Պատերա՞զմ, թե՞ խաղաղություն. լրջանալու պահը

[Տրիբուն]

Թուրքերի հետ անկախությունից ի վեր մի համաձայնագիր ա ստորագրվել, Սերժիկի ֆուտբոլային արձանագրությունը։ Մի բան պիտի անեին թուրքերը, սահմանը կիսատ պռատ բացեին, բարիդրացիություն էլի։ Ստորագրեցին, սաղ աշխարհին ցույց տվեցին թե ինչ բարի են ու հենց մյուս օրը, կներեք, շռեցին արձանագրության վրա։

[Արէա]

Ու Արէա ջան, ախպեր, ինչի՞ ա քեզ թվում, թե դու ասենք խաղաղասեր ես, իսկ ասենք ես պատերազմ ու զոհեր եմ ուզում։ Ես խաղաղասեր մեռնում եմ։ Բայց բարիդրացիության համար երկը կողմ ա պետք։ Մենակով, ինքդ քո հետ չես կարա բարիդրացիես։ Իսկ ուզում ա Ադրբեջանը բարիդրացիանա թե չէ, սկի Ադրբեջանը չգիտի, ուր մնաց Լևոնը իմանա։

Տրիբուն ջան, բա ո՞նց անենք որ իմանանք։
Էսքան ժամանակ մեկը չեղավ ասի. հայ ժողովուրդ ջան, ադրբեջանցի ժողովուրդ ջան, ադրբեջանի իշխանություններ ջան, ոչ մենք ենք էս տարածաշրջանից չքվելու, ոչ էլ դուք, եկեք լուծումներ գտնենք, ընկերանանք, խաղաղ, մարդավարի ապրենք իրար հետ։
Խի՞ ա քեզ թվում, թե ես ասում եմ. եկեք վաղը մեր զորքին հետ կանչենք։
Տո, հլա մի սկսի խաղաղ լուծման բանակցություն, հետո ասա հնարավոր չի։
Բացի ռազմատենչ, դեբիլ հայտարարություններից ոչ մի կողմից կառուցողական խոսք չի հնչում, բա քանի գնա էնքան կոշտանալու ա դիրքորոշումները սենց շարունակվելու դեպքում, դու ուզում ես մենք ասենք ոչ մի թիզ հող, ադրբեջանն էլ ասի եկեք խաղաղ լուծո՞ւմ գտնենք։ Ոնց որ մենք Թուրքիային ասենք, եկեք խաղաղ լուծում գտնենք, Վանը տաք մեզ։

[Վիշապ]

Ապեր, հորս արև, էն որ Լևոնը ասում ա պատերազմի վտանգը նպաստում ա արտագաղթին, սաղ ձեռ են առնում է, ես եթե գնալու որոշում կայացնեմ, էդ լինելու ա մենակ երեխեքիս խաղաղ ապագա ապահովելու համար։
Բարեկեցությունը ես կապահովեմ, իրենց էլ կսովորացնեմ որ հետագայում իրենք ապահովեն իրենց բարեկեցությունը, բայց խաղաղությունը չեմ կարա։
Ու շատ շատերն են տենց մտածում, ուղղակի մեր մոտ ռազմահայրենասիրական, ֆիդայական կենացային ոգին ա գերակշռում, ոչ ոք չի խոսում դրա մասին։
Իմ ծանոթներից շատերն են գնացել, որ տղաները բանակում չծառայեն։ Էնօրը Բարեկամն էլ էր ասում, որ իրենց գնալու պատճառներից մեկը դա ա եղել, շատ շատերն են էդ պատճառով գնում, բայց դե չի խոսվում դրա մասին։
Ընենց ընդհանուր մթնոլորտ ա ստեղծված, որ դավաճանության պես բան ա սենց բաներ ասելը: Անելը չէ, բայց ասելը դավաճանություն ա։
Էնքան, որ ես էլ եմ դիսկամֆորտ զգում սա գրելուց ((

Մի հատ էլ հուսահատ փորձ անեմ, չնայած էս թեմայով էջեր ա, որ լրացրել ենք։ Մեր պարագայում պատերազմի վտանգը հողեր հանձնելով չի թուլանում, ուժեղանում է։ Պատերազմի վտանգը թուլանում է մենակ հզոր բանակի շնորհիվ։ Նույնիսկ եթե Ղարաբաղը Ղարաբաղի ժողվրդով սկուտեղի վրա հանձնես Ադրբեջանին, դրանից պատերազմի վտանգը չի թուլանա, բանակի անհրաժեշտությունը չի պակասի ու բանակի տականքություններն էլ չեն վերանա։
Միջազգային խաղաղապահները ֆուֆլո բան են, դրանք ոչ մի երաշխիք չեն տալիս, հակառակը՝ պրովակացիայի շանսերը մեծացնում են։
Սխալ տեղ եք պրոբլեմ բան գալիս, պրոբլեմը մեր դեգեներատությունն ա, որ նորմալ իշխանություններ ու պետություն ունենալու ոչ մի հույս չունենք։

[Վիշապ]

Տրիբուն ջան, բա ո՞նց անենք որ իմանանք։
Էսքան ժամանակ մեկը չեղավ ասի. հայ ժողովուրդ ջան, ադրբեջանցի ժողովուրդ ջան, ադրբեջանի իշխանություններ ջան, ոչ մենք ենք էս տարածաշրջանից չքվելու, ոչ էլ դուք, եկեք լուծումներ գտնենք, ընկերանանք, խաղաղ, մարդավարի ապրենք իրար հետ։
Խի՞ ա քեզ թվում, թե ես ասում եմ. եկեք վաղը մեր զորքին հետ կանչենք։
Տո, հլա մի սկսի խաղաղ լուծման բանակցություն, հետո ասա հնարավոր չի։
Բացի ռազմատենչ, դեբիլ հայտարարություններից ոչ մի կողմից կառուցողական խոսք չի հնչում, բա քանի գնա էնքան կոշտանալու ա դիրքորոշումները սենց շարունակվելու դեպքում, դու ուզում ես մենք ասենք ոչ մի թիզ հող, ադրբեջանն էլ ասի եկեք խաղաղ լուծո՞ւմ գտնենք։ Ոնց որ մենք Թուրքիային ասենք, եկեք խաղաղ լուծում գտնենք, Վանը տաք մեզ։

Վանը վայթե վախտին մերն էր։ Ու աչքիս Հայ Ժողովդրի պատմությունը մոռացվել ա։ Մենք խաղաղ էինք մեր լեռների պես․․․
Միշտ գտնվել են միամիտ խաղաղասերներ, որոնք բացարձակապես չեն կարողացել հասկանալ, թե ինչու են թուրքերը մեզ մորթում, մտածել են՝ կարողա ինչ-որ բանից նեղն են, ջղայնացրել ենք, սոված ենք պահել ։Ճ
Սենց համոզող, փոխզիջող ենք, հլը փորձեք առաջին հերթին մեր իշխանություններին համոզել մի անգամ արդար ընտրություններ անց կացնել, տեսեք կստացվի՞, հետո կանցնեք թուրքերին համոզելուն։
Ոնց որ գայլերի հետ բանակցես, համոզես խոտ ուտեն ։Ճ

[Հայկօ]

Եթե մի օր ես էլ արտագաղթելուն հասնեմ, միայն ու միայն էս պատերազմական մթնոլորտի պատճառով ա լինելու: Մնացած ամեն ինչ լուծելի ա:

[Տրիբուն]

Տրիբուն ջան, բա ո՞նց անենք որ իմանանք։
Էսքան ժամանակ մեկը չեղավ ասի. հայ ժողովուրդ ջան, ադրբեջանցի ժողովուրդ ջան, ադրբեջանի իշխանություններ ջան, ոչ մենք ենք էս տարածաշրջանից չքվելու, ոչ էլ դուք, եկեք լուծումներ գտնենք, ընկերանանք, խաղաղ, մարդավարի ապրենք իրար հետ։
Խի՞ ա քեզ թվում, թե ես ասում եմ. եկեք վաղը մեր զորքին հետ կանչենք։
Տո, հլա մի սկսի խաղաղ լուծման բանակցություն, հետո ասա հնարավոր չի։
Բացի ռազմատենչ, դեբիլ հայտարարություններից ոչ մի կողմից կառուցողական խոսք չի հնչում, բա քանի գնա էնքան կոշտանալու ա դիրքորոշումները սենց շարունակվելու դեպքում, դու ուզում ես մենք ասենք ոչ մի թիզ հող, ադրբեջանն էլ ասի եկեք խաղաղ լուծո՞ւմ գտնենք։ Ոնց որ մենք Թուրքիային ասենք, եկեք խաղաղ լուծում գտնենք, Վանը տաք մեզ։

Ապեր, չեմ կարա ասեմ, չնայած ես էլ եմ խաղաղություն ուզում։ Բայց հաստատ կարամ ասեմ, որ փոխզիջելու համար պիտի ավելի ուժեղ լինես, քան չփոխզիջելու համար։ Հասկանում ես մի՞տքս։ Քանի որ, եթե փոխզիջես, ու մի բան նենց չգնա, պիտի բավարար ուժեղ լինես, որ կարանաս քեզ պաշտպանես։ Իսկ եթե փոխզիջես հիմա, երկրի-տնտեսության-բանակի էս վիճակով, ու եթե հանկարծ մի բան նենց չգնա, ոտով գլխով կորելու ենք։ Էտ ժամանակ արդեն մենք չենք մտածի արտագաղթելու մասին, էտ ժամանակ մեզ զոռով կարտագաղթացնեն, ոնց որ արդեն մի քանի անգամ արել են։

[Տրիբուն]

Եթե մի օր ես էլ արտագաղթելուն հասնեմ, միայն ու միայն էս պատերազմական մթնոլորտի պատճառով ա լինելու: Մնացած ամեն ինչ լուծելի ա:

Բա ինչի՞ չի լուծվում, ապեր, եթե լուծելի ա։ Կամ ինչի առաջինը չես մտածում մանացած հարցերը լուծելու մասին, մինչև ասենք ֆիզուլին թուրքերին տալը, որը եթե շատ ես ուզում իմանաս իմ տանձին չի առանձնապես, պետք ա երկիրը օսմանններից ազատել, ոչ թե երկխոսել-համագործակցել։ Բայց դե, չէ, հայկական ադաթ ա, խնդրին պետք ա գլոբալ նայել - համաշխարհային խաղաղություն, գլոբալ բարիդիացիություն, եղբայրություն, դաշնակցություն ․․․․ ու հետո լաց ու կոց, որ մեզ խաբեցին-քցեցին, անարդար աշխարհ ա։

Հ․Գ․ Ստեղ մեկը հայրենիք-մայրենիք խառնեց զրույցին: Որ դիրքորոշումս հասկանալի լինի, Ֆիզուլին էլ, Ղուբաթլին էլ, իմ բողկին չի, փաթթած ունեմ երկուսն էլ, մնացածն էլ վրից, ՏԻգրան Մեծին էլ կարան գումարեն, եթե շատ են ուզում, ինձ էլ կարան ուզբեկ ասեն։ Իմ համար հայրենիքը էն միավորն ա, որի վրա հայ ժողովուրդը խաղաղ, անվտանագ, ազատ ապրում ու զարգանում ա։, ծլում-ծաղկում-զորանում ա (ԾԾԶ)։

[Հայկօ]

Կամ ինչի առաջինը չես մտածում մանացած հարցերը լուծելու մասին, մինչև ասենք ֆիզուլին թուրքերին տալը, որը եթե շատ ես ուզում իմանաս իմ տանձին չի առանձնապես, պետք ա երկիրը օսմանններից ազատել, ոչ թե երկխոսել-համագործակցել։

Ե՞ս չեմ մտածու՞մ:

[Արէա]

Ապեր, չեմ կարա ասեմ, չնայած ես էլ եմ խաղաղություն ուզում։ Բայց հաստատ կարամ ասեմ, որ փոխզիջելու համար պիտի ավելի ուժեղ լինես, քան չփոխզիջելու համար։ Հասկանում ես մի՞տքս։

Հասկացա։
Եթե կարծում ես, որ էսօր ավելի թույլ ենք, քան կլինենք տաս տարի հետո, ուրեմն պիտի ժամանակ ձգես, որ տաս տարի հետո ավելի ուժեղ վիճակում լուծես հարցը փոխզիջումային տարբերակով։
Բայց եթե կարծում ես, որ տաս տարի հետո ավելի թույլ ենք լինելու քան էսօր, ուրեմն պիտի էսօր լուծես, քանի դեռ ուժեղ ես։
Չէ՞։
Հիմա ո՞նց ես կարծում, տաս տարի հետո ավելի ուժեղ ենք լինելու, թե չէ։

[Տրիբուն]

Հասկացա։
Եթե կարծում ես, որ էսօր ավելի թույլ ենք, քան կլինենք տաս տարի հետո, ուրեմն պիտի ժամանակ ձգես, որ տաս տարի հետո ավելի ուժեղ վիճակում լուծես հարցը փոխզիջումային տարբերակով։
Բայց եթե կարծում ես, որ տաս տարի հետո ավելի թույլ ենք լինելու քան էսօր, ուրեմն պիտի էսօր լուծես, քանի դեռ ուժեղ ես։
Չէ՞։
Հիմա ո՞նց ես կարծում, տաս տարի հետո ավելի ուժեղ ենք լինելու, թե չէ։

Եթե Սաշիկը մնալույա, ուրեմն տաս տարի հետո հնարավոր ա վաբշե չլինենք, ուր մնաց ուժեղ կամ թույլ լինենք։ Եթե Սաշիկը սիկտիր լինի, հավանականությունը մեծ ա, որ կուժեղանանք։ Այսինքն, Լևոնի ու ՀԱԿ-ի առաջնահերթությունը պիտի լիներ/լինի Սաշիկին սիկտիր անելը, ոչ թե հետը եչկխոսելը ու խաղաղությունով գլուխ հարթուկելը։

[Chuk]

Ապեր, հորս արև, էն որ Լևոնը ասում ա պատերազմի վտանգը նպաստում ա արտագաղթին, սաղ ձեռ են առնում է, ես եթե գնալու որոշում կայացնեմ, էդ լինելու ա մենակ երեխեքիս խաղաղ ապագա ապահովելու համար։
Բարեկեցությունը ես կապահովեմ, իրենց էլ կսովորացնեմ որ հետագայում իրենք ապահովեն իրենց բարեկեցությունը, բայց խաղաղությունը չեմ կարա։
Ու շատ շատերն են տենց մտածում, ուղղակի մեր մոտ ռազմահայրենասիրական, ֆիդայական կենացային ոգին ա գերակշռում, ոչ ոք չի խոսում դրա մասին։
Իմ ծանոթներից շատերն են գնացել, որ տղաները բանակում չծառայեն։ Էնօրը Բարեկամն էլ էր ասում, որ իրենց գնալու պատճառներից մեկը դա ա եղել, շատ շատերն են էդ պատճառով գնում, բայց դե չի խոսվում դրա մասին։
Ընենց ընդհանուր մթնոլորտ ա ստեղծված, որ դավաճանության պես բան ա սենց բաներ ասելը: Անելը չէ, բայց ասելը դավաճանություն ա։
Էնքան, որ ես էլ եմ դիսկամֆորտ զգում սա գրելուց ((

Ես կարող եմ ոչ միայն իմ համար նույն բանը ասեմ, այլև որպես վիճակագրություն:

Գործի բերումով թվերը ձեռքիս տակով են անցնում (գաղտնի թվեր չեն), բարձր դասարաններում տղաների քանակը շատ ավելի բարձր տեմպերով ա կրճատվում, քան աղջիկներինը: Ահավոր խոսուն փաստ ա:

[Chuk]

Եթե Սաշիկը մնալույա, ուրեմն տաս տարի հետո հնարավոր ա վաբշե չլինենք, ուր մնաց ուժեղ կամ թույլ լինենք։ Եթե Սաշիկը սիկտիր լինի, հավանականությունը մեծ ա, որ կուժեղանանք։ Այսինքն, Լևոնի ու ՀԱԿ-ի առաջնահերթությունը պիտի լիներ/լինի Սաշիկին սիկտիր անելը, ոչ թե հետը եչկխոսելը ու խաղաղությունով գլուխ հարթուկելը։

Լևոնի ու ՀԱԿ-ի առաջնահերթությունը դա էր: Երկու դրվագ հիշեցնեմ.
- Երկխոսություն
- Բուրժուադեմոկրատական

Մինչև էսօր էլ կայֆավատ եք լինում էդ գաղափարների վրա, բայց փաստացի սրանք էին քաղաքական դաշտի միակ ռեալ պլատֆորմները, որոնք դրել էին իշխանափոխության հարց: Ի՞նչ ստացանք, ձեր կայֆավատը, թերահավատության պատճառով չաջակցելը և այլն: Եկանք հասանք էս հանգրվանին: Լավ լուծում առաջարկի, միանամն ա մնում: Քանի չես առաջարկում, նայում ենք իրատեսական: Իրատեսականի հետ կապված էլ քիչ անց կոնկրետ հարցադրումներ եմ դնելու, որոնց անկեղծ պատասխաններ եմ սպասում:

[Տրիբուն]

Ես կարող եմ ոչ միայն իմ համար նույն բանը ասեմ, այլև որպես վիճակագրություն:

Գործի բերումով թվերը ձեռքիս տակով են անցնում (գաղտնի թվեր չեն), բարձր դասարաններում տղաների քանակը շատ ավելի բարձր տեմպերով ա կրճատվում, քան աղջիկներինը: Ահավոր խոսուն փաստ ա:

Ապեր, դե նենց չի, որ նորություն ես ասում։ Ով դպրոցում երեխա ունի, անզեն աչքով էլ ա սա տեսնում։ Բա կկրճատվի, բա ի՞նչ կանի։ Ոչ մեկը չի ուզում երեխուն ուղարկի սահման կանսերվի բանկով պաշտպանվելու, նույնիսկ եթե կոշիկները բրենդվի են։

[Տրիբուն]

Լևոնի ու ՀԱԿ-ի առաջնահերթությունը դա էր: Երկու դրվագ հիշեցնեմ.
- Երկխոսություն
- Բուրժուադեմոկրատական

Մինչև էսօր էլ կայֆավատ եք լինում էդ գաղափարների վրա, բայց փաստացի սրանք էին քաղաքական դաշտի միակ ռեալ պլատֆորմները, որոնք դրել էին իշխանափոխության հարց: Ի՞նչ ստացանք, ձեր կայֆավատը, թերահավատության պատճառով չաջակցելը և այլն: Եկանք հասանք էս հանգրվանին: Լավ լուծում առաջարկի, միանամն ա մնում: Քանի չես առաջարկում, նայում ենք իրատեսական: Իրատեսականի հետ կապված էլ քիչ անց կոնկրետ հարցադրումներ եմ դնելու, որոնց անկեղծ պատասխաններ եմ սպասում:

Ես էշի մեկն եմ, լուծում չեմ կարում առաջարկեմ։ Դու առաջարկի։ Կարաս համ էլ լուծես, առանց իմ կարծիքը հաշվի առնելու։

[Chuk]

Ուրեմն հիմնական փաստարկներից մեկը էն ա, որ թուրքերն ու Ալիևը խաղաղություն չեն ուզում ու դու ուզում ես փոխզիջես մեկին, ով փոխզիջման նպատակ չունի: Մի կողմ թողնենք մեր թուրքագիտական ու ալիևագիտական հավակնությունները ու հարցին ավելի կոնկրետ փորձենք անդրադառնալ:

Անտեսենք հրապարակային ինֆորմացիայի վրա կառուցած մեր տրամաբանությունն ու իրավիճակի ըմբռնումը, քանի որ արդեն իսկ ակնհայտ է, որ մի մասը դրանք մի կերպ են վերլուծում, մյուս մասն ուրիշ ու իրար համոզելը չափազանց բարդ է: Անտեսենք նաև էս կամ էն տեղից ստացած ոչ հրապարակային ինֆորմացիան, այն կարող է անգամ սուտ լինել:

Հիմա գանք իրավիճակին: Ենթադրենք Ալիևն իսկապես էս պահին դեմ է հաշտությանը: Մեր հնարավոր քայլերը.
- Օքեյ, գնացինք պատերազմի
- Գնացինք, բանակցությունների, ես իրան էնտեղ կփորձեմ համոզել:

Եթե ընտրում եք առաջին տարբերակը, բարձրաձայն ասեք:

Ես ընտրում եմ երկրորդը: Ես գնում եմ իրան համոզելու, ես իրա առաջ փաստարկներ եմ դնում, որոնք իրենց մեջ ներառում են նաև սպառնալիքներ, որ եթե դու չգնաս հաշտության, պատերազմում մեծ կորուստներ ես կրելու: Միաժամանակ ներկայացնում եմ, թե ինքն ինչ կարող է շահել: Միաժամանակ միջնորդ պետություններին եմ օգտագործում, օգտագործում եմ միջազգային ամբիոնները, իրան դա համոզելու համար: Սա ա ընթացքը, ոչ թե կանգնել ու ասել «ինքը հաշտություն չի ուզում»:

Եթե էս ամենի արդյունքում ինքը շարունակում ա հաշտություն չուզել, ես ոչ ախմախ եմ, ոչ դավաճան: Էդ դեպքում ոչ մի բան էլ չեմ զիջում (այ էդ դեպքում խոսք կգնա զիջման, ոչ թե փոխզիջման մասին): Բայց ես փորձած եմ լինում: Ու քաղաքականությունն էն հարթակն ա, որտեղ ոչ թե պետք ա ուղղակի վերամբարձ հոխորտաս, այլ քայլեր անես նպատակդ իրականացնելու համար:

Կանգնել ու հայտարարելը «Ալիևը հաշտություն ուզող չէ», մեղմ ասած ապաքաղաքական մոտեցում է: Մոտեցում էլ չէ, մոտեցման բացակայություն է: