Kuk-ի խոսքերից
ՊԵՏԱԿԱՆ ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅԱՆ ԴԱՍԵՐԸ
Համաժողովրդական շարժման երկրորդ կոնգրեսում Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի արտասանած ելույթը մի առանձնահատկություն ուներ. էմոցիոնալ շեշտադրումներով այն համահունչ էր դահլիճում տիրող համընդհանուր մթնոլորտին, բայց միաժամանակ չափազանց պրագմատիկ եւ հավասարակշռված էր: Դա համաժողովրդական շարժման առաջնորդի ելույթ չէր, դա պետության նախագահի ելույթ էր: Այդպես ելույթ են ունենում ոչ թե իշխանության ձգտողները, այլ իշխանության հասածները:
Հիմնավորենք ասվածը: Ելույթի առաջին մասում Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը կոնկրետ փաստերով ապացուցեց այն, ինչը հասարակությունն առանց այն էլ շատ լավ գիտեր: Նա ապացուցեց, որ մարտի 1-ի արյունալի իրադարձությունները ռեժիմի կողմից մանրամասն ծրագրված էին, հետեւաբար` այդ ամենի մեղավորը Ռոբերտ Քոչարյանի գլխավորած ռեժիմն է: Տեր-Պետրոսյանը փաստեց նաեւ, որ հասարակությունն այսօր ավելի քան երբեք համախմբված է, եւ հսկայական ճեղքվածք գոյություն ունի ոչ թե հասարակության տարբեր հատվածների, այլ հասարակության եւ ռեժիմի միջեւ: Բայց այս ամենն ընդամենը հանրահայտ իրողությունների արձանագրում է: Ինչո՞վ էր Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի ելույթը տարբերվում քաղաքական (թեկուզ հզորագույն) ուժի ղեկավարի ելույթից:
Եթե նրա նպատակը ցանկացած գնով իշխանության հասնելը լիներ, նա, բնականաբար, կձգտեր, որ միջազգային կառույցները տնտեսական պատժամիջոցներ կիրառեն Հայաստանի նկատմամբ: Տեր-Պետրոսյանն, ընդհակառակը, միջազգային կառույցներին կոչ արեց ոչ մի դեպքում Հայաստանի նկատմամբ այդպիսի պատժամիջոցներ չկիրառել, որովհետեւ դա առաջին հերթին կվնասի պետությանը: Ռեժիմի համար սա կարող է պետական մտածողության դաս լինել, որովհետեւ Ռոբերտ Քոչարյանն, օրինակ, այս նույն թեմայով խոսելիս հասկացրել էր, թե թքած ունի այդպիսի պատժամիջոցների վրա («եթե պետք լինի, ֆինանսավորման ուրիշ աղբյուրներ կգտնենք»): Այս փոքրիկ դրվագն ընդամենը ցույց է տալիս, թե ով է մտածում պետության մասին, եւ ով` բացառապես սեփական իշխանության ամրության մասին:
«Ամեն գնով իշխանության հասնել ձգտող» ցանկացած մեկն, անկասկած, կոգեւորվեր «սոցիալական բունտի» հեռանկարից եւ կձգտեր դա օգտագործել իր նպատակների համար: Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն, ընդհակառակը, խոսեց սոցիալական բունտը կանխելու անհրաժեշտության մասին: Ինչո՞ւ: Որովհետեւ դրանից կցնցվեր ոչ միայն ռեժիմը, այլեւ պետությունը: Իսկ պետական մտածողություն ունեցողի համար դա անթույլատրելի է: Բնականաբար, Տեր-Պետրոսյանն անդրադարձավ նաեւ ղարաբաղյան խնդրին: Եվ դարձյալ` ոչ թե քաղաքական ուժի ղեկավարի, այլ պետության համար պատասխանատուի դիրքերից: Եվ հայտարարեց, որ եթե արտաքին սպառնալիքն առարկայական դառնա, ինքն իր կողմնակիցներին կոչ կանի առժամանակ դադարեցնել շարժումը եւ համախմբվել այդ հարցի կարգավորման շուրջ: Տեղին է հիշեցնել, որ այսօր «ազգային կոալիցիայի» մաս կազմող ՀՅԴ-ն ղարաբաղյան պատերազմի ամենածանր օրերին ոչ միայն «առժամանակ չդադարեցրեց պայքարը», այլեւ սպառնում էր կախաղան հանել Հայաստանի իշխանություններին: Բայց սա` իմիջիայլոց:
Այսպիսով, Համաժողովրդական շարժման երկրորդ կոնգրեսն ազդարարեց, որ Հայաստանում կա քաղաքական ուժ, որը ոչ միայն ի վիճակի է երկիրը դուրս բերել ստեղծված ներքաղաքական եւ արտաքին քաղաքական խայտառակ վիճակից, այլեւ պետության ապագայի նկատմամբ պատասխանատվության այնպիսի աստիճան ունի, որ պատրաստ է դրան հասնել միայն այնպիսի քայլերով, որոնք չեն վնասի պետությանը: Պարզ ասած` կա ռեժիմ, որը պատրաստ է հանուն սեփական իշխանությունը պահպանելու կործանել երկիրը, եւ կա համաժողովրդական շարժում, որը ցանկացած պահի կարող է վերցնել իշխանությունը, բայց չի ցանկանում դա անել պետությանը վնաս հասցնելու գնով:
Ձեւավորված նոր քաղաքական ուժը` «Հայ ազգային կոնգրեսը», փաստորեն իր առջեւ հենց այս խնդիրն է դրել. իշխանությունը վերցնել այնպես, որ պետությունը չտուժի: Սա, հասկանալի է, շատ բարդ խնդիր է: Ճիշտ այնպես, ինչպես բարդ է պատանդ վերցրած ահաբեկիչների դեմ պայքարելը, որովհետեւ խնդիրը միայն ահաբեկիչներին ոչնչացնելը չէ. պետք է դա անել այնպես, որ պատանդները չտուժեն: Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժ Սարգսյանն այսօր Հայաստանը պահում են պատանդի կարգավիճակում, իսկ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը փաստորեն հայտարարեց, որ պայքարը մտնում է նոր փուլ, եւ այդ փուլի հիմնական նպատակը պատանդի անվնաս ազատագրումն է լինելու:
Ա. Միքայելյան
Մեջբերել
Էջանիշներ