեցին, ու էդ խաղացնողները մնացին անգործ։ Աշխատատեղի իմաստը հո մենակ մի գրպանից մյուս գրպան փողի տեղափոխությունը չի, պիտի մի ինչ–որ արժեք էլ ստեղծվի էս քամբախում։ Քաղաքից դուրս ես գալիս, անապատացված ու խոպան հողեր են, իսկ մեր սիրելի կրպակատերերը պարսկական խնձոր են ծախում խայտառակ գներով, ինչ–որ մեկը խնձոր ստանալու մասին մտածում է՞։ Թե՞ էժան առնել–թանկ ծախելուց լավ գործ չկա։

Վիշապ ջան, ընդհանուր առմամբ քեզ հետ համամիտ եմ, բայց ես հստակ գրել էի "փակված կրպակի աշխատողը", որը օրավարձով աշխատող է
Ոչ բոլոր կրպակներն են ճարպկության ու փողի հաշվին ծնվել: Կան կրպակներ, որոնք դեռ սովետական տարիներից էին գործում:
Համ էլ տեղին չի համեմատել փողոցային մոլախաղերը առևտրի հետ, քանի որ միշտ էլ հասարակական վայրերում (սովետւ ժամանակ` ընդհանրապես ու ամենուր) արգելված է եղել մոլախաղը: Ու փողոցներից հանեցին օրենքով արգելված երևույթը ինչը տրամաբանական էր ու պարտադիր` օրենքի տեսանկյունից: Իսկ ՀՀ-ում օրենք չկա, որ չի կարելի առևտուր անել ու կրպակ ունենալ:
Բացի այդ ասեմ, որ կան կրպակներ, որոնց վաճառած ապրանքը սուպերմարկետները չեն վաճառում: Ու առևտրականները ստիպված են լինելու Սիթիների վերևի հարկերում տաղավարներ վարձեն` իրենց գործը շարունակելու համար
Լիովին համամիտ եմ քեզ հետ, որ ամենալավ աշխատատեղը ազգի և պետության համար այն է, որը ստեղծում է նյութական և ոչ նյութական արժեքներ, թեկուզ խնձոր
Խնձոր ստանալու մասին պետք է մտածեն հենց այդ հողի տերերը, իսկ ովքեր են դրանք? Ի դեպ, եթե ձեռնտու չէ տեղական արտադրության խնձորի վաճառքը, ապա տեղական խնձորարտադրությունը պահել-չպահելու խնդիր էլ է առաջանում:

[ed2010]

Քաղաքից դուրս ես գալիս, անապատացված ու խոպան հողեր են, իսկ մեր սիրելի կրպակատերերը պարսկական խնձոր են ծախում խայտառակ գներով, ինչ–որ մեկը խնձոր ստանալու մասին մտածում է՞։ Թե՞ էժան առնել–թանկ ծախելուց լավ գործ չկա։

Շատ լավ էր ասված, ոչ ոք չի մտածում ինչ-որ բան ստեղծելու, աճեցնելու, արտադրելու մասին: Մենակ ինչ-որ տեղից էժան բան գտնեն, բերեն թանկ ծախեն: Էտ "ինչ-որ" տեղն էլ բնականաբար հիմնականում Հայաստանը չի...

[Chuk]

Բոլորս էլ գիտենք ոնց է ստեղծել՝ վերցրել է տարածքը, քարերը դրել ու լարն էլ քաշել է, հետո գնացել է թաղապետարան, փողով–ծանոթով վարձակալել կամ իրենով է արել տարածքը ու գործ է ստեղծել։

Չէ: Դու սխալ գիտես: Տենց չի: Ավելի հաճախ ստանում են իրավունքը, նոր գնում քարեր են դնում ու լար են քաշում:
Իրավունք ասելով էլ նկատի չունեմ, որ օրինական ա: Նկատի ունեմ, որ «ինչ-որ մեկը» թույլատրել ա: Ու էդ «ինչ-որ մեկի» թույլատրածի մասին էլ բոլորը գիտեն: Ու եթե տենց մոդել ա ձևավորված, նախ պետք ա մոդելը քանդել, ոչ թե էս քաղաքացիներին: Որտև ստեղ էդ քաղաքացիների մեղքի բաժինն ամենաքիչն ա: Իրանք ստեղ բոլոր առումներով տուժածներն են:

[Chuk]

Շատ լավ էր ասված, ոչ ոք չի մտածում ինչ-որ բան ստեղծելու, աճեցնելու, արտադրելու մասին: Մենակ ինչ-որ տեղից էժան բան գտնեն, բերեն թանկ ծախեն: Էտ "ինչ-որ" տեղն էլ բնականաբար հիմնականում Հայաստանը չի...

Ո՞վ ա ասում, որ չեն մտածում: Շատերն են մտածում: Ուղղակի պետությունումդ էդ չի խրախուսվում, որ գնում ես տենց գործ ես անում, հաճախ քաշվում ես:
Քաղաքացու վրա մեղքը մի գցեք: Պետական ապարատի քաղաքականությանը նայեք:

[ed2010]

Ո՞վ ա ասում, որ չեն մտածում: Շատերն են մտածում: Ուղղակի պետությունումդ էդ չի խրախուսվում, որ գնում ես տենց գործ ես անում, հաճախ քաշվում ես:
Քաղաքացու վրա մեղքը մի գցեք: Պետական ապարատի քաղաքականությանը նայեք:

Ասածս ընդհանրապես մեղքը չի տեղափոխում պետությունից քաղաքացու վրա, իհարկե պետական ապարատը չի խրախուսում ոչ մի ձևով արտադրությունը, բայց ոչ մի բան էլ չի խրախուսում, նաև առևտուրը:
Ուղղակի առևտուր անելը հեշտ է, շատ ջանք ու գիտելիքներ չի պահանջում: Մենք էլ իհարկե չենք սիրում գործներս բարդացնել, առևտուրը հեշտա, էսօր առար, վաղը ծախեցիր, փողը դրեցիր գրպանդ...
...ու դա չի վերաբերում միայն հասարակ ժողովրդին, օլիգարխների հիմնական բիզնեսններն, ինչպես բոլորս գիտենք, էլի առևտուրն է, ոչ արտադրությունը: Հեշտ, արագ վաստակվող փողեր, առանց առանձնապես շատ գլխացավանքի:

[Chuk]

Ասածս ընդհանրապես մեղքը չի տեղափոխում պետությունից քաղաքացու վրա, իհարկե պետական ապարատը չի խրախուսում ոչ մի ձևով արտադրությունը, բայց ոչ մի բան էլ չի խրախուսում, նաև առևտուրը:
Ուղղակի առևտուր անելը հեշտ է, շատ ջանք ու գիտելիքներ չի պահանջում: Մենք էլ իհարկե չենք սիրում գործներս բարդացնել, առևտուրը հեշտա, էսօր առար, վաղը ծախեցիր, փողը դրեցիր գրպանդ...
...ու դա չի վերաբերում միայն հասարակ ժողովրդին, օլիգարխների հիմնական բիզնեսններն, ինչպես բոլորս գիտենք, էլի առևտուրն է, ոչ արտադրությունը: Հեշտ, արագ վաստակվող փողեր, առանց առանձնապես շատ գլխացավանքի:

Էս նույն կրպակատերերի «հեշտ ու արագ վաստակվող փողերը» ընդամենը օրվա ապրուստի, ծերը-ծերին հասցնելու փող ա: Ու հեչ էլ հեշտ աշխատանք չի: Էդ մարդկանց համար ապրուստի ՄԻԱԿ միջոց ա, էն ա, ինչին կարողացել են հասնել: Հեշտ եք «արտադրության» ու «հողեր մշակելու» ուղարկեմ: Չորս կողմներս նայենք, լրիվ ուրիշ իրականությունում ենք ապրում: Ապրում ենք մի իրականությունում, որտեղ աչքներիս առաջ մարդկանց զրկում են ապրուստի հնարավորությունից:

Որ էդ կրպակները ցանկալի երևույթ չեն, բոլորս գիտենք: Նույն էդ կրպակավաճառներն էլ կնախընտրեին ավելի հանգիստ աշխատանք ունենալ, առևտրով զբաղվելու դեպքում՝ խանութ ունենային, որևէ շենքում: Քաղաքացիների համար էլ ավելի ցանկալի կլիներ խանութներից, ոչ թե կրպակներից առևտուր անելը: Բայց մեկը իմ առևտրի զգալի մասը հենց էսօր քանդվող կրպակներից եմ արել՝ հազար ու մի պատճառով:

Հեշտ ա դատողություններ անելը, որ գյուղական կյանք հիմա չկա, պետք ա արտադրությամբ զբաղվել... շատ հեշտ ա:

[Varzor]

Ուղղակի առևտուր անելը հեշտ է, շատ ջանք ու գիտելիքներ չի պահանջում: Մենք էլ իհարկե չենք սիրում գործներս բարդացնել, առևտուրը հեշտա, էսօր առար, վաղը ծախեցիր, փողը դրեցիր գրպանդ...

Այ տեսնում ես, եթե դու նույն բանը ասես նորմալ առևտրային շուկա ունեցող երկրում, որտեղ կա նորմալ մրցակցություն, մրցակցության կանոնները պահպանող իշխանություն, ապա մարդիք կզարմանան "ինչպես թե հեշտ է ու գիտելիք չի պահանջում?": Փաստորեն լրիվ անտեղի աշխատավարձ են ստանում շուկայագետներն ու տնտեսագետները: Ինչ կա որ "հոպ-հոպ" ու դառար միլիոնատեր օլիգարխ, մի քանի դասարանի կրթությունն էլ լիովին բավարարեց
Իսկ դու փորձել ես առավորտայն ժամը 9-ից 12 ժամ կրպակում կանգնած առևտուր անել?

[Varzor]

Չէ: Դու սխալ գիտես: Տենց չի: Ավելի հաճախ ստանում են իրավունքը, նոր գնում քարեր են դնում ու լար են քաշում:
Իրավունք ասելով էլ նկատի չունեմ, որ օրինական ա: Նկատի ունեմ, որ «ինչ-որ մեկը» թույլատրել ա: Ու էդ «ինչ-որ մեկի» թույլատրածի մասին էլ բոլորը գիտեն: Ու եթե տենց մոդել ա ձևավորված, նախ պետք ա մոդելը քանդել, ոչ թե էս քաղաքացիներին: Որտև ստեղ էդ քաղաքացիների մեղքի բաժինն ամենաքիչն ա: Իրանք ստեղ բոլոր առումներով տուժածներն են:

Չուկ ջան, լիովին համամիտ եմ քեզ հետ: Նախ պետք է օրնազանցներինպատժել, հետո նոր անցնել օրինազանցության հետևանքների վերացմանը: Ամելի արդյունավետ` միաժամանակ է կարելի անել, որովհետև պատժելը ոչ պակաս կարևոր է հետևնքների վերացումից և հակառակը:
Հիմա ինչ, փաստորեն այս քայլով միանգամից նաև մաքրում են դեպի թույլատվություններիմ համար շորթված գումարները տանող ճանապարհները` չկա կրպակ, չկա և անօրինական թույլատվությունն ու դեպի այդ թույլատվությունը տանող թելը

[Վիշապ]

Չէ: Դու սխալ գիտես: Տենց չի: Ավելի հաճախ ստանում են իրավունքը, նոր գնում քարեր են դնում ու լար են քաշում:
Իրավունք ասելով էլ նկատի չունեմ, որ օրինական ա: Նկատի ունեմ, որ «ինչ-որ մեկը» թույլատրել ա: Ու էդ «ինչ-որ մեկի» թույլատրածի մասին էլ բոլորը գիտեն: Ու եթե տենց մոդել ա ձևավորված, նախ պետք ա մոդելը քանդել, ոչ թե էս քաղաքացիներին: Որտև ստեղ էդ քաղաքացիների մեղքի բաժինն ամենաքիչն ա: Իրանք ստեղ բոլոր առումներով տուժածներն են:

Իսկ մոդելի քանդելը ո՞նց պիտի լիներ։