Գրական դիմակ N2

[Micke]

Գաղափար չունեմ՝ ով կարող է լինել հեղինակը, բայց ամբողջ գործը կարծես գրվել էր վերջաբանի համար։ Ընթացքի մեջ հետաքրքրություն գրեթե չկար, շարադրանքը ձգձգված էր, արհեստական, հետն էլ լիքը սխալներով ու վրիպակներով էր։

Էս տիպի արտահայտություններն ինձ մինչսովետ ու սովետ են հիշեցնում



Էս գալացողի մասին էլ չխոսեմ



Եթե հեղինակի առաջին գործն է, ուրեմն խորհուրդս՝ կարդալ, կարդալ ու էլի կարդալ, ոչ միայն դասականներին ու ընդհանրապես անցյալ դարի գրողներին, այլև վերջին շրջանի։ Կարդալ ու ուշադրություն դարձնել ամեն ինչին՝ շարադրանքից մինչև ուղղագրություն ու կետադրություն։

Նաիրուհի ջան շնորհակալություն մանրակրկիտ ուսումնասիրության համար։ Լիովին ճիշտ ես նկատել, այս ամենը գրեցի զուտ վերջաբանի համար։ Ցանկացա գտնել ողջ մարդկության համար միանշանակ կերպով բացասական մեկին և հանգամանքների փոփոխությամբ, փոխել նրա ողջ կյանքը։
Գալացողն առաջին պահին գրեցի, հետ նկատեցի որ փողոցային է ստացվում, ցանկացա փոխել, բայց հետո մտածեցի «թող մնա որ մարդիկ քլունգը գցելու տեղ ունենան, որ լավ քլնգեն», Իսկ խորհուրդդ կարդալու վերաբերյալ ընդունում եմ մեծ սիրով։
Շնորհակալություն կարծիք թողնելու համար։

[Micke]

Ադի բուդի...
Իր արած անխտիր ամեն ինչը անել չտալով ու մի բան էլ կատեգորիկ շուռ տալով գործը մենակ տուժել ա։ Հայերի ցեղասպանության ճանաչում... չէ մի չէ, հրեաների գազախցիկների գազն ամբողջությամբ ներշնչելու միջոցով նրանց բոլորի կյանքի փրկում։
Keep it real.
Գաղափարը լավն ա, բայց չափից դուրս շատ են պատմական հղումները, որպեսզի սենց սայ-ֆայ մակարդակի հասցվի։

Գալաթեա ջան, նպատակ չունեմ Հիտլերի արարքներն ինչ որ կերպ մեղմացնել, կամ նրան մեկ այլ՝ ավելի լավ լույսի ներքո ներկայացնել։ Հաստատ չէ։ Մանավանդ այն ժամանակ մթնոլորտը հագեցած էր թույնով։ Այնպես որ չլիներ Ադին, միգուցե նրա փոխարեն լիներ ասենք բուդին։

[Արէա]

Գալացողն առաջին պահին գրեցի, հետ նկատեցի որ փողոցային է ստացվում, ցանկացա փոխել, բայց հետո մտածեցի «թող մնա որ մարդիկ քլունգը գցելու տեղ ունենան, որ լավ քլնգեն»

Սղլիկն էդ տեղը թողել էր արդեն ))

[Micke]

Գաղափարը հետաքրքիր էր, բայց, ինչպես Գալաթեան նկատեց, չափն անցած էր ու դրանով իսկ անիրական։ Կարելի էր նույն գաղափարը մի քիչ ավելի իրատեսական ներկայացնել. պարտադիր չէր, որ ամեն ինչով եղածի հակառակը լիներ. թող էլի դրական լիներ, բայց ոչ էդ աստիճանի. Նոբելյան մրցանակ, հայերի ցեղասպանության ճանաչում, կտավների գրեթե ողջ հասույթի՝ կարիքավորներին տրամադրում։

Շարադրանքը ձգձգված էր, գրելաոճը՝ մի տեսակ հնացած։ Հեղինակին խորհուրդ կտայի ավելի բնական ու կենդանի գրել՝ հնարավորինս խուսափելով կլիշեներից։ Նաև ահագին անհարթություններ, լեզվական սխալներ ու վրիպակներ կային։ «Գալացող» բառն իմ աչքն էլ ծակեց. ոչ թե գալացող, այլ եկող։

Մինչև ակադեմիա ընդունվելն ընկած հատվածը կարելի էր ավելի սեղմ գրել ու մի քիչ էլ այլ, թեկուզ մանր ու անէական ինչ–որ դետալներ, դեպքեր մտցնել, որ սյուժեն էսքան միագիծ ու միակողմանի չլիներ։

Հա, մեկ էլ «ճակատի կեսը ծածկող սղլիկ մազերի անհնազանդ փունջը» դուրս եկավ ։

Համաձայն եմ, կարելի էր փոք ինչ իրատեսական ներկայացնել, բայց այդ դեպքում կորում է ամբողջ ազդեցությունը, իսկ իմ նպատակը չէր Հիտլերի մասին քիչ թե շատ իրատեսական բան գրել, որովհետև դրանով իրոք ես կմեղմացնեի նրա կատարած ոճիրները։ Ես հատուկ այդպես գրեցի, որ ֆիքշընը աչք զարկեր։ Ամենավերջին նախադասությունը ՝ «նվիրում եմ բոլոր պատերազմների զոհերին» իմ ասածի ապացույցն է։
Անկեղծ ասեմ այս պատմվածքը գրեցի անքուն գիշերվանից հետո ( պարծապես ամբողջ գիշեր չէի քնել, իս լուսադեմին քնելու փոխարեն նստեցի ու դա գրեցի։
«Գալացողի»հետ կապված տես վերը Նաիրուհուն գրածս։
Սա չի հավակնում պատմվածք դառնալու, այլ ընդամենը գրի առած մտորումս է, այլապես նույն հաջողությամբ կարելի էր գրել Թալեաթի մասին։

[Micke]

Ու հետո...

Ադիի Հիտլեր չդառնալը բոլորովին չի նշանակում, որ նա դադարեց պարանոիկ ու աննորմալ լինել, և դա անպայման պետք է մի ձևով արտահայտվեր:
Հետո, երբ միջամտում ես ժամացույցի մեծ սլաքի ընթացքին, փոքր սլաքն էլ, մեքենայաբար սկսում է շարժվել մեծի հետ, կարող եք փորձել, եթե չեք հավատում... Ասածս այն է, որ, եթե փոխում ես պատմության ընթացքը, միայն Ադիին չի, որ պետք է փոխես: Ուրեմն պետք է փոխվի նաև շրջապատող աշխարհը:
Ասենք, այդ տարիների ընթացքում Ադին կարող էր դառնալ Ակադեմիայի դիրեկտորը, Դալին` դռնապանը, Հեմը`կոշկակար, իսկ Պիկասսոն` մսագործ... Ես այդպես ավելի շատ կհավատայի, քան որ նրանք քյոյնա ընկերներ են դարձել...

Շատ հարգելի Սամ ջան, շատ է գրվել ու ասվել, որ Հիտլերը պարանոյիկ ու աննորմալ է եղեղ, սակայն ես համաձայն չեմ դրան։ Այդ դեպքում նույնը կերպ կարելի է մարդկությանը հայտնի բոլոր ոճրագործների մասին։ Եթե մենք նրանց անմարդկային արարքների պատճառով պիտակում ենք պարանոյիդ, այսինքն հիվանդ, դարձնում ենք նրանց անմեղսունակ, ինչ որ տեղ նույնիսկ խղճահարության արժանի այնքանով, ինչքանով որ հիվանդ մարդը կարեկցանքի է արժանի։
Տարօրինակ է բայց փաստ, որ ժամացույցի սլաքը պտտելիս, կողքի սլաքն էլ հետն է պտտվում։
Իհարկե կարելի է Ադոլֆի մասին ասել, որ նա դեռ պատանի տարիքից ճաշակել է անհանդուրժողականություն իր անձի հանդեպ, որ արվեստնեի ակադեմիա ընդունվելուց նրա շրջապատը կփոխվեր, նա ընկերություն կաներ Էգոն Շիլեի, Անտոն Ֆայստաուերի, Ալեսանդր Պոքի և իր տարեկից ուրիշ երևելի նկարիչների ու արվեստագետների հետ։ Հավանական է որ կստանար ուրիշ դաստիարակություն, որը կկրթեր նրանում մարդուն։ Ի վերջո նա իրոք նկարիչ էր, ով տասնյոթ տարեկանում բավական գեղեցիկ գործերի հեղինակ էր դարձել։ Այսօր խոսվում է այն ժամանակվա ակադեմիա ընդունվելու չափից դուրս խիստ արարողակարգի և քննությունների չափազանց բարձր նշաձողի մասին։ Կարելի է ասել որ նա առաջին աշխարհամարտից հետո պարտված, չարացած, ռևանշիստական նկրտումներով տարված, անտուն մի երիտասարդ էր։ Ճիշտ ինչպես գերմանացիներից շատերը, սակայն այս ամենի հետ հիշենք, որ ամեն մարդ ունի հնարավորություն ընտրելու ճիշտ ու սխալի, բարու և չարի միջև։ Դրա համար համաձայն չեմ որ նա պարանոյայով տառապող մարդ էր։ Ոչ նա սառնասիրտ, հաշվենկատ, իր քայլերը լավ կշռադատող մարդ էր, լցված բոլորի հանդեպ գերմանական ցեղի գերազանցության գաղափարախոսությամբ։ Իսկ ես հակված եմ մտածելու, որ եթե վառոդը կա, ապա կայծը կգտնի նրան, որը կառաջացնի պայթյուն։ Քսանական թվականների գերմանիան վառոդի տակառն էր, եթե այսպես մակերեսորեն դատենք։ Չլիներ Հիտլերը, կլիներ Հայնրիխ Քլասը, կամ Հերման Պլոպը, կամ մեկ ուրիշը, որովհետև գումարելիների տեղը փոխելիս գումարը չի փոխվում։
Ինչ վերաբերվում է Դալիի դռնապան լինելուն, կամ Պիկասոյի մասգործ, միգուցե այդպես էլ լիներ, եթե նրանք տարեկիցներ չլինեին ու ամեն բան ընթանար այնպես, ինչպես ես ֆիկտիվ պատկերացրել էի։

[Micke]

Սղլիկն էդ տեղը թողել էր արդեն ))

հա հա հա

[Sambitbaba]

Քանի որ հիմնական քննարկումները առաջին օրերին էլ լինում, դիմակը բացելու ժամկետը կարող ենք հետագայում կրճատել, ասենք՝ մի շաբաթ կամ հինգ օր:

Կարծում եմ, նախ և առաջ պետք է պարզել, թե ու՞մ համար է "Դիմակը"` հեղինակի, թե՞ ընթերցողի, - թե՞ երկուսի էլ: Ես համարում եմ, որ ընդհանրապես պետք չէ հեղինակին թույլ տալ ինքնաբացահայտվել: Թե չէ այնպիսի տպավորություն է, որ հենց հեղինակը համարում է, որ իրեն այլևս արժանավայել չէ քննադատություններ լսելը, ինքնաբացահայտվում է: Իսկ Մարիշի դեպքում մի բան էլ կար, որ չէր համապատասխանում "Դիմակի" իդեային:
Անավարտ, չմշակված ստեղծագործություններ կամ ուղղակի ստեղծագործական գաղափարներ ցուցադրելու, կարծիքներ ու խորհուրհներ լսելու համար, որքան հիշում եմ, այլ թեմաներ արդեն կան:
Իսկ "Դիմակը" դու բացեցիր, որքան հասկանում եմ, ավարտված ստեղծագործությունների համար, և հիմնական գաղափարն այստեղ պատրաստի ստեղծագործություններ կարդալն ու հեղինակներին բացահայտելն էր, թե՞ սխալ եմ հասկացել...

Իսկ այսպես... ես` ընթերցողս, երկու անգամն էլ հիասթափություն ապրեցի և ընդամենը: Հետո՞... Հետո` մեկ, երկու, և ընդհանրապես կդադարեմ թեմա մտնել, ու վերջ...

Եթե համարում ես, որ ստեղծագործությունդ դեռ խակ է, տեղադրիր համապատասխան թեմայում:
Եթե ստեղծագործությունդ տեղադրում ես միայն գովասանքներ լսելու համար, Այվիին նախապես զգուշացրու այդ մասին, ու նա էլ մեզ կզգուշացնի ու մենք կփառաբանենք մի այլ կերպ...
Քննարկումները շատ ուսուցողական են ոչ միայն հեղինակի, այլև բոլոր այն ակումբցիների համար, ովքեր նույնպես ստեղծագործում են: Եվ ուրեմն, եթե դու տեղադրում ես այստեղ քո ստեղծագործոությունը, անում ես դա ոչ միայն քո, այլև քո ընտանիքի անդամների համար էլ, ու բարի եղիր, գնահատիր թե նրանց, և թե կարծիք հայտնողների ջանքերը:

Թող "Դիմակը" լինի այն թեման, որտեղ ամուր ներվեր ունեցող հեղինակները կտեղադրեն իրենց այն ստեղծագործությունները, որոնք ավարտված են համարում:
Եվ բոլորովին պարտադիր չէ, որ ամեն օր մի նոր Դիմակ հայտնվի: Եթե նույնիսկ ամիսներ անցնեն, ի՞նչ է եղել որ... Ավելի լավ չէ՞, որ բոլորս էլ ապրենք թե լիակատար ստեղծագործություն կարդալու հաճույքը, և թե գուշակություն-խաղի հետաքրքրությունը:

[Sambitbaba]

շատ է գրվել ու ասվել, որ Հիտլերը պարանոյիկ ու աննորմալ է եղեղ, սակայն ես համաձայն չեմ դրան... Կարելի է ասել որ նա առաջին աշխարհամարտից հետո պարտված, չարացած, ռևանշիստական նկրտումներով տարված, անտուն մի երիտասարդ էր... Ոչ նա սառնասիրտ, հաշվենկատ, իր քայլերը լավ կշռադատող մարդ էր։

Մոտավորապես նույնպիսի հատկանիշներով է օժտված ցանկացած սերիական մարդասպան...

Իսկ ես հակված եմ մտածելու, որ եթե վառոդը կա, ապա կայծը կգտնի նրան, որը կառաջացնի պայթյուն։ Քսանական թվականների գերմանիան վառոդի տակառն էր, եթե այսպես մակերեսորեն դատենք։ Չլիներ Հիտլերը, կլիներ Հայնրիխ Քլասը, կամ Հերման Պլոպը, կամ մեկ ուրիշը, որովհետև գումարելիների տեղը փոխելիս գումարը չի փոխվում։

Հարյուր տոկոսով համաձայն եմ ասածիդ հետ (տես "Մատեան Երանության" այն մասը, որտեղ ասվում է, որ Հիտլերը` դրախտում է ), բայց խոսքն այդ մասին չէ:

Ինչ վերաբերվում է Դալիի դռնապան լինելուն, կամ Պիկասոյի մասգործ, միգուցե այդպես էլ լիներ, եթե նրանք տարեկիցներ չլինեին ու ամեն բան ընթանար այնպես, ինչպես ես ֆիկտիվ պատկերացրել էի։

Հիշու՞մ ես այն իմաստուն խոսքը, որ եթե Եվրոպայում թիթեռնիկը թափահարում է թևը` դա կարող է Ճապոնիայի գլխին ցունամի բերել...

Ես չեմ կասկածում քո պատմագրական տեղեկություններին: Բայց ինձ թվում է, որ քո միջի պատմագիրը խանգարում է քո միջի ստեղծագործողին: Պատմվածքում քեզ համար ավելի կարևոր է հենց այդ պատմական գիտելիքներ ներկայացնելը, քան ստեղծագործական ոգին, - այս մասին էի ուզում ասել, երբ մեջ գցեցի ժամացույցի սլաքների հետ համեմատությունը:

[Վոլտերա]

Սամ լավ էլի, Դիմակի պայմանների մեջ կարծեմ չկար պարտադիր ավարտուն ու ամբողջական գործ ուղարկելը, նույն հաշվով ցանկացած ավարտուն ստեղծագործություն էլ կարելի ա անվերջ մշակել, փոխել, երկարացնել կամ կրճատել: Իմ մասով կարծեմ նորմալ բացատրեցի, թե ինչի եմ ուղարկել Դիմակին, կարիք չկա ավելորդ ինտրիգների: Ու կարծեմ ասեցի նաև, որ բոլոր կարծիքների հետ համաձայն եմ, էն դեպքում, որ հիմնական մասը բացասական էին: Էնպես որ մենակ գովասանքների համար գործեր տեղադրող մեղադրանքներդ լրիվ անտեղի են:

[Վոլտերա]

Դե մեկ էլ ինչ վերաբերում ա ինքնաբացահայտվելուն, կոնկրետ իմ դեպքում ես դա արեցի, որովհետև կարծիքները կրկնվում էին արդեն ու հիմնականում նույն թերություններն էին նշում, էլ կարիք չկար պախկված մնալու, ուզում էի շուտ բացատրել, թե ինչն ինչոց ա:
Մարդիկ մրցույթներում էին ինքնաբացահայտվում, դու եկել ինչից ես բողոքում:

[Գալաթեա]

Մարիշոկ, բայց որ կրկնվող գովաբանություն լիներ՝ սուսուփուս կկարդայիր չէ՞ ամենայն հավանականությամբ, չբացահայտվելով։
Հա, կանոններում գուցե չկա գրած, որ գործը պետք ա ավարտուն ու մտածված լինի, բայց դա ինքստինքյան ենթադրվում ա ու պետք չի ընթերցողից նեղանալ, որ դա պահանջում ա։ Դիմակն ի վերջո անունը ժամանակավոր թաքցնելու համար ա, ոչ թե դրա տակ չաշխատած, հում գործ հրամցնելու։ Դրա համար Բյուրի վորքշոփը կա։

[Sambitbaba]

Սամ լավ էլի, Դիմակի պայմանների մեջ կարծեմ չկար պարտադիր ավարտուն ու ամբողջական գործ ուղարկելը, նույն հաշվով ցանկացած ավարտուն ստեղծագործություն էլ կարելի ա անվերջ մշակել, փոխել, երկարացնել կամ կրճատել: Իմ մասով կարծեմ նորմալ բացատրեցի, թե ինչի եմ ուղարկել Դիմակին, կարիք չկա ավելորդ ինտրիգների: Ու կարծեմ ասեցի նաև, որ բոլոր կարծիքների հետ համաձայն եմ, էն դեպքում, որ հիմնական մասը բացասական էին: Էնպես որ մենակ գովասանքների համար գործեր տեղադրող մեղադրանքներդ լրիվ անտեղի են:

Իզուր ես նեղանում, Մարիշ ջան...
Ինձ, օրինակ, քո գաղափարը շատ էր դուր եկել, ու ես ավելի մեծ հաճույքով, ավելի երկար կքննարկեի այն:
Ընդ որում, իմ ամենաառաջին առաջարկը Դիմակի հարցով հենց այն էր, որ ստեղծագործությունը քննարկենք, հետո հեղինակը գրի նոր տարբերակ, ու հետո դա էլ քննարկենք: Դուք ինքներդ հրաժարվեցիք դրանից:
Ու դրանից հետո, գալով քո Դիմակ-մեկին, ես այն կարդում էի այն համոզվածությամբ, որ դա արդեն ավարտուն ստեղծագործություն է, և համապատասխանաբար ահագին հուզումներ ու դառնություն ունեցա հեղինակի համար:
Եվ նույնիսկ այդ դեպքում էլ, քո ինքնաբացահայտվելուց հետո, չարտահայտեցի քեզ ոչ հիասթափությունս ու ոչ էլ դժգոհությունս, - որպես ընթերցող...
Չե՞ս կարծում, որ նեղանալու տեղ ավելի շատ ես ունեի...

Մայքի դեպքում էլ նույնը:
Այսօր ես թեմա մտա հենց այն հաստատուն մտքով, որ բացահայտելու եմ նրան: Բայց ինձանից առաջ արդեն նա հասցրել էր ինքնաբացահայտվել... որ ի՞նչ:

Եվ այդ էր պատճառը, որ մտածեցի. կամ ես, կամ դուք` ինչ-որ բան սխալ ենք հասկանում ու պետք է դա պարզել:
Որովհետև կոնկրետ ինձ` ձեր մոտեցումը Դիմակին այնքան էլ հետաքրքիր չէ, ու դժվար թե շարունակեմ այլևս ակտիվ մասնակցել... Ցավոք, այդքան ժամանակ չունեմ ուղղակի...

[ivy]

Մյուս անգամ կանենք մի շաբաթով ու առանց ինքնաբացահայտման հնարավորության։

[Sambitbaba]

Մարիշոկ, բայց որ կրկնվող գովաբանություն լիներ՝ սուսուփուս կկարդայիր չէ՞ ամենայն հավանականությամբ, չբացահայտվելով։
Հա, կանոններում գուցե չկա գրած, որ գործը պետք ա ավարտուն ու մտածված լինի, բայց դա ինքստինքյան ենթադրվում ա ու պետք չի ընթերցողից նեղանալ, որ դա պահանջում ա։ Դիմակն ի վերջո անունը ժամանակավոր թաքցնելու համար ա, ոչ թե դրա տակ չաշխատած, հում գործ հրամցնելու։ Դրա համար Բյուրի վորքշոփը կա։

Հա, մոռացել էի անումը... վորքշոփ...
Մերսի, Գալ ջան...

[Վոլտերա]

Մարիշոկ, բայց որ կրկնվող գովաբանություն լիներ՝ սուսուփուս կկարդայիր չէ՞ ամենայն հավանականությամբ, չբացահայտվելով։
Հա, կանոններում գուցե չկա գրած, որ գործը պետք ա ավարտուն ու մտածված լինի, բայց դա ինքստինքյան ենթադրվում ա ու պետք չի ընթերցողից նեղանալ, որ դա պահանջում ա։ Դիմակն ի վերջո անունը ժամանակավոր թաքցնելու համար ա, ոչ թե դրա տակ չաշխատած, հում գործ հրամցնելու։ Դրա համար Բյուրի վորքշոփը կա։

Գալ, ամենայն հավանականությամբ, չէի բացահայտվի, ես հասկանում եմ` ինչ նկատի ունես ու ավելորդ ձևեր թափելու կարիք էլ չունեմ, պարզ ա, չէի բացահայտվի, բայց էստեղ մի ուրիշ պահ էլ կա. ես գիտեի, որ նման կարծիքներ են հնչելու, այսինքն գիտեի, որ չեն գովաբանելու, որովհետև, որպես էդպիսին, գովաբանելու բան չկար ( կարող ա գաղափարը, որի մասին ասեցին, որ վատը չի ), եթե ես մշակված ինչ-որ բան ուղարկեի ու կարծիքները համատարած բացասական լինեին, ես ոչ թե կինքնաբացահայտվեի, այլ Այվիին կխնդրեի` էդպես էլ վերջում չասի, թե ով է հեղինակը ( չգիտեմ ինչ ռեակցիա կտար, համենայն դեպս կփորձեի ), որովհետև ահագին ծանր եմ տանում, երբ որ վրան ահագին չարչարված, մշակված գործը ոչ ոք չի հավանում ( հիմա ես էդպիսին եմ, էդ էլ ուրիշ պատմություն է):
Սամը բողոքում ա որպես ընթերցող, թե ինչի են իրեն չմշակված գործ դեմ տվել ու ասում` կարդա, կարծիք հայտնի: Հարցը էն ա, որ եթե ես չգայի ու չասեի` հում գործ լինելու մասին լեկցիան, էս խոսակցությունը չէր լինի: Հա, կարծիքներ հնչեցին չմշակված լինելու մասին, բայց էդ տիպի կարծիքներ լինում են նաև մրցույթների ժամանակ ( էս ինչ գործը անմշակ ա, արագի մեջ ա գրած և այլն):
Հիմա ես եկա անկեղծ ասեցի, որ հա, դա իրոք տենց ա, դարձավ պատմություն: Ընդամենը երեք րոպե պահանջվեց Հանսը կարդալու, մի երեք րոպե էլ կարծիք գրելու վրա, հուսամ շատ վատ բան չեմ արել ձեր ժամանակի հետ: