Քաղաքական քննարկումներ՝ թեմայից դուրս

[Տրիբուն]

Բայց եթե լուրջ, իրոք չէի պատկերացնում, որ իրանք իրանցով էդքան կան:

Հս Կորեն լուրջ զենք արտահանող երկիր ա։ Հրթիռային փորձարկումներ անում ա արդեն քսան տարուց ավել ա։ Մի քանի տարի ա, որ հաստատված միջուկային փորձարկում ա արել։ Բայց էտ ի՞նչ կապ ունի։ Սովերտն էլ 47 թվից միջուկայն զենք ունի, իսկ 50-կաններից էլ բալիստկ հրթիռներ, բայց տարրական հառթուկ ու սառնարան չէր կարում արտադրեր, իսկ միսն ու կարագը տալոնով էր։ Էտ Սովետը, որ անծայրածիր գյուղատնտեսական տարածքներ ուներ։

Հս Կորեայի հրթիռային ու միջուկային տեխնոլոգիաների հիմքն էլ դրել են ռուսներին ու չինացիները սկսած դեռ կորեական պատերազմի ժամանակներից։ Մարդիկ կարացել են դա զարգացնեն, իտոգում հրթիռ սարքեն, ատոմային բոմբ, կոքիններին վախացնեն, ալամ աշխարհին շանտաժ անեն, իրանց պապուց թոռ առաջնորդներին աստվածացնեն, մեռնելուց հետո ազգովի ողբան։ Բայց դա ոչ մի կերպ Հս Կորեայով հիանալու առիթ չի տալիս։ Աշխարհի ամենաբոզիտղա երկրներից մեկն ա։ Պրիտոմ շատ տաղանդավոր ազգի գլխին։ Մի ազգի, որը կարացել հենց կողքը Հարավային Կորեա սարքի՝ գերզարգացած տնտեսությամբ։

Ասենք, ո՞ր լուրջ մարդն ա կասկածում, որ Հարավային Կորեան էլ կարա համ ատոմային ռումբ սարքի, համ էլ բալիստիկ հրթիռներ։ Հարավային Կորեան հիմա աշխարհի ամենզարգացած նավաշինությունն ունի, դե էն Սամսունգ, ԷլՋի ներն էլ պայմանականորեն ենք օգտագործում։ Հյունդեյի գործարանը աշխարհի ամենառոբոտացված գործարանն ա։ Ասենք, էտքան բան կարում ա անի, ռակետ չի՞ կարում սարքի։ Բնականաբար կարա ռակետ էլ սարքի, բոմբ էլ սարքի։ Այնպես ինչպես ասենք ատոմային ռում կարա սարքի նաև Շվեդիան, Գերմանիան, Ավստրալիան։ Ուղղակի էտ երկրները հարգում են միջազգային իրավունքը, իրանց ստորագրած պայմանագրերը, ու ռեսուրսները անիմաստ չեն ծախսում ատոմային ռումբի կամ երկու հատ ռակետի վրա, որը սենց թե նենց անում են միջազգային խառը համագործակցության շրջանակներում։ Ասենք Հոլանդիան բալիստիկ հրթիթներ ու ատոմային ռում չի սարքում, էտ ի՞նչ ա նշանակում, որ իրա անվտանգությունը լիարժեք չի՞, թե՞ հոլանդացի ժողովուրդը նախաձով ա նայում Հս Կորեայի ժողովրդին ու նրա փառահեղ առաջնորդին, որը երեկ ռակետ փարձարկեց։

Կոպիտ ասած, էտ ռակետ մռակետով կարա հիանա մենակ մեր Անհուշը, որի հոգեկան հավասարակշռությունը հարցականի տակ ա՝ Կիմ Չեն Ինի նման։

[Տրիբուն]

Կարծում եմ ստեղ որևէ մեկը չի կարող վստահ խոսել Հյուսիսային Կորեայից, էնտեղ տիրող կարգերից ու զարգացածության մակարդակից, որովհետև որևէ օբյեկտիվության հավակնող աղբյուր չունենք։ Մեր ողջ ինֆորմացիան գալիս ա արևմտյան մամուլից, որը խիստ նեգատիվ ա ներկայացնում Հյուսիսային Կորեան, բայց մի քիչ ուշադիր հետևելու դեպքում հաճախ խիստ հակասական բաներ են ասում։ Ասենք մթոմ ընդեղ քարի դար ա, կամպյուտեր գոյություն չունի բան, բայց միևնույն ժամանակ մեղադրում են միջուկային զենք ունենալու, Sony–ի սերվերները կոտրելու և այլ մեղքերի մեջ, որ ոչ մի կերպ չեն բռնում քարի դարի հետ։ Մյուս կողմից Հս․ Կորեան փակ երկիր ա ու իրանց պաշտոնական լրատվության օբյեկտիվությանն էլ դժվար ա հավատալ (չնայած ո՞վ ա իրանց պաշտոնականին ուղղակիորեն հետևում որ․ բոլորս էլ դրանց ծանոթանում ենք կապիտալիստական աշխարհի մամուլի մեկնաբանություններից):
Մի խոսքով, միակ բանը որի մասին ինֆոն ինքս կարող եմ քիչ թե շատ հավաստի համարել, էդ էն ա, որ Հս․ Կորեան վատ հարաբերությունների մեջ ա կապիտալիստական աշխարհի երկրների հետ։ Իսկ թե ինչքանով ա զարգացած կամ հետամնաց, ինչքանով ա բռնապետություն ու ինչքանով ա էնտեղի ժողովուրդը երջանիկ, կուշտ և այլն, ո՞վ կարա վստահ ասի։

Արշ ջան, հազար տոկոսով ոչ մեկս բան չենք կարա ասենք, բայց հերիք ա մի քանի կադր նայել Կիմ Չեն Իրի թաղումից, ու հանգիստ կարծիք կազմել ամեն ինչի մասին։

[Շինարար]

Իսկ թե ինչքանով ա զարգացած կամ հետամնաց, ինչքանով ա բռնապետություն ու ինչքանով ա էնտեղի ժողովուրդը երջանիկ, կուշտ և այլն, ո՞վ կարա վստահ ասի։

Մենակ էն փաստը, որ փակ ա ու ոչ մի բան չգիտենք էնտեղի վիճակի մասին, հերիք ա, որ տպավորություն կազմենք, թե ինչքանով ա բռնապետություն: Նույնատիպ վիճակ էր Լիբիայում՝ փակ համակարգ, ոչ մեկ ոչ մի բան ռեալ չգիտեր, հիմա լեգենդներ են պտտվում, թե Կադդաֆին բոլոր ժամանակների լավագույն ղեկավարն էր, իսկ սոցիալական պայմանները երկրում նույնական էին, ասենք, Ֆինլանդիայի հետ: Քիչ էր մնում ես էլ հավատայի, բայց չկա, չի կարա տենց բան լինի՝ երջանիկ, բարեկեցիկ, ազատ ... ու սաղ աշխարհից կտրված հասարակություն:

[Տրիբուն]

Մենակ էն փաստը, որ փակ ա ու ոչ մի բան չգիտենք էնտեղի վիճակի մասին, հերիք ա, որ տպավորություն կազենք, թե ինչքանով ա բռնապետություն: Նույնատիպ վիճակ էր Լիբիայում՝ փակ համակարգ, ոչ մեկ ոչ մի բան ռեալ չգիտեր, հիմա լեգենդներ են պտտվում, թե Կադդաֆին բոլոր ժամանակների լավագույն ղեկավարն էր, իսկ սոցիալական պայմանները երկրում նույնական էին, ասենք, Ֆինլանդիայի հետ: Քիչ էր մնում ես էլ հավատայի, բայց չկա, չի կարա տենց բան լինի՝ երջանիկ, բարեկեցիկ, ազատ ... ու սաղ աշխարհից կտրված հասարակություն:

Գաղտնի են պահում, որ մարդիկ նախանձից աչքով չտան։

[Արշակ]

Արշ ջան, հազար տոկոսով ոչ մեկս բան չենք կարա ասենք, բայց հերիք ա մի քանի կադր նայել Կիմ Չեն Իրի թաղումից, ու հանգիստ կարծիք կազմել ամեն ինչի մասին։

Տրիբուն ջան, նենց չի որ ուզում եմ Հս․ Կորեաի կամ Կիմ Չանգ Չունգի չգիտեմ ոնց ա իրա անունը պաշտպանությունը ուսերիս վերցնեմ, որովհետև ինքս բավարար կարծիք չունեմ առանձնապես ու շատ հնարավոր ա որ իրանք իսկականից քխ են, բայց սենց վիդեոները արդյո՞ք հերիք են եզրակացնելու համար, որ ընդեղ բռնապետություն ա, սաղ հիստերիկ դերասանություն են անում որ պադվալում չփդեն։ Ասենք հենց հիմա երկու րոպե մտածեմ մի քանի բացատրություն կարամ գտնեմ։ Թեկուզ մեզ միքիչ ծանոթ չինացիների, Հարավային Կորեայի, Ճապոնիայի մշակույթը էնքան տարբեր ա արևմտյանից, էնքան բան կա, որ մեր համար լրիվ տարօրինակ ու աբսուրդ ա, բայց իրանց կուլտուրայի կարևոր մասն ա կազմում ու հավանաբար այլ նշանակություն ունեն քան մենք ենք հասկանում մեր արևմտյանոտ ուղեղով․․․ Ասենք կարող ա իրանք իրանց ղեկավարին իրոք սիրում էին, ու էդ իրանց համար տենց լացուկոծը ծեսի պես բան ա, որով իրանց հարգանքն են արտահայտում ու բոլորովին էլ վախից ու ստիպողաբար չի։ Նենց չի որ մեր թաղման ծեսերը իմաստության ու խելամտության մարմնավորում են էլի

Էլ չասած, որ ժամանակին Հ1-ով Հայաստանի ընդիմության հանրահավաքների մոնտաժված ու կեղծված վիդեոները տեսնելուց հետո ընդհանրապես թերահավատ եմ քաղաքական էս կարգի մեդիայի նկատմամբ։

[Արշակ]

Մենակ էն փաստը, որ փակ ա ու ոչ մի բան չգիտենք էնտեղի վիճակի մասին, հերիք ա, որ տպավորություն կազմենք, թե ինչքանով ա բռնապետություն: Նույնատիպ վիճակ էր Լիբիայում՝ փակ համակարգ, ոչ մեկ ոչ մի բան ռեալ չգիտեր, հիմա լեգենդներ են պտտվում, թե Կադդաֆին բոլոր ժամանակների լավագույն ղեկավարն էր, իսկ սոցիալական պայմանները երկրում նույնական էին, ասենք, Ֆինլանդիայի հետ: Քիչ էր մնում ես էլ հավատայի, բայց չկա, չի կարա տենց բան լինի՝ երջանիկ, բարեկեցիկ, ազատ ... ու սաղ աշխարհից կտրված հասարակություն:

Չէ, հերիք չի Շին ջան։ Կարելի ա վարկած դիտարկել, բայց հերիք չի եզրակացնելու համար։ Կարող ա իրանք սիրում են իրանց կուլտուրան ու հասարակարգը ու չեն ուզում, որ գիշատիչ կապիտալիստական աշխարհը քիթը խոթի ու իրանց սիրուն կյանքը վարի տա։ Նենց չի որ լիքը օրինակներ չկան աշխարհում նման դեպքերի։ Չեմ ասում իդեալական երջանկություն ա ընդեղ։ Բայց չեմ էլ կարող վստահ պնդել, որ էդ երկիրը չարի մարմնացումն ա։

[Տրիբուն]

Չէ, հերիք չի Շին ջան։ Կարելի ա վարկած դիտարկել, բայց հերիք չի եզրակացնելու համար։ Կարող ա իրանք սիրում են իրանց կուլտուրան ու հասարակարգը ու չեն ուզում, որ գիշատիչ կապիտալիստական աշխարհը քիթը խոթի ու իրանց սիրուն կյանքը վարի տա։ Նենց չի որ լիքը օրինակներ չկան աշխարհում նման դեպքերի։ Չեմ ասում իդեալական երջանկություն ա ընդեղ։ Բայց չեմ էլ կարող վստահ պնդել, որ էդ երկիրը չարի մարմնացումն ա։

Ո՞նց ա ստացվել, որ Հյուսիսային ու Հարավային Կորեաների մշակույթը էտքան տարբեր լինի ու էտ տարբերություններն ի հայտ գան վերջին վաթսուն տարվա ընթացքում։ Նույն բանն ա, որ ասես Արևելյան Գերմանիայում մշակութային առանձնահատկությունների պատճառով էր, որ Մերսեդես չէին կարում սարքեին։

Ես հասկանում, թե դու ինչ ես ասում ու ընդունում եմ դիրքորոշումդ։ Բայց իմ համար եղած ինֆորացիան էլ բավարար ա հանգիստ եզրակացնելու համար, որ Հս Կորեան չարիք ա, ու առաջինը հենց իրա ժողովրդի գլխին։ Իսկ երկրորդը, ամենայն հավանականությամբ, Հվ Կորեայի գլխին։ Քանի որ եթե հանկարծ արևափայլ առաջնորդի յանը տանի, կամ թարս ոտից արթանանա, էտ ատոմային ռումբը առաջինը Սեուլի գլխին ա իջնելու։

[Շինարար]

Չէ, հերիք չի Շին ջան։ Կարելի ա վարկած դիտարկել, բայց հերիք չի եզրակացնելու համար։ Կարող ա իրանք սիրում են իրանց կուլտուրան ու հասարակարգը ու չեն ուզում, որ գիշատիչ կապիտալիստական աշխարհը քիթը խոթի ու իրանց սիրուն կյանքը վարի տա։ Նենց չի որ լիքը օրինակներ չկան աշխարհում նման դեպքերի։ Չեմ ասում իդեալական երջանկություն ա ընդեղ։ Բայց չեմ էլ կարող վստահ պնդել, որ էդ երկիրը չարի մարմնացումն ա։

Չի կարա, Արշակ ջան, տենց չի լինում: Գիտե՞ս խի: Որովհետև մի երկրում մի քանի միլիոն մարդ չի կարա միահամուռ կամավոր մի ձև մտածի ու միասնական կարծիք ունենա ու վարքագիծ՝ համապատասխան միասնական որոշման: Մարդը ըմբոստ էակ ա, չկա՞ ըմբոստացում, չկա երջանիկ լինելու հնարավորություն: Ու երբ բոլորը սկսում են մի ձև մտածել, մի ձև սիրել, էդ արդեն նորմալ չի, չի համապատասխանում հասարակության զարգացման օրինաչափություններին: Իսկ էն ընդգծածս մասով՝ կարա՞ս էդ լիքը օրինակներից մի երկուսը բերես, որտեղ մարդիկ էդպես միահամուռ փակ համակարգում երջանիկ ապրում են:

[StrangeLittleGirl]

Ասում են՝ Ստալինի մահվանից հետո էլ էին մարդիկ զռռոցները դրել:

[Արշակ]

Ո՞նց ա ստացվել, որ Հյուսիսային ու Հարավային Կորեաների մշակույթը էտքան տարբեր լինի ու էտ տարբերություններն ի հայտ գան վերջին վաթսուն տարվա ընթացքում։ Նույն բանն ա, որ ասես Արևելյան Գերմանիայում մշակութային առանձնահատկությունների պատճառով էր, որ Մերսեդես չէին կարում սարքեին։

Ես հասկանում, թե դու ինչ ես ասում ու ընդունում եմ դիրքորոշումդ։ Բայց իմ համար եղած ինֆորացիան էլ բավարար ա հանգիստ եզրակացնելու համար, որ Հս Կորեան չարիք ա, ու առաջինը հենց իրա ժողովրդի գլխին։ Իսկ երկրորդը, ամենայն հավանականությամբ, Հվ Կորեայի գլխին։ Քանի որ եթե հանկարծ արևափայլ առաջնորդի յանը տանի, կամ թարս ոտից արթանանա, էտ ատոմային ռումբը առաջինը Սեուլի գլխին ա իջնելու։

Ինչքանո՞վ ես վստահ, որ դու տրադիցիոն հարավային կորեացու աչքերով ես նայում էդ ամեն ինչին։ ՈՒ հետո, Հարավային Կորեայի տնտեսությունը հիմա ընդհանուր առմամբ արևմտյան մոդելով ա, մշակույթն էլ արևմտյան մշակույթի թունդ ազդեցությանն ա ենթարկվել։ ՈՒ վաթսուն տարվա տարբեր ազդեցությունների տակ իրարից իզոլացված կյանքը ահագին բան ա տարբեր ուղղություններով գնալու ու արյունքում ահագին տարբերվելու համար։ Ասենք սովետի տարիներին քեզ որ արևմտյան կյանքի որոշ դրվագներ մոնտաժած ցույց տային, կարար լիքը անշառ բան սոդոմ–գոմոր թվար։

[Տրիբուն]

Ինչքանո՞վ ես վստահ, որ դու տրադիցիոն հարավային կորեացու աչքերով ես նայում էդ ամեն ինչին։ ՈՒ հետո, Հարավային Կորեայի տնտեսությունը հիմա ընդհանուր առմամբ արևմտյան մոդելով ա, մշակույթն էլ արևմտյան մշակույթի թունդ ազդեցությանն ա ենթարկվել։ ՈՒ վաթսուն տարվա տարբեր ազդեցությունների տակ իրարից իզոլացված կյանքը ահագին բան ա տարբեր ուղղություններով գնալու ու արյունքում ահագին տարբերվելու համար։ Ասենք սովետի տարիներին քեզ որ արևմտյան կյանքի որոշ դրվագներ մոնտաժած ցույց տային, կարար լիքը անշառ բան սոդոմ–գոմոր թվար։

Արշ, մնում ա համոզես, որ արևմուտքը հարավային կորեացիներին ստիպում ա առաջնորդ մեռելների հետևից չողբալ, լավ ապրել, տնտեսությունը զարգացնել, չնայած իրանք էտ չեն ուզում։ Իրականում երկու հազար տարի ա իրանք ուզում են Հյուսիսային Կորեայի պես բոլորով հագնեն մոխրագույն կիտելներ, քայլեն Լենինի ու Կիմ Իր Սենի նկարներով, մեռելապաշտությամբ զբաղվեն, բալիստիկ հրթիռներ փորձարկեն, քանի որ հավանականության կա, որ իրանց մշակույթը հենց էտ ա։

[Արշակ]

Չի կարա, Արշակ ջան, տենց չի լինում: Գիտե՞ս խի: Որովհետև մի երկրում մի քանի միլիոն մարդ չի կարա միահամուռ կամավոր մի ձև մտածի ու միասնական կարծիք ունենա ու վարքագիծ՝ համապատասխան միասնական որոշման: Մարդը ըմբոստ էակ ա, չկա՞ ըմբոստացում, չկա երջանիկ լինելու հնարավորություն: Ու երբ բոլորը սկսում են մի ձև մտածել, մի ձև սիրել, էդ արդեն նորմալ չի, չի համապատասխանում հասարակության զարգացման օրինաչափություններին: Իսկ էն ընդգծածս մասով՝ կարա՞ս էդ լիքը օրինակներից մի երկուսը բերես, որտեղ մարդիկ էդպես միահամուռ փակ համակարգում երջանիկ ապրում են:

Չէ, ես չեմ ասում բոլորը նույն ձևով են մտածում ու միահամուռ երջանիկ են (չնայած, ինչքանով հասկանում եմ էդ կողմերի ժողովուրդների մոտ տրադիցիոն միանման մտածողությունը, հիերարխիկ համակարգը ու առաջնորդի, ղեկավարի, մեծի նկատմամբ բացարձակ հավատն ու ենթարկվելը բնորոշ են), բայց գուցե մեծամասնությունը տենց ա ուզում ու ատամներով պաշտպանում ա մեծամասնության երջանկությունը։ Ամեն տեղ էլ տենց ա։ Նենց չի որ ասենք եվրոպայում մեծամասնությունը չի որոշում մյուսների փոխարեն։ Ասենք եվրոպական շատ երկրներում հոմոսեքսուալների «դեմ» բան կարա՞ս ասես առանց քո համար վտանգավոր հետևանքների։ Կամ ասենք սևամորթների մոմենտով բան ասես։ Ասածս էն ա, որ էդ ոչ մի տեղ էլ բացարձակ բաց չի։ ՈՒղղակի քանի որ ես ու դու էս համակարգում ենք ու էս համակարգի պրոպագանդայի ազդեցության տակ ենք, մեզ ստեղի արգելքները օկ են թվում ու առանձնապես չենք նեղվում, մեզ փակված չենք զգում։ Ասածս էն չի թե ամեն տեղ բացարձակապես նույն ա․ չէ, տարբեր երկրներում տարբեր չափով ա փակ, բայց դե եթե ոչ մի տեղ բացարձակ բաց չի, էդ դեպքում ո՞րտեղ ա սահմանը փակի արդարացված ու չարդարացված լինելու‎։
Հա, իմ «լիքը օրինակները» ոչ թե փակ ու երջանիկ համակարգին էին վերաբերվում, այլ ասենք ԱՄՆ–ի դեմոկրատիայի անվան տակ տարբեր երկրներ քիթը խոթելու վարի տալու դեպքերին։

ՈՒ նորից շեշտեմ․ իմ ասածը բոլորովին էն չի թե Հյուսիսային Կորեան պուպուշ ա։ Իմ միակ ասածը էն ա, որ ես մի քիչ զգույշ կլինեի Հս․ Կորեայի նկատմամբ պնդումներ անելուց, եթե իմ ինֆորմացիայի միակ աղբյուրը էդ երկրի հակառակորդ կողմի աղբյուրներն են։

[Արշակ]

Ասում են՝ Ստալինի մահվանից հետո էլ էին մարդիկ զռռոցները դրել:

Հա բայց նենց չի չէ՞ որ վախից դերասանություն էին անում Ասում են մարդիկ անկեղծորեն ողբում էին‎։ Այլ հարց ա, որ հիմա մենք կարծում ենք, որ իրանք պրոպագանդայի ազդեցության տակ էին։

[Տրիբուն]

Հա, իմ «լիքը օրինակները» ոչ թե փակ ու երջանիկ համակարգին էին վերաբերվում, այլ ասենք ԱՄՆ–ի դեմոկրատիայի անվան տակ տարբեր երկրներ քիթը խոթելու վարի տալու դեպքերին։

Ոչ մեկը չի ասում, թաղ ամերիկացիները գնան, քիթները խոթեն Կորեա։ Կորեացիները արդեն մի անգամ լավ տուժել են ուրիշները քիթը իրանց երկիր խոթելուց, դրա համար էլ էսօր երկու մասի են բաժանված, ժամանակին միլիոնով զոհ են տվել։ Քիթը խոթելու հետևանքները կարող ա շատ ավելի վատ լինի, քան էսօր Սիրիայում ա։ Ուղղակի, ինձ թվում ա, որ պարզից էլ պարզ ա, որ Հս Կորեան վատ պետություն ա, ու մարդիկ ընդեղ վատ են ապրում, իսկ Հարավային կորեան լավ պետություն ա, ու մարդիկ ընդեղ լավ են ապրում։ Այ էսքան պարզ։

ՈՒ նորից շեշտեմ․ իմ ասածը բոլորովին էն չի թե Հյուսիսային Կորեան պուպուշ ա։ Իմ միակ ասածը էն ա, որ ես մի քիչ զգույշ կլինեի Հս․ Կորեայի նկատմամբ պնդումներ անելուց, եթե իմ ինֆորմացիայի միակ աղբյուրը էդ երկրի հակառակորդ կողմի աղբյուրներն են։

Արշ ջամ, թող Հս Կորեան բաց ու ազատ տեղեկատվություն տա իրա երկրի մասին, մենք էլ դրա հիման վրա կարծիք կազմենք։ Ինչի՞ չի տալիս։ Ու ո՞նց ա ստացվել, որ Հս Կորեայի հակառակորդ կողմը ամբողջ աշխարհն ա։ Նույնիսկ ժամանակին ամենամտերիմ դաշնակից ռուսներն են ձեռները կրակն ընկել, չեն իմանում ինչ անեն։ Դրա համար էլ, արի թշնամի Ամերիկյան լուրեր չնայենք Հս Կորեայի մասին, արի բարեկամ ռուսների լրատվությունը նայենք իրանց մասին։

[Տրիբուն]

Հա բայց նենց չի չէ՞ որ վախից դերասանություն էին անում Ասում են մարդիկ անկեղծորեն ողբում էին‎։ Այլ հարց ա, որ հիմա մենք կարծում ենք, որ իրանք պրոպագանդայի ազդեցության տակ էին։

Սաղս էլ գիտենք, որ մարդկանց էշացնելու համար առանձնապես շատ բան պետք չի։ Ես չեմ զարմանա, որ Սաշիկի մեռնելուց էլ Հայաստանում լիքը մարդ անկեղծորեն ողբա։