Գարեգին Նժդեհ. ազգային հերոսը ժամանակակից հայ կինոյում

[Mephistopheles]

Հա մի բան էլ:
Ծաղրը հզոր զենք ա: Բայց բացարձակ ազատության պայմաններում այն դեգրադացվում ա: Հիշենք սովետական ժամանակահատվածում իր ժամանակի լավ ու վատ կողմերը ծաղրողների հումորի մակարդակը ու հիմիկվա ազատության պայմաններում ստեղծվող ծաղրի մակարդակը: Ծաղրը ամեն դեպքում գտնում է ելքը, նույնիսկ ծայրահեղ արգելքներ սահմանող համակարգերում: Ավելին, այդ դեպքում նա շատ ավելի բյուրեղացած է ի հայտ գալիս ու մի տեսակ գեղեցիկ փայլ ա ստանում: Բայց սա չի նշանակում, որ ես ասում եմ, թե արգելքներ սահմանող համագարգերը ավելի լավն են քան թե չսահմանողները: Ամեն մեկն իր տեղն ու դերն ունի այս խաղի ընթացքի համար: Ու հիմա... երևի աշխարհի կառավարիչները հենց դա հասկանալով է, որ մեզ "նվիրում են" դեմոկրատիան, խոսքի ազատությունը: Տվյալ դեպքում ծաղրը դառնում է պակաս վնասատու ու չի կարողանում կոտրել այն ցինիզմը, որի կրողներն են դարձել մեր և ոչ միայն մեր՝ կարծում եմ ողջ աշխարհի կառավարիչները: Կարծում եմ ցինիզմը մեր դարի ամենավատանգավոր վարակն է, ընդ որում ինքնակործան...

կասկածելի բաներ ես խոսում Տիգ ջան… ազատությունն ու դեմոկրատիան տվյալ երկրի, տվյալ ժողովրդի հատկություն ա… դեմոկրատիան՝ ժողովրդավարությունը դա նշանակում ա էդ երկրի ժողովրդի իշխանություն, ոչ թե ուրիշ երկրի ժողովրդի իշխանություն քո վրա… ու երբ որ դու հեգնում ես ժողովրդավարությունը դու ուղղակի ձով անպատվում ես քո ժողովրդին, այսինքն քո ժողովուրդը հասու չի ինքնիշխանության… սրանից հետո ոչ մի ազգային հայրենասիրական կոչ, երգ ու պար չի օգնի… ազատությունը ևս անվիճարկելի ա… մարդն իր հայրենիքը սիրում ա եթե ազատ ա իր հայրենիքում… մարդը հայրենք ու պետականություն ստեղծում ա որ մեջն ազատ ապրի… սա ա նպատակը գերագույն…

…իսկ հումորը միայն կնպաստի, անգամ ամենացածրորակը…

[Tig]

կասկածելի բաներ ես խոսում Տիգ ջան… ազատությունն ու դեմոկրատիան տվյալ երկրի, տվյալ ժողովրդի հատկություն ա… դեմոկրատիան՝ ժողովրդավարությունը դա նշանակում ա էդ երկրի ժողովրդի իշխանություն, ոչ թե ուրիշ երկրի ժողովրդի իշխանություն քո վրա… ու երբ որ դու հեգնում ես ժողովրդավարությունը դու ուղղակի ձով անպատվում ես քո ժողովրդին, այսինքն քո ժողովուրդը հասու չի ինքնիշխանության… սրանից հետո ոչ մի ազգային հայրենասիրական կոչ, երգ ու պար չի օգնի… ազատությունը ևս անվիճարկելի ա… մարդն իր հայրենիքը սիրում ա եթե ազատ ա իր հայրենիքում… մարդը հայրենք ու պետականություն ստեղծում ա որ մեջն ազատ ապրի… սա ա նպատակը գերագույն…

…իսկ հումորը միայն կնպաստի, անգամ ամենացածրորակը…

Մեֆ ջան, ես խոսում եմ էսօրվա մեզ հրամցված չակերտավոր ժողովրդավարության մասին:

[Mephistopheles]

Մեֆ ջան, ես խոսում եմ էսօրվա մեզ հրամցված չակերտավոր ժողովրդավարության մասին:

Տիգ ջան, մեզ ո՞վ ա դեմոկրատիա հրամցրել… դեմոկրատիան ձեռքբերում ա, հասարակության գիտակցության աստիճան… ոչ ոք չի կարա դա քեզ հրամցնի… ամենամեծ մոլորությունը հենց ստեղից ա սկսում… դեմոկրատիան չի կարա պարտադրվի, երկիրը փուլ կգա…

[Tig]

Տիգ ջան, մեզ ո՞վ ա դեմոկրատիա հրամցրել… դեմոկրատիան ձեռքբերում ա, հասարակության գիտակցության աստիճան… ոչ ոք չի կարա դա քեզ հրամցնի… ամենամեծ մոլորությունը հենց ստեղից ա սկսում… դեմոկրատիան չի կարա պարտադրվի, երկիրը փուլ կգա…

Մեֆ ջան բա ես էլ եմ էդ ասում: Մեր մոտ հիմա խոսքի ազատությունա չէ՞: Ինչ ուզում ես ասա: Ու դրա անունը դրել են դեմոկրատիա: Ես խոսում եմ այ էս դեոկրատիայի մասին ու որը, ճիշտ ես ասում՝ երկիրը տանում ա դեպի փլուզում:

[Mephistopheles]

Մեֆ ջան բա ես էլ եմ էդ ասում: Մեր մոտ հիմա խոսքի ազատությունա չէ՞: Ինչ ուզում ես ասա: Ու դրա անունը դրել են դեմոկրատիա: Ես խոսում եմ այ էս դեոկրատիայի մասին ու որը, ճիշտ ես ասում՝ երկիրը տանում ա դեպի փլուզում:

չէ… խոսքի ազատություն չի… խոսքի ազատությունը դեմոկրատիայի կոմպոնենտ ա… մեր մոտ կիսաավտորիտար երկիրա… արի ասենք կիսաավտորիտար երկիր… դեմոկրատիային չակերտ չի սազում…

[Դավիթ]

Մեֆ ջան, 1828-1920, կան անժխտելի փաստեր, լավ էլ գրանցված` տարբեր պատմաբանների կողմից:

[Mephistopheles]

Մեֆ ջան, 1828-1920, կան անժխտելի փաստեր, լավ էլ գրանցված` տարբեր պատմաբանների կողմից:

փաստերի գոյությունը բավարար չի Դավ ջան… կան փաստերը մանիպուլյացնելու, յուրովի՝ դրդված ինչ-ինչ քաղաքական կամ այլ շահերից մեկնաբանելու ու օգտագործելու հակում… պատմությունը ինչքան էլ լավ փաստագրված լինի, դեռ պահանջում ա օբյեկտիվ մոտեցում… պատմությունը պետք ա լինի գիտական և օբյեկտիվ… ես դեռ դա չեմ տեսնում, ինչքան էլ որ փաստերը կան… հենց մեկը Նժդեհի պահը, սովիտի ժամանակ չկար, կամ հանցագործ էր, հիմա հերոս ա, երկու դեպքում էլ փաստարկված… նույնը ռուսաստանում ա Կոլչակը դավաճան էր հիմա դառավ հերող… ռուսների իշխանություններն էն ժամանակ էլ մի քաք չէին, հիմա էլ…

[Դավիթ]

Կինո մինո սաղ անժամանակ են քանի դեռ մենք չգիտենք իրական/գիտական իրականությունը…

Լավ դե, հո դու էլ չասիր: Ահագին բան գիտենք էդ ժամանակաշրջանի մասին:

[Դավիթ]

Մեֆ ջան, հիշացնեմ ապեր, որ երբ Նժդեհը, Անդրանիկը, Դրոն, Սիլիկյանը ու մյուսները կռիվ արեցին Աթաթուրքի բանակի դեմ, հենց Հայաստանում, էլ ռուս-մուս չկար և եթե իրանք չլինեին, շատ հնարավոր ա, որ Հայաստան երկիրը չլիներ: Այսինքն` թուրքերը ռուսների հետ մի բան պայմանավորվեին, Լենինի ու Կեմալի ախպերությունն էլ վկա:

[Դավիթ]

Ապեր, կա primary source evidence և secondary: Ինձ չի հետաքրքրում գիտական կարծիքը, դա միշտ կարող ա փոխվի, բայց փաստը կմնա:

[Անվերնագիր]

բա Նժդեհը էս տղեն էր էղել,

[Mephistopheles]

բա Նժդեհը էս տղեն էր էղել,

Նժդեհի տեղը պետք ա գտնել պատմության մեջ… նրան ոչ պետք ա հանել օդ աստվածացնել, ոչ էլ գետնովը տալ… նախ պետք ա հաստատվի որ Նժդեհը եղել ա մարդ իր բոլոր առավելություններով, թուլություններով ու թերություններով ու օբյեկտիվորեն գնահատվի նրա ներդրումը Հայաստանի պետականության մեջ…

Կինո մինո սաղ անժամանակ են քանի դեռ մենք չգիտենք իրական/գիտական իրականությունը…

[davidus]

Նժդեհի տեղը պետք ա գտնել պատմության մեջ… նրան ոչ պետք ա հանել օդ աստվածացնել, ոչ էլ գետնովը տալ… նախ պետք ա հաստատվիոր Նժդեհը եղել ա մարդ իր բոլոր առավելություններով, թուլություններով ու թերություններով ու օբյեկտիվորեն գնահատվի նրա ներդրումը Հայաստանի պետականության մեջ…

Կինո մինո սաղ անժամանակ են քանի դեռ մենք չգիտենք իրական/գիտական իրականությունը…

Մեֆ, մի հատ գուգլի, տես՝ Հայաստանի Հանրապետություն անունով երկիր բերում ա, թե չէ: Որ չբերեց, էն բանի մեջ ենք...

[Mephistopheles]

Մեֆ, մի հատ գուգլի, տես՝ Հայաստանի Հանրապետություն անունով երկիր բերում ա, թե չէ: Որ չբերեց, էն բանի մեջ ենք...

իսկ ինչի՞ ես հայաստանի գոյությունը կապում Նժդեհի հետ… Նժդեհը մի հատ մարդ ա… կարող ա հերոս ա, բայց մի հատ մարդ ա… մի ամբողջ Հայաստան մի մարդուց չես կարա կախես… չի լինում տենց բան… Հայաստան եղել ա Նժդեհիս առաջ և կլինի Նժդեհից հետո…

[davidus]

իսկ ինչի՞ ես հայաստանի գոյությունը կապում Նժդեհի հետ… Նժդեհը մի հատ մարդ ա… կարող ա հերոս ա, բայց մի հատ մարդ ա… մի ամբողջ Հայաստան մի մարդուց չես կարա կախես… չի լինում տենց բան… Հայաստան եղել ա Նժդեհիս առաջ և կլինի Նժդեհից հետո…

Չէ, ինչ ես ասում, ես բացարձակ չեմ նույնացնում: Խոսքը նրա մասին էր՝ «կհաստատի՞» արդյոք գուգլը, որ ՀՀ կա, թե չէ: Որ «հաստատեց», դու էլ ընդունեցիր էդ հավաստումը, նոր դիսկոմֆորտից դուրս կգամ, ու կզրուցենք: Թե չէ, համաձայն քո իսկ տրամաբանության, ապրելուս վայրն էլ ա հաստատման, հավաստման ու գնահատման արժանի, սեղանն ու աթոռս էլ: