Էս թեորեմների պահը լավ ես ասում: Ստեղ մե՜ծ հարցական ա առաջանում՝ դա պե՞տք ա, թե՞ պետք չի: Մի փոքր ասածիդ հետ համաձայն չեմ էն պահով, որ Եվրոպայի միջին աշակերտը հաստատ Հայաստանի միջին աշակերտից ավելի շատ բան գիտի, կարող ա Հայաստանի լավ աշակերտը Եվրոպայի լավ աշակերտից շատ բան իմանա: Ապացույցները չպահանջելով նենց են անում, որ երկրաչափությունը վերին գաղափար չլինի, այլ բոլորին հասանելի, հետևաբար միջին ունակություններով երեխան էլ ա իմանում էն, ինչ գերազանցիկը: Իսկ Հայաստանում կպնելով ապացույցներից միջին աշակերտը բան չի հասկանում, ի վերջո որոշում ա, որ դա իրա խելքի բանը չի:
Էս սերիայից մի շատ ցայտուն օրինակ կարամ բերեմ հենց իմ փորձից, բայց ֆիզիկայից: Հիմա եթե ինձ ասես զուգահեռ կամ հաջորդական շղթա, սպանես, բանաձևերը չեմ կարա հիշեմ, ոչ էլ կարամ հիշեմ որտեղ ա լարումը հաստատուն, որտեղ՝ չէ: Շատ էլ որ ֆիզիկայի ընդունելության քննությունից 19 եմ ստացել, համալսարանում էլ մի տարի ֆիզիկա եմ անցել: Բայց շատ լավ գիտեմ, որ զուգահեռ միացման դեպքում լամպոչկաների լույսը նույնն ա մնում, հաջորդականի դեպքում՝ աստիճանաբար խամրում: Ու մեկ էլ գիտեմ, որ հաջորդական շղթայի մեջ եթե մի լամպոչկա փչացած ա, մյուսներն էլ են հանգում, իսկ զուգահեռում մյուսները մնում են վառ: Սա գիտեմ, որտև բրիտանական դպրոցում որ սովորում էի, մենք էդ շղթաները մեր ձեռով կառուցել, տեսել, եզրահանգման ենք էկել: Հիմա ասա. եթե տոնածառի լույսերը չեն աշխատում, ո՞նց հասկանամ ինչ ա էղել: Բանաձևերո՞վ, թե՞ որտև գիտեմ, որ մի լամպոչկա չի աշխատում, կարամ գտնեմ էդ մեկը, կտրեմ, հանեմ, աշխատի լույսը:
Թույլեր-ուժեղներ իմ ճ կլասի դպրոցում էլ են էղել: Ու դա ահագին տրավմատիկ բան ա էրեխեքի համար: «Թույլերի» դասարանում սովորող էրեխեքից շատերը էդ պիտակը գլխներին ման էին գալիս, ոնց որ էլ գնալու, աճելու տեղ չունենային: Հետո դասատուներից մեկը բունտ արեց, պահանջեց խառնել դասարանները: Բարձր դասարաններում էդ թույլերից մի քանիսը հարվածային դառան:Կոնկրետ ես որ քվանտում էի, իմ դասարանում լիքը միջակ ու միջակից ցածր մարդիկ կային ու մեծն վճարովի դպրոցը ջանք չէր ուզում թափի իրանց ուսման մակարդակը բարձրացնելու ուղղությամբ: Էդ դպրոցում մենակ կարացել էին դասարանը բաժանել երկու մասի` թույլերին ու ուժեղներին էին առանձնացրել: Դա անասունություն ա: Իբր ի՞նչ, ուժեղները թույլերի հետ շփվելով կարող ա տգիտությո՞ւն սովորեն: Չէ, ընդհակառակը, եթե խմբում մի քանի ուժեղ լինի, չհասկացողները կարան իրանցից էլ որոշ բաներ հարցնեն, էն, ինչը կարող ա չուզեն կամ ամաչեն դասատուին հարցնել: Ինչեւէ, էլի եմ ասում, կարող ա ոմանց համար գտած տեղ ա Քվանտը, ովքեր ուսման մեջ նենց գել են, որ ստանդարտ ծրագիրը իրանց չի բավարարում, գնում են լրացուցիչ օլիմպիական խմբակներ բաներ, որտեւ հա, Քվանտի ուսման վերին նիշը ավելի բարձր ա: Բայց միջին վիճակագրական աշակերտի համար շատ էական տարբերություն չկա: Ես Քվանտ տեղափոխվելուց հետո 8-րդ դասարանում որոշ առարկաներ սկսեցի մի քիչ ավելի լավ սովորել, ասենք մաթեմը, գուցե անգլերենն էլ: Բայց օրինակ նախորդ դպրոցումս հազիվ սկսել էի քիմիա հասկանալ, դասատուի հետ էլ լեզու էի գտել, չհասկացածներս հաճույքով բացատրում էր, իսկ Քվանտում էլի սկսեցի ոչինչ չհասկանալ ու տենց էլ 0 մնացի քիմիայից:
Էստեղ հարցն էն ա՝ մենք ինչ հասարակություն ենք ուզում: Եթե ուզում ենք, որ ուժեղներն իրանց պոտենցիալը մաքսիմալ դրսևորեն, ապա էկեք ստեղծենք էլիտար դպրոցներ, ուժեղների դասարաններ, ծրագիրը խոդի տանք ուժեղների վրա: Ի դեպ, որ էդքան խոսում ենք եվրոպական կրթական համակարգ-բան, էնտեղ էլ լիքը տարբերություններ կան: Մեկը անգլոամերիկյան համակարգն ավելի շատ ա ուժեղների վրա կենտրոնացած (չնայած սովետականի չափ չէ), քան ասենք դանիականը: Ես, անկեղծ ասած, վերջինի կողմնակից եմ: Դանիական համակարգը մրցակցություն չի ստեղծում: Ամբողջ գաղափարախոսությունն էն ա, որ եթե դու մի բանից լավ ես, շատ լավ ա, բայց ոչ թե դա օգտագործի սաղի վրայով թռնելու համար, այլ կողքինիդ օգնի, ով լավ չի էդ մի բանից, որ ավելի լավ լինի:
Արտ, եթե Քվանտը Շիրակացու նման ա, ուրեմն 1.«թույլերը» վճարովի են սովորում ու 2. ուսման տեմպը ծանր ա իրանց համար: Էս երկու հանգամանքը հերիք ա հաշվի առնելու համար, որ Քվանտում խտացած են միջինից բարձր ունակություններով էրեխեք, հետևաբար իրանց բուհ ընդունվելու հավանականությունն ավելի մեծ ա:
Նայի, ես Քվանտում չեմ սովորել, առաջին տարին անվճար ընդունվել եմ բուհ: Էս ստատիստիկան գնում ա իմ դպրոցի օգտին, բայց դպրոցս ոչ մի բան չի արել: Երևի մենակ մեդալ ստանալիս մաթեմի գիտելիքներս էին դպրոցից, էն էլ որտև լավ դասատու ունեի, էն էլ եթե մեդալ չստանայի, հավանաբար ուղղակի մեկի փոխարեն երկու քննությունով անվճար կընդունվեի: Իմ ունակություններով ու մնացած ամեն ինչով (հա, անհամեստ եմ) շատերը զարմանում էին, թե ինչու Քվանտում կամ այլ «լավ» դպրոցում չեմ սովորել: Հիմա եթե ես լինեի էդ դպրոցներից մեկից, էլի իրանց ստատիստիկային օգուտ կտայի, չնայած դպրոցը քիչ դեր կունենար:
Ասածս ինչ ա. դպրոցի որակը պետք ա որոշել նրանով, թե ինչ ա էնտեղ անում միջին աշակերտը, ոչ թե միջինից բարձրը:
Էջանիշներ