Ասենք ո՛չ ապազգային և ցածրաճաշակ երաժշտությանը

[Տրիբուն]

Այս երգի մեջ ամեն ինչ կա բացի հայկականից: Գործիքավորման ռիթմը արաբական, մեղեդին թուրքա-պարսկական, երգչի անունն էլ Թաթա-ր:

Դե հայերն էլ արդեն ահագին ժամանակ ապրում են արաբա-թուրքա-պարսական միջավայրում: Եթե քարտեզը ճիշտ եմ հիշում, մենք մերձավոր արևելյան ժողովուրդ ենք, ու ոչ թե լատինաեմարիկյան: Տարօրինա կլիներ, որ մեր մասսայական-կենցաղային մշակույթի/երաժշության վրա դա ոչ մի ազդեցություն չունենար: Ես անձամբ դրանից չեմ նեղվում, չնայած կյանքում տանը Թաթա կամ ուրշ ռաբիզ երգիչ միացրած ու լսած չկամ:

Որևէ մեկը համեմատել ա մշո-սասնա երգերն ու պարերը - արտակարգ ժողովրդկան ա - քրդական ու ասորական երգեր ու պարերի հետ: Որ հայերեն չիմանանք, բոլորս էլ կխառնենք, թե ինչ ենք լսում:

[Չամիչ]

Բայց, օրինակ, Արամ Ասատրյան շատ եմ սիրում, չգիտեմ, որքանով է ապազգային, բայց երբ Հայաստանից դուրս էի, լսում էի, Հայաստանի կարոտն էի առնում, հենց դրսում էլ սկսել եմ սիրել նրան… Մաքուր հայակական երաժշտության ջատագովներից ներողություն եմ խնդրում, բայց դա եմ սիրած հայերեն երաժշտությունը, չնայած էլի հայ երգողներ կան, որ նախընտրում եմ, ու իրանք ռաբիս չեն, ռաբիսից միայն այդ մեկը:

Վանաձորցի ջան, հենց ցավը դա է, որ ազատ տեղը երբեք դատարկ չի մնում: Եթե չլցնենք արժեքավոր նյութով, կլցվի ինչով պատահի: Հարգելով քո ընտրությունը, պետք է ասեմ, որ Արամ Ասատրյանի երաժշտությունը նունպես հնարավորինս պրիմիտիվացված է և դյուրամարս: Ցավալի է, բայց փոխարենը չի մատուցվում էնպիսի երաժշտությունը, որը կլինի մատչելի, բայց և հիմնված կլինի ազգայինի վրա, կմատուցվի բարձրակարգ կատարմամբ:
Մեր ազգային երգարվեստը ճիշտ մատուցելու համար ահագին բանիմացություն է պետք: Ըստ իս արվեստագետը առաջին հերթին պատասխանատվության մեծ զգացում պետք է ունենա,ճաշակ պետք է ունենա, ճաշակի առկայությունը ըստ իս ամենապարտադիր գործոններից է: Տարբեր ազգերի ազգային երգարվեստում մելիզմատիկան տարբեր է: Հենց սա է այն նյուանսը, որի միջոցով կարելի է տարբերել հայկականը -հնդկականից, արաբականը -թուրքականից, վրացականը-իսկանականից և այլն: Մեր ազգային մելիզմատիկան բավականին բարդ է, դրան տիրապետելու համար պահանջվում է բարձ պատրասվածություն: Ցանկացած շեղում և հայկականը կարող է վերածվել թուրքականի, ցանկացած շեղում և հայկականը կարող է վերածվել արաբականի:
Արամ Ասատրյանա կարգի երգիչները, իրենց նեղություն չեն տալիս ծանոթանալ ազգայինին, ցավոք այնքան ճաշակ, նրբազգացություն, պատասխանատվության զգացում չունեն, որ կարողանան տիրապատել և պահպանել այն նյուանսը, որը խախտելու դեպքում հայկականը էլ հայկական չէ:
Էլ չեմ ասում իրենց հանդիսատեսին հարգելու մասին: Հերիք չի երգելուց ահագին հեռու են, մի բան էլ փորները հնարավորինս տռզացնում ու բեմ են մեյդան ընկնում:
Այս կարգի' Թաթա, Արամ Ասատրյան, Արտաշ Ասատրյան, Արմենչիկ, Թաթուլները օգտագործում են ժողովրդի անտեղյակությունը և փողեր են սարքում: Սրանք արվեստից կիլոմետրերով հեռու են:
Պետք է ոչ թե սրանց դեմն առնել, այլ պետք է ավելի պահանջկոտ լինել: Ամեն մարդ իրավունք չունի բեմ դուրս գալու: Բեմը ահռելի պատասխանատվություն է:

[Տրիբուն]

Պետք է ոչ թե սրանց դեմն առնել, այլ պետք է ավելի պահանջկոտ լինել: Ամեն մարդ իրավունք չունի բեմ դուրս գալու: Բեմը ահռելի պատասխանատվություն է:

Չամիչ ջան, բեմը պատասխանատվություն է, ու նաև բիզնես: Այլընտրանք չկա Թաթային: Մի հատ հավեսին ազգային երաժշտություն ներկայացրեք սաղս լսենք, լուրջ եմ ասում: Չուկը ասում ա, Նիվով կողքովս անցնում են, մեջից Թաթայի ձեննա բարձր: Բա պատկերացնում ես, մեկը թույնիկ Նիվով անցնի, ու մեջից Կոմիտաս լսվի: Նիվեն կխլեն ձեռից մյուս օրը:

[Chuk]

Չուկը ասում ա, Նիվով կողքովս անցնում են, մեջից Թաթայի ձեննա բարձր: Բա պատկերացնում ես, մեկը թույնիկ Նիվով անցնի, ու մեջից Կոմիտաս լսվի: Նիվեն կխլեն ձեռից մյուս օրը:

Որպես կանոն Կոմիտաս ու այլ բարձրարժեք երաժշտություն լսող մարդիկ իրենց կրթական ցենզով, վարվեցողության նորմով էնքան բարձր մակարդակի վրա են, որ բարձր Կոմիտաս չեն քոքում, ձյաձ

Իսկ ես ներվայնանում եմ էդ երևույթից ընդհանրապես (բարձր երաժշտություն քոքած ավտոներ) ու մասնավորապես հիմիկվա մոդայից՝ «Ամենալավը դու ես» միացնելու

[Տրիբուն]

Որպես կանոն Կոմիտաս ու այլ բարձրարժեք երաժշտություն լսող մարդիկ իրենց կրթական ցենզով, վարվեցողության նորմով էնքան բարձր մակարդակի վրա են, որ բարձր Կոմիտաս չեն քոքում, ձյաձ

Չուկ ջան, շատ միանշանակ դատողություններ ես անում: Կրթական ցենզն ու վարվեցողությունը նորմը լսվող երաժշտության հետ կարող ա և ինչ-որ կապ ունեն, բայց էտ չի նշանակում, որ եթե Գուգուշը Կոմիտաս ա լսում, իսկ ես ոչ, ուրեմն Գուգուշը հաստատ կրթական ցենզով ինձանից բարձր ա:

Լավ որ չես ասում, Կոմիտաս լսողն ընդհանրապես Նիվա չի քշի, էն էլ սպիտակ ու թույնիկ բանդաժներով ու մթեցված ապակիներով:

[Վիշապ]

Չամիչ ջան, բեմը պատասխանատվություն է, ու նաև բիզնես: Այլընտրանք չկա Թաթային: Մի հատ հավեսին ազգային երաժշտություն ներկայացրեք սաղս լսենք, լուրջ եմ ասում: Չուկը ասում ա, Նիվով կողքովս անցնում են, մեջից Թաթայի ձեննա բարձր: Բա պատկերացնում ես, մեկը թույնիկ Նիվով անցնի, ու մեջից Կոմիտաս լսվի: Նիվեն կխլեն ձեռից մյուս օրը:

Տրիբուն ախպեր, էդ բարձր ձենով քոքած սպիտակ թույնիկ նիվաները հաճախ հենց էդ ապազգային տարրերն են էլի ապիկար, ապաշնորհ, ... Թաթան էլ իր ռիթմերով ապակողմնորոշող ապշեցուցիչ էֆեկտ է ունենում մեր ազգի այդ ապարդյուն զավակների վրա, որոնք ապականում են մեր առանց այն էլ ապակե փխրուն նյարդերը...

[Chuk]

Չուկ ջան, շատ միանշանակ դատողություններ ես անում: Կրթական ցենզն ու վարվեցողությունը նորմը լսվող երաժշտության հետ կարող ա և ինչ-որ կապ ունեն, բայց էտ չի նշանակում, որ եթե Գուգուշը Կոմիտաս ա լսում, իսկ ես ոչ, ուրեմն Գուգուշը հաստատ կրթական ցենզով ինձանից բարձր ա:

Լավ որ չես ասում, Կոմիտաս լսողն ընդհանրապես Նիվա չի քշի, էն էլ սպիտակ ու թույնիկ բանդաժներով ու մթեցված ապակիներով:

Տրիբուն ձյա, գիտես թե ի՞նչ ասել է «որպես կանոն»
Դա նշանակում է, որ ես միանշանակ դատողություն չեմ արել, ու միանշանակ պնդում չեմ արել, այլ ներկայացրել եմ հիմնական դեպքեր: Ու անշուշտ կարող է Թաթան լսողը բարձր կրթական ցենզ ու վարվեցողության կանոն ունենա, բայց այ փաստ ա, որ հիմնականում բարձր մուզիկա ավտոյում քոքում են նման երաժշտություն լսողները, ոչ թե դասական:

Բայց սա արդեն ուրիշ թեմա ա

[Enigmatic]

Դե լավ էլի, ինչի՞ եք մարդու մակարդակը որոշում նրանով, թե մարդ ինչ է լսում ես ամեն ինչ էլ լսում եմ, հետո ինչ, դե լավ էլի

[Elmo]

Բա պատկերացնում ես, մեկը թույնիկ Նիվով անցնի, ու մեջից Կոմիտաս լսվի: Նիվեն կխլեն ձեռից մյուս օրը:

Մականունն էլ շարական կդնեն:

Չէ բայց Թաթա չեն լսում, ես կասեի մեկումեջ արտասահմանյան փոփ են լսում: Կամ թաթուլ, սպիտակցի Հայկո:

[Չամիչ]

Չամիչ ջան, բեմը պատասխանատվություն է, ու նաև բիզնես: Այլընտրանք չկա Թաթային:

Իհարկե կա, ոչ ոք Թաթային դեմ չի խոսում:
Չգիտես ինչու ընդունված է համարել, որ հայ հանդիսատեսը խստապահանջ է: Այս տիպի թյուր կարծիք կարծում եմ ձևավորվել է այն պարզ պատճառով, որ հայ երգիչները ելույթ են ունենում կամ Հայաստանաբնակ հայերի, կամ կարոտախտով տառապող սփյուռքահայության համար:
Պարզ է, որ կարոտով առաջնորդվող ունկնդրին ինչ մատուցես, ծարավը դրանով էլ կհագեցնի:
Եկեք համեմատենք, թե արևմուտքի հայտնի արտիստները նախքան բեմ դուրս գալը ինչ ահռելի դպրոց են անցնում:
Որովհետև գիտեն, որ նշաձողը բարձր է, որ ընդունված նորմերին զիջելու դեպքում հանդիսատեսը պարզապես կքարկոծի:
Իսկ մեզ մոտ ինչ է տեղի ունենու՞մ:
Հարգարժան Նունե Եսայանը կանգնում և թքում է իր հանդիսատեսի երեսին: Հայտարարում է, որ մեր հանդիսատեսին կենդանի հչողությամբ համերգներ պետք չեն, որ մեր հանդիսատեսը նախընտրում է խաբված մնալ:
Ոչ մի համերգի չեմ գնում, որովհետև բոլորը դուրս են գալիս ինձ խաբելու:
Քանի դեռ հանդիսատեսը շարունակում է մնալ այս կարգի իներտ, այն ինչ կատարվում է շարունակվելու է, Թաթաներն ու Արտաշները ծլելու են ու ծաղկեն:

[Վիշապ]

Տրիբուն ձյա, գիտես թե ի՞նչ ասել է «որպես կանոն»
Դա նշանակում է, որ ես միանշանակ դատողություն չեմ արել, ու միանշանակ պնդում չեմ արել, այլ ներկայացրել եմ հիմնական դեպքեր: Ու անշուշտ կարող է Թաթան լսողը բարձր կրթական ցենզ ու վարվեցողության կանոն ունենա, բայց այ փաստ ա, որ հիմնականում բարձր մուզիկա ավտոյում քոքում են նման երաժշտություն լսողները, ոչ թե դասական:

Բայց սա արդեն ուրիշ թեմա ա

Չուկ, բայց ճիշտն ասած դասականը մեքենայի մեջ մի տեսակ չի լսվում, ես մի անգամ փորձեցի Բախի երգեհոնային սոնատները՝ ավարիա էի տալիս ու քիչ էր մնում մի հատ խանութ մտնեի մեքենայով...
Ես օրինակ մեկ մեկ ռոք եմ քոքում բարձր, Թաթա էլ սկզբունքորեն կարելի է քոքել, բայց եթե Թաթան համատեղվում է լոճած բանդաժներով սպիտակն նիվի հետ, էդ արդեն 99 տոկոսով պաթոլոգիա է:

[Chuk]

Դե լավ էլի, ինչի՞ եք մարդու մակարդակը որոշում նրանով, թե մարդ ինչ է լսում ես ամեն ինչ էլ լսում եմ, հետո ինչ, դե լավ էլի

Լի ջան, մակարդակը դրանով չենք որոշում, բայց դե եթե դու ամեն ինչ լսում ես, ապա ինչի՞ց ես անհանգստանում, էդ մտածողությամբ շարժվողները ստիպված պետք ա լինեն քո մակարդակը հաշվեն ցածրից մինչև բարձ ինտեգրելով

[Chuk]

Չուկ, բայց ճիշտն ասած դասականը մեքենայի մեջ մի տեսակ չի լսվում, ես մի անգամ փորձեցի Բախի երգեհոնային սոնատները՝ ավարիա էի տալիս ու քիչ էր մնում մի հատ խանութ մտնեի մեքենայով...
Ես օրինակ մեկ մեկ ռոք եմ քոքում բարձր, Թաթա էլ սկզբունքորեն կարելի է քոքել, բայց եթե Թաթան համատեղվում է լոճած բանդաժներով սպիտակն նիվի հետ, էդ արդեն 99 տոկոսով պաթոլոգիա է:

Ես ավտո չունեմ, բայց որ ունենայի, դասական չէի լսի ընթացքում, ավելի մեծ հավանականությամբ կլսեի ջազռոք
Բայց ճիշտն ասած դրա մասին չէի խոսում ու չէի խոսում էն մասին, թե ով ինչ ա լսում

[Տրիբուն]

Տրիբուն ձյա, գիտես թե ի՞նչ ասել է «որպես կանոն»
Դա նշանակում է, որ ես միանշանակ դատողություն չեմ արել, ու միանշանակ պնդում չեմ արել, այլ ներկայացրել եմ հիմնական դեպքեր: Ու անշուշտ կարող է Թաթան լսողը բարձր կրթական ցենզ ու վարվեցողության կանոն ունենա, բայց այ փաստ ա, որ հիմնականում բարձր մուզիկա ավտոյում քոքում են նման երաժշտություն լսողները, ոչ թե դասական:

Բայց սա արդեն ուրիշ թեմա ա

Որպես կանոնը գիտեմ ինչ ա Չուկ ջան: ԷՏ հենց էն ա, որ միանշանակ դատողություն ես ասում - որպես կանոն, դա հենց էտ էլ նշանակում ա: Կանոնից կարող են լինել միայն բացառություններ: Իսկ իմ ասածն էն , որ տենց կանոն չկա ընդհանրապես: Ես մի հատ թույնիկ վեց ունեի ջահել ժամանակ, թույն մագով, մութ շուշեքով, իտալական բանդաժներով, դաժե կոժից սալոն էի արել մեջը: Ու ամենա այլանդակ երաժշտությունն էլ եղել ա մեքենայիս մեջ, ու շատ բարձր: Վերջը մի օր ապակիս կոտրեցին մագս տարան Բայց էն ժամանակ 18-20 տարեկան էի - տժում, մժում էի: Բայց համ էլ կրթություն էի ստանում, բռատ: Ու սենց լիքը կանոնից դուրս մարդիկ:

[Chuk]

Որպես կանոնը գիտեմ ինչ ա Չուկ ջան: ԷՏ հենց էն ա, որ միանշանակ դատողություն ես ասում - որպես կանոն, դա հենց էտ էլ նշանակում ա: Կանոնից կարող են լինել միայն բացառություններ: Իսկ իմ ասածն էն , որ տենց կանոն չկա ընդհանրապես: Ես մի հատ թույնիկ վեց ունեի ջահել ժամանակ, թույն մագով, մութ շուշեքով, իտալական բանդաժներով, դաժե կոժից սալոն էի արել մեջը: Ու ամենա այլանդակ երաժշտությունն էլ եղել ա մեքենայիս մեջ, ու շատ բարձր: Վերջը մի օր ապակիս կոտրեցին մագս տարան Բայց էն ժամանակ 18-20 տարեկան էի - տժում, մժում էի: Բայց համ էլ կրթություն էի ստանում, բռատ: Ու սենց լիքը կանոնից դուրս մարդիկ:

Ու եթե երաժշտությունը քոքած գնում էիր, Տրիբուն ձյա, ապա կներես, բայց վարվեցողության նորմդ էդ հարցում առնվազն քիչիկ մը կաղում էր