Պատերա՞զմ, թե՞ խաղաղություն. լրջանալու պահը

[Lion]

Երաշխիքների հետ կապված կարևոր ու հետաքրքիր հոդված տեղադրեցի հարևան թեմայում: Առաջարկում եմ աստիճանաբար տեղափոխվել էնտեղ:

ես գիտեի, որ չես գա

Ախպերս, կռիվ անելու հավես չունեմ, մանավանդ իզուր տեղը - ես ձեր ցանկացած ու ամենաուժեղ տեսաբանին էլ բանավեճում կջարդեմ, եթե ես հողհանձման գաղափարով դեմս գա, ուղղակի իմաստ չեմ տեսնում՝ ես իրեն կջարդեմ, կգնամ իմ գործին, մի ինչ որ մեկը քաղաքական դիվիդենտ կշահի: Եթե լինեի ակտվ քաղաքականության մեջ, ձեր էս դիրքորոշումից քարը քարին չէի թողնի, բայց հիմա... Այնպես որ առանձնապես մի գլուխ գովի, թե ես վախեցա

Ինչ վերաբերում «հողհանձնմանը», ապա գլուխդ պատին ես տալիս, պատն էլ հետադարձ գլխիդ: Եթե դու ունակ չես փոխզիջումը հողհանձնումից տարբերելու, ապա քո հակալևոնական քարոզչությունը ընդամենը անգրագետ քարոզչություն ա, որի իրավունքն ունես, բայց դժվար դա օգուտ տա քո նպատակներին

Փոխզիջում կոչված, հայկական կողմի պարագայում, ոնց էլ պտտվես, Արտակ ջան, հողհանձնում է ենթադրում: Դու հանձնում ես հող, ուշադիր, իսկ քեզ տալիս են խոսք - զգում ես տարբերությունը` hող խոսքի դիմաց, հող-խոսք: Ու այդ պարագայում ոչ մի երաշխիք չկա, թեկուզ իրենց Ալլահն էլ էդ խոսքը, տա, որ մի օր Ալիիևը կամ մի ուրիշ լիդեր չի կանգնի, ասենք մի հանրաքվե չի կազմակերպի ու չի ասի. <Գիտեք, հարգելի հայեր ու միջազգային հանրություն, պարզվեց, ժողովուրդ այլ կարծիքի է, սխալ ենք արել, որ ժամանակին համաձայնել ենք... խոսք տալ, հետ ենք վերցնում մեր խոսքը, կներեք... ստացվեց, կներեք>: Ու ինչ ես անելու? Միջազգային ուժեր ես կանչելու, որ քո հին դիրքերը հետ տան? Չէ, իրոք, Արտակ ջան, ինչ ես անելու? Պատասխանիր խնդրեմ:

Ավելին ասեմ, եթե Ալիևը իր ներքին նման քաղաքականությունը շարունակի, չեմ բացառում, որ իրեն գահընկեց կանեն: Իսկ հիմա պատկերացրու, գալիս է մի ոմն Բաշբոզուկով ու հայտարարում է. <Ղարաբաղ բիզմիդիռ, Ալիևը հանցագործ էր, նա ծախեց Ղարաբաղը, ոչ մի համաձայնություն հայերի հետ, ոչ մի Ղարաբաղի ճանաչում, հետ տվեք մեր սահմանները> ու կրկին - ինչ ես անելու, գրոհելու ես քո նախկին դիրքերը, որտեղից քեզ վրա կրակելու են, դե դանիական կոնտինգենտ ես կանչելու, որ քեզ պաշտպանի?

Սենց գլոբալ բաներ, էլ չասած մանրուքների մասին, որ, իրոք, բանակցում են նրա հետ, ով ուզում է բանակցել, զիջում են նրան, ով դրսևորում է բարի կամք: Եվ վերջապես, մեր երկրի խնդիրն ու նրա առաջընթացի արգելակը ամենևին էլ Արցախի խնդիրը չի, եկեք էս կուտը չուտենք: Արցախը մեզ չի խանգարում մեր ներքին խնդիրները լուծենք, ցանկություն լինի:

Արտակ ջան, ուզում եմ մի փոքրիկ պատմություն հիշեցնել քեզ Նապոլեոնի հետ կապված.

Իտալական արշավանքի վերջում ու հատկապես Մարենգոյից հետո, երբ ավստրիական զորքերը արդեն գլխովին ջախջախվել էին ու սպառնալիք էր կախված արդեն նույնիսկ բուն Ավստրիայի վրա, Կոբենցլը՝ XVIII դարի լավագույն դիվանագետներից մեկը, ժամանում է Բոնապարտի հետ բանակցությունների: Ամեն ինչի մասին պայմանավորվում են ու վերջում Կոբենցլը փորձում է հանրապետական գեներալից ևս գոնե մի ինչ որ բան պոկել և, առաջարկում է, որ, այս ու այս տարածքների զիջման դիմաց Ավստրիական Հաբսբուրգների կայսրությունը (հլը տես ոնց է հնչում, է) պատրաստ է ճանաչել Ֆրանսիայի Հանրապետությունը: Դրան ի պատասխան հետևում է Մեծն Կորսիկացու սրի պես հատու ապտակ-պատասխանը. <Ֆրանսիայի Հանրապետությունը ձեր ճանաչման կարիքը չունի: Ֆրանսիայի Հանրապետությունը փայլում է ինչպես մի մեծ ադամանդ և վայ նրան, ով չի նկատի այդ փայլը>:

Հիմա մեր դեպքում՝ Արցախի Հանրապետությունը կայացած պետություն է, աշխարհի ուժեղները դե-ֆակտո այն ճանաչել են, իսկ դե-յուրեն էլ կգա ժամանակի հետ: Աշխարհի թույլերի ճանաչումը մեզ պետք չէ, վերջին հաշվով կճանաչի մեզ Բուրկինաֆասոն թե ոչ, մի տեսակ այնքան էլ չի հուզում: Կճանաչի Ադրբեջանը, հիանալի է, չի ճանաչի... տես վերևում՝ Նապոլեոնի խոսքերը:

[Chuk]

Ախպերս, կռիվ անելու հավես չունեմ, մանավանդ իզուր տեղը - ես ձեր ցանկացած ու ամենաուժեղ տեսաբանին էլ բանավեճում կջարդեմ, եթե ես հողհանձման գաղափարով դեմս գա, ուղղակի իմաստ չեմ տեսնում՝ ես իրեն կջարդեմ, կգնամ իմ գործին, մի ինչ որ մեկը քաղաքական դիվիդենտ կշահի:

էսքանից էն կողմ բամ չեմ կարդում։ Երբ դուխդ, համարձակությունդ կհերիքի, քո մակարդակին համապատասխան մեկի հետ բանավեճ կկազմակերպեմ, էնպես, որ բոլորը նայել ու դատել կարողանան։

Բայց ես վստահ պնդում եմ, որ դու էդքան դուխ չունես։



Sent from my A0001 using Tapatalk

[Lion]

Հա, լավ, չունեմ, Արտակ ջան - էդ կտավատներդ էլ կարաս ուրիշներ վրա փորձեց: Մնացածն էլ կարաս չկարդաս, մեկա, իրական, իմաստային պատասխան տալու ոչ դու ու ոչ էլ ձեր տեսաբանները ի վիճակի չեն:

[Chuk]

Ա՜խ, Լիոն։

Ըստ թեմայի ասելիք ունեցողների հետ քննարկումները շատ եմ ցանկանում։ Արդեն իսկ կան ադելիքով գրառումներ, որոնց կփորձեմ արձագանքել։

Sent from my A0001 using Tapatalk

[Lion]

Ախպերս, ասելիքս վերևը գրվածա: Կարծում ես ասելիք չի, մի պատասխանիր, ինչ ես ուզում? Չես ուզում պատասխանես, կարաս գնաս Մուսինյանի հետ բանավիճես, կամ էլ Լևոն Զուրաբյանի, իրար կասեք, իրար կլսեք, մի խինդ, մի ուրախություն, ձեզ կթվա, թե աշխարհը ձերնա, սաղդ ճիշտ եք ու... կայֆ կլնի

[Chuk]

Ապեր, ի միջի այլոց, հեչ լավ վերնագիր չես դրել։ Ոչ մեկը աշխարհում պատերազմ չի ուզում, որ հարցը սենց այլընտրանքով ներկայացվի։ Սաղս էլ միաբերան ասելու ենք խաղաղություն։ Էս ահավոր ծայրահեղացված ու էմոցիոնալ վերնագիր ա, որը Լևոնի կողմից առաջ ա քաշվել կոնկրետ իրա դիրքորոշումը սուր անկյուններով հիմնավորելու համար։

Հենց ամբողջ հարցն էն ա, որ ինքը շատ քիչ ա ծայրահեղացված:

Որտև ինչ ուզում ես անես, բայց էսպես շարունակելու դեպքում պատերազմը գրեթե երաշխավորված ա, իսկ փոխզիջման դեպքում, հակառակը, խաղաղությունն ա գրեթե երաշխավորված: Չափազանցությունը վերաբերում ա ընդամենը էդ «գրեթե» բառը չգրելուն, բայց իմաստային բան չի փոխում:

[StrangeLittleGirl]

Հենց ամբողջ հարցն էն ա, որ ինքը շատ քիչ ա ծայրահեղացված:

Որտև ինչ ուզում ես անես, բայց էսպես շարունակելու դեպքում պատերազմը գրեթե երաշխավորված ա, իսկ փոխզիջման դեպքում, հակառակը, խաղաղությունն ա գրեթե երաշխավորված: Չափազանցությունը վերաբերում ա ընդամենը էդ «գրեթե» բառը չգրելուն, բայց իմաստային բան չի փոխում:

Ինչու՞ ես համոզված, որ խաղաղությունը երաշխավորված ա փոխզիջման դեպքում:

[Chuk]

Ինչու՞ ես համոզված, որ խաղաղությունը երաշխավորված ա փոխզիջման դեպքում:

էս հոդվածը կարդացել ու համաձայն չե՞ս, լրացուցի՞չ բացատրություն ես ուզում, թե՞ չես կարդացել:

[StrangeLittleGirl]

Հենց ամբողջ հարցն էն ա, որ ինքը շատ քիչ ա ծայրահեղացված:

Որտև ինչ ուզում ես անես, բայց էսպես շարունակելու դեպքում պատերազմը գրեթե երաշխավորված ա, իսկ փոխզիջման դեպքում, հակառակը, խաղաղությունն ա գրեթե երաշխավորված: Չափազանցությունը վերաբերում ա ընդամենը էդ «գրեթե» բառը չգրելուն, բայց իմաստային բան չի փոխում:

էս հոդվածը կարդացել ու համաձայն չե՞ս, լրացուցի՞չ բացատրություն ես ուզում, թե՞ չես կարդացել:

էս.

Երկրորդ, ապառազմականցված գոտում կտեղակայվեն խաղաղապահ ուժեր ու միջազգային դիտորդներ, որոնք կկարողանան արձանագրել որևէ խախտում Ադրբեջանի կողմից` դրանից բխող բավականին լուրջ հետևանքներով։ Կարող են առարկել, թե այդ նույն միջազգային ուժերը, որ կարգավորման դեպքում դիտորդներ պետք է տրամադրեն, արդեն քանի տարի է՝ որդեգրել են չեզոքության պրակտիկան ու միշտ խուսափում եմ մեղավորին մատնացույց անելուց։ Սա թույլ առարկություն է, որովհետև կարգավորումից հետո նրանք շահագրգռված են լինելու ոչ թե չեզոքություն, այլ կայունություն ապահովելով, ինչը ենթադրում է միանգամայն այլ շահեր ու վարքագիծ։ Կարող են նաև առարկել, որ խաղաղապահները ոչինչ էլ չեն կարողանա զսպել, ինչպես այս հարցին առնչվող մի բանավեճի ժամանակ պնդել էր ֆեյսբուքյան մի օգտատիրուհի` օրինակ բերելով Ռուանդայում տեղակայված ՄԱԿ-ի խաղաղապահ ուժերի ճակատագիրը 1994 թվականին։ Սա նույնպես թույլ առարկություն է։ Ճիշտ է, իհարկե, որ որոշ դեպքերում խաղաղապահներն աչքի չեն ընկել արդյունավետությամբ, ինչպես Ռուանդայի դեպքում։ Բայց նրանց արդյունավետության մակարդակն ինչ-որ հաստատուն իրողություն չէ։ Այն կախված է խաղաղապահների մանդատից, այդ մանդատն ստանձնած պետությունների ուժից ու հեղինակությունից, ինչպես նաև կարգավորման արդյունքում ձևավորված ստատուս քվոն պահպանելու նրանց շահագրգռվածությունից։ Ռուանդայում ձախողված խաղաղապահ առաքելությունը նման առաքելության միակ կամ նույնիսկ ամենաներկայացուցչական օրինակը չէ։ Վերոհիշյալ ֆեյսբուքյան օգտատիրուհին ու նրա մտավախությունը կիսողները կարող էին հիշել նաև, ասենք` Հարավային Օսեթիայի ռուսական խաղաղապահ առաքելությունը, ինչն, իմ կարծիքով, ավելի քան արդյունավետ էր։

Ռուանդայի դեպքում խաղաղապահ ուժերը հենց առաջինն էին, որ փախան՝ հանգեցնելով ցեղասպանության: Դա թույլ առարկություն չի: Երբ դիմացդ Ադրբեջանի նման ագրեսոր ա, մյուս կողմից՝ Թուրքիան, որի հետ արևմուտքը սիլի-բիլի ա անում, խաղաղապահ ուժերին հավատալն առնվազն միամտություն ա դառնում: Հենց Ադրբեջանը մի բան անի, առանջինն իրանք են թողնելու, փախնեն:

[Chuk]

էս.



Ռուանդայի դեպքում խաղաղապահ ուժերը հենց առաջինն էին, որ փախան՝ հանգեցնելով ցեղասպանության: Դա թույլ առարկություն չի: Երբ դիմացդ Ադրբեջանի նման ագրեսոր ա, մյուս կողմից՝ Թուրքիան, որի հետ արևմուտքը սիլի-բիլի ա անում, խաղաղապահ ուժերին հավատալն առնվազն միամտություն ա դառնում: Հենց Ադրբեջանը մի բան անի, առանջինն իրանք են թողնելու, փախնեն:

Թույլ առարկություն ա, եթե վերցնում ես մենակ բացասական օրինակը, ու անտեսում լիքը դրականները: Հաջորդող կետերով էլ ահագին հիմնավորվում ա, թե ինչու ա քիչ հավանական Ռուանդայի սցենարը:

Ես ուզում եմ մի բան հասկանանք, քաղաքականության մեջ ոչինչ բացառել հնարավոր չի: Հետևաբար քննարկելի է նաև Ռուանդայի օրինակը: Բայց եթե շարժվենք զուտ օրինակներից կառչելով ու բացառելով, ասա խնդրեմ, ո՞րն ա քո տեսած լուծումը: Օքեյ, չփողզիջեցինք: Ի՞նչ է լինելու, ի՞նչ ընթացք է ունենալու, ի՞նչ հետևանքներ են լինելու: Խնդրում եմ կոնկրետ խոսել, վերացական «զարգանալ ա պետք»-ը չեմ ընդունում, եթե դա ես ասելու, պետք է հստակ նշես զարգացման հեռանկարը, ձևը:

[StrangeLittleGirl]

Թույլ առարկություն ա, եթե վերցնում ես մենակ բացասական օրինակը, ու անտեսում լիքը դրականները: Հաջորդող կետերով էլ ահագին հիմնավորվում ա, թե ինչու ա քիչ հավանական Ռուանդայի սցենարը:

Ես ուզում եմ մի բան հասկանանք, քաղաքականության մեջ ոչինչ բացառել հնարավոր չի: Հետևաբար քննարկելի է նաև Ռուանդայի օրինակը: Բայց եթե շարժվենք զուտ օրինակներից կառչելով ու բացառելով, ասա խնդրեմ, ո՞րն ա քո տեսած լուծումը: Օքեյ, չփողզիջեցինք: Ի՞նչ է լինելու, ի՞նչ ընթացք է ունենալու, ի՞նչ հետևանքներ են լինելու: Խնդրում եմ կոնկրետ խոսել, վերացական «զարգանալ ա պետք»-ը չեմ ընդունում, եթե դա ես ասելու, պետք է հստակ նշես զարգացման հեռանկարը, ձևը:

Էլի պիտի ասեմ զարգանալը, բայց դա պատկերացնում եմ քայլերով: Նախ, պետք ա գա ձախ գաղափարներով քաղաքական ուժ (ժողովրդի մասին մտածող չէ, այլ հենց ձախ): Ամենաբարդն էդ ուժին իշխանության բերելն ա: Բայց էդ ուժը պետք ա հատ-հատ ամեն ՀՀ քաղաքացու հետ աշխատի, իրա գոյությունն էլ մենակ ընտրությունից ընտրություն նկատել չտա: Հենց գալիս ա իշխանության, լավագույն դեպքում անխնա հարկեր ա սահմանում շատ բարձր եկամուտ ունեցողների վրա, անխնա տուգանքներ ու պատիժներ համակարգը չարաշահողների վրա, սեփականաշնորհված լիքը կառույցներ նորից պետականացնում ա, որոնց եկամուտը մտնում ա բյուջե, գնում ա կրթությանը, առողջապահությանն ու պաշտպանությանը: Դե էլ չեմ ասում՝ կոռուպցիայի դեմ իսկական պայքարի մասին, որը չի սահմանափակվի մանր-մունր չինովնիկներ բռնելով, այլ եթե Սաշիկն ա, ուրեմն Սաշիկը պիտի նստի:

[StrangeLittleGirl]

Հ.Գ. Ու Ռուանդան մի բացասական օրինակ չի, այլ օրինակ ա, որն ավելի մոտ ա մեզ, որովհետև սաղս էլ գիտենք, որ մեր արևելյան ու արևմտյան հարևանների ուշքնումիտքը մեզ ցեղասպանելն ա, որ Ադրբեջանի ախորժակը Ղարաբաղով չի սահմանափակվում: Հաջող օրինակների դեպքում սովորաբար կոնֆլիկտը զուտ տարածքային ա էղել, որևէ կողմ մյուսին վերացնելու ցանկություն չի ունեցել:

[Chuk]

Էլի պիտի ասեմ զարգանալը, բայց դա պատկերացնում եմ քայլերով: Նախ, պետք ա գա ձախ գաղափարներով քաղաքական ուժ (ժողովրդի մասին մտածող չէ, այլ հենց ձախ): Ամենաբարդն էդ ուժին իշխանության բերելն ա: Բայց էդ ուժը պետք ա հատ-հատ ամեն ՀՀ քաղաքացու հետ աշխատի, իրա գոյությունն էլ մենակ ընտրությունից ընտրություն նկատել չտա: Հենց գալիս ա իշխանության, լավագույն դեպքում անխնա հարկեր ա սահմանում շատ բարձր եկամուտ ունեցողների վրա, անխնա տուգանքներ ու պատիժներ համակարգը չարաշահողների վրա, սեփականաշնորհված լիքը կառույցներ նորից պետականացնում ա, որոնց եկամուտը մտնում ա բյուջե, գնում ա կրթությանը, առողջապահությանն ու պաշտպանությանը: Դե էլ չեմ ասում՝ կոռուպցիայի դեմ իսկական պայքարի մասին, որը չի սահմանափակվի մանր-մունր չինովնիկներ բռնելով, այլ եթե Սաշիկն ա, ուրեմն Սաշիկը պիտի նստի:

Ուրեմն արի մի քայլ հետ գնանք ու չկտրվենք իրականությունից: Ընդամենը մի տարի առաջ, երբ սահմանադրական փոփոխությամբ իշխանություն հավերժացնելու ծրագիր էր Հայաստանում, չկարողացանք դեմն առնել: Մասնավորապես նաև էնպիսի ուժերի պատճառով, ովքեր դա կեղծ օրակարգ էին հռչակում, թուլացնելով ոչի ճակատը, իսկ հիմա «անկեղծ օրակարգերով» նետվում են ԱԺ-ում մի քանի տեղ ունենալու՝ շրջանցելով մեր առաջ ծառացած կարևորագույն խնդիրները, էդ թվում Արցախի հարցը:

Ու հասել ենք մի հանգրվանի, որ տեսանելի ապագայում իշխանափոխության շանս ոչ մեկը չի տեսնում: Եկող ԱԺ ընտրությունները դիտարկվում ա որպես իշխանության վերարտադրություն, իսկ ընդդիմադիրները լավագույն դեպքում սակավ ներկայություն ապահովեն:

Հորիզոնում չկա էն ձախ ուժը (ենթադրենք ասածներիդ համաձայն եմ), որով կազմում ես ծրագիրդ:
Փոխարենն ունենք խորացող արտագաղթ, ասել է թե մարդաթափություն:
Ունենք խորացող խնդիրներ թե տնտեսությունում, թե մյուս ոլորտներում:
Հարստահարողները շարունակում են նույն ոճով:
Սպառազինության մրցավազքում, աշխատում ենք իմացածի մասին շատ չխոսենք, բայց դե մեկ է, տակ ենք տալիս նույնիսկ խոսացածով:

էլ որն ասեմ, որ հիմա շուռ գաս ու խնդրին նայես ոչ թե վերացական, այլ կոնկրետ:

[Chuk]

Հ.Գ. Ու Ռուանդան մի բացասական օրինակ չի, այլ օրինակ ա, որն ավելի մոտ ա մեզ, որովհետև սաղս էլ գիտենք, որ մեր արևելյան ու արևմտյան հարևանների ուշքնումիտքը մեզ ցեղասպանելն ա, որ Ադրբեջանի ախորժակը Ղարաբաղով չի սահմանափակվում: Հաջող օրինակների դեպքում սովորաբար կոնֆլիկտը զուտ տարածքային ա էղել, որևէ կողմ մյուսին վերացնելու ցանկություն չի ունեցել:

Ես համարում եմ, որ սա ընդամենը քարոզչությամբ տարածված գաղափար ա: Ինչքան ադրբեջանցիներն են ասում Երևան մտնելու մասին, էնքան մենք ենք խոսում Բաքվում չայ խմելու մասին: Անգամ Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ա իր ելույթում ասում, որ եթե Ադրբեջանը շշկռվի, մի քանի տարածք էլ կվերցնենք:

Պատերազմական իրավիճակում նման խոսելաոճը շատ բնական ա: Ադրբեջանը կամ Թուրքիան չեն մտածում հայերին ցեղասպանելու մասին, ոչ թե որտև սիրուն աչք ունենք կամ իրանք են լավը, այլ որտև եթե տենց բան անեն, չեն մարսի: Իրանց հիմա ավելի ինտեգրվել ա պետք աշխարհին, ոչ թե հակառակը:

[Lion]

Հենց ամբողջ հարցն էն ա, որ ինքը շատ քիչ ա ծայրահեղացված:

Որտև ինչ ուզում ես անես, բայց էսպես շարունակելու դեպքում պատերազմը գրեթե երաշխավորված ա, իսկ փոխզիջման դեպքում, հակառակը, խաղաղությունն ա գրեթե երաշխավորված: Չափազանցությունը վերաբերում ա ընդամենը էդ «գրեթե» բառը չգրելուն, բայց իմաստային բան չի փոխում:

Չէ հա, լուրջ: Իրոք զարմանում եմ, որ սենց մտածողներ կան...?? Էն նշածդ հոդվածն էլ, եղբայր, կարդացել եմ, ու էդ ծերից ծեր կյանքից կտրված հեքիաթա: Ափսոս, ժամանակ չկա, կետ առ կետ քարկոծեմ...