Էդ բանակցությունների, երկխոսության արդյունավետությունը կանգնած ա միայն ու միայն ժողովրդից: Այո՛, քո ասածը տեսականորեն ճիշտ ա, եթե ժողովրդին խաբում են, ներկայացնում են, որ բանակցում են մի բանի համար, իսկ բանակցում են այլ բանի համար: Բայց դե ֆակտո էս պահին նման վիճակ չկա, ու հակառակը կարող ես ենթադրել, բայց երբևէ ոչ պնդել, որովհետև առկա բոլոր դետալները խոսում են նրա մասին, որ էդ ուժը իր սկզբունքներին տեր է ու ինչ ասել է՝ արել է:
Իսկ ժողովուրդը ես չեմ ասում որ մեղավոր ա, չնայած իհարկե մեղավոր ա, բայց ես էդ չեմ ասում: Ես ասում եմ շատ ավելի կարևոր բան. ժողովրդի ներկայացուցիչները պետք է կարողանան իրենք իրենց մեջ գտնել երկրի համար պատասխանատվության զգացում: Ու բարեբախտաբար էսօր շատերն են գտել, չնայած օրինակ դու չես գտել ու սենց գրառումներ ես անում, որոնք ընդամենը կարող են ինքնարդարացնող ֆունկցիա կատարել, այլ ոչ ավելին:
Քայլ առ քայլ՝ դարից դար
Խենթ եմ
Ստալինյան հայացքներ ունեցող կոմսոմոլական ակտիվին, որոնք հասարակությունը բաժանում են սևերի, սպիտակների ու գորշերի, «սրանց» ու «դրանց», իրենց դնում են միակ ճշտի տեղ, կարծում են, թե ամբողջ ժողովուրդը պարտավոր է իրենց միանալ ու կատարել իրենց քմհաճույքները, ճիշտն ասած մի քիչ դժվար է ասելիք ունենալը: Ապեր:
Քո հիմնավորումները իրենց բնույթով չեն տարբերվում որևէ աղանդի անդամի հիմնավորումից: Աղանդի նպատակն էլ շատ անդամներ հավաքագրելն է՝ քարոզելով, թե դա անդամի շահերից է բխում, իսկ ընենց, գլոբալ, բոլոր անդամների փրկության համար է: Մի քիչ դժվար է ասելիք ունենալը, երբ դու կարծում ես, թե ինչ-որ ակտիվ հասարակություն պիտի ստիպի պրոֆեսիոնալներին աշխատել: Կարելի է կարծել, թե ակտիվ հասարակությունը պրոֆեսիոնալից ավելի պրոֆեսիոնալ է, ոստիկանից ավելի ոստիկան, նախարարից ավելի նախարար, հավաքարարից ավելի հավաքարար... Կարելի է տեղերով փոխել ակտիվ հասարակությունը կառավարության հետ, ու ամեն ինչ կընկնի տեղը, այդ թվում աղանդի թաքնված նպատակներն էլ կդառնան հասկանալի: Ես չեմ կարող պատկերացնել, որ
Ասողը վիզ է դնում, որ «սրանց» իրավունքները պաշտպանվեն:Սրանք փոփոխություն բերող մարդիկ չեն:
Դու կեղծ մարգարե ես:
Si vis pacem, para bellum
Մեր ժողովուրդը չգիտի՝ սովա՞ծ է, թե՞ քունն է տանում
Ասում է Ազգային միացյալ նախաձեռնության համակարգող, նախկին քաղբանտարկյալ Շանթ Հարությունյանը
- Ինչպե՞ս եք գնահատում ՀԱԿ-իշխանություն երկխոսության ընթացքը, եւ, ըստ Ձեզ, ի՞նչ խնդիրներ են լուծում ՀԱԿ-ն ու իշխանությունը այդ ճանապարհով:
- Անկեղծ ասած` ինձ այդ հարցերը չեն հետաքրքրել, որ դրանց մասին մտածեմ ու ինչ-որ կարծիք ունենամ: Այսինքն` ինչ-որ բան պետք է ակնկալեի այդ երկխոսությունից, որպեսզի հետաքրքրվեի` տեսնելու համար, թե ինչ եղավ, բայց նման սպասելիքներ չունեմ, ուստի չեմ էլ հետաքրքրվում:
- ՀԱԿ-ի պնդումները, թե իրենք երկխոսության միջոցով փորձելու են հասնել արտահերթ ընտրությունների, բավարա՞ր չեն, թե՞ չեք հավատում նման զարգացումներին:
- Ես միշտ էլ վստահ եմ եղել, որ արտահերթ ընտրություններ լինելու են, եւ այդ մասին հայտարարել եմ դեռեւս մեկ տարի առաջ, երբ իրենք դեռ չէին երկխոսում: Իմ կարծիքով` ՀԱԿ-ի թեկնածուն լինելու է Լեւոն Զուրաբյանը, իսկ ոչ պաշտոնական թեկնածու կարող է լինել Նիկոլ Փաշինյանը:
- Ի՞նչ է նշանակում` ոչ պաշտոնական թեկնածու:
- Այսինքն` ՀԱԿ-ը կարող է որոշի, որ իր թեկնածուն Լ. Զուրաբյանն է, իսկ որոշ մարդիկ էլ կլինեն, որոնք հանդես կգան քաղաքացիական նախաձեռնությամբ եւ կառաջարկեն Ն. Փաշինյանի թեկնածությունը: Ինչ վերաբերում է արտահերթ ընտրություններին, ապա արտահերթ ընտրությունների հավանականության մասին ես խոսել եմ տարիներ առաջ, եւ դա երբեք չեմ պայմանավորել երկխոսության հետ, որովհետեւ այն ժամանակ երկխոսություն չկար: Այնպես որ` մինչեւ ՀԱԿ-ի ասելը, որ արտահերթ ընտրություններ են լինելու, ես եմ այդ մասին ասել: Հիմա կլինի՞, թե՞ ոչ` հստակ չէ, բայց եթե լինի, ես կմտածեմ, որ ես էլ եմ ասել, որ լինելու է: Այնպես որ` դա երկխոսության հետ ընդհանրապես կապ չունի: ԼՂՀ հիմնահարցի կարգավորման համար Սերժ Սարգսյանը ժամանակ ձգելու անհրաժեշտություն է ունենալու, եւ եթե կարողանա արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ անցկացնել` երեք ամիս կշահի, իսկ տարեվերջին էլ Վրաստանի օրինակով նախագահական ընտրություններ կանցկացնի: Եվ բնական է, որ նորից ինքը կվերընտրվի: Դրա համար ՀԱԿ-ի գործողություններն ինձ, ըստ էության, չեն հետաքրքրում: Եվ ոչ միայն ՀԱԿ-ի:
- Ուզում եք ասել, որ ՀԱԿ առաջնորդ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն ակամա աջակցում է Սերժ Սարգսյանի՞ն:
- Ակամա է, թե կամա է, ինձ դարձյալ քիչ է հետաքրքրում, բայց քանի դեռ Հայաստանի ընդդիմության առաջնորդը Լ. Տեր-Պետրոսյանն է, Սերժ Սարգսյանն է լինելու իշխանության: Այսինքն` Ս. Սարգսյանին իշխանությունից հեռացնելու միակ եւ ավելի իրական հնարավորությունն այն է, որ պետք է ակտիվ լինի Ռոբերտ Քոչարյանը: Իմ կարծիքով, արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների դեպքում երեք տարբեր ուժերի ցուցակները գլխավորելու են երեք նախագահները: Եվ կարծում եմ, որ արտահերթ ընտրություններ լինելու պարագայում Ռ. Քոչարյանի քարոզարշավը բացելու նպատակով ՌԴ վարչապետ Վլադիմիր Պուտինը գալու է Հայաստան:
- Այսի՞նքն:
- Ռ. Քոչարյանն ու Ս. Սարգսյանը պայմանավորվածություն են ունեցել, որ Ս. Սարգսյանի ընտրվելուց հետո ՀՀ վարչապետը լինելու էր Ռ. Քոչարյանը: Բայց այդ պայմանավորվածությունն այսօր խախտվում է Ս. Սարգսյանի կողմից այն պատճառաբանությամբ, որ հասարակությունը չի ընդունում Քոչարյանին, ժողովրդի աջակցությունն ընդդիմության կողմն է, իսկ նրա առաջնորդ Տեր-Պետրոսյանն էլ` կտրականապես դեմ նրա նշանակմանը: Այս հարցերը, վստահ եմ, որ նրանք քննարկում են նաեւ ՌԴ-ի հետ, եւ Ս. Սարգսյանը ՌԴ-ին նույնպես ասում է, թե ինչու Քոչարյանին չի նշանակում վարչապետ: Եվ արտահերթ ընտրություններ կլինեն այն ժամանակ, երբ ՌԴ-ին եւ ԱՄՆ-ին ձեռնտու լինի: Պարբերաբար մամուլում լուրեր են տարածվում, որ Ռ. Քոչարյանը հանդիպել է Պուտինի հետ, եւ չի բացառվում, որ վերջինս Ռ. Քոչարյանին ասի, որ եթե դու հեղինակություն ունես, իսկ այն մարդիկ ասում են` չունես, թող լինեն արտահերթ ընտրություններ, մասնակցի, գլխավորի ինչ-որ քաղաքական ուժի ցուցակ, ու եթե կարողանաս երկրորդ տեղը զբաղեցնել, ձայն ունես, ուրեմն` կլինես ՀՀ վարչապետ, ու նաեւ պարզ կլինի, թե ով է ճիշտ` դո՞ւ, թե՞ իրենք: Իսկ դրա պարզելու միակ ձեւը ոչ թե սոցհարցումներն են, այլ փաստացի մասնակցությունը:
- Իսկ Ռ. Քոչարյանն այդքան ձայն կհավաքի՞:
- ՀՀ-ում ժողովրդի ձայնը 1991-ից սկսած երբեք էլ կարեւոր չի եղել: Եթե ժողովրդի կարծիքը համընկել է Մոսկվայի կարծիքի հետ, մարդը 80-90 տոկոսով կարող էր նախագահ ընտրվել: Օրինակ, ինչպես Լ. Տեր-Պետրոսյանը, որովհետեւ այն ժամանակ եւ՛ ժողովուրդն էր ուզում նրան, եւ՛ Մոսկվան: Բայց երբ ժողովրդի կարծիքը չի համընկել Մոսկվայի կարծիքի հետ, միշտ էլ ջարդել են` լինի 1996թ., թե` 2008թ.:
- Ձեր կանխատեսմամբ` ինչպիսի՞ն կլինի պատկերը, եթե երեք նախագահները գլխավորեն նախընտրական ցուցակները:
- Կարծում եմ` 30 տոկոս ձայն կհավաքի ՀՀԿ-ն, 15 տոկոս` ՀԱԿ-ը, 12-13 տոկոս էլ` Ռ. Քոչարյանը:
- Այսինքն` մեծամասնությունը դարձյալ ՀՀԿ-ն է կազմելո՞ւ:
- Իհարկե, բա ի՞նչ կանի: Միայն Երեւանում վարչական ռեսուրսը 15-20 տոկոս է, իսկ մարզերում, ասում են` 30 տոկոս է:
- Իսկ այլ ուժի հաղթանակի հավանականություն չե՞ք տեսնում:
- Ոչ, քանի դեռ այս երեք ուժերը դաշտում են, հնարավոր չէ: Ժողովուրդը թանկ գին է վճարում իր երկրի կայացման համար, նա այս փուլերը պետք է շատ ավելի շուտ անցած լիներ, բայց դա կախված է նաեւ ժողովրդի մակարդակից: Դա է պատճառը, որ հիմա նորից այդ երեք նախագահները պետք է ինչ-որ դեր խաղան, որպեսզի երկարաձգվի Հայաստանի փրկության հնարավորությունը: Իսկ այս երեք նախագահները չեն կարող փրկել երկիրը, որովհետեւ իրենք իրենց աշխարհայացքով, մտածելակերպով, իրենց հոգեկերտվածքով ընդունակ չեն անկախ Հայաստան կերտել:
- Նույնիսկ Լ. Տեր-Պետրոսյա՞նը:
- Այո, նույնիսկ Լ. Տեր-Պետրոսյանը: Նա ինչ կարող էր, արել է ԱՊՀ ձեւավորման ժամանակաշրջանում այնպես, ինչպես այդ ժամանակ գործել է Նազարբաեւը, բայց այսօր ՌԴ-ից անջատվելու հարց է դրվում: Վրաստանի գործընթացները նախատիպ են հետխորհրդային բոլոր երկրների համար. մեկը` ուշ, մեկը` շուտ: Այն երկրներում, որոնք ուշ կներգրավվեն այդ գործընթացին, հետեւանքներն ավելի ծանր կլինեն: Իսկ Լ. Տեր-Պետրոսյանն այդ ֆիգուրաների մեջ չկա: Լ. Տեր-Պետրոսյանի մաքսիմալը կարող էր լինել Շեւարդնաձեի դերը: Այսինքն` գար, երիտասարդ սերունդ նախապատրաստեր, իշխանություն տար իրենց ու գնար: Բայց ինքն այդպես չարեց:
- Ասում եք, որ ՀԱԿ-ի թեկնածուն Լ. Զուրաբյանն է լինելու եւ ոչ թե ինքը: Գո՞ւցե այդպիսով հենց դա է անում:
- Եթե պիտի չորս տարի հետո նման ընտրություն անի... իրենց խնդիրն է:
- Համաձայն չե՞ք այդ ընտրությանը:
- Իրենք ինձ ընդհանրապես հետաքրքիր չեն: Թե ում են ընտրում, ում չեն ընտրում, երկխոսում են, չեն երկխոսում, ինձ բացարձակ չի հետաքրքրում: Իհարկե, ցավում եմ, որ չի հետաքրքրում:
- Համենայնդեպս, 2008թ. հետաքրքրում էր:
- Չէ, ես 2008թ. էլ եմ այսպես մտածել: 1998-ից մինչեւ 2007թ. ես պաշտպանել եմ Լ. Տեր-Պետրոսյանի վերադարձը, բայց երբ ինքը մտավ քաղաքական դաշտ, այն քայլերը, որոնք ինքն արեց, ես իրեն չպաշտպանեցի: Ես որեւէ ընտրության չեմ մասնակցել, ոչ մեկին չեմ ընտրել: Առաջին հանրահավաքին էլ մասնակցել եմ 2008թ. փետրվարի 27-ին: Պատճառն էլ այն էր, որ ես հեռուստացույցով տեսա, թե ինչպես էին Տեր-Պետրոսյանի տան դիմաց թաղման արարողություններ անում, նվագում են, քար են գցում... Որպես քաղաքացի գնացի, ասացի` եթե ես վաղը մեր համայնքում ընդդիմության թեկնածու լինեմ, կարո՞ղ է գան իմ լուսամուտի տակ իմ երեխային վախեցնեն: Նույնիսկ չեկիստները Սովետի ժամանակ նման բան չէին անում:
- ՀԱԿ-ը ստեղծել է «Քաղբանտարկյալներ» հ/կ, որտեղ, սակայն, ընդգրկված չեն քաղբանտարկյալներից շատերը, այդ թվում` նաեւ Դուք: Իսկ այդ հ/կ ղեկավար Մյասնիկ Մալխասյանն էլ հայտարարել էր, թե այնտեղ ընդգրկված են այն մարդիկ, ովքեր իշխանությունների հետ գործարքի մեջ չեն մտել: Ի՞նչ կասեք այս մասին:
- Ի՞նչ ասեմ` ամեն մարդ խոսում ու գործում է իր մակարդակին եւ ինտելեկտին համապատասխան: Բայց ես չեմ կարծում, թե Մյասնիկը ինձ կամ մեր մյուս ընկերներին է նկատի ունեցել: Իսկ թե ինչ են ստեղծել, ինձ չի հետաքրքրում: Հիմա, եթե ինձ ասեիք, որ Մյասնիկն անասնապահական ֆերմա է ստեղծել, ես կասեի` ախպեր ջան, հաջողություն քո գործերի մեջ: Անկեղծ եմ ասում: Կամ` եթե ասեիք` ջիփ է առել, կասեի` անփորձանք քշի:
- Առաջարկե՞լ են Ձեզ ընդգրկվել այդ հ/կ-ում:
- Ոչ, բայց եթե առաջարկեին` ներողություն կխնդրեի, չէի մասնակցի: Չկա, իմ համար քաղաքական պրոցես գոյություն չունի: Անկեղծ եմ ասում, չմտածեք` նեղացած եմ, ձեւ եմ անում: Իսկապես չկա:
- Ի՞նչ է նշանակում` չկա: Ազնիվ չե՞ք համարում այս ուժի պայքարի մեթոդները:
- Դժվար է ասել` ազնիվ չեն պայքարում: Հայաստանում բոլոր ուժերն էլ նույն կերպ են պայքարում: Միայն մի դեպքում ես բարձրաձայն կխոսեմ. եթե ինքս կարողանամ քաղաքական շարժում առաջնորդել, ինչը ես փորձելու եմ 2013թ.: Օրինակ, երբ 2008թ. օգոստոսին Վրաստանի պատերազմի ժամանակ 5-6 նախագահ գնացին Վրաստան, կանգնեցին Սահակաշվիլիի կողքին ու դատապարտեցին այդ ագրեսիան, ՀՀ ընդդիմության առաջնորդը հայտարարեց, որ Վրաստանը ցեղասպանություն է արել: Դրանից հետո ես չեմ կարող հասկանալ, թե ինքն ի՞նչ տրամաբանությամբ է ակնկալում Եվրոպայի աջակցությունն իրեն: Այսինքն` եվրոպացիները մտածում են, եթե այս մարդը դեռ իշխանության չեկած ցեղասպանություն է հայտարարում, եթե գա` Օսեթիայի անկախությունն էլ կճանաչի, ո՞վ է, որ թողնենք գա իշխանության: Աշխարհում ուրիշ հարթության պայքար է ընթանում:
- Անցած շաբաթ Աստանայում կայացած ՀԱՊԿ գագաթաժողովից հետո տեղեկատվություն տարածվեց, թե որոշում է կայացվել ստեղծել արագ արձագանքման խումբ եւ ՀԱՊԿ-ի միջոցով դիմագրավել հետխորհրդային տարածքում ծագած «գունավոր հեղափոխություններին», որպեսզի թույլ չտրվի այս տարածքում արաբական զարգացումների կրկնությունը: Այս որոշումը կարո՞ղ է երբեւէ կյանքի կոչվել:
- Բնական է, եթե արեւմտյան երկրներում որեւէ մեկը փորձի կոմունիստական հեղափոխություն կազմակերպել, իրենք էլ իրենց մեթոդներով պետք է փորձեն ճնշել: Խնդիրն այն է` իրենք կկարողանա՞ն դա իրականացնել, թե՞ ոչ: Ցարական Ռուսաստանում էլ կային ուժեր, որոնք դեմ էին բոլշեւիկյան հեղափոխությանը ու ծրագրեր էին մշակում, բայց մեռնող կայսրությունը պարտվեց: Հիմա իրենք էլ իրենց ռուսական շահերը պաշտպանող մարմին են ստեղծում, ու դա լավ է, պայքարն ավելի պարզ է դառնում: Ինձ համար այսպես է լինելու. ով գունավոր հեղափոխության կողմնակից չէ, ինքը ՀԱՊԿ-ի համագործակից է, ուզում է` իշխանություն լինի, ուզում է` ընդդիմություն: Մեզ մոտ աթոռի կռիվ է: Կրեմլում, օրինակ, Մեդվեդեւի ու Պուտինի միջեւ կարող է աթոռի կռիվ առաջանալ, բայց իրենք նույնն են: Ս. Սարգսյանի ու Լ. Տեր-Պետրոսյանի միջեւ էլ կարող է աթոռի կռիվ լինել, բայց իրենք գլոբալ առումով նույնն են: Եվ ՀԱՊԿ-ի Բորդյուժան կարող է հայտարարել, որ ինքը դեմ է գունավոր հեղափոխությանը, եւ՛ Ս. Սարգսյանը, եւ՛ Լ. Տեր-Պետրոսյանը, ով մայիսի 30-ի հանրահավաքում հայտարարեց, որ ինքը դեմ է հեղափոխությանը, եւ որ 100 տարի ՀՀ-ում հեղափոխություն չի լինելու: Այսինքն` Տեր-Պետրոսյանը, Սարգսյանն ու Պուտինն ինձ համար նույն մարդն են: Եվ երբ ես ուզենամ Հայաստանում հեղափոխություն անել, իմ թշնամիների մեջ երեքն էլ իրար կողքի են լինելու:
- Իսկ Ռ. Քոչարյա՞նը:
- Նա էլ, ուղղակի հիմա նա խաղի մեջ չէ:
( Շարունակություն )
- Ի դեպ, «Գելափի» հարցումներով, հայաստանցիների 75 տոկոսը ռուսամետ կողմնորոշում ունի:
- Յուրաքանչյուր ժողովուրդ իր արժեհամակարգն ու արժեքային չափորոշիչներն է ունենում: Միշտ որեւէ արժեհամակարգը իրեն տրվում է կամ պարտադրվում է: Ինչ-որ փուլերում երբ դա չի լինում` քաոս, աղետ է լինում: Դրա համար տարբեր երկրներից այդ ժամանակ գնացել են ու այդ տարածաշրջանի ժողովուրդներին փրկել են` պարտադրելով իրենց արժեհամակարգը: Կարող է այն չհամապատասխաներ տվյալ ժողովրդի հոգեբանական, էթնիկական կերպարին, բայց այդ ժողովուրդները թքած են ունենում ու ընդունում են այն: Մեր ժողովուրդը, որ ամենահին ազգերից է, շատ արժեհամակարգերի միջով է անցել, եւ նրա հիմնական խնդիրը եղել է այն, որ չի ունեցել սեփական արժեհամակարգը: Այսինքն` կա՛մ ինքը նման է փոքր երեխայի, կա՛մ` զառամյալ ծերունու, որը չգիտի, թե որն է լավը, որը` վատը: Նման մարդիկ կան կյանքում, որ չգիտեն` սովա՞ծ են, թե՞ քունն է տանում: Երեխաներին էլ են ծնողներն ասում` արի կեր, կամ` գնա քնի: Պարտադիր չէ, որ ինքը դեբիլ լինի: Այսինքն` երեք տարբերակ կա` կամ ծեր է, կամ երեխա է, կամ` դեբիլ է: Հիմա այս երեքն էլ կարող է հայ ժողովրդի դեպքում լինի: Բայց եթե ժողովուրդը չունի սեփական արժեհամակարգը, ինքը միշտ առաջնորդվում է այն արժեհամակարգերով, որը ներդրվում է իր վրա: Ինքը դրա պրիզմայով է նայում ամեն ինչին: Հիմա Հայաստանի վրա վերջին 2000 տարիներին ով արժեհամակարգ է դրել, ինքը դրա «մետն» է եղել: Հիմա 300 տարի է` ռուսամետ է, եւ քանի դեռ չունի սեփականը, լինելու է տվյալ իշխող կայսրության կողմնակիցը: Այս պահին ՌԴ-ն է իշխում: Եթե ես արեւմտամետ արժեքներ որդեգրեմ, ինձ կասեն` արեւմտամետ եմ: Բայց ես նացիոնալիստ եմ, ուղղակի իրենք պրիմիտիվ են մտածում: Քանի որ իրենք ռուսամետ են, ընդունակ չեն ընկալելու, որ մարդ կարող է առաջարկել ունենալ սեփական արժեհամակարգը, սեփական պրիզմայով ասել` այո կամ ոչ: Եվ այդ ռուսամետները վաղը մեծ հաճույքով դառնալու են ամերիկամետ, երբ ԱՄՆ-ը ռուսական կայսությանը վերջնական պարտության մատնի: Այնպես որ` այդ 75 տոկոսը լինելու են ամերիկամետ ու մեզ մեղադրելու են, թե ինչու ենք հակաամերիկամետ: Եթե մարդը ոգի չունի, ուրեմն` ինքը մսագունդ է, իսկ մեր ժողովրդի 90 տոկոսը ոգի չունի: Օրինակ, ինչո՞ւ չեն հայերեն ասում` ոգով տղա, ասում են` «դուխով տղա»: Որովհետեւ հավատ ունեցողներն են «դուխն» արժեւորել: Մեր ժողովուրդն անհավատ է, եթե հավատ ունենա, ոգի կունենա:
- Բայց 2008թ. ժողովուրդը հավատում էր, որ հրապարակում էր:
- Դրա համար եմ ասում, որ մեր ժողովրդի համար հավատի աղբյուր դրսի ուժերն են ձեւավորում: Հայաստանում վերջին 2000 տարում հայ ժողովուրդն իշխանություն չի ձեւավորել: Որպես կանոն` իշխանավորին նշանակել է Տիզբոնը, վավերացրել է` Հռոմը: Հիմա Տիզբոնի ու Հռոմի դերը վերապահված է Մոսկվային ու Վաշինգտոնին: Ու եթե այս երկուսի մեջ համաձայնություն չի լինում, Հայաստանում աղետ է լինում: Դուրսն է ուժի կենտրոն ձեւավորում: Օրինակ, Լ. Տեր-Պետրոսյանը հայտարարեց, թե իրեն պետք չեն «դաբրոներ», բայց գնաց, չէ՞, Մոսկվա: Բայց Մոսկվայի համար ի՞նչ տարբերություն` ռուսամետ Տեր-Պետրոսյա՞նը, թե՞ Ս. Սարգսյանը: Իրենք հիմա էլ են իրենց ուզածը կարողանում իրականացնել, ինչի՞ պիտի ուզենան փոխել Ս. Սարգսյանին: Այդ արժեհամակարգի ձեւավորումը միայն քաղաքականության մեջ չէ: Օրինակ, հայ գրականությունը: Մեզ համար Ամենայն հայոց բանաստեղծը Հովհաննես Թումանյանն է, բայց դա էլ են մեր փոխարեն ռուսները որոշել: Բոլոր ոլորտներում է այդպես: Իմ ասածը հենց սա է, որ ոչ ոք այս կարծրատիպերը չկոտրեց, իրենք եկան գաղութացված ժողովրդի մտածողության վրա, շահագործեցին այդ մտածողությունը, հենվեցին որպես տրամպլին, որպեսզի իրենք գան ու ապացուցեն, որ իրենք ավելի լավ են պատրաստ ծառայել Մոսկվային: Ուղղակի Գեղամյանը չհասկացավ ու բարձրախոսով ասաց` պարոն Պուտին, Ձեզ ենք դիմում, իսկ Տեր-Պետրոսյանն ու Ս. Սարգսյանը թաքուն են դիմում Պուտինին: Ասում են` չենք գնա Մոսկվա, բայց գնում են... Հայ ազգի համար կա մեծ պրոբլեմ. ինքը չգիտի` սովա՞ծ է, թե՞ քունն է տանում: Ու այն մարդիկ, ովքեր կոչված են հանդես գալու ու ժողովրդին բացատրելու` ինքը սովա՞ծ է, թե՞ քունն է տանում, ու կամաց-կամաց նրան մարդ դարձնեն, իրենք դա չեն անում, ասում են` ավելի լավ, որ չի հասկանում: Մտածում են` ինչպես ռուսն է մեզ շահագործում, մենք էլ ռուսի «պոչը» բռնած` այս ժողովրդին շահագործենք: Սա է խնդիրը: Ռուսներն են որոշում` ով պետք է լինի մեր սիրած նկարիչը, գրողը, երաժիշտը եւ նախագահի թեկնածուն: Քանի մեր ժողովուրդը չիմանա, թե որ գրողն է իր համար ամենալավը, ուրեմն` ինքը չի կարող նաեւ իմանալ, թե իր համար նախագահի որ թեկնածուն է լավը: Դրանք համարժեք երեւույթներ են: Հիմա ի՞նչ տարբերություն` այս սխալ մտածող մարդն ա՞յս խմբավորման մեջ է լինում, թե՞ այն: ՀՀԿ-ո՞ւմ, թե՞ ՀԱԿ-ում, ի՞նչ տարբերություն: Վատն ամեն տեղ էլ վատն է:
- Ասացիք` ՌԴ-ի համար միեւնույն է, թե որ ռուսամետ գործիչը Հայաստանի նախագահ կլինի ՀՀ-ում: Իսկ ԱՄՆ-ը ՀՀ-ում որեւէ դերակատարում չունի՞:
- 2008թ. ԱՄՆ-ը տեսավ, որ երկու հիմնական թեկնածուները` Տեր-Պետրոսյանն ու Ս. Սարգսյանը, ռուսամետ են, ու որոշեց որեւէ բան չանել: ԱՄՆ-ի համար ի՞նչ տարբերություն, թե նրանցից որի միջոցով ինքն իր ուզած բովանդակությամբ նամակը ՀՀ նախագահի անունից կփոխանցի Մեդվեդեւին: Նույնն էլ Մոսկվայի համար է. կարեւոր չէ, թե ով է այդ սուրհանդակի դերը կատարելու:
http://168.am/am/articles/28877
Դու նենգափոխում ես:
Դու դիտավորյալ սխալ ես ներկայացնում իմ ասածները: Որովհետև ես քեզ չէի կոչում միանալ ՀԱԿ-ին կամ մեր շարժմանը, այլ ասում եմ շատ պարզ բան, ակտիվություն ցույց տվեք, որևէ կերպ, կամ էլ անկեղծ խոստովանեք, որ չեք ուզում պայքարել, այլ ոչ թե մեղքը գցեք սրա ու նրա վրա: Զգացի՞ր մեր ասածների տարբերությունը: Իհարկե զգում ես, գիտես: Գիտեիր նաև գրելուց: Բայց պետք է կպնողական ու կծողական բան գրեիր, ինձ պիտակեիր, ու նաև էլի ձեռի հետ նենգափոխեիր ասածս՝ արեցիր:
Վերջին խմբագրող՝ Chuk: 22.08.2011, 10:00:
Քայլ առ քայլ՝ դարից դար
Խենթ եմ
Երևի ուզում էիր գրեիր «կախված ա»Նայի, իմ արև, չեմ կախվում ունքերիցդ .....
Չուկ ջան, քո ասելով դուրս ա գալիս, որ ժողովուրդն ա խնդրել ՀԱԿ-ին, որ գնա իշխանությունների հետ եկխոսի ու հետո, երբ ՀԱԿ-ը սկսել ա երկխոսել, ապերախտ ժողովուրդը մոռացել ա իրա խնդրանքի մասին, ու ՀԱԿ-ին թողել ա մեն-մենակ դաժան իշխանություններին դեմ հանդիման:
Ապեր, ուրեմն լավ իմացած լինես, որ բացի հրապարակում մի քանի հավայի ծափ տվողներից, ու մի քանի ՀԱԿ-ի մոլի երկրպագուներից, ՀԱԿ-իշխանություններ երկխոսությանը կա երկու տեսակի վերաբերմունք.
1. Մարդիկ, որոնք չեն հասկանում, թե էտ ինչի մասին կարա լինի էտ երկխոսությունը, որդեղից են բստրել, խի են էտքան դրա մասին խոսում, ու վաբշե ում տանձին ա երկխոսությունը
2. Մարդիկ, որոնք լավ հասկանում են թե էտ ինչի մասին ա ու ինչի կարող ա հանգեցնի լավագույն դեպքում էտ երկխոսությունը, ու կանխավ զզվում են երկխոսություն վարող երկու կողմերից էլ
Այ էս երկու խումբ մարդիկ էս պահին, իմ համեստ կարծիքով, կազմում են ՀՀ բնակչության մեծամասնությունը: Ու ես էտ մեծամասնությանը անվանում են ժողովուրդ: Դու կարաս ժողովուրդ անվանես նրանց, ովքեր Համաժողովրդական Ֆորմումի վերջին նիստի ժամանակ քվերակել են հաջորդ հանրահավաքը սեպտեմբերի սկզբին անելու օգտին: Ես ոնց քցում բռնում եմ, իմ համարած ժողովուրդը, քո համարած ժողովրդրից մի հարյուր անգամ շատ ա:
Լավ հիշեցի,
Համաժողովրդական ֆորումից ի՞նչ ա:
Մարտի մեի հավաստիացումից ի՞նչ կա:
15 կետերից ի՞նչ կա:
Երկխոսության ուղիղ եթերից ի՞նչ կա:
Հաագայի դատից ի՞նչ կա:
Գազի դատից ի՞նչ կա:
ՀԱԿ-ի հարյուր կետ ծարգիրց ի՞նչ կա: - էս մեկի մասին ահագին ժամանակ ա ՀԱԿ-ում մառցել են
Սիրելի նախագահի հրաժարականից ի՞նչ ա: Թե քանի ինքը երկրում ա, սաղ լավ ա, սիրուն ա, դզող ա, ու անհանգստանալու բան չկա, մարդ մուրդ չեն բռնի՝ Սերժը չի թողնի:
Արտահերթ նախագահական ընտրությունները սիրելի Սերժի մասին են, թե՞ ՀԱԿ-ը վերջում կասի, որ Քադաֆֆիի հրաժարականն էր պահանջում, ու էտ պայմանն էլ կատարվեց:
Հիմա քաղբանտարկյալ ունենք, թե՞ չունենք, մարդ խաբա՞ր ա:
Ջրբաժանի հաջորդ ջրազրկումը ո՞ր օրն ա նշանակված: Էս վերջին հարցը հատուկ Մեֆի համար ա:Որ մտքում պահի, համ էլ մանրից մտածի, թե հաջորդ սուշնյակը քաղաքական ինչպիսի խելամիտ քայլով ա պետք բացատրել:
Տրիբուն ջան կարա՞ս մի հատ ասես էդ ի՞նչ կատաստրոֆայի ա բերելու… եթե էդ խելացի մասը էդքան լավ ա հասկանում երկխոսության "հետևանքները" ու ժողովրդի մեծ մասն էլ կանգնած ա ղրաղ ու չի խառնվում, բա խի՞ մի հատ ջրբաժան չի անում… քո ասելով էլ դուրս ա գալիս որ "Ես ոնց քցում բռնում եմ, իմ համարած ժողովուրդը, քո համարած ժողովրդրից մի հարյուր անգամ շատ ա"… աստված հարյուրապատկի բռատ… բա ու՞ր են նստել, ըտենց խելոք ու ջոկող տղերք որ կան, նստած սպասում են թե երկիրը ոնց ա փուլ գալու ու իրանք էլ կանգնեն ասեն "տեսա՞ր որ ասում էի… ինձ չլսեցիք"… կարող ա՞ մեկը կոչ անի "ժողովու՜րդ, ջրբաժանը որին բորոլրս այդքան սպասում էինք վերջապես իրականություն դարձավ… բոլորս դեպի հրապարակ Սեժիկ հենց հիմա հեռացի՛ր"… ապեր ու՞մ են սպասում պատի տակ կայնած… ինչի՞ն են սպասում…
…չեն անում որովհետև անբաշար են, ապիկար, վախկոտ, որևէ գաղափար չունեն որի հիման վրա ծրագիր կազմեն, իրանք չգիտեն ժողովրդին որ հանեցին դուրս ինչ են անելու… իրանք կարան խալխի հավաքած ժողովրդի վրա խումար խաղան "բա եկեք սենց գնանք, նենց գնանք" "բա խի՞ սենց չարիր" "ըհը, սաղ փչացրիր" ու որ ամենաֆենոմենալն ա կարան ասեն "ապեր դու հավաքի մենք քեզ կասենք ոնց պետք ա անել"… էդ տեսակին ես շատ եմ հանդիպել… բառացի չեն ասում, բայց հենց տենց ա…
ապեր, մեծամասնությունը դա էն ակտիվ փոքրամասնությունն ա որը "ներկայանում" ա, բացակա չի… որովհետև եթե մի բան եղավ իրանք են անելու… իշխանությունը անցնելու ա իրանց ու 1 և 2 խմբի մեծամասնությունը ապրելու ա ակտիվ փոքրամասնության սարքած երկրում… ոնց որ ասում են get used to it… հարմարվեք…
իհարկե կատակն ու սարկազմը մի կողմ, բայց ես համոզված եմ (իհարկե 100% չէ) որ բոլորն էլ սպասում են երկխոսության արդյունքներին որքան էլ որ իրանք ասեն "չէ" Հայաստանի քաղաքական դաշտը դրանով է լցված հիմա… հակառակ դեպքում քննարկումներ, հոդվածներ ու վերլուծականներ չէին լինի… մեղմ ասած բոլոր քննադատողները երկխոսությունը կենդանի են պահում ամեն գնով… անկախ իրենցից… ամենաշատը նրանք ովքեր ամենաոխերիմ հակառակորդներն են… թեկուզ հենց մենակ էն բանի համար որ ապացուցեն որ ոչինչ էլ չի լինելու…
ապեր վաղ ա ասելը ինչ կլինի, ես չեմ ուզում կանխատեսել, բայց եթե արտահերթ ընտրություններ եղան 2րդ խմբի մարդիկ (դու իրանց մեջ չես, ինչքան էլ որ ասես) ասելու են անկախ արդյունքներից "էսի սաղ պայմանավորված ա, իրար մեջ են արել ու սաղ իրանց մարդիկ են անցել… Լևոնն էլ նախագահ դառավ որ Սերժին հնարավորություն տա իրա ունեցած չունեցածը պահի, որ ինքն էլ ուտի, սաղ օլիգարխներն էլ մնալու են ու իրանց գործը շարունակեն, պռոստո ԱԺ-ում չեն լինի" ու սենց մի կյանք բաներ… իսկ եթե ջրբաժան եղավ, սաղ դուրս են գալու փողոց դոշ ծեծելու (արդեն ասում են) ու վերջում էլ ասելու են որ Լևոնը ևս մեկ անգամ կեղծեց ընտրությունները որ նստի… անգիր գիտեմ…
էսօր 2րդ խմբի մոտ ա սուշնյակ բռատ…
Chuk (23.08.2011)
Բնականաբար՝ այո՛: Ուզում էի գրել «կախված»: Ու շատ անուշադիր ես կարդում: Եթե ուշադիր կարդաս, իմ գրածներում տենց վրիպակներ շատ կտեսնես, ոչ թե մեկ-երկու հատը կտեսնես ու կհրճվես
Երևի խեղաթյուրում ես: Ես չեմ ասել ու չեմ ակնարկել, որ ժողովուրդն ա խնդրել:
Կամ խեղաթյուրում ես, կամ չես հասկանում, կամ չես մտածում, չգիտեմ որ մեկը:
Ժողովուրդը չի խնդրել: Բայց պայքարող ժողովուրդն իրա համաձայնությունը տվել ա: Ավելին, ոչ միայն համաձայնությունը տվել ա, այլև ստանձնել ա երկու դեր.
1. Վերահսկողի դեր
2. Թիկունքի դեր
Էս նշանակում ա, որ
1. Կոնգրեսը ինչքան էլ ուզի, չի կարող բանակցությունների ժամանակ քննարկի քո ու ուրիշների հնարած «ԱԺ աթոռների» հարցը, որովհետև ՀԱԿ-ի միակ ուժը ժողովրդի վստահությունն ա, իսկ պայքարող ժողովուրդը դա չի հասկանա: Ու էսօր սեղանին դրված ու հրապարակված արտահերթ ընտրությունների անհրաժեշտության պահանջը, որն ինչքան էլ նախորդ էջերից մեկում դատարկ սարկազմով էիր գնահատել, միևնույն է, բավական լուրջ ու հիմնավորված փաստաթուղթ է, պիտանի անգամ բանակցության ձախողման դեպքում նաև սրա պատճառով է.
2. Ժողովրդի թիկունքում լինելը ուժեղացնում է կոնգրեսին ու թույլատրում խոսել ավելի կոշտ դիրքերից, որը արդյունք կտա թե ոչ, ցույց կտա ժամանակը, բայց ամեն դեպքում լավ գործընթաց է:
Հետևաբար պայքարող ժողովուրդն այո՛, այսօր այս գործընթացի կայացման երաշխավորն է, ինքն է դա անում ու երբեք չէր լինի էս գործընթացը եթե չլիներ պայքարող ժողովուրդ:
Ապեր, ուրեմն իմացած լինես. եթե էն ժամանակ, երբ դու ՀԱԿ-ի կողմից էիր ու կա՛մ հավայի ծափ տվող էիր, կա՛մ մոլի երկրպագու, կա՛մ էլ երկուսը միասին, էդ դեռ քեզ իրավունք չի տալիս պայքարող ժողովրդին էդպես անվանել: Եթե դու հավայի ես ծափ տվել, էդ քո պրոբլեմն ա:
Իսկ ժողովուրդը շատ խմբերի ա բաժանվում: Օրինակ հետաքրքիր ա tert.am-ի հարցման արդյունքները, ըստ որի քվեարկողները բանակցություններից ունեն էսպիսի ակնկալիքներ.
Այլ կերպ ասած ստացվում է, որ կոնկրետ էդ քվեարկության մասնակցածները գրեթե հավասարաչափ մի մասն ակնկալիք ունի երկխոսությունից, մի մասը՝ չէ:Արտահերթ ընտրությունների անցկացում - 1035 քվե
ՀԱԿ-ի ներկայություն խորհրդարանում - 195 քվե
Միջազգային հանրության աչքում երկրի հեղինակության բարձրացում - 154 քվե
Քաղաքական լճացում - 179 քվե
Ոչինչ - 1027 քվե
Բայց իհարկե էս պատկերն էլ սխալ կլինի ողջ ժողովրդի վրա տարածել: Իրականում պատկերը շատ ավելի բազմազան է, գուցե և ակնկալիք չունեցողներն ավելի շատ են: Ուղղակի կա պարզ ճշմարտություն, որ որևէ փոփոխության երաշխավորը ակտիվ, տվյալ դեպքում պայքարող ժողովուրդն ա, որը կազմված ա ոչ թե հավայի ծափ տվողներիցդ, այլ վճռական ու համբերատար մարդկանցից ու իրանք էսօր ՀԱԿ-ի կողքին են:
Ապրի Տրիբուն ձյան: Շարք ա գրել: Մալադեց Տրիբուն ձյա: Ծափեր:]Լավ հիշեցի,
Համաժողովրդական ֆորումից ի՞նչ ա:
Մարտի մեի հավաստիացումից ի՞նչ կա:
15 կետերից ի՞նչ կա:
Երկխոսության ուղիղ եթերից ի՞նչ կա:
Հաագայի դատից ի՞նչ կա:
Գազի դատից ի՞նչ կա:
ՀԱԿ-ի հարյուր կետ ծարգիրց ի՞նչ կա: - էս մեկի մասին ահագին ժամանակ ա ՀԱԿ-ում մառցել են
Սիրելի նախագահի հրաժարականից ի՞նչ ա: Թե քանի ինքը երկրում ա, սաղ լավ ա, սիրուն ա, դզող ա, ու անհանգստանալու բան չկա, մարդ մուրդ չեն բռնի՝ Սերժը չի թողնի:
Արտահերթ նախագահական ընտրությունները սիրելի Սերժի մասին են, թե՞ ՀԱԿ-ը վերջում կասի, որ Քադաֆֆիի հրաժարականն էր պահանջում, ու էտ պայմանն էլ կատարվեց:
Հիմա քաղբանտարկյալ ունենք, թե՞ չունենք, մարդ խաբա՞ր ա:
Ջրբաժանի հաջորդ ջրազրկումը ո՞ր օրն ա նշանակված: Էս վերջին հարցը հատուկ Մեֆի համար ա:Որ մտքում պահի, համ էլ մանրից մտածի, թե հաջորդ սուշնյակը քաղաքական ինչպիսի խելամիտ քայլով ա պետք բացատրել:
հ.գ. Գրածդ կետերից յուրաքանչյուրն ընթացքում ա:
Քայլ առ քայլ՝ դարից դար
Խենթ եմ
Էսօր 12.00 չէ՞ր նշանակած հաջորդ «ռաունդը»։ Էն տղուն բաց թողեցի՞ն...
Քայլ առ քայլ՝ դարից դար
Խենթ եմ
Այս պահին թեմայում են 4 հոգի. (0 անդամ և 4 հյուր)
Էջանիշներ