*
…Անծայրածիր մի դաշտավայր էր, անսկիզբ ու անվերջ, կանաչ ու շատ գեղեցիկ: Լուսավոր մի օր էր և միայն հեռու-հեռուներում էին երևում բարձրագագաթ լեռների կատարները: Ես քայլում եմ այդ դաշտում, ինքս էլ չգիտեմ թե ուր եմ գնում: Հետո հայտնվում եմ մացառուտների մեջ: Հանկարծ, կարծես ինչ-որ հրաշքով, ես սկսում եմ վեր բարձրանալ ու վերևից նայել շրջապատին: Ինչ-որ մի արագահաս ուժ ինձ անակնկալ կերպով առնում է իր թևերի վրա ու տանում լեռների ուղղությամբ: Ես սկսում եմ մոտենալ դրանց և հանկարծ նկատում եմ Մենավոր հսկային, որը, կանգնած լեռների շարանի ամենասկզբում ու ձեռքերով հով անելով աչքերին, նայում է հեռուն ու կարծես թե ինչ-որ մեկին է փնտրում: Ես փորձում եմ տեսնել այդ հսկայի դեմքն ու ճանաչել նրան, բայց չի ստացվում. ինձ պարուրած ուժը պտտում է ինձ լեռների շրջակայքում ու ոչ մի կերպ հնարավորություն չի տալիս տեսնել այդ հսկայի դեմքը: Ես փորձում էմ դուրս պրծնել ինձ պարփակած անտեսանելի կապանքներից, ջանքեր եմ գործադրում: Ի վերջո ինձ կաշկանդող ուժն անակնկալ թոուլանում է և թևերը կոտրած թռչնակի պես ես գահավիժում եմ ներքև…
…Տագնապահար արթնացա ու զգացի, որ պաղ քրտինք է պատել ողջ մարմինս: Խորը գիշեր էր և Բադրինատխաում բոլորը քնած էին. նույնիսկ ամենաամուր վանականներին էլ քունը պարուրել էիր իր անուրջներով: Նստեցի անկողնուս ծայրին և գլուխս առա ափերիս մեջ: Այս երազը, որ վերջերս այցելում է ինձ ամեն գիշեր, Մենավոր այդ հսկան, որը միշտ կա իմ երազներում ու ինձ այնքան ծանոթ է, բայց որին ես ոչ մի անգամ այդպես էլ չեմ կարողանում ճանաչել: Մտքերս խռնվում էին ու ես չէի կարողանում որևէ բանի վրա կենտրոնանալ:
Արդեն քանի՞ տարի է, որ ես Բադրինատխայում եմ, ե՞րբ էր, որ ես այստեղ եկա, չեմ հիշում, բայց վստահ եմ, որ եթե մի քիչ կենտրոնանամ, կհիշեմ: Գլուխս կրկին առա ափերիս մեջ ու վերջին հարյուրամյակներն անցան աչքերիս առջևով, հարյուրամյակները, որոնք ես ոչ թե ապրել էի, այլ որոնց ընթացքում ես ընդամենը իմ գոյությունն էի քարշ տվել: Չէ, վատ չէր եղել: Ես մարտարվեստին վատ չէի տիրապետում և ինձ նման պատրաստված մարտիկը ոչ մի տիրակալի մոտ էլ խնդիրներ չէր ունենա ու կկարողանար ոչ միայն կերակրել իրեն, այլև հասնել բարձր դիրքի, բայց… սրբեցի ճակատիս դուրս տված սառը քրտինքը և հուշերը ինձ կրկին տարան իրենց հետևից…
Տարիների հաշիվը ես լավ էի պահում և դա միակ բանն էր, որ խարսխի պես պահում էր ինձ այս կյանքում ու ստիպում զգալ ժամանակի շունչը, չէ՞ որ ես ընդունակ չէի ծերանալու: Սրանից ուղիղ երկու հարյուր յոթանասունմեկ տարի առաջ էր, որ Մեմֆիսում ես վերջին անգամ տեսա Մենեսին ու հեռացա Եգիպտոսից: Այն ժամանակ ես ինձ լավ չէի զգում ու կորցրել էի ոտքերիս տակի հողը: Եգիպտոսը թողնելուց հետո, ինչպես հարյուրավոր տարիներ դրանից առաջ, ես ուղևորվեցի դեպի արևելք, եղա Ուղիղ քաղաքների թագավորությունում [1] ու փորձեցի հաստատվել այդտեղ: Սակայն մի քանի տարի էլ չէր անցել, երբ ինձ լուրեր հասան, որ արիները պատրաստվում են արշավել նաև այդ կողմերը: Ես թողեցի Ուղիղ քաղաքների թագավորությունն ու շարունակեցի հեռանալ դեպի արևելք, իսկ շուտով էլ իմացա, որ թագավորությունն արդեն ընկել է իմ հայրենակիցների հաղթական հարվածներից: Իսկ հայրենակիցներս կարծես թե որոշել էին այլևս և ոչ մի տեղ չթողնել այս աշխարհի վրա, որտեղ կկարողանար պատսպարվել երբեմնի իրենց շարքերում անձնուրաց կերպով մարտնչող այս մարտիկը…
Ուղիղ թագավորության անկումից հետո հայերը մոտեցան Մեծ գետերի թագավորությանը [2]: Ես այս թագավորությունն էլ թողեցի, իսկ արիների իշխանությունը տարածվեց մինչև Երկնահաս լեռների փեշերը: Հայոց հզորությունը տարածվեց առավել, քան եղել էր երբևէ, սակայն փոխարենը... աշխարհն ինձ համար ավելի նեղացավ:
Արևելք գնալ արդեն չէի կարող, այնտեղ անանցանելի անտառներ էին, և ինձ այլ ելք չէր մնում, քան շարժվել դեպի հյուսիս, դեպի Յոթ գետերի աշխարհը [3]: Ես անցա հյուսիսային առաջին մեծ գետը, որ հայրենակիցներս հետագայում Արաքս էին կոչելու, և շարժվեցի դեպի հյուսիս-արևելք, դեպի անվերջ ու անծայրածիր տափաստանները: Դա էր, դրանից հետո արիների նվաճումների ալիքն ինձ արդեն չհասավ…
_________________________
[1] Նկատի են ունեցվում այսպես կոչված Հարապպայի ու Մոհանջո-Դարոյի քաղաքակրթությունները:
[2] Նկատի է ունեցվում Հյուսիսային Հնդկաստանի մինչարիական թագավորությունը:
[3] Նկատի է ունեցվում Յոթնագետքը` երկրամաս ներկայիս Չինաստանի ծայր արևմուտքում և նրա սահմանների մոտ:
Մեջբերել
Lion-ի խոսքերից
Օրինակ Ու-Շուի Թայ նույ քունֆու ոճում, որի մեծ վարպետն այժմ հայ է` Կարապետ Քեպաբջյանը, գավազանով վարժությունները (ու-շույում դրանք կոչվում են պար, կարատեում` կատա) սկսում են կարծեմ կանաչ գոտուց: Մինչ այդ վարժանքներում զենքեր և այլ պարագաներ չեն կիրառվում:
Էջանիշներ