Արցախի հիմնախնդիրը

[Գաղթական]

Թեմայից դուրս.
ես ներողություն, արդեն չափից դուրս շատ մնացի.. ըստ նշանակության պիտի արդեն 2ժամից արթնանամ՝ գործի գնալու ))

[Գաղթական]

ՈՒրիշ ճար չկա:
Դա սպասված քայլ ա:
ՈՒ դրանով Նիկոլը հավերժ գնալու ա պատմության գիրկը:

Չհամաձայնելու դեպքում՝ կշարունակեն էստեղից ու էնտեղից զորք գողանալ, մինչև Հայաստանի ներսում վիճակը պայթի՝ իր բոլոր անկանխատեսելի զարգացումներով:

ՈՒ, թե դեպքերը շարունակեն մեր կողմից չծրագրված զարգանալ, Արցախից մնացած փռթիկներն էլ հավերժ կկորցնենք:
Հայաթափության մեթոդների դասերն իրենք անգիր ունեն արած:

Դարեր շարունակ միայն ներս ենք քաշվում:
Չկա հայ բնակչություն՝ չկա հայկական հարց ու պրոբլեմ:
Տրամաբանորեն հաջորդը Սյունիքն ա հերթում:

Էս վերջին, ամենավերջին կայարանն ա:
Ստեղից էն կողմ կամ ձորն ա կամ սար հելնելը՝ մաքսիմալ կարճ ժամանակում համախմբվելու, նոր զինատեսակներ ստեղծելու/հայթհայթելու ու սեփական կամքը թելադրելու..

...բայց խի ա ինձ թվում, թե երկրորդը չենք էլ փորձելու, բլին...

[Գաղթական]

Առանց ոչ-ստանդարտ ու խելառ մեթոդների էս հարցը լուծում չի ստանա:

$1500-$2000-ով էին սիրիացիներին բերել է:
ՈՒ նենց չէր, որ հանկարծակիի եկանք:
Ռազվեդկա չունեի՞նք, Սիրիայում դեսպանատուն չունեի՞նք, տեղում իրավիճակը հսկող ՌԴ զորքի գլխավոր հրամանատարության հետ կապ չունեի՞նք..

Ախպեր, դրանից դեռ շաաատ առաջ էր ՈՒկրաինայից խաբար եկել, որ ազերիները Դոնբասում ընկած վարձկաններ են հավաքագրում՝ Արցախ ուղարկելու, սա Հայաստանում ոչ մեկի համար ոչ մի անհանգստության ինդիկատոր չհանդիսացա՞վ:
(ու, ըստ իս, հենց էս լուրից հետո էրդողանի մոտ սիրիացիքի միտքն առացացավ՝ ազերփայչանն ավելի հեշտ իրանով անելու համար)

Էդ անտերը ուրեմն մենք ազգովի ի վիճակի չէ՞ինք մի 100մլն գցվելու ու աշխարհի մի վագոն աղքատ երկրներից 50.000 վարձկան ի պատասխան բերելու, թափով ՀՀ անձնագիր բաժանելու ու սահմանի երկայնքով շարելու:

[Ներսես_AM]

Չեմ իմանում ով ա, բայց ճիշտ ա ասում, ու՞ր են ընդհանրապես հարուցված քրեական գործերը։ Ինչ որ մի տեղ կարդացել էի, որ ադրբեջանում առաջին պատերազմի ընթացքում արդեն քրեական գործեր էին հարուցվում տարբեր քաղաքների կորուստներից հետո։

[Lion]

Չեն հարուցի, ապեր - եթե հարուցեցին ու մարդկանց ռեալ կպան, մարդիկ, թեկուզ ինքնապաշտպանությունից, կսկսեն այնպիսի բաներ պատմել, որ գործող իշխանությանը կարող է, մեղմ ասած, դնել շատ անհարմար դրության մեջ:

[Գաղթական]

Չեմ իմանում ով ա, բայց ճիշտ ա ասում, ու՞ր են ընդհանրապես հարուցված քրեական գործերը։ Ինչ որ մի տեղ կարդացել էի, որ ադրբեջանում առաջին պատերազմի ընթացքում արդեն քրեական գործեր էին հարուցվում տարբեր քաղաքների կորուստներից հետո։

Վահան Բադասյանի մասով, որ ասում ա.
էս էն դեպքը չի՞, որ խոստովանեց, թե իրա գերինտելեկտից են իրան տեղորոշել ու խփել:

0:30-ից.

[Գաղթական]

20թ. նոյեմբերի 18-ի հարցազրույցում Պուտինը հայտարարեց, թե Արցախյան պատերազմը հնարավոր էր կանգնեցնել դեռ հոկտեմբերին՝ պայմանով, որ ազերի բնակչությունը վերադառնար Շուշի:
Առաջարկը, ըստ Պուտինի, մերժվել էր Փաշինյանի կողմից՝ պատճառաբանությամբ, թե դրանում հայկական կողմը վտանգներ է տեսնում:

Նիկոլը, ըստ էության, չժխտելով Պուտինի ասածը, այսօր էլ (20.01.21թ) ԱԺ-ում կասկած հայտնեց, թե 90% ազերի բնակչությամբ Շուշին հնարավոր կլիներ պահել հայկական:


Հարց.
Արցախի կազմում գտնվող ու հայկական ԶՈՒ կողմից վերահսկվող Շուշի քանի՞ ազերու վերադարձ էր հավանական ու ի՞նչ վտանգներ էր կարելի սպասել դրանից հետագայում:

[Chuk]

Հարց.
Արցախի կազմում գտնվող ու հայկական ԶՈՒ կողմից վերահսկվող Շուշի քանի՞ ազերու վերադարձ էր հավանական ու ի՞նչ վտանգներ էր կարելի սպասել դրանից հետագայում:

Նախ ֆիքսենք, որ սա որոշ իմաստով Ալիևի համար հաղթանակ կլիներ: Փախստականների վերադարձի հարցը բանակցություններում միշտ ա քննարկվել, բայց միշտ եղել ա դիվանագիտական հնարք, ըստ որի հայ փախստականներն էլ պետք ա լիարժեք հնարավորություն ստանային վերադառնալու ադրբեջանական տարածքներ ու վերադարձները պետք է լինեին հավասարաչափ բաշխվածությամբ. 100 ադրբեջանցի փախստական Շուշի վերադառնալու համար պետք է ասենք 100 հայ փախստական վերադարձած լիներ Շահումյան: Արդյունքում իրականում էս պրոցեսը հավանաբար տեղի չէր ունենա, եթե հաշտության գնայինք փոխզիջումներով:

Բայց թողնենք, գանք արդեն պատերազմում հաջողության հասած Ալիևի նոր պահանջին՝ միակողմանի Շուշի փախստականների վերադառնալու մասին: Խոսք կարող էր գնալ մենակ փախստականների մասին: Դա քարը պայթի տրաքի՝ 10000 ադրբեջանցին էր: Իրականում ոչ ավել, քան հազարը, հավանաբար: Իրանք չէին կարող ում ուզեին բերեին: Իսկ Արցախի հայկական մնալու դեպքում փախստականների մեծագույն մասը չէր ուզի վերադառնալ: Ընդհանուր Արցախի համար սա որևէ կերպ վտանգ չէր, իմ համոզմամբ: Շուշին կշարունակեր մնալ հայկական: Իսկ խելոք լինելու դեպքում ավելի խիտ կբնակեցվեր հայերով:

[Աթեիստ]

Նախ ֆիքսենք, որ սա որոշ իմաստով Ալիևի համար հաղթանակ կլիներ: Փախստականների վերադարձի հարցը բանակցություններում միշտ ա քննարկվել, բայց միշտ եղել ա դիվանագիտական հնարք, ըստ որի հայ փախստականներն էլ պետք ա լիարժեք հնարավորություն ստանային վերադառնալու ադրբեջանական տարածքներ ու վերադարձները պետք է լինեին հավասարաչափ բաշխվածությամբ. 100 ադրբեջանցի փախստական Շուշի վերադառնալու համար պետք է ասենք 100 հայ փախստական վերադարձած լիներ Շահումյան: Արդյունքում իրականում էս պրոցեսը հավանաբար տեղի չէր ունենա, եթե հաշտության գնայինք փոխզիջումներով:

Բայց թողնենք, գանք արդեն պատերազմում հաջողության հասած Ալիևի նոր պահանջին՝ միակողմանի Շուշի փախստականների վերադառնալու մասին: Խոսք կարող էր գնալ մենակ փախստականների մասին: Դա քարը պայթի տրաքի՝ 10000 ադրբեջանցին էր: Իրականում ոչ ավել, քան հազարը, հավանաբար: Իրանք չէին կարող ում ուզեին բերեին: Իսկ Արցախի հայկական մնալու դեպքում փախստականների մեծագույն մասը չէր ուզի վերադառնալ: Ընդհանուր Արցախի համար սա որևէ կերպ վտանգ չէր, իմ համոզմամբ: Շուշին կշարունակեր մնալ հայկական: Իսկ խելոք լինելու դեպքում ավելի խիտ կբնակեցվեր հայերով:

խի՞ 10.000, եթե 1988-ի դրությամբ 90%-ը ադրբեջանցի ա եղել։
Նույնիսկ եթե էդ մարդիկ մեռել են, հանգիստ իրանց երեխեքին գտնում, ու ուղարկում են Շուշի։

[Chuk]

խի՞ 10.000, եթե 1988-ի դրությամբ 90%-ը ադրբեջանցի ա եղել։
Նույնիսկ եթե էդ մարդիկ մեռել են, հանգիստ իրանց երեխեքին գտնում, ու ուղարկում են Շուշի։

90 տոկոսը մոտ 9000 հոգին ա: Ու ուղղակի չկա տենց տարբերակ, որ կեսից շատը ուզեին գան: Երեխեքին հաշվի առնելով եմ էդ թիվը գրել:

[Աթեիստ]

90 տոկոսը մոտ 9000 հոգին ա: Ու ուղղակի չկա տենց տարբերակ, որ կեսից շատը ուզեին գան: Երեխեքին հաշվի առնելով եմ էդ թիվը գրել:

Ինքնակամ չկա, բերելու տարբերակ հաստատ կա։
Ու եթե էդ քաղաքի բնակչությունը սաղ սաղ 10.000 հոգի ա, ու էդքան ադրբեջանցի ա գալիս, արդեն խնդիր ա, եթե էդ մարդկանց գալու հետ երկուստեք շարունակում ես պատերազմական հռետորաբանությունը։

[Արէա]

Նախ ֆիքսենք, որ սա որոշ իմաստով Ալիևի համար հաղթանակ կլիներ: Փախստականների վերադարձի հարցը բանակցություններում միշտ ա քննարկվել, բայց միշտ եղել ա դիվանագիտական հնարք, ըստ որի հայ փախստականներն էլ պետք ա լիարժեք հնարավորություն ստանային վերադառնալու ադրբեջանական տարածքներ ու վերադարձները պետք է լինեին հավասարաչափ բաշխվածությամբ. 100 ադրբեջանցի փախստական Շուշի վերադառնալու համար պետք է ասենք 100 հայ փախստական վերադարձած լիներ Շահումյան: Արդյունքում իրականում էս պրոցեսը հավանաբար տեղի չէր ունենա, եթե հաշտության գնայինք փոխզիջումներով:

Բայց թողնենք, գանք արդեն պատերազմում հաջողության հասած Ալիևի նոր պահանջին՝ միակողմանի Շուշի փախստականների վերադառնալու մասին: Խոսք կարող էր գնալ մենակ փախստականների մասին: Դա քարը պայթի տրաքի՝ 10000 ադրբեջանցին էր: Իրականում ոչ ավել, քան հազարը, հավանաբար: Իրանք չէին կարող ում ուզեին բերեին: Իսկ Արցախի հայկական մնալու դեպքում փախստականների մեծագույն մասը չէր ուզի վերադառնալ: Ընդհանուր Արցախի համար սա որևէ կերպ վտանգ չէր, իմ համոզմամբ: Շուշին կշարունակեր մնալ հայկական: Իսկ խելոք լինելու դեպքում ավելի խիտ կբնակեցվեր հայերով:

Պատերազմը դադարեցնել ադրբեջանցիների Շուշի վերադառնալու երաշխիքներ տալու դիմաց, ու պատերազմից առաջ խաղաղություն հաստատել փախստականների ետ վերադարձի մասին հիշատակմամբ, տարբեր բաներ են։

Եթե Ալիևը դադարեցնում էր պատերազմը Շուշիի փախստականների վերադարձի դիմաց, դա նշանակում էր, որ հստակ երաշխիքներ էր ուզելու նրանց անվտանգության ապահովման և 80-ականների վերջի դեմոգրաֆական համամասնությունը վերականգնելու համար։

Իսկ դա նշանակում էր, որ Շուշիի հայ բնակչությունը պետք է դուրս գար քաղաքից, իրենց բնակարանները զիջելով ադրբեջանցիներին։
Սա փախստականների վերադարձ չի, սա քաղաքի հանձնում ա։
Իսկ որ ադրբեջանում 10000 ուղեղները լվացած թունդ հայրենասերներ կլինեին, ովքեր վազելով կգային իրենց «սուրբ» քաղաք, կասկածից դուրս ա։ Ու դրանք կլինեին ամենածայրահեղական տրամադրություններ ունեցող մարդիկ Ստեփանակերտի անմիջական հարևանությամբ բնակվող։ Եվ եթե Արցախում լինեին հայկական զինված ուժեր, Ալիևը պահանջելու էր Շուշիի ադրբեջանական բնակչության ապահովման համար այդտեղ ունենալ նաև ադրբեջանական զորքեր։

Արդյունքում ունենալու էինք Արցախ, որտեղ կար մեծաթիվ ագրեսիվ տրամադրված ու հետզհետէ շատացող ադրբեջանական բնակչություն և ադրբեջանական զինված ուժեր, և ճնշված, Հայաստանից կտրված, անվտանգային խնդիրներ ունեցող հայկական բնակչություն։

Սրանից հետո քանի՞ տարի էր պետք Արցախը վերջնականապես հայաթափելու, և կարգավիճակի մասին խոսակցությունները վերջնականապես փակելու համար։

Էլ ի՞նչ անկախության մասին կարող էր խոսք լինել, ադրբեջանցի բնակչություն և զինված ուժեր ունեցող տարածքում։ Ո՞վ էր ապահովելու էդ բնակչության ապահովությունը անկախ Արցախում։ Բացառվում էր որևէ խոսք անկախության մասին ադրեջանական բնակչությամբ Շուշիի պայմաններում։

[Արէա]

Էլ չասած էն տրամադրությունների մասին, որ լինելու էին Հայաստանում «առանց մի կրակոցի» Շուշիի ադրբեջանցիներին հանձնելու, ու Արցախի բնակչության անվտանգությունը վտանգելու դեպքում։ Առավելագույնը 1-2 տարի էր պետք, նոր պատերազմի վերսկսման համար, այս դեպքում անմիջապես Ստեփանակերտի վրա կախված հրետանու ու անօդաչուների կիրառմամբ։

[Գաղթական]

Պատերազմը դադարեցնել ադրբեջանցիների Շուշի վերադառնալու երաշխիքներ տալու դիմաց, ու պատերազմից առաջ խաղաղություն հաստատել փախստականների ետ վերադարձի մասին հիշատակմամբ, տարբեր բաներ են։

Եթե Ալիևը դադարեցնում էր պատերազմը Շուշիի փախստականների վերադարձի դիմաց, դա նշանակում էր, որ հստակ երաշխիքներ էր ուզելու նրանց անվտանգության ապահովման և 80-ականների վերջի դեմոգրաֆական համամասնությունը վերականգնելու համար։

Իսկ դա նշանակում էր, որ Շուշիի հայ բնակչությունը պետք է դուրս գար քաղաքից, իրենց բնակարանները զիջելով ադրբեջանցիներին։
Սա փախստականների վերադարձ չի, սա քաղաքի հանձնում ա։
Իսկ որ ադրբեջանում 10000 ուղեղները լվացած թունդ հայրենասերներ կլինեին, ովքեր վազելով կգային իրենց «սուրբ» քաղաք, կասկածից դուրս ա։ Ու դրանք կլինեին ամենածայրահեղական տրամադրություններ ունեցող մարդիկ Ստեփանակերտի անմիջական հարևանությամբ բնակվող։ Եվ եթե Արցախում լինեին հայկական զինված ուժեր, Ալիևը պահանջելու էր Շուշիի ադրբեջանական բնակչության ապահովման համար այդտեղ ունենալ նաև ադրբեջանական զորքեր։

Արդյունքում ունենալու էինք Արցախ, որտեղ կար մեծաթիվ ագրեսիվ տրամադրված ու հետզհետէ շատացող ադրբեջանական բնակչություն և ադրբեջանական զինված ուժեր, և ճնշված, Հայաստանից կտրված, անվտանգային խնդիրներ ունեցող հայկական բնակչություն։

Սրանից հետո քանի՞ տարի էր պետք Արցախը վերջնականապես հայաթափելու, և կարգավիճակի մասին խոսակցությունները վերջնականապես փակելու համար։

Էլ ի՞նչ անկախության մասին կարող էր խոսք լինել, ադրբեջանցի բնակչություն և զինված ուժեր ունեցող տարածքում։ Ո՞վ էր ապահովելու էդ բնակչության ապահովությունը անկախ Արցախում։ Բացառվում էր որևէ խոսք անկախության մասին ադրեջանական բնակչությամբ Շուշիի պայմաններում։

Հա, բայց մեխը նրանում էր, որ, արագ կազմվող փաստաթղթում, էդ ամենը հաստատ չէր նշվի:
Շատ-շատ լիներ «ազերի բնակչության անվտանգության երաշխիքներ»:
Մնացածը կթողնվեր հետագա բանակցությունների:

ՈՒ էդ անվտանգության երաշխիքը հեչ պարտադիր չէր, որ լիներ զորքի տեսքով:
Կարար նաև «համատեղ միլիցիա» լինել: Ընդ որում՝ միայն դուբինկեքով զինված, որ քաղաքացիներին ավելորդ տեղը չգրգռեն:

Բայց դե հասկանալի է, որ իրենք ամեն ինչ կփորձեին անել իրավիճակը վերահսկողությունից հանելու համար:

ՈՒղղակի էս ասածս հիմա հեշտ ա «հետին խելքով» դատել:
Երևի էն ժամանակ վստահ էին, որ կպահեն ու չէին ենթադրում, թե ստիպված հանձնվելու ա..

[Գաղթական]

Հետաքրքիր ա..
Իսրայելի Արտաքին Գործերի (1) ու Ներքին Անվտանգության (2) նախարար Շլոմո Բեն-Ամին հայտարարում ա, թե վերջին պատերազմում ազերփայչանը զգալի մեծ տարածքներ ա բռնակցել իրեն:

For example, the recent eruption of the $decades-old conflict between Armenia and Azerbaijan over the enclave of Nagorno-Karabakh ended with a Russia-brokered deal that legitimized Azerbaijan’s annexation of a significant amount of territory. Russian peacekeeping forces were dispatched to enforce the deal. The UN was nowhere to be found.