Արցախի հիմնախնդիրը

[voter]

Վոտեր, դու ուզում ես ասել՝ կովկասյան տարբեր ժողովուրդների կոնֆեդերացիա՞: Մեկ ընդհանուր կազմվածք՝ ինքնակառավարումով՞:
Դժվար է պատկերացնել...թերևս (մնալով Շվեյցարիայում), Բեռնը, Ուրին, Լուցեռնը մտերիմ ընկերներ չեն եղել մինչև միավորվելը, տարբեր շահերով և մեծ ախորժակներով: Բայց միևնույն է, գտել են ընդհանուր լեզու՝ գերմանա-ֆրանսիացուն լարելու համար:
Ո՞րը կլինի մեր ռեգիոնի ընդհանուրը, ռուս-ամերիկյան լուծը՞:

Մեկ ընդհանուր կոնֆեդերացիա կովկասում դեռ երկար չի լինի, եթե ընդհանրապես անհնար է, քանի որ ավելի արագ Եվրոմիության անդամ կդառնանք, քան կովկասյան կոնֆեդերացիա։

Մեզ ընդհանուր հետաքրքրություններ ու ընդհանուր թշնամին է պակասում – չունենք ու դրանից իրար հետ ենք թշնամություն անում։
Վրացիների հետ դա մրցակցության տեսքով է արտահայտվում թուրքերի հետ ընդհուպ արյունահեղության։

Շվեցարացի կանտոնները ունենալով բացարձակ տարբեր օրենքներ, լեզուներ, բարքեր իրար հետ չեն մրցակցում, այլ ընդհանուր շահեր ունեն, պաշտպանվելու բոլորից և Գերմանացի ֆյուրերներից, և Ավստրիացի թագաժառանգներից և Իտալացի դուչեներից էլ չասած Ֆրանսիացի ազգայնամոլներից – ֆրանսիացիք Եվրոպայում գերմանացիներից էլ ազգայնամոլ են, չհաշված Անգլիան, որը ես Եվրոպա չեմ համարում։

Այդ նույնանման ընդհանուր շահը ունեն ադրբեջանի ժողովուրդները – թրքացումից պաշտպանվելու ու վրաստանի ժողովուրդները վրացացումից պաշտպանվելու համար։ Այդ հիմքի վրա Արցախը կարող է դառնալ կարևոր դեր խաղացող երկիր, գնտելով շատ աջակիցների։ Բայց դրա համար իրենք Արցախցիք պիտի պատրաստ լինեն հրաժարվել.
ա.Արցախը միայն հայերի համար, ազգայնամոլ, կասեի ՖԱՇԻՍՏԱԿԱՆ դիրքորոշումից,
բ. չլինեն Հայաստանի կցորդ գիտակցեն, որ Հայաստանի շահերը կարող են և շատ դեպքերում նույնիսկ չհամնկնել իրենց շահերի հետ, ինչը այս օրերին ուղղակի զռռում է։

Բայց այսօրվա ինքնասիրահարված ստեփանակերտից ղրգած բալեքի, իրենց միակ տղամարդ համարողների ու Հայաստանում դվիժենի անողների հույսին են մնացել...

Արցախցիք, պիտի հիշեն Հայաստանը իրենց կաջակցի նույնիսկ, եթե իրենք պետականորեն Անկախ լինեն, բայց պիտի տանեն իրենց ԱՆԿԱԽ խաղաքականությունը ու չզարմանան, որ ինչ որ տեղ հակասեն Հայաստանի շահերին։

Երբ ասում են Արցախը Հայաստան չէ, դա դեռ չի նշանակում Հայաստանը թքած ունի Արցախի վրա, ուղղակի Հայաստանը Արցախը պահել ՉԻ ԿԱՐՈՂ, եթե այնտեղ բացի Արդբեջանի շահերից ավելի մեծ շահեր սկսեն դեր ղաղալ ու այսօր դրա առաջ ենք կանգնած։

Բայց Ադրբեջանի այսօրվա հանրապետությանն էլ տալը ԱԲՍՈՒՐԴ է, դա էլ թույլ չենք տա, ԱՄՆ ու Ռուսաստանը աստված չեն, մենք էլ Աբրահամ չենք, որ հանուն մեր հավատի հաստատման սեփական երեխաին զոհենք։

[dvgray]

Բայց Ադրբեջանի այսօրվա հանրապետությանն էլ տալը ԱԲՍՈՒՐԴ է, դա էլ թույլ չենք տա, ԱՄՆ ու Ռուսաստանը աստված չեն, մենք էլ Աբրահամ չենք, որ հանուն մեր հավատի հաստատման սեփական երեխաին զոհենք։

եթե տալն ու չտալը ես ու դու ու Ակումբն ենք որոշելու, ապա չենք տա հաստատ: Սակայն եթե այդպես լիներ, այսինքն մենք դա որոշելու լինեինք /թեկուզ ոչ ուղղակի ձևով/ ապա մեր երկիրն էլ Երկիր կլիներ :
հիմա էտ հարցերը պետք է որոշեն Քոչն ու Սերոժը իրանց ոհմակներով: Իսկ իրենց ոհմակները իրենց լիդեռների գլխավորությամբ , օրինակ լիքը փողեր ունեն դրանծ ԱՄՆ, Ռուսաստամ ,Կանադա … ու Եվրոպա: հիմա եթե իրանց դեմ տան իրանց միլիոնները մի կողմից ու Արցածը մյուս կողմից, հաստատ /100000000000000 տոկոս / համոզված եմ որ իրենց փողերն են ընտրելու:
Եթե ինչ որ մեկը դրանում կասկածում է, ապա թող հիմնավորի
Հ.Գ. նրանցից շատերը իրենց մորն էլ կդավաճանեն, հանուն իրենց "քրտինքով աշխատած" միլիոնների:

[voter]

եթե տալն ու չտալը ես ու դու ու Ակումբն ենք որոշելու, ապա չենք տա հաստատ: Սակայն եթե այդպես լիներ, այսինքն մենք դա որոշելու լինեինք /թեկուզ ոչ ուղղակի ձևով/ ապա մեր երկիրն էլ Երկիր կլիներ :
հիմա էտ հարցերը պետք է որոշեն Քոչն ու Սերոժը իրանց ոհմակներով: Իսկ իրենց ոհմակները իրենց լիդեռների գլխավորությամբ , օրինակ լիքը փողեր ունեն դրանծ ԱՄՆ, Ռուսաստամ ,Կանադա … ու Եվրոպա: հիմա եթե իրանց դեմ տան իրանց միլիոնները մի կողմից ու Արցածը մյուս կողմից, հաստատ /100000000000000 տոկոս / համոզված եմ որ իրենց փողերն են ընտրելու:
Եթե ինչ որ մեկը դրանում կասկածում է, ապա թող հիմնավորի
Հ.Գ. նրանցից շատերը իրենց մորն էլ կդավաճանեն, հանուն իրենց "քրտինքով աշխատած" միլիոնների:

Հուսամ կատակ ես անում, թե չէ չեմ հավատում, որ կա որևէ հայ, որ կարող է թույլ տալ իր փոխարեն ուրիշները ինչ որ բան որոշեն։

Քոչերն, Սերոժները ու ԼՏՊները ինչքան ուզում են թող թուղթ ստորագրեն ու տոկոսով փող ստանան, Արցախը տվողը ՄԵՆՔ ենք հենց դու, ես ակումբցիք ու մնացած երիտասարդները, որոնք են վայելելու ապագան ու ոչ թե թոշակի անցած քաքական գործիչները...

Եթե աղջկատ փախցնեն ու իմանաս աղջիկդ չի ուզում դրան, մեկա ՏԱԼՈՒ ես, որովհետև բարեկամ, հարևան ազգականներդ որոշել են, որ նա արդեն փախցրած փչացրած ա ու ուրիշ ուզող չի լինի՞՞՞՞

Անկասկած փողով շատ հայերի կարելի է գնել, ու ես իզուր չեմ բոլորի աչքերը մազոլ անում Հայաստանը Վաճառվու է պնդումներով, դա է միակ վտանգը, որ կարող է քայքայել վերացնել Հայաստան պետությունը ու ստիպի հայերը նորից գնան թուրքի ստրուկ դառնան։

[dvgray]

Հուսամ կատակ ես անում, թե չէ չեմ հավատում, որ կա որևէ հայ, որ կարող է թույլ տալ իր փոխարեն ուրիշները ինչ որ բան որոշեն։

երևի դու ես կատակ անում: էս տեղյակ չես՞ թե Հայաստանում ով ա որոշում ու ոնց ա որոշում:
ինչ ա, կարծում ես ժողովուրդն ա մեծամասնականով որշումներ կայացնում Հայաստանոմ՞

[Բիձա]

Հիմա անկախության չձգտելը, Կոսովոների, Աբխազիայի, Օսեթիայի առկայության դեպքում ՀԻՄԱՐՈՒԹՅՈՒՆ է, դրանից էլ կոնֆեդերատիվ համակարգը և Վրաստանի և Արցախ և Ադրբեջան պետության գոյության միակ հնարավորությունն են – ուրիշ ապագա չկա...

Վոտեր յան, Կոսովոն դա սերբերին կզացնելու տարբերակ էր, որը պարտադրվեց աշխարհի ուժեղների կողմից ու կապ չունի ինքնորոշման հետ.
Աբխազներն ու օսերը վրացիներից տարբեր ժողովուրդներ են և ինքնորոշման իրավունք տեսականորեն ունեն. Ղարաբաղցիք, եթե մի 30000 դեռ մնացել է էնտեղ, հայ են… Ղարաբաղն էլ կպած է Հայաստանին…
Ցանկացած ոչ- դեբիլ միջազգային բրոքերի համար էլ պարզ է, որ սա հայ-ադրբեջանական տարածքային վեճ է… Ինչքան ուզում ես արհեստական սխեմաներ գծիր, հարցը լուծվելու է հայ-ադրբեջանական տրամաբանության մեջ… Այլ հարց է, որ մինչև հիմա դրսերին ձեռնտու չի եղել հարցի լուծումը և հույս ունեմ թե դա դեռ որ այդպես է…
Եկեք սթափ նայենք հարցին… Հիմա լուծումը ադրբեջանը պարտադրում է մեզ չերեզ միջնորդ, քանի որ դա շատ ավելի էժան է, քյասար ու վերջնական: Պայմանն էնպիսին է, որ միջնորդներին ադրբեջանը կոմիսիոննի չի տալիս, ասում է, Հայաստանից վերցրեք: Քանի որ Հայաստանի լավ տղերքը իրենց հաշվին կոմիսիոննի տալու մտադրություն չունեն, սրանք էլ ուզում են Հայստանից մի բան էլ ավել կտրեն տան ադրբեջանին որ ի վերջո կոմիսիոննի ծախսերը փակվեն:
Հիմա հենց էդ բազարներն են:
Էնպես որ Քոչը համ ղարաբաղն է տալու, համ դրսում փողերն է պահելու, համ էլ Հայաստանում -իշխանությունը…
Դարերով էդպես եղել է, էդպես էլ գնալու է… Միշտ դրսերում մեր վրա բազար են արել ու բոլորով էլ շահել են, Որովհետև մենք մեր ներսի տականքին միշտ մեր գլխի վրա ենք պահել, ասել ենք գնա տղա ջան, բազար արա, մեզ ֆիզիկապես փրկիր, ու էլ բեթարից ազատիր…
Ղարաբաղի հետ վերջին անգամ դա սկսվել է դեռ 1988-89 թվերին ու շարունակվել է անընդհատ մինչև այսօր:

[Տատ]

Վոտեր յան, Կոսովոն դա սերբերին կզացնելու տարբերակ էր, ...Ղարաբաղն էլ կպած է Հայաստանին…

Կոսովոն կպած է Ալբանիաին, ժողովուրդն էլ իրեն կոսովո-ալբանացի է կոչում: Բայց հարց երբեք չի եղել Կոսովոն միացնել Ալբանիային, քաղաքական տեսակետից անհնար լուծում էր (համ էլ հո գիժ չե՞ն, Ալբանիան սոված ու չլոտված զկրտում է)


Վոտեր, բայց ինձ դուր եկավ Կովկասյան Կոնֆեդերացիայի միտքը: Ինչքան էլ հսկայակն են տարբերությունները, բայց միայն մեծ համայնքով, չեչենից՝ հայ, մենք կարող ենք գտնել ընդհանուր նպատակ (կամ՝ թշնամի): Մեր մտածելակերպն ավելի մոտ ու հասկանալի է իրար, քան շվեցարական Ժնևցու ու Ցյուրիխցունը

[Տրիբուն]

Քոչերն, Սերոժները ու ԼՏՊները ինչքան ուզում են թող թուղթ ստորագրեն ու տոկոսով փող ստանան, Արցախը տվողը ՄԵՆՔ ենք հենց դու, ես ակումբցիք ու մնացած երիտասարդները, որոնք են վայելելու ապագան ու ոչ թե թոշակի անցած քաքական գործիչները...

իիիհ, ընկեր, էտ երիտասարդության որևէ բան պահելու էնտուզիազմն ինչ-որ չի երևում: Մենակ մեծ մեծ խոսելով չի, ծովից ծով, աստղադիտարան .. բլահ բլահ բլահ .. փաստն այն է, որ մենք իրականում կամաց կամաց Ղարաբաղը տալիս ենք, ու չգիտենք էլ թե ում ենք տալիս, ու երևի էական նշանակություն էլ չունի, թե ում ենք տալու: Իրականում նախկին 15 տարվա ընթացքում Ղարաբաղը դատարկվել է, արդեն մարդ չի մնացել ապրելու: Հայաստանն ա դատարկվում, ով ա Ղարաբաղը պահելու: Հեսա կգան մի քանի հոգի ու կթռնեն, բա ՆԺդեհը սենց ասեց, Դրոն նենց արեց, մեր պապերը սենց սարքեցին: Արա հո մենակ ասելով ու երգելով չի: Փաստը նրանում է, որ հինգ հազարով ձայնը վաճառող քաղաքացին, ու իրեն արժանի ամեն ինչ գռփող իշխանությունը այս պահին ոչ մի մոտիվացիա չունեն Ղարաբաղը պահելու: Լավ գին տղով լինի, ազգովի տալու ենք: Պռոստը գին տվող չկա: Էտ էլ նրանից ա, որ նորմալ բազար անող չունենք: Սերոժը գիտի քաղաքականությունը ղումար ա, երկու հատ շուստրի բլեֆով բանկը տանելու ա:

[Հայկօ]

Հուսամ կատակ ես անում, թե չէ չեմ հավատում, որ կա որևէ հայ, որ կարող է թույլ տալ իր փոխարեն ուրիշները ինչ որ բան որոշեն։

Քոչերն, Սերոժները ու ԼՏՊները ինչքան ուզում են թող թուղթ ստորագրեն ու տոկոսով փող ստանան, Արցախը տվողը ՄԵՆՔ ենք հենց դու, ես ակումբցիք ու մնացած երիտասարդները, որոնք են վայելելու ապագան ու ոչ թե թոշակի անցած քաքական գործիչները...

Եթե աղջկատ փախցնեն ու իմանաս աղջիկդ չի ուզում դրան, մեկա ՏԱԼՈՒ ես, որովհետև բարեկամ, հարևան ազգականներդ որոշել են, որ նա արդեն փախցրած փչացրած ա ու ուրիշ ուզող չի լինի՞՞՞՞

voter, ողջունելի է, իհարկե, նման կարծիքը, սակայն բացարձակապես իրատեսական չէ: Եթե Սերժ Սարգսյանը ինչ-որ հայավնաս փաստաթուղթ ստորագրի հակամարտության վերաբերյալ, ու այդ փաստաթղթի իրագործման այսպես ասած «գարանտ» լինի թեկուզ Ռուսաստանը (այսինքն՝ հարցի լուծումը Ռուսաստանին ձեռնտու լինի), ամեն ինչ վերջացած է: Ես համաձայն եմ Տրիբունի այն մտքի հետ, որ այսօր բնավ էլ ամբողջ աղգը չէ, որ վեր կկանգնի ու կբողոքի նման բանի դեմ: Սակայն եթե անգամ ամբողջ Հայաստանը միահամուռ քայլի դեպի ռազմաճակատ, էլի ոչ մի բան չի ստացվի: Էս դեպքում կոնֆլիկտը չի մնա արդեն միայն հայ-ադրբեջանական: Մի կողմում կլինի Հայաստանը՝ մենակ, մյուս կողմում՝ Ռուսաստանն ու միջազգային կառույցների աջակցությունը: Հիշու՞մ ես անցած տարվա ռուս-վրացական պատերազմը. պատերազմն էլ չէ, ջարդը (ցավալի է, բայց՝ փաստ): Նույնը կկրկնվի այստեղ: Եթե անգամ ղարաբաղյան հարցը ստանա այնպիսի լուծում, որը ձեռնտու կլինի նաև ԱՄՆ-ին, այսինքն՝ Ռուսաստանն ու ԱՄՆ-ն կոնսենսուսի գան այս խնդրում, անգամ այս դեպքում (ավելին՝ հատկապե՛ս այս դեպքում) Ռուսաստանը հայկական կողմից բողոքներ լինելիս մեկ վայրկյան անգամ չի հապաղի Ղարաբաղ ու ապա՝ Հայաստան զորք մտցնելուց:

Արի խոստովանենք, որ Հայաստանի դերակատարությունը բանակցային գործընթացում շատ չնչին է, եթե միայն դեռ գոյություն ունի. ամեն ինչ որոշում է Ռուսաստանը: Փաստաթուղթ ստորագրողն էլ է ՌՖ-ն լինելու՝ Սերժ Սարգսյանի (կամ մեկ ուրիշի) ձեռքով: Իսկ Ռուսաստանը իր «աճեցրած» համաձայնագիրը կպաշտպանի իր ողջ ռազմական ուժով, մի՛ կասկածիր: Ընդհուպ մինչև երկրորդ Ցխինվալը, քանի որ Ռուսաստանի համար այսօր տարածաշրջանում իր ազդեցությունը պահպանելը կենսական՝ ազգային ու տարածքային անվտանգությանը համարժեք խնդիր է:

[voter]

Վոտեր յան, Կոսովոն դա սերբերին կզացնելու տարբերակ էր, որը պարտադրվեց աշխարհի ուժեղների կողմից ու կապ չունի ինքնորոշման հետ.
Աբխազներն ու օսերը վրացիներից տարբեր ժողովուրդներ են և ինքնորոշման իրավունք տեսականորեն ունեն. Ղարաբաղցիք, եթե մի 30000 դեռ մնացել է էնտեղ, հայ են… Ղարաբաղն էլ կպած է Հայաստանին…
Ցանկացած ոչ- դեբիլ միջազգային բրոքերի համար էլ պարզ է, որ սա հայ-ադրբեջանական տարածքային վեճ է… Ինչքան ուզում ես արհեստական սխեմաներ գծիր, հարցը լուծվելու է հայ-ադրբեջանական տրամաբանության մեջ… Այլ հարց է, որ մինչև հիմա դրսերին ձեռնտու չի եղել հարցի լուծումը և հույս ունեմ թե դա դեռ որ այդպես է…
Եկեք սթափ նայենք հարցին… Հիմա լուծումը ադրբեջանը պարտադրում է մեզ չերեզ միջնորդ, քանի որ դա շատ ավելի էժան է, քյասար ու վերջնական: Պայմանն էնպիսին է, որ միջնորդներին ադրբեջանը կոմիսիոննի չի տալիս, ասում է, Հայաստանից վերցրեք: Քանի որ Հայաստանի լավ տղերքը իրենց հաշվին կոմիսիոննի տալու մտադրություն չունեն, սրանք էլ ուզում են Հայստանից մի բան էլ ավել կտրեն տան ադրբեջանին որ ի վերջո կոմիսիոննի ծախսերը փակվեն:
Հիմա հենց էդ բազարներն են:
Էնպես որ Քոչը համ ղարաբաղն է տալու, համ դրսում փողերն է պահելու, համ էլ Հայաստանում -իշխանությունը…
Դարերով էդպես եղել է, էդպես էլ գնալու է… Միշտ դրսերում մեր վրա բազար են արել ու բոլորով էլ շահել են, Որովհետև մենք մեր ներսի տականքին միշտ մեր գլխի վրա ենք պահել, ասել ենք գնա տղա ջան, բազար արա, մեզ ֆիզիկապես փրկիր, ու էլ բեթարից ազատիր…
Ղարաբաղի հետ վերջին անգամ դա սկսվել է դեռ 1988-89 թվերին ու շարունակվել է անընդհատ մինչև այսօր:

Բոլորովին էլ պարզ չէ ու Կոսովոյի, Աբխիազիայի Օսեթիայի անկախությունը սրա նրա կզցնելու համար էլ արած լինեն, մեկա ԱՐԴԵՆ ԱՐԵԼ են։

Պարզ ա Արցախի անկախությունը որ սկսենք բրդել, ամեն մեկը ինչ որ մեկին կզցնելու համար կճանաչի կամ չի ճանաչի։
Բայց հարցը դրանում չէ, թե ուրիշները ինչու ու ինչ պարագաների ու վեճերի ռակուրսում են Արցախը դիտարկում, անկախ այդ ամենից ինչից Արցախի համար այս ամբողջ թոհ ու բոհը անիմաստություն կլինի եթե իրենք հրաժարվեն անկախ լինելուց ու խաղաղ ապրելուց, որը միայն ու միայն կիրականանա եթե իրենց հարևանությամբ ապրել ՑԱՆԿԱՑՈՂՆԵՐԻ հետ իրենք լեզու գտնեն։

Հիմա Արցախը կարող է հասարակ ադրբեջանցուն ՏԱԼ ինչ որ բան, տուն հող կարգավիճակ, փոխարենը պիտի պահանջի ճանաչեն այդ մարդիկ իրենց որպես Արցախի անկախ պետության քաղաքացի։

Եթե մարդկանց քանակ լինի, որոնք անկախ կրոնական, ռասսային ու ազգային պատկանելիությունից ցանկանան գան ապրեն Արցախում, ոնց որ իրենց կյանքի գնով աֆրիկայից ու թուրքիայից նավորով կյանք վտանգելով ՈՒԶՈՒՄ են գան հասնեն Շվեցարիա, այդ ժամանակ ուզեն չուզեն բոլորն էլ կընդունեն, որ Արցախը պետություն է, որտեղ մարդ արարածը պիտի ապրի իր ուզածով ու իրենք այդ փաստի հետ պիտի բոլորը հաշվի նստեն։

Մակլեր բրոկերները ինձ չեն հետաքրքրում, ես նրանդ դարդին չեմ, այլ իմ հայրենիքի կայացման ու ԻՐԱԿԱՆ լուծում գտնելու մտքեր եմ արտահայտում...

[voter]

երևի դու ես կատակ անում: էս տեղյակ չես՞ թե Հայաստանում ով ա որոշում ու ոնց ա որոշում:
ինչ ա, կարծում ես ժողովուրդն ա մեծամասնականով որշումներ կայացնում Հայաստանոմ՞

Երևվի դեռ չես գիտակցել, որ ով էլ ինչ էլ որոշի առանց ժողովրդի մեծամասնության ոչ մի որոշում չի իրականանա։
Մեկ անձը առավելագույնս 300 կիլո ճարպ ու կես կիլո ուղեղով չի կարող ստիպել մի քանի միլլիոնի անել այն ինչ ինքն է որոշել, եթե այդ միլլիոնը ուրիշ բան են ուզում – շալվարը կհանեն էլ կհագցնեն էլ իրան էլ կստիպեն իրա ոչխարները ինքը խորովի ու ինքն էլ ուտի ու ձեն չհանի։

[voter]

իիիհ, ընկեր, էտ երիտասարդության որևէ բան պահելու էնտուզիազմն ինչ-որ չի երևում: Մենակ մեծ մեծ խոսելով չի, ծովից ծով, աստղադիտարան .. բլահ բլահ բլահ .. փաստն այն է, որ մենք իրականում կամաց կամաց Ղարաբաղը տալիս ենք, ու չգիտենք էլ թե ում ենք տալիս, ու երևի էական նշանակություն էլ չունի, թե ում ենք տալու: Իրականում նախկին 15 տարվա ընթացքում Ղարաբաղը դատարկվել է, արդեն մարդ չի մնացել ապրելու: Հայաստանն ա դատարկվում, ով ա Ղարաբաղը պահելու: Հեսա կգան մի քանի հոգի ու կթռնեն, բա ՆԺդեհը սենց ասեց, Դրոն նենց արեց, մեր պապերը սենց սարքեցին: Արա հո մենակ ասելով ու երգելով չի: Փաստը նրանում է, որ հինգ հազարով ձայնը վաճառող քաղաքացին, ու իրեն արժանի ամեն ինչ գռփող իշխանությունը այս պահին ոչ մի մոտիվացիա չունեն Ղարաբաղը պահելու: Լավ գին տղով լինի, ազգովի տալու ենք: Պռոստը գին տվող չկա: Էտ էլ նրանից ա, որ նորմալ բազար անող չունենք: Սերոժը գիտի քաղաքականությունը ղումար ա, երկու հատ շուստրի բլեֆով բանկը տանելու ա:

Հայաստանի դատարկվելը առանձին թեմա ու այստեղ նրբություն կա – Արցախը ընդհամենը պատճառ է Հայաստանից գնացողների համար, բայց հիմնական պատճառը չէ։ Իսկ եթե ցանկանում ես ընդհամենը հաստատեմ, որ հա Հայաստանը այսօր ի վիճակի չէ պահել Արցախը, դա արդեն ասել եմ ու չեմ էլ ժխտելու, բայց հենց դրանից էլ հանգել եմ այն եզրակացության, որ Արցախը պիտի իր հույսը չդնի միայն Հայաստանի վրա եթե ուզում է գոյություն ունենալ։

Արցախին իր գոյության համար պետք է համաձայնություն բոլոր իրեն շրջապատողներից, ոչ միայն հայերից։

[voter]

voter, ողջունելի է, իհարկե, նման կարծիքը, սակայն բացարձակապես իրատեսական չէ: Եթե Սերժ Սարգսյանը ինչ-որ հայավնաս փաստաթուղթ ստորագրի հակամարտության վերաբերյալ, ու այդ փաստաթղթի իրագործման այսպես ասած «գարանտ» լինի թեկուզ Ռուսաստանը (այսինքն՝ հարցի լուծումը Ռուսաստանին ձեռնտու լինի), ամեն ինչ վերջացած է: Ես համաձայն եմ Տրիբունի այն մտքի հետ, որ այսօր բնավ էլ ամբողջ աղգը չէ, որ վեր կկանգնի ու կբողոքի նման բանի դեմ: Սակայն եթե անգամ ամբողջ Հայաստանը միահամուռ քայլի դեպի ռազմաճակատ, էլի ոչ մի բան չի ստացվի: Էս դեպքում կոնֆլիկտը չի մնա արդեն միայն հայ-ադրբեջանական: Մի կողմում կլինի Հայաստանը՝ մենակ, մյուս կողմում՝ Ռուսաստանն ու միջազգային կառույցների աջակցությունը: Հիշու՞մ ես անցած տարվա ռուս-վրացական պատերազմը. պատերազմն էլ չէ, ջարդը (ցավալի է, բայց՝ փաստ): Նույնը կկրկնվի այստեղ: Եթե անգամ ղարաբաղյան հարցը ստանա այնպիսի լուծում, որը ձեռնտու կլինի նաև ԱՄՆ-ին, այսինքն՝ Ռուսաստանն ու ԱՄՆ-ն կոնսենսուսի գան այս խնդրում, անգամ այս դեպքում (ավելին՝ հատկապե՛ս այս դեպքում) Ռուսաստանը հայկական կողմից բողոքներ լինելիս մեկ վայրկյան անգամ չի հապաղի Ղարաբաղ ու ապա՝ Հայաստան զորք մտցնելուց:

Արի խոստովանենք, որ Հայաստանի դերակատարությունը բանակցային գործընթացում շատ չնչին է, եթե միայն դեռ գոյություն ունի. ամեն ինչ որոշում է Ռուսաստանը: Փաստաթուղթ ստորագրողն էլ է ՌՖ-ն լինելու՝ Սերժ Սարգսյանի (կամ մեկ ուրիշի) ձեռքով: Իսկ Ռուսաստանը իր «աճեցրած» համաձայնագիրը կպաշտպանի իր ողջ ռազմական ուժով, մի՛ կասկածիր: Ընդհուպ մինչև երկրորդ Ցխինվալը, քանի որ Ռուսաստանի համար այսօր տարածաշրջանում իր ազդեցությունը պահպանելը կենսական՝ ազգային ու տարածքային անվտանգությանը համարժեք խնդիր է:

Կարծում ես Ռուսաստանը պլոճիկ կունենար մտներ Վրաստան եթե Օսեթները ու Աբխազները ու մնացած հարևան ազգերը իրար հարգեին, իրար անկախ ու ազատ ապրել ու գոյատևելու համաձայնության գային ու ոչ մեկ ոչ մեկի վրա ոտնձգություն չկազմակերպեր՞

Պարզ է, որ եթե հայերը բոլորով էլ դուրս գան նոր Սարդարապատի ամենաշատը մի առ ժամանակով կհետաձեն Արցախի պետականության ոչնչացման իրագործումը ու ավելիին չեն հասնի։

Բայց արդյոք, Արցախի վերաբերյալ որևէ սերժ, յոժ կամ արջ, տո թեկուզ տուալետում մարդ մաչիտ անող որոշում կարող է կայացնել ու այն իրագործել, եթե Արցախ պետությունը բոլոր անդրկովկասյան ազգերի համար ազատության ու անկախության սիմվոլ լինի։

Միգուցե դեռ հայերը չեն հասունացել, բայց ենթագիտակցաբար արդեն զգում են որ «ղարաբաղը մերն ա» կարգախոսը ուտոպիայա – մենք այդքան ուժ չունենք որ ՄԵՆԱԿՈՎ այն հավերժ պահենք, համակիրներ, դաշնակիցներ պիտի փնտրենք մեր հարևան ազգերի մեջ ու այսօրվա դրությունից ավելի լավ չի կարող լինել, երբ բոլոր ազգերին սկսած հյուսիսային կովկասից վերջացրաց թուրքական ու պարսից ծոցով ճնշում են չեն թողնու անկախանան իսկ մենք ով անկախացում է ուզում սկսենք իրար հետ լեզու գտնել, իրար գոյատևելու ու ազատ սեփական լեզուն պահելու, դավանանքը ունենալու ապահովություն տանք։

Դա չպիտի լինի այսօր ինչ որ պետական ընդհանուր կառուցվածքների տեսքով, կովկասյան կամ միջին արևելյան, կոնֆեդերացիա, բավարար է, որ մեկը մյուսին աջակցի, տնտեսական ու դիվանագիտական հարաբերություններ ստեղծի...

Իսկ հայաստան ԽՍՀՄ ժամանակ զորք մտցվել էր ու ինչ արին՞ ինչ կարող են անեն՞

Ազգային ազատագրական պայքարի դեմ զորք չես կարող կիրառել – Արցախը ցավող ազգային ազատագրական պայքարը նվիրել է Հայաստանին, բայց Հայաստանը արդեն անկախ պետություն է,....

[Հայկօ]

voter, համաձայն եմ, որ Հայաստանում ու Ղարաբաղում դեմոկրատական արժեքների հաստատման դեպքում մենք որոշ չափով դուրս կգանք Ռուսական ազդեցության ոլորտից ու ինքստինքյան կմտնենք արդեն ամերիկյան ճամբարի մեջ՝ որպես բնական-գաղափարական դաշնակից, մանավանդ որ՝ ԱՄՆ-ն այսօր հենց այդպիսի՝ գաղափարապես ձուլելու քաղաքականություն է վարում ամբողջ աշխարհում: Ու այս դեպքում Ռուսաստանին կզսպեր ոչ թե այն, որ հայերը բարի-դրացիական են իրենց հարևանների հետ. բնով ոչ. այլ հենց ԱՄՆ-ն, քանի որ ԱՄՆ-ին խիստ ձեռնտու է իրեն, այլ ոչ Ռուսաստանին ենթարկվող Հայաստանը, մանավանդ՝ եթե հարցը դիտարկենք Իրանի, Իսրայելի ու Թուրքիայի հետ Ամերիկայի ունեցած հարաբերությունների լույսի ներքո: Ամեն դեպքում տեսնում եմ, որ դու էլ ես համաձայնվում, որ միայն Ղարաբաղի կամ Հայաստանի բնակչության ձայնը վճռորոշ չի կարող լինել՝ հիմա:

Փաստն այն է, որ Ռուսաստանին ձեռնտու է իր սահմանամերձ երկրներում կոնֆլիկտային իրավիճակներ ունենալը, քանի որ ցանկացած կոնֆլիկտ ենթադրում է միջազգային բեմում քաղաքական խաղ, իսկ Ռուսաստանը բավականին մեծ խաղացող է: Հակառակը՝ Եվրոպային ու Ամերիկային կոնֆլիկտներ պետք չեն. կա էներգակիրների հարցը, կա Իրանի հարցը և այլն: Եվ, ի վերջո, եթե Եվրոպան ու Ամերիկան (Եվրոպայի անունը «իներցիայով» եմ տալիս. սա համեմատաբար այնքան էլ ծանրակշիռ ֆիգուր չէ) կարող են շատ երկրներ դեպի իրենց գրավեն տնտեսաքաղաքական միջոցներով, Ռուսաստանը դրա ռեսուրսը չունի. շատ դեպքերում միակ լուծումը ՌՖ-ի համար կարող է մնալ միայն զինված ագրեսիան:

Ի դեպ՝ նախորդ գրառմանս վերաբերյալ ուրիշ՝ ավելի հավանական սցենար անցավ մտքովս. Հայաստանի բողոքի դեպքում նույնիսկ զորք մտցնելու կարիք չի լինի. բավական է միայն փակել մի քանի կենսական անհրաժեշտության բաների «կռանթները» ու վերջ: Գազ, հեռահաղորդակցություն, էլեկտրաէներգիա, երկաթուղի... Գրեթե ամեն ինչ, մի խոսքով, քանի որ Հայաստանում ստրատեգիական նշանակություն ունեցող ոչ մի կառույց այլևս հայկական չէ: Կարող է անգամ Մեծամորի ատոմակայանում չնչին վթար լինի, ո՞վ իմանա. դա էլ են, չէ՞, ռուս մասնագետները աշխատացնում:

[dvgray]

Երևվի դեռ չես գիտակցել, որ ով էլ ինչ էլ որոշի առանց ժողովրդի մեծամասնության ոչ մի որոշում չի իրականանա։
Մեկ անձը առավելագույնս 300 կիլո ճարպ ու կես կիլո ուղեղով չի կարող ստիպել մի քանի միլլիոնի անել այն ինչ ինքն է որոշել, եթե այդ միլլիոնը ուրիշ բան են ուզում – շալվարը կհանեն էլ կհագցնեն էլ իրան էլ կստիպեն իրա ոչխարները ինքը խորովի ու ինքն էլ ուտի ու ձեն չհանի։

քո ասելով այսինքն դուրս ա գալիս, որ հենց ժողովրդի մեծամասնության կամքով ա որոշվել, որ սկզբից Քոչը պետք ա 8 տարի նախագահի, հետո էլ Սերոը՞
շատ հետաքրքիր ա, որ քո տեսակետը ու Սերոժենց տեսակետը իրար հետ համընկնում ա:
…
ու ասեմ, որ Սերոժի հարցը հիմա շատ ավելի կարևոր ա, քան թե Արցախի հարցը, քանի որ Սերոժից ու իրա ոհմակից ա կախված էսօր ոչ միայն Արցախի /այսինքն Հայաստանի մի մասի/ այլ նաև ամբողջ Հայաստանի ճակատագիրը, որը հիմնականում արդեն հանձնվել ա ուրիշ սուբեկտի տնօրինման /ոնց որ դու ես ասում, վաճառքի ա հանվել
…
գիտես ինչ կա… եթե հարցը մեծ- մեծ բռթելն ա /չնեղանաս / ապա դա մի դժվարև բան չի, ու ով ասես կարա դա անի /իրա բառապաշարի սահմաններում/: Որ դնի ասի որ մենք ենք որոշում: իսկ ինչ՞ն ա ինքը որոշում: սկսենց հասարակ հարցերից ու գնանք խոշորը: եթե ասենք էսօր մի հատ ֆեոդալ-օլիգարխ որոշի որ մեր պոչկեն պետք ա վեկալել որպես իմպլանտանտ, ապա դրան դեմ կանգնող մենակ կարա մի ուրիշ ֆեոդալ-օլիգարխ:

Հ.Գ. վերջին օրինակս օդից չեմ վերցրել, այլ ռեալ օրինակ ա, թե հիմա ինչ ա կատարվում Չինաստանում մի ազգային-կրոնական խմբավորման հանդեպ:

Հ.Գ. Հայ կանանց մի զգալի մասը Թուրքիայում ու Էմիրաթներում պոռնկությամբ ա զբաղվում հենց էսօրվա իշխանականների ցնակությամբ ու դաժե հրամանով: դե գնա սրան էլ դեմ կանգնի: … Արի լինենք ռեալիստ ու ինչ որ կա իրականում, Րաֆու "Սամվելի"- ոճով բանաստեղծության չվերաճենք: Դա անհարիր է ըստ ինձ ինտելեկտ ունեցեղ մարդուն

[Rammer]

Ազգային ազատագրական պայքարի դեմ զորք չես կարող կիրառել

Ինչու ??? Չեչյան բա ինչ արեցին: Հիմա էլ նույն բանը Ինգուշետիայում են անելու...
Հարգելի Վոտեր Հայաստանում/Ղարաբաղում ապրող ժողովուրդը ոչինչ չի որոշում... մեր դժբախտությունների հիմնական պատճառը այն է, որ չի էլ ուզում որոշել:


ՔԱՂՔԵՆԻ

Արցախյան պատերազմի մասնակից, կոնտուզիա տարած եւ մասամբ լսողությունը կորցրած ճանաչված երգահանին մի օր լրագրողը հարցրեց. «Կուզենայի՞ք, որ Ձեր նորածին որդին լինի հոր նման. քաջաբար պաշտպանի հայրենիքը, երաժիշտ դառնա»: Պատասխան. «Թող որդիս մարդ դառնա. կարեւորը դա է: Իսկ մասնգիտության եւ կյանքի ուղու նրա ընտրությունը ես կպաշտպանեմ»:

Ոչ քաղաքացիական՝ ավտորիտար հասարակություններում քաղաքացի չկա. կա հարազատ ընտրանի ու հպատակ, եւ խորթ՝ բուրժուա, որի կարգախոսը «Մարդ դառնալն» է: Բուրժուադեմոկրատական հասարակական վերափոխումների առանցքում մարդն է: Հասարակական անցման շրջանում կարեւոր է առաջին հայացքից խորթ կաղապար-ձեւի մեջ մարդուն տեսնելն այնպես, ինչպես հեքիաթի հերոսն է գորտի, օձի, հրեշի, քարի կտորի մեջ մարդ տեսնում: Կախարդանքը պարզ է: Երբ դիմացինիդ մարդու տեղ չես դնում, նա էլ քեզ մարդու տեղ չի դնում, ու երկուսդ աննկատ դառնում եք անտարբերություն-քար, լավագույն դեպքում՝ գայլ: Իսկ երբ ուղիղ նայես դիմացինիդ աչքերի մեջ ու տեսնես քեզ հավասար, քեզ պես ազատ, ու հարգանքի-ուշադրության արժանի անկրկնելի մարդուն, նա դարավոր կախարդանքից վայրկենապես դուրս կգա, ու եթե նույնիսկ մինչ այդ հակառակորդդ էր, դրանից հետո ցանկություն կհայտնի ամենահերոսիդ հետ կիսել իր թագավորությունը, որովհետեւ իրար ոչնչացնելու իմաստն է կորում: Հասարակության-Պետության հանդեպ պարտավորություններում քաղաքացիները հավասար են: Քրիստոնեական ոսկե կանոնը հավասարություն եւ արդարություն հաստատելու լավագույն բանաձեւերից է: Սակայն հավասարությունը ոչ բոլորին է պետք: Անկախության եւ Ժողովրդավարության հետ չհաշտվող կայսրության հպատակի մելանխոլիան կոմունիստական հասարակական դիրքը կորցրած կեղծ-պատրանքային խավի ներկայացուցիչ մտավորականին եթերային թեւեր է տվել: Քաղաքացիական հասարակությունում մտածողի, գրողի, գիտնականի հասարակական դերը ոչնչով բարձր-ցածր չէ հացթուխի, գործարանատիրոջ, առեւտրականի, ատաղձագործի դերից: Նրանցից ոչ մեկն ավելի կամ պակաս չի մտածում իր, իր մերձավորների, երկրի, մարդու, գործի, վաղվա մասին: Ավելին՝ այսօր արհեստավորը, առեւտրականն իր վարքի մեջ շատ ավելի ազատ է, քան գիտնականն ու արվեստագետը, բայց ժողովրդական խեղված ընկալմամբ ազատության պայքարի հերոսը պետք է կրթված լինի, շատ լավ խոսի, պարտադիր մի քանի լեզու իմանա: Նաեւ այդ պատճառով մարտիմեկյան 10 զոհերը չեն ընկալվում որպես ազատության պայքարի մարտիրոսներ: Մարտի 1-ի բարիկադներին կողք-կողքի կանգնած տարբեր կրթություն եւ մասնագիտություն ունեցող մարդկանց ի՞նչն էր միավորել. ընդհանուր ներկա՞ն, վա՞ղը, ատելությո՞ւնը, դեմոկրատիա՞ն, գա՞յլը, շեկ շու՞նը: Մի գուցե Մա՞րդը:

Երբ 20 տարի առաջ մի պաշտոնական գրության մեջ կիրառեցինք պարոն բառը, հասցեատեր պաշտոնյան ընկավ հիստերիայի մեջ. նրան թվացել էր, թե գլխին սարքում են, որ «հակասովետական» հանեն: Այն ժամանակ վստահ էինք, որ նոր հասարակության գլխավոր հերոսը լինելու է բուրժուան, եւ քաղաքացիական հասարակություն ձեւավորելու ճանապարհին նա հպատակից շուտ է քաղաքացի դառնալու:

Պրոֆեսիոնալի նկատմամբ պատշաճ, հաստատուն վերաբերմունքը բնական է, բայց նրանից ոչ ոք չի պահանջում հասարակական-քաղաքական գործընթացների նկատմամբ հատուկ կարծիք ունենալ: Նոմենկլատուրային կառավարման ավանդույթների տրամաբանությամբ` օրվա գավառամիտ իշխանն ու նրա հպատակը երբեմնի հանրային առաջատարին այնպես են բարձել, որ խեղճը պարզապես ճկռել է` մտնելով կոլորիտային մունետիկի կամ «ողբերգական էշի» կերպարի մեջ: Հանրային խնդիրները հասկանալու եւ հասարակության վարքը բացատրելու անհաջող փորձերից հետո որոշ մտավորականներ հանգել են ծայրահեղ եզրակացության, թե իրենք իբր այլ տեսակ են, իսկ ոմանք՝ ուրիշ-օտար-անդաստիարակ-հաստավիզ-ուռածգլուխ-փուչ:

Քաղաքացիական հասարակությունը չի բաժանվում մարդկային որակական տեսակների եւ ոչ էլ դասակարգերի, կաստաների կամ նման խմբերի: Նոր հասարակությունում Մարդուց զատ այլ մարդկային տեսակ չկա: Բոլորը հավասար են, ունեն քաղաքացու տիտղոս, եւ յուրաքանչյուրին դիմելու ձեւը նույնն է՝ պարոն: Ո՞վ չի կարող Խաչատուր Սուքիասյանին դիմել պարոնով: Օրինակ. «Պարոն Սուքիասյան, ինչու՞ է փակվել Թումանյան փողոցի «Պիցցա դի Ռոմա» սրճարանը»: Իսկ ինչու՞ չես կարող բոմժին, մուրացկանին ասել. «Պարոն բոմժ, վերցրու այս մի շիշ օղին ու հացը», կամ փողոցային աղջկան ասել. «Շնորհակալություն օրիորդ, հաճելի էր, քեզ ուղեկցեմ նու՞յն տեղը»: Չես կարող, որովհետեւ քեզ թվում է, թե դու ու՜ր, նրանք ու՜ր: Բա որ այդ ուրիշ տեսակի մարդը քո ատելությունից ուժ առնի ու վաղը դառնա պատգամավոր, նախարար ու նախագահ, ի՞նչ է, նրանց հպատակվելու՞ ես, ինչպես հպատակվում էիր Ստալինին, Քոչարյանին, Սարգսյանին, թե՞ դառնալու ես անծրագիր ընդդիմություն, եւ մղելու ես քո տեսակի պահպանման կենաց-մահու պայքար-պայքարը` թունդ-անխնա հայհոյելով ուրիշին ու հազար տարի հուսալով, որ պապիկ դարձած արքայազնը մի օր սպիտակ առագաստը պարզած գալու է, պոռնիկների ու բոմժերի պաշտպան ռուսական զորքերին դուրս է հանելու եւ վերականգնելու է Անկախությունն ու ժողովրդավարությունը:

ԹԱԹՈՒԼ ՄԿՐՏՉՅԱՆ
Պահպանողական կուսակցության քարտուղար