Քաղաքական քննարկումներ՝ թեմայից դուրս

[Chuk]

Չուկ ջան, արի Թևանյանին մի պահ մոռանանք ու հարց տամ. Ուրեմն դիցուք կողմերը պայմանավորվում են, որ`
ա) Հայաստանը զորքերը հանում է ինչ–ինչ տարածքներից, որից հետո միայն՝
բ) որոշվում է Ղարաբաղի հետագա ստատուսը:
Սա հայտնի փուլային տարբերակի (թե Լևոնի ժամանակվա, թե Սերժի) հիմնական կետերն են, մանրուքներում չեմ խորանում։
Հարց.
1. Սա չի՞ նշանակում հույսը դնել նրա վրա, որ Ղարաբաղի հետագա ստատուսը կլինի անկախ Ղարաբաղի տեսքով, որի միակ գրավականը օդն ա, ճակատագիրը ու Հիսուս Քրիստոսը։
2. Սա չի՞ նշանակում, որ Ղարաբաղի անվտանգության երաշխավոր Հայաստանը իր տեղը զիջում է երրորդ կողմի, որը Ղարաբաղի պատերազմի ժամանակ մուկ էր տշում։
3. Արդյո՞ք սա բացառում է պատերազմի վտանգը, եթե նույնսիկ ինչ–ինչ սադրիչ ուժեր (կապ չունի ում կողմից) տրաքացնում են հայերի, կամ ադրբեջանցիների ավտոբուսը։
4. Ով ա երաշխավորելու, որ ենթադրվելիք հանրաքվեի արդյուքները չեն կեղծվելու ու Ղարաբաղում սպանդ չի իրականացվելու։
Որ պատասխանես, էդ ժամանակ միասին կորոշենք, թե ինչքանով է միտքը ապուշ։ Միառժամանակ ասեմ, որ հիմիկվա դրությամբ խաղաղության երաշխավորը սահմանի վրա օր ու գիշեր հսկող հայկական զորքերն են։

Թևանյանին մոռանա՞լ: Լավ: Պարզապես եթե կողմերից մեկը խոսում է Թևանյանի ազդեցության տակ, ապա մոռանալն էնքան էլ ռեալ չի:

1. Ոչ, չի նշանակում, որովհետև ամեն ինչ կախված է բանակցություններին, այդ բանակցությունների պայմանավորվածություններին, հետագա քայլերի հաշվարկից: Մասնավոր դեպքերում, այո՛, նշանակում է, որ կախված է ճակատագրից: Բայց մասնավոր դեպքերում:
2. Ոչ, չի նշանակում, որովհետև ամեն ինչ կախված է կատարվող բանակցություններին, մինչ պայմանավորվածությունը կատարած քայլերից, մասնավորապես ԼՂ-ի հնարավոր բնակեցումից, ռեսուրսների տրամադրումից և այլն:
3. Ոչ, չի բացառում: Պատերազմի վտանգ կա մշտապես: Բայց պատերազմի հավանականությունը կախված է նաև Հայաստանի միջազգային հարաբերություններում իրեն ներկայացնելուց, իր կողմը ճիշտ մատուցելուց, դիվանագիտական հնարքներից, պայմանավորվածությունների տիպից և այլն: Ուժեղ կողմը և լավ դիվանագետը կարող է հնարավորինս բացառել պատերազմի հնարավոր վերսկսման հավանականությունը:
4. Ամեն ինչ կախված է կատարված քայլերից, բանակցությունների արդյունքներից, մասնավորապես ադրբեջանական փախստականների հետ վերադառնալ-չվերադառնալու պայմանից, հայերի կողմից բնակեցնելու աստիճանից, ծախսվող ռեսուրսներից և այլն:

Իսկ հիմա ավելի կոնկրետ: Էս պահին թվացյալ նույն քաղաքականությունը հանգել է վատ արդյունքների, որովհետև.
- Ղարաբաղի հողերը բավարար չափով չեն բնակեցվել հայերի կողմից,
- Բանակցում է Հայաստանը, Ղարաբաղին դուրս են հանել բանակցություններից,
- Ըստ էության ադրբեջանական կողմն այսօր ավելի ուժեղ է բանակցություններում, որովհետև ավելացել է նաև Թուրքիայի գործոնը,
- Ադրբեջանական փախստականների տարածք վերադառնալու հարցը, հետևաբար հանրաքվեին մասնակցելու վտանգը իրական սպառնալիք է
և այլն

[Chuk]

Ապեր, էտ մենք են դրա անումը դրել «քաղաքականություն», իսկ ավելի շուտ Լևոնն ա դրել, որ ճիշտը խոսանք: Իսկ իրականությունն էն ա, որ ներսում ոչ մի բան չենք կարում ա կամ չենք ուզում անել, բայց Ղարաբաղի պես մշտական ատմազկա ունենք - Եվրոպան կամ ԱՄՆ կամ Ռուսները ունեն գեոպոլիտիկ շահեր, ու դրա ստվերի տակ մենք պետք ա մուղամով խաղեր տանք, որ մեզ ոտատակ չտան: Էլի եմ ասում, արի վաղը մի հատ նամուսով հեղափոխություն անենք Հայաստանի ներսում, տենամ ով ա ստեղ զորք ուղարկելու, որ մեզ չթողեն:

Արի անենք, ես համաձայն եմ, ումո՞վ:

[Վիշապ]

Թևանյանին մոռանա՞լ: Լավ: Պարզապես եթե կողմերից մեկը խոսում է Թևանյանի ազդեցության տակ, ապա մոռանալն էնքան էլ ռեալ չի:

Չուկ, եթե ես Թևանյանի ազդեցության տակ եմ, ապա դու Լևոնի ազդեցության տակ ես։

1. Ոչ, չի նշանակում, որովհետև ամեն ինչ կախված է բանակցություններին, այդ բանակցությունների պայմանավորվածություններին, հետագա քայլերի հաշվարկից: Մասնավոր դեպքերում, այո՛, նշանակում է, որ կախված է ճակատագրից: Բայց մասնավոր դեպքերում:

Այսինքն բանակցությունների արդյունքում սկզբից հող ենք տալիս, զորքեր ենք հանում, ու հետո էլի բանակցությունների արդյուքնում Ադրբեջանը ճանաչում է Ղարաբաղի անկախությունը։
Գժոտ ա։ Ավելի խելամիտ է էն մասնավոր դեպքը… ճակատագիրը քննարկել ասենք բախտագուշակի մոտ։

2. Ոչ, չի նշանակում, որովհետև ամեն ինչ կախված է կատարվող բանակցություններին, մինչ պայմանավորվածությունը կատարած քայլերից, մասնավորապես ԼՂ-ի հնարավոր բնակեցումից, ռեսուրսների տրամադրումից և այլն:

Ո՞նց չի նշանակում, եթե թեման Հայաստանի զորքերի դուրս բերումն է, սա ինքնախաբեություն է թե՞ ինչ… Ուշադիր կարդա հարցը։

3. Ոչ, չի բացառում: Պատերազմի վտանգ կա մշտապես: Բայց պատերազմի հավանականությունը կախված է նաև Հայաստանի միջազգային հարաբերություններում իրեն ներկայացնելուց, իր կողմը ճիշտ մատուցելուց, դիվանագիտական հնարքներից, պայմանավորվածությունների տիպից և այլն: Ուժեղ կողմը և լավ դիվանագետը կարող է հնարավորինս բացառել պատերազմի հնարավոր վերսկսման հավանականությունը:

Հիմա հայկական կողմը իր զորքը հետ քաշելով պատերազմի հավանականությունը ավելացնում է՞, թե՞ թուլացնում։ Ի՞նչ կա էդտեղ դիվանագիտության մասով։ Պատկերացրու ալամ աշխարհը դեմ է պատերազմին։ Որ Ադրբեջանը հարձակվեց, ի՞նչ պիտի անի ալամ աշխարհը բացի դատարապտելուց, նենց սութի… Ի՞նչ էր անում աշխարհը, երբ պատերազմ էր…

4. Ամեն ինչ կախված է կատարված քայլերից, բանակցությունների արդյունքներից, մասնավորապես ադրբեջանական փախստականների հետ վերադառնալ-չվերադառնալու պայմանից, հայերի կողմից բնակեցնելու աստիճանից, ծախսվող ռեսուրսներից և այլն:

Ադրբեջանը իր դիրքորոշումը հայտնել է, և շարունակում է հայտնել։ Այն է՝ Ադրբեջանը երբեք չի ճանաչի Ղարաբաղի անկախությունը։ Ներողություն, կարելի՞ է իմանալ, մենք ինչի շուրջ ենք բանակցելու։

Իսկ հիմա ավելի կոնկրետ: Էս պահին թվացյալ նույն քաղաքականությունը հանգել է վատ արդյունքների, որովհետև.
- Ղարաբաղի հողերը բավարար չափով չեն բնակեցվել հայերի կողմից,
- Բանակցում է Հայաստանը, Ղարաբաղին դուրս են հանել բանակցություններից,
- Ըստ էության ադրբեջանական կողմն այսօր ավելի ուժեղ է բանակցություններում, որովհետև ավելացել է նաև Թուրքիայի գործոնը,
- Ադրբեջանական փախստականների տարածք վերադառնալու հարցը, հետևաբար հանրաքվեին մասնակցելու վտանգը իրական սպառնալիք է
և այլն

Օքեյ… սրա հետ հիմնականում համաձայն եմ։

[Տրիբուն]

Արի անենք, ես համաձայն եմ, ումո՞վ:

Մարդ էլ չունենք:

Բա ու՞մ համար ա ՀԱԿ-ը քամակը թրջում: Ապեր քաղաքական ուժեր ունենք առանց ՈՒՄ-ի: Բա ասում եմ եկեք փակենք, չեք համաձայնվում:

[Վիշապ]

Արի անենք, ես համաձայն եմ, ումո՞վ:

Ովքեր որ ասենք Սերժին բերել են իշխանության, այ նրանցով Նրանց մեջ ոչ եվրոպացի կա, ոչ էլ ռուս։ Չէ… մի եվրոպացի ոնց որ թե կա, տարվա կտրվածքով։

[Վիշապ]

Մարդ էլ չունենք:

Բա ու՞մ համար ա ՀԱԿ-ը քամակը թրջում: Ապեր քաղաքական ուժեր ունենք առանց ՈՒՄ-ի: Բա ասում եմ եկեք փակենք, չեք համաձայնվում:

Ապեր, քյասար պիտի Համմըրբերգը, Լենմարկերի, Նեղֆրանկերի, Մաթյուի ու Շվարցքոփֆի հետ դաբրոն տան, որ արխային «Սերժիկ հեռացիր» գոռալով մտնենք Բաղրամյան, միայն էդ դեպքում ներքին զորքերը մեզ ճամփա կտան։

[Chuk]

Ովքեր որ ասենք Սերժին բերել են իշխանության, այ նրանցով Նրանց մեջ ոչ եվրոպացի կա, ոչ էլ ռուս։ Չէ… մի եվրոպացի ոնց որ թե կա, տարվա կտրվածքով։

Դավայ, ես համաձայն եմ, ո՞նց ենք դասավորում

[Chuk]

Ալտերնատիվ առաջարկե՞ս:
Որովհետև էդ մի թիզ հող չենք զիջին փաստազուրկ է: Չեմ ուզում հիմա էլ կետ առ կետ նույն բաները կրկնեմ, որտև նախորդ գրառումիցդ մինչև էս պահը գոնե մի տառի տարբերությամբ նոր բան չասեցիր:

[Rammer]

Ապեր, էտ մենք են դրա անումը դրել «քաղաքականություն», իսկ ավելի շուտ Լևոնն ա դրել, որ ճիշտը խոսանք: Իսկ իրականությունն էն ա, որ ներսում ոչ մի բան չենք կարում ա կամ չենք ուզում անել, բայց Ղարաբաղի պես մշտական ատմազկա ունենք - Եվրոպան կամ ԱՄՆ կամ Ռուսները ունեն գեոպոլիտիկ շահեր, ու դրա ստվերի տակ մենք պետք ա մուղամով խաղեր տանք, որ մեզ ոտատակ չտան: Էլի եմ ասում, արի վաղը մի հատ նամուսով հեղափոխություն անենք Հայաստանի ներսում, տենամ ով ա ստեղ զորք ուղարկելու, որ մեզ չթողեն:

Ապեր զորք ուղարկել պետք չի: Օտարի զորքը երկրիտ մայրաքաղաքում ռեկետա անում աջ ու ձախ:
Ապեր ամբողջ աշխարհի քաղաքականությունն ա տենց: Ձաձաներով նստած որոշում են, փոքր նորմալ երկրներն էլ ոտի տակ ֆռֆռում են որ պահը բռնացնե իրենց էլ մի բան հասնի...Բայց մենք հավայի զիմբաբվեոտ տրաքած, մարդու լեզուն էլ չի պտտվում ասի, պետություն ենք

[Վիշապ]

Ալտերնատիվ առաջարկե՞ս:
Որովհետև էդ մի թիզ հող չենք զիջին փաստազուրկ է: Չեմ ուզում հիմա էլ կետ առ կետ նույն բաները կրկնեմ, որտև նախորդ գրառումիցդ մինչև էս պահը գոնե մի տառի տարբերությամբ նոր բան չասեցիր:

Չուկ, էսօրվա դրությամբ «ոչ մի թիզ հող»–ին ալտերնատիվ չկա։ Ալտերնատիվները միայն ավելի են մեծացնում պատերազմի վերսկսման հավանականությունը։ Հայկական կողմը երկու ընտրություն ունի՝ կամ վերջնական կապիտուլյացիա կամ հավանական պատերազմ։ «Ղարաբաղը մնա հայկական Ադրբեջանի կազմում»–ը անիրագործելի գաղափար է։ Ադրբեջանի հայտարարությունները լուրջ չընդունելը ու համարելը, որ Ադրբեջանը շատն է ուզում քիչը ստանալու հույսով, ինֆանտիլ մոտեցում է։ Հայերը նման մտածելակերպով (մի բան տանք, որ մյուսները չկորցնենք) կորցրել են իրենց տարածքների մեծ մասը։

[Chuk]

Չուկ, էսօրվա դրությամբ «ոչ մի թիզ հող»–ին ալտերնատիվ չկա։ Ալտերնատիվները միայն ավելի են մեծացնում պատերազմի վերսկսման հավանականությունը։

Օ՜ֆ...
Հալալ ա Թևանյանին: Ի՞նչ ասեմ:

[Վիշապ]

Դավայ, ես համաձայն եմ, ո՞նց ենք դասավորում

Իմ միտքը ակնարկ էր։ Դու համաձա՞յն ես, որ Սերժին հայաստանյան ուժերն են բերել իշխանության։

[Տրիբուն]

Դավայ, ես համաձայն եմ, ո՞նց ենք դասավորում

Լևոնը դեմից, կասկով, բռոնիժիլետով, ու ելույթի թղթի տեղը՝ խանչալով: Հետևից կարան շարվեն ՀԱԿ կազմի մեջ մտնող բոլոր կուսակցությունների ղեկավարներն ըստ այբենական կարգի - 1. Ազատություն» կուսակցություն, Հրանտ Բագրատյան, 2 «Ազգային վերածնունդ» կուսակցություն .. ... և այլն: Էսի ավանագրդն ա: Սրանից հետո կարան շարվեն ՀԱԿ անդամ բոլոր կուսակցություններում գրանցված քաղաքացիները, ըստ կուսակցությունում զբաղեցրաց դիրքի` փոցխերով ու եղաններով: Ամենահամեստ հաշվարկներով մոտ 50.000 մարդ ա անում: Սրանից հետո շարվում են ՀԱԿ անկուսակցական համակաիրներ: Թիվը դու կիմանաս, բայց եթե ՀԱԿ-ը ամենաժողովրդական քաղաքական ուժն ա, ուրեմն մի 100.000 համակիր պիտի ունենա: Վերջում գնում ենք, այսինք թիկունքը ապահովում ենք, ես ու Վիշապը: Վիշապը քահլան ձիու վրա, ես` տանկի մեջ:

[Chuk]

Իմ միտքը ակնարկ էր։ Դու համաձա՞յն ես, որ Սերժին հայաստանյան ուժերն են բերել իշխանության։

Համաձայն եմ, որ նաև Հայաստանյան ուժերն են բերել:

[Վիշապ]

Օ՜ֆ...
Հալալ ա Թևանյանին: Ի՞նչ ասեմ:

Հալալ ա, ես էլ բան չունեմ ասելու։