«Կրոն» բաժնի թեմաներից դուրս քննարկումներ

[Tig]

Մարդիկ են կրոնը հասցնում ծայրահեղության: Եվս մեկ անգամ մեջբերեմ Մուհամմեդի օրինակը: Մարգարեն պատճառաբանում էր, որ քրիստոնեությունն ու հուդայականությունն այլևս իրենց սկզբնական մաքրությամբ չեն դավանվում, այդ պատճառով անհրաժեշտություն կա ստեղծելու նոր կրոն: Հաշվի առնելով, որ այդ ժամանակներում կային քրիստոնեության անարժան կրողներ, ասենք հույները, որոնց արաբները ամենաայլասերվածն էին համարում մարդկանց մեջ, ապա պատճառաբանությունը զուրկ չէ հիմնավոր լինելուց: Հայկական եկեղեցին էլ զերծ չի եղել արատներից: Ավելի ուշ Կիլիկիայում հատկապես դրությունը սարսափելի էր: Ասում են, որ սովորական մարդը եկեղեցի էր հիմնում, որպես բիզնես, ժառանգություն էր թողնում որդուն... և այլն: Միաբան չէին և եկեղեցու սուրբ հայրերը: Եղավ մի պահ, երբ հայոց եկեղեցին միառժամանակ չորս կաթողիկոս ուներ, որոնք, թվում է ավելորդ է ասել, ողջ ուժով պայքարում էին իրար դեմ:
Բայց և այնպես կրոնից հրաժարվելը ճիշտ չէի համարի: Ինձ ի ծնե տրված է քրիստոնեությունը և ես այդ կրոնից դժգոհ չեմ, քրիստոնյա եմ ընդունում բոլորին, ովքեր իրենց քրիստոնյա են անվանում ու տարբերություն չեմ դնում հայկական եկեղեցուց է և վրացական: Իսլամը համարում եմ համարյա նույն քրիստոնեությունը, որը Մարգարեն արտագրել է և հարմարեցրել իր ժողովրդի առանձնահատկություններին: Մյուս կրոնները ավելի հեռու են ինձանից: Ես դրանք չեմ հասկանում` որպես առ Աստված տանող ամենաճիշտ ճանապարհներ և հետևաբար չեմ ընդունում:

Մալխաս ջան, քո ասածները լրիվ հասկանում և ընդունում եմ, բայց հիմա իմ հարցից մենք լրիվ շեղվեցինք և քննարկում ենք քրիստոնեությունից հրաժարումս: Իմ մեղավորությունն է: Հարցիս կողքին չպիտի շեշտադրեի իմ կողմից քրիստոնեությունից հրաժավելու փաստը: Փորձեմ քննարկումը կենտրոնացնել մասնավորապես հին կտակարանում աստծու կողմից ազգային խտրականություն դնելը և այդ գծի ընթացքը ողջ քրիստոնեության մեջ: