Ըստ Սանկհյա փիլիսոփայության նյութական տիեզերքը կազմված է նյութական տարրերից, (պրակրիտի , սանսկրիտ) որոնք են. հինգ կոպիտ տարրերը. հողը, ջուրը, կրակը, օդը և եթերը, որոնք հնարավոր է շոշափել կամ զգալ: Հինգ զգայարանները (համ, հոտառություն, շոշաթելիքի, տեսողության և լսողության և վեց-րդը միտքն է: Հինգ զգայարանների օրգանները, աչքերը, ականջները, քիթը, բերանը կամ լեզուն, մաշկը:
Բնության երեք գոյավիճակները, Առաքինի, կրքի և տգիտության, որոնց հսկողության տակ է ապրող էակը և ըստ այս գոյավիճակների է գործում մարդը արտահայտելով տարբեր մտքեր... բացի սրանցից կա նաև բանականությունը Ես-ը և կեղծ ես-ը...
Այս բոլոր նկարագրածները նյութական են բացի Ես-ից: Ես-ը այս ամենից բարձր է և նյութական չէ, այլ Հոգևոր է, դա հենց ինքը ապրող էակն է, Հոգին:
Այստեղից պարզ երևում է , որ միտքը նյութական տարր է...
Բայց հարցը հետևյալն է ««Հավատո՞ւմ եք, որ մտքերը նյութական են»» , պատասխանը, նյութական մտքերը նյութական է, որը մարդուն կապում է նյութական աշխարհի հետ իսկ հոգևոր մտքերը հոգևոր են, որոնք ազատում են Էակին նյութական աշխարհից...