Տնաշենի

[Շինարար]

Որ իմացա էս վերջին ձերբակալությունների մասին, ահագին մեջս լցվել էր, մի տեսակ մտքեր կային լիքը, գրելիք, բայց օրվա մեջ մարեց, խամրեց, արդեն վարժվել ենք: Բայց ընդհանուր ասելիքս էն ա, որ մեզ մոտ զինվորը սահմանի վրա փախչում ա, անցնում հակառակորդի կողմը, մեղավորը զինվորն ա, դավաճան ա ինքը, ոչ թե մեղավոր են իրան էդ օրը հասցնողները, ապրլի 24-ին մարդիկ ուզում են բողոք սկսեն, մեղավորը էդ օր բողոք սկսողներն են, դավաճան են, աշխարհով մեկ խայտառակ են անում մեզ, ոչ թե մարդկանց էդ օրը հասցնողներն են մեղավոր, որ նույնիսկ էդ օրը ավելի օրհասական խնդիր ունենք, քան ոգեկոչումը: Մի խոսքով՝ առավոտեց էս ամենը ավելի խրոխտ ու բոցաշունչ էր մտքումս ձևակերպված, հիմա վերստին մտքումս գերիշխող դեր գրավեց եգիպտական դրամատուրգիան, բայց ամեն դեպքում ասի՝ ասեմ: Գիտեմ, որ շատերին դուր չի գալիս, որ օրագրի միջոցով եմ (ենք) ակումբի հետ կապը պահում, բայց դե ինչ արած: Քննարկման ժամանակ ախր ինձ շատ դժվար ա՝ պատասխանեն ու ես չպատախանեմ, մանավանդ, որ շատ սխալ կերպով քո գրածը մեկնաբանելով քեզ սխալ են հանում , ուզում ես չէ որ չէ պարզաբանես, բայց էդքան ժամանակ էս պահին իրոք չունեմ, նույնիսկ հիմա եմ ավելի շատ ակումբը թերթում, քան ինձ կարամ տենց ճոխություն թույլ տալ: Բայց մեկ-մեկ գրելով օրագրում, թեկուզ սենց անկապ ու խառը-մառը բաներ, էլի ինձ մի տեսակ մասնակից եմ զգում ներկայացման գործողություններին, ոչ թե զուտ հանդիսատես:

[Շինարար]

Էսօր թատրոն էի գնացել. աթոռներին թռուցիկներ էին, վրան Քիմի նկարը, ասում ա անցած տարի Քիմն էսքան ա վաստակել, էնքան ա վաստակել, իսկ որոշ անհաջողակ նախանձ մարդիկ չարախոսում են, ճիշտն ասած սկզբում մի քիչ շվարած մնացի, թե ես ինչ կապ ունեմ, ես երբեք չեմ չարախոսել, միշտ զմայլվել եմ իր բարեմասնություններով, նույնիսկ աչքերով, հետո տեսա՝ չէ, ուրիշների աթոռներին էլ կա:

[Շինարար]

Գերհոգնած եմ

[Շինարար]

Միշտ նենց եմ զարմացել, թե ոնց են մարդիկ կարողանում իրանց ավելի բարձր դասել մնացած հասարակությունից, սաղ զիբիլ են, իրանք մի փոքր խմբի հետ միասին ավելի բարձր, ավելի լավը: Գրառումը չմեջբերեցի, որովհետ կոնկրետ գրառման մասին էլ չի, տենց շատ մարդիկ կան մտածող: Տխուր ա, չեմ ուզում էդ փոքր խմբի մաս կազմել:

[Շինարար]

Էս ֆեյսբուքիս լրահոսը ահագին հետաքրքիր ա, ուրեմն քանի որ ինձ տարիքակից մարդիկ են մեծ մասամբ, հետն էլ մեծ մասամբ նստակյաց երևի՝ աշխատանքի բնույթով նկատի ունեմ, որոշակի տարիքից բոլորն սկսում են առողջության համար անհանգստանալ, ու օր չկա, որ ինչ-որ մեկը ֆիզիկական վարժությունների որևէ համալիր շեյր չանի: Չգիտեմ՝ ի՞նձ ա թվում, որ էս առողջ ապրելակերպի ձգտումը նոր ա Հայաստանում սենց ակտիվանում, ու մի տասը-տանսհինգ տարի առաջ էսպես չէր, թե՞ ուղղակի տասը-տանսհինգ տարի առաջ ես էնքան առողջ էի, որ վեջս չէր էդ մասին մտածելն անգամ: Չնայած հիմա էլ՝ թու-թու-թու, բայց առաջ միշտ հպարտանում էի, որ օրը համարյա երկու տուփ ծխում եմ ու վեջս էլ չի, ութերորդ հարկ վազելով եմ բարձրանում, ու առաջին անգամ ծխելը թողնելու մասին մտածեցի, երբ յոթերորդ հարկում զգացի, որ չէ, պետք ա քայլելով շարունակեմ, վազելը դժվարացավ: Վերջը, ֆեյսբուքյան լրահոսս ահագին մոտիվացնում ա էս առումով, մի երկու ամիս առաջ մեկի էջում քոմենթ արեցի, թե six-pack-ն անհնարին ա թվում, ինքն էլ ասավ՝ հա իրոք, իսկ էսօր արդեն ձեռքբերում ա, դե համարյա էլի, բայց արդեն անհնարին չի թվում էլ առաջվա պես:

Էրեկ ակումբում մի թեմայում գրեցի, թե որքան կարևոր ա՝ մեզ ումով ենք շրջապատում: Ռեալում էլ եմ ես դա շատ կարևորել միշտ, դրա համար միշտ կողքս շատ քիչ մարդիկ են եղել, վիրտուալում էլ: Ամենահպարտանալու ֆրենդլիստն ունեմ ֆեյսբուքում, գուցե մի քանիսին անֆոլլոու եմ արել, և ինչ-որ անընդունելի բաներ գրողներ էլ կան, բայց դա չեմ նկատում, իմ լրահոսում չի երևում, երբեմն-երբեմն իմ որոշ ֆրենդներ քոմենթներ են գրում իրանց ընկերների ստատուսների տակ, ու ինձ համար բացահայտվում ա, որ կան նաև էսպիսի մարդիկ, էսպես մտածող և այլն՝ վատ առումով, բայց դրա դեմն էլ եմ առել, ընկերներիս էդ ընկերներին արգելափակում եմ, ինձ հետաքրքիր չի, չեմ ուզում վատը տեսնեմ, ջայլամությո՞ւն ա, լավ եմ անում:

Հա, ինչ էի ուզում ասել, ուր հասանք, էն անգամ որ վիճում էի Բյուրի հետ, որ չէ՝ մեծ մասամբ սենց-նենց, դուք վատն ենք տեսնում ընդհանրացնում բոլորի վրա, իսկ ես իմ շուրջը նայում եմ՝ մենակ լավն ա: Էրեխեք, չեմ ուզում իրոք ես սխալը եղած լինեմ, բայց ով գիտի՝ գուցե հենց ես էի սխալ, ուղղակի ես չեմ տեսնում, ու հենց ես եմ մեկը նրանցից, ով Բյուրի ասած՝ փակվել ա իր աշխարհում՝ հրաշալի մարդկանց փոքր խմբի մեջ, իսկ դրանից դուրս այլ բաներ են կատարվում: Իհարկե, ես էլի դեմ եմ մնում երևույթները տենց կոպիտ որակելուն, բայց չգիտեմ...

Էստեղ էլ գյուղում իմ հարևանները էնքան լավն են, էնքան հիացած եմ շոտլանդացիների մարդամոտությամբ, բարյացակամությամբ, ոնց որ հարյուր տարվա Հայաստանի հարևաններ, այ էդպիսի հարաբերություններ են, բայց մեր օֆիսում մի շոտլանդացի աղջիկ կա, ընկերը իսպանացի ա, ասում ա՝ հարևանները խեթ են նայում իրանց, որովհետև դե էդ տղան արևելքցու ա նման, այսինքն՝ էն որ ինձ թվում ա, թե էս ինչ հրաշք միջավայր ա, էստեղ էլ ազգայնականություն կա, ես չեմ տեսել մինչ օրս:

Մի օր իմ ամենաառաջին աշխատածս հիմնարկի գործընկերներից մեկի հետ խոսում էի՝ դեռ երբ Հայաստանում էի, բայց արդեն ուրիշ տեղ էի աշխատում, ասում եմ՝ էդքան ցածր աշխատավարձ էինք ստանում և այլն, բայց ինչ լավ միջավայր էր, ոչ մի բամբասանք, չարախոսություն, իրար ոտքի տակ քանդել, բոլորս բոլորի նկատմաբ լավ էինք տրամադրված, ասում եմ՝ ուրիշ հիմնարկներից որ խոսում են, շշմում եմ, որ ինչ լարված հարաբերություններ են, էդ գործընկերս՝ նենց ապշած ինձ նայեց, ոնց որ գիժ լինեի էդ պահին, ասում ա՝ դու վստա՞հ ես, որ մեր հիմնարկի մասին ես խոսում, մեր հիմնարկն ես հիշում էս պահին:

Ընդհանրապես ես դիտողունակ չեմ, ու գոհ եմ էդ առումով, էսքան ժամանակ չգիտեմ հաուսմեյթերիցս որը երբ ա տուն գալիս, երբ ա գնում, ինչ ա եփում, ոնց ա եփում, ինչ ա առնում, որ օրը տուն եկավ, որ օրը՝ չէ, չի հետաքրքրում, ուշադիր չեմ եղել, իրանք՝ չէ, ուշադիր են, տուն չեկա, կհետաքրքրվեն՝ որտեղ էի, իսկ ես ազնվությամբ՝ լինում ա՝ չեմ նկատում՝ տուն եկան, թե չէ: Հաուսմեյթերիցս մեկը մի շաբաթ ա տուն չի եկել փաստորեն, էսօր էն մյուսն ասում ա՝ դե գիտես երևի՝ գնացել ա էս ինչ տեղը, ասում եմ՝ ո՞նց, ես չգիտեի, որ տանը չի: Մի օր էլ նույն ժամին ենք երկուսով գիշերով տուն գալիս, ընդ որում ես միշտ շատ ուշ եմ տուն գնում, կեսգիշերից հետո, հաուսմեյթս ասում ա՝ ջան, մեր տան մոտի փողոցի լույսը սարքել են, ասում եմ՝ փչացա՞ծ էր, շշմած ինձ ա նայում, որ ոնց, դու ես ամեն օր գիշերով տուն գալիս, էս երկու շաբաթ ա արդեն. չէի նկատել, ինչ անեմ:

Հա, գուցե ֆեյսբուքիս ֆրենդլիստն էլ էդքան էլ լավը չի, ես չեմ նկատում: Բայց չէ, իրականում նենց էլ չի, որ ես եմ մարդկանց մեջ լավը միայն տեսնում և այլն, չէ: Իրականում էս առումով ահագին չմահավան եմ, բնավորության գիծ, որ իմ մեջ ինձ դուր չի գալիս: Ուղղակի, չհավանեցի՝ չեմ շփվում ու բնականաբար արդյունքում՝ չեմ էլ տեսնում:

Կթվա, թե առողջ ապրելակերպից ուր հասանք, բայց էս ամենը իմ դիետայի մասն ա կազմում:

[Շինարար]

Էստեղ դե կանգառից դուրս կանգառ չկա: Էսօր տանից դուրս եկա, մեկ էլ տեսնեմ ավտոբուսը էսա քթիս տակով անցնում ա, կանգառ չէի հասնի, հաջորդ ավտոբուսն էլ մի ժամից ա, մի խոսքով՝ տենց դիլխոր ուզում էի թազա տուն մտնեմ, ավտոբուսը ուղիղ տան մոտ կանգնեց, վարորդը աչքով-ունքով հասկացրեց, թե արագացրու, ոչ ձեռով էի արել, ոչ նշան էի տվել: Էս երբ էդքան ժամանակ անցավ, որ արդեն վարորդները դեմքով ճանաչում են

[Շինարար]

Համալսարանում հայ գրականության ժամին, երբ ժողովրդական բանահյուսության մասին դասախոսություն էր, մեր դասախոսն ասաց, որ էն լեզուները, ովքեր լավ են անիծելուց, էդքան էլ հարուստ չեն հայհոյանքների առումով, իսկ հայհոյելուց լավ լեզուները աղքատ են անեծքների առումով սովորաբար, բայց իր խոսքով՝ հայերենը, ի պատիվ մեզ, երկու առումներով էլ հարուստ է: Իհարկե, էն ժամանակ ծիծաղալու հնչեց, բայց քանի գնում համոզվում եմ, որ չէ, մեր լեզուն շատ աղքատ ա թե անեծքներից, թե հայհոյանքներից: Իհարկե, պրպտելու դեպքում կգտնենք բազմահարկ անեծքներ էլ, հայհոյանքներ էլ, բայց ակտիվ բառապաշարի մաս են կազմում միայն շատ քչերը դրանցից, ավելի շատ երևի հայհոյանքները՝ էդ էլ ռուսերենի ազդեցությամբ հիմնականում: Փոխարենը ինչքան բարեմաղթանքեր ունենք. մենք օրհնում ու բարեմաղթում ենք ամեն առիթով՝ բարև-բարլուսը դե բոլորն ունեն, բայց մենք ուտելուց առաջ բարի ախորժակ ենք մաղթում, հետո՝ անպայման անուշ լինի, անուշի պատասխանն էլ կա՝ անուշի ծոցը մնաս: Հա, անգլերեն էլ ինչ-որ արտահայտություն կա, կամ ֆրանսերեն տարբերակն են օգտագործում, բայց մերի պես պարտադիր արարողակարգի մեջ չի մտնում: Չգիտեմ, ինձ սա շատ ա դուր գալիս, օրդ սկսում ես բարեմաղթանով, արթնացար՝ հերթով ընտանիքի բոլոր անդամներին բարի լույս մաղթեցիր, բարի լույսն առար, լողացար՝ բաղնիքդ անուշ, շնորհակալությունն էլ՝ ապրես ենք ասում, սափրվեցիր, թրաշդ անուշ, նախաճաշ՝ բարի ախորժակ, անուշ լինի, տանից դուրս եկար՝ Աստված քեզ հետ, կամ ուղղակի հաջողություն, ճաշելիս՝ նույն բարեմաղթանքների համալիրը, մի նոր բան առար՝ բարով մաշես, բարով վայելես, մի լավ բան կատարվեց՝ աչքներս լույս, աչքդ լույս, իրար դիմելիս էլ՝ ցավդ ու չարդ տանեմ, վիճելիս էլի՝ այ ցավդ տանեմ՝ ուղղակի հնչերանգը փոխած: Հրաժեշտ տալիս՝ հաջողություն էլի: Դե հա, սկզբում էլ ասի՝ բարև-բարլուս բոլորն ունեն, բայց ընդհանուր պատկերը ստանալու համար սրանք էլ եմ նշում, բայց էստեղ օրինակ բարի օրի փոխարեն ավելի հաճախ՝ հայ կամ հեյ են ասում, ռուսերեն՝ պռիվետ, մենք չէ՝ բարև, բարի լույս, բայց եթե ողջույն էլ ասենք, էլի ողջություն ենք մաղթում: Էստեղ մեկ էլ մի հատ չիըռս ունեն, բարև էլ ա, հաջող էլ ա, շնորհակալություն էլ ա, խնդրեմ էլ ա, կենաց էլ ա, ընդ որում բոլոր կենացները՝ առաջին, երկրորդ, ծնողների:Դ, ամեն ինչ ա մի խոսքով: Ամեն լեզվում ինչ-որ հետաքրքիր առանձնահատկություն կարելի ա գտնել, բայց ինձ շատ ա դուր գալիս, որ մեր լեզուն էս աստիճան դրական ա, որ մեր լեզվի ու մեր շփման ոճի առանձնահատկություններից մեկը բարեմաղթանքների առատությունն ա:

[Շինարար]

Հիմա էստեղ համարյա չի մթնում, կամ եթե մթնում էլ ա՝ էնքան ուշ, որ ես չեմ տեսնում: Էնպես չի, որ գիշերը պայծառ ու լուսավոր ա, բայց մի տեսակ առանձնահատուկ գեղեցկություն ունեցող մթնշաղ ա՝ մանուշակագույն, թե ուղղակի կապույտի մի հետաքրքիր երանգի, մի խոսքով՝ հրաշք ա, դե տուն միշտ գիշերով եմ գնում, ու ավտոբուսի կանգառից մինչև տուն հասնելը էդ կիսամթնում մի ուրիշ հաճույք ա, բայց էստեղ ում ասում եմ՝ էս ինչ հրաշք ա, սկսում են բացատրել, թե դա նորմալ ա, ամառը գիշերները կարճանում են, ձմեռը՝ երկարում և այլն, այ ձեր ցավը տանեմ, գիտեմ էդքանը, ես էլ եմ դպրոց գնացել, բայց եթե դա նորմալ ա, չի նշանակում չէ՞, որ սիրուն չի: Չգիտեմ՝ մարդիկ մի հին շենք են տեսնում, հիացած կանգնում են, նայում, զմայլվում, իսկ էն որ ինքը իրանից բնական գեղեցկություն ա, չեն նկատում, հետաքրքիր չի, դե արվեստի գործ չի, որ վեհ քննարկումների առիթ հանդիսանա: Կարող ա ասածս կապ չունի հիմա ինչի հետ կկապեմ, բայց ուղղակի էդպես մտքից միտք ա առաջանում: Էն Իսլամական պետության ներկայացուցիչները, որ արձաններն էին ջարդում, մեկ էլ հիմա որ Պալմիրա են հասել, ինչքան քննարկվեց, մարդիկ շեյր էին անում վիդեոները, հայհոյում այդ բարբարոսներին, ովքեր չեն գնահատում արվեստը, ոչնչացնում են արվեստի գործերը և այլն, և այլն, պաթոսով գրառումներ, չեմ իմանում ինչ, Պալմիրայում ես եղել եմ, էդ հրաշքի հանդեպ իհարկե ես էլ անտարբեր չեմ, բայց մի րոպե, Իսլամանական պետությունը է՞ն չէր, որ աջուձախ կոտորում էր մարդկանց: Ոչ մի արվեստի գործ, շենք, նկար, գիրք ինձ համար մեկ մարդկային կյանք չարժե, բայց էդ արվեստի գործերի կործանմամբ ցնցվողները չեմ հիշում որ նույն կերպ հրապարակային ցնցվեին էդ մարդկային կյանքերի համար: Մի խոսքով՝ շատ ենք նյութապաշտ, ահավոր:


Մի ժակետ ունեի՝ հին, հին, տասնքանի տարի ա հագնում էի, մերոնց ձեռից քանիցս փրկել եմ, որ աղբը չգցեն, հետս բերել էի էստեղ, սաղ օրը հագնում էի, մի խոսքով՝ էդ շորիս հետ շատ էի կապված Էրեկ ավոտբուսում եմ մոռացել: Ծերանում եմ թե ոնց, շատ եմ բաներ կորցնում ավտոբուսում:

[Շինարար]

Էրեկ Սեն Էնդրյուսում առաջին անգամ գյադեքի մի կույտ փողոցում կպշկեց՝ կռվի ակնկալիքով. էստեղ սովորաբար մարդիկ տենց դեպքերում ուղղակի քայլերն արագացնում են, փախչելու անում, բայց իմ հայկական էությունը թույլ չտվեց թռնել:



Մի անգամ նման բան Դանդիում ա եղել, որ ավելի մեծ քաղաք ա: Մենք խմբով էինք, երեկոյան ժամ, անցնում էինք փաբի մոտով, մի կուչկա հարբածներ սկսեցին հետևներիցս կրքոտ պարային շարժումներ անել ու հռհռալ, արևմտաեվրոպացի ուղեկիցներս ուղղակի արագացրին քայլերը, իսկ ես էլի չդիմացա, հետ դարձա ու պարողներից հետաքրքրվեցի, թե արդյոք անհագ կերպով տենչում են հետս պարել, ինչին իրանք արդեն իրանց վրա ծիծաղալով պատասխանեցին, թե չէ, ախպեր, շնորհակալություն (բրիտանական քաղաքավարություն):


Էրեկվանները հարբված չէին, ինձ թվաց: Երկուսը տարիքով մեծ էին՝ երեսունի կարգի, երկուսը ավագ դպրոցականի տեսք ունեին՝ 17-19 տարեկան: Մի քիչ ավելի վտանգավոր էին երևում, սկզբում արագացրի քայլերս, հետո հայը հաղթեց, չդիմացա, հետ դարձա, բռնեցի մեկի ձեռքի թենիսի ռակետը, որով սպառնում էին հարվածել ինձ:Դ ու ուղղակի ասացի՝ ամոթ քեզ, մեծ տղա ես: Հետաքրքրվեց՝ տեղացի եմ, թե չէ, ասացի՝ չէ, բայց էլի եմ ասում, ամոթ քեզ, նայեցի մեջների ջահելներին՝ ասացի՝ սա էլ ձեզ համար նմանական մոդե՞լ ա, ուզում եք իր տարիքում իրեն նմանվե՞լ, սովորական լուզեր, ու շրջվեցի ճամփաս շարունակեցի, տարիքովը հետևիցս էլի գոռգոռում էր, թե բա որտեղից եմ, հռհռում իրան իրան, իբր վրաս ղժժում ա, ես թողեցի գնացի: Հայաստանում նման բան լիներ, սուտի որձակությունս հանգեցնելու էր, որ խմբով բռնեն-տփեն, ուրիշ ոչինչ: Հա, կա խուժանություն, բայց էստեղի խուժաններն էլ նույնիսկ ավելի քաղաքակիրթ են, թե ոնց:

[Շինարար]

Ժող ջան, իմ շատ սիրելի մարդիկ, օրագրերը կոչվում են անձնական. անկախ նրանից, թե անձնականության ինչ աստիճան ենք ներդնում դրանցում, դրանք մնում են խիստ ինտիմ անկյուն, էն թաքուն տեղը, որտեղ անկաշկանդ կարող ենք մեր ինտիմ տեղերը քորել և խեթ հայացքների չարժանանալ: Մեկ-մեկ իհարկե մեջբերում ենք անձնական օրագրերից գրառումներ՝ պոզիտիվ նկատառումներով, ասենք՝ վայ, ինչ հավես ա, կամ մեկ էլ դեպքից մի այլ դեպք հիշելով, ասենք՝ Ռուֆուսը հիշում ա՝ ոնց ա իր ֆլեթմեյթը ունքերը հանել, մի ուրիշը նմանատիպ այլ դեպք ա հիշում և այլն: Բայց նեգատիվ նկատառումներով իմ անձնական օրագրի գրառումները մի մեջբերեք, ախպոր պես, ես քննադատություն չեմ ուզում, չեմ անկնկալում. ստեղծագործական թեմա չեմ բացել, ոտանավոր դրել, որ հիմա էլ սրտի դողդոջով սպասեմ արձագանքներին: Բան եմ գրում, մեկ էլ մեկդ իմ յեքա գրառումս մեջբերում եք, թե՝ յախք, բաղնիքդ անուշից վիրավորական բան չկա, քո ցավն էլ տանեմ, գնա գրի էդ մասին, բայց իմ գրառումը մի մեջբերի էդ ասելիս, կամ հիմա՝ հայ լինելն էս ա, էս չի: Խոր փիլիսոփայական գրառումներ չեմ անում, ճշմարտություններ չեմ փորձում գտնել, նոր տեսություններ չեմ առաջադրում, բան էր, այ մարդ, ասի, գիտական ամսագրում չեմ պատրաստվում տպագել, ոչ էլ բանավեճի ընթացքում եմ ասել, ես իմ անձնական օրագրում գրել եմ: Ընդ որում, էս վերջերս լինում ա համ ուզում եմ գրեմ, համ նմանատիպ արձագանքների հնարավոր լինելը հուշում ա ինձ՝ չգրել, առանց էն էլ ինձ ստիպելով եմ գրում: Ես հնարավորինս աշխատում եմ ձեր օրագրային մտքերը քննադատական պրիզմայի միջով չանցնկացնել, եթե երբևէ արել էլ եմ, ներողություն եմ խնդրում, ես չեմ հիշում, նույնպիսի վերաբերմունք եմ աղերսում իմ՝ անձնական մակնշումն ունեցող գրառումների հանդեպ, որքան էլ դրանք արված լինեն թեթև ժանրի մեջ և իմ հոգեբանական վիճակի վայրիվերումների մասին ակնհայտ հղումներ չպարունակեն: Շնորհակալություն ականջալուր լինելու համար:

[Շինարար]

Քանի բոլորդ միտինգներով եք, արխային կարամ էստեղ խրախճեմ: Լոնդոնից եմ պատմելու, առաջին անգամ էի էդպիսի հսկա եվրոպական քաղաքում: Ինքս ճարտարապետության, քանդակագործության մեծ սիրահար չեմ, Մեֆի ականջը խուլ, բայց իհարկե չնկատել հզորությունն անհնար էր, բայց ամենատպավորիչը ազգային պատկերասրահ այցելությունս էր, որովհետև այնուամենայնիվ կերպարվեստի սիրահար եմ, (էստեղ նկարիչների անուններ էի գրել, բայց ջնջեցի, մի տեսակ չեմ սիրում հնչեղ անուններով գրառումներ), իմ աչքի առաջ, էն ռոքերները համերգների ժամանակ որ «գժվում են», մոտս էդպիսի զգացողություն էր, մի տեսակ տարօրինակ սարսուռ, փշաքաղվել և այլն, կամ էլ կարող ա արվեստի հետ կապ չուներ, ուղղակի գերհոգնած էի, քանի օր ոտքիս վրա տնգի էի տալիս Ինչևէ, իսկ ամենամեծ տպավորությունս մարդիկ էին: Սա էլ եվրոպական քաղաք չի, սա աշխարհի մայրաքաղաք ա հիշացնում, քայլում ես՝ իտալացիներ են, արաբներ են, ամբողջական արաբական փողոցներ, հնդիկներ, չինացիներ, ազգեր, գույներ, տարբեր, չգիտեմ՝ լոնդոնցիք ինչպես են վերաբերվում դրան, բայց ասում են, որ սովոր են ու ազգայնական կուսակցությունները ամենաքիչ հաջողություն հենց Լոնդոնում են ունենում, բայց ինձ դա շատ դուր եկավ, էդպիսի բազմազգ Հայաստան եմ ուզում, այլ ազգերի համար Լոնդոնի պես հրապուրիչ Երևան:


Պլանավորածիցս թատրոն չհասցրի գնալ, դրա համար հենց հասա տուն տոմս պատվիրեցի ու հուլիսի կեսերին մի հատ էլ եմ գնալու՝ մենակ թատրոն այցելելու:

[Շինարար]

Էս բրիտանացիք որ եղանակից չեն բողոքում՝.... Ամառը զով, ձմեռը՝ հով, էլ ի՞նչ ա պետք լիակատար երջանկության համար: Ընդհանրապես որ բրիտանացիք չեն բողոքում... Երանի մենք էլ էդ հոգսերն ունենայինք, երանի մենք էլ էդ դժգոհություններն ունենայինք: Սենց ժամանակները հիշում եմ, որ ժամանակին ինչ-որ քննարկում ա եղել, ու Մաթևոյսանն ասել ա՝ հայերենով վեպ գրել չի լինի, ու ինչ-որ հակադրվել էի ն՝ ոնց, բան, մեր լեզվի մասին նման կերպ... Բայց մարդը հաստատ դա չի նկատի ունեցել, մենք նեղ են ապրում, մեր հոգսերը նեղ են. վեպի չեն ձգում: Լավագույն դեպքում՝ պատմվածք, հազարից մեկ՝ վիպակ, իսկ սովորաբար՝ անեկդոտ. էս ա մերը:


Չնայած հումորիստն ասել ա՝ քեզ խոսք չի հասնում, ու չնայած իրոք ես էլ մտածում եմ, որ երևի ինձ խոսք չի հասնում, բայց դե հիմա ով ա նայում՝ ինչ ա հասնում, ինչ չի հասնում: Էս միտինգներից պիտի խոսամ: Ոգևորված հետևում էի, պահի տակ նույնիսկ անհանգստանում՝ մի բան չլինի էս ժողովդրի հետ, շատերի պես հպարտանում և այլն: Բայց մեկ էլ եկավ մի պահ, որ նկատեմ՝ մամուլի ու օնլայն հետևողների քննարկման հիմնական առարկան դարձել ա՝ ով ա հերոս, ով ա դավաճան, էլ թալանի հարց չի քննարկվում, սեփական վարկանշի հարց ա քննարկվում, չգիտեմ՝ էս տեղերքը դավաճան են, ու էս տղերքի չափ արեք, նոր խոսացեք տիպ խոսակցությունները հավասարապես տհաճ դարձան:

Թե ասում եմ՝ ընդհանրապես ոչ հետևեմ, ոչ հետաքրքրվեմ, ոչ էլ պետքս ա, ես իմ հազար ու մի գործն ունեմ: Չի ստացվում, առայժմ:

[Շինարար]

Հիմա կասեք՝ էս Շինարարը լրիվ տափակացել ա, օրը մի անկապ թեմա բացում ա: Էն մի թեման ընդհանրապես անկապ տեղը ու անհիմն կերպով դրին փակին, բայց լավ, չհիշենք անցյալը: Ես ուղղակի փորձում եմ անկեղծ առաջարկել զրուցելու թեմաներ, որոնք ինձ էս պահին հետաքրքրում են, որոնք ես էստեղ էլ օնլայնից դուրս քննարկում եմ, որոնց մասին զրուցելն ինձ հետաքրքիր ա, ու էդ թեմաները մեծ մասամբ շատ հեռու են վեհից, վերերկրայինից, հա՝ էս պահին ինձ հետաքրքիր ա՝ ինչ ուտել, ինչ վարժություններ անել, Լիլիթ Հովհաննիսյանը որքանով տանելի երգիչ ա, էն խեղճ կնգան խի դատեցին, ու ինչ ա նշանակում ախը: Էս վերջին հետաքրքրությանս քննարկումը բաժնի մոդերատորի կողմից չխրախուսվեց, մարդը լուրջ թեմա ա պահանջում Դեսից դենից բաժնում, ինչ արած, դրա համար ա բաժինը եռում լրջորեն բլթբլթացող թեմաներով, լավ, ոնց ասի՝ մոռանանք, ուրիշ բանի համար էինք հավաքվել էստեղ: Գիտեմ, որ շատերին դուր չի գալիս, երբ ակումբը էդքան վեհ չի, մարդիկ ավելի խոր ու համապարփակ թեմաներ են ուզում, խոր ու համապարփակից իմ էս պահի թեման ժամանակակից արաբական թատրոնի ու սոցիալ-քաղաքական կյանքի փոխհարաբերություններն են, այսպես կոչված բառացի թատրոնի (վըբեթիմ բառը հուսով եմ ճիշտ եմ թարգմանում) ծագումնաբանական առնչությունները արաբական բանասացների ավանդույթի հետ, խիստ կասկածում եմ, թե էդ թեմատիկան ակումբում զարգացում կստանա:


Էրեխեք, էկեք իրոք անկեղծ զրուցենք էն ամենից, ինչը մեզ հետաքրքիր ա: Հենա Գալաթեան ինձ մի խմբում ֆեյսբուքում ավելացրեց, մարդիկ եփում, թափում են, մասնակիցներից շատերը ակումբցիներ են, ակումբում կա խոհանոց բաժինը, բայց ակումբում ընդունված չի գրականությունից ու ազգիս փրկությունից զատ այլ թեմաներից հետաքրքրությունը ցուցադրել, թե ինչ, խոսքի Վիշապն ասում ա՝ ձեր երկիրը վարի ա գնում, դուք եկել եք Քենեդի եք անում: Էկեք՝ փորձենք Քենեդի էլ անենք, մեկ-մեկ, ի՞նչ կլինի: Ես զգում եմ, որ մարդիկ դեռ էստեղ են, ակտիվ են, ինչ թեմայով հետաքրքրվեցի, մարդիկ սիրով արձագանքեցին, պատասխանեցին, ոչ մեկ չասավ՝ վայ, Շին, չէ, էն ախ-ի դեպքում մի հոգի ասավ Մեկ ա՝ ես ոնց գլխի եմ մենք էս երկու ամսվա մեջ էս երկիրը փրկողը չենք, բալքի առողջ սնունդ պատրաստել սովորենք ու ֆիզիկական վարժությունների լավ համալիր մշակենք: Պինդ կացեք:

[Շինարար]

Էստեղ տեղի թատրոնի հետ համալսարանը մեծ պրոյեկտ ա սկսում՝ մշակույթների մերձեցում և այլն, ու երեք հիմնական ուղղությամբ՝ կինո, գրական քննարկումներ ու հրապարակային դասախոսություններ: Էնպես ա ստացվել, որ կինոն ևս մի հոգու հետ ես եմ համակարգում :ԴԴ Երբեք կինոյով տարված չեմ եղել ասենք նենց, ոնց գրականությամբ, ու որ հիմա էսպիսի բանում կներգրավվեմ, լրիվ անսպասելի էր: Ինքս էլ չեմ հասկանում, թե ոնց եմ ներգրավվել պրոյեկտում, երևի ինչ-որ մեյլի սխալմամբ կամ միամտաբար պատասխանել եմ ու ընկել կրակը, անկեղծ՝ չեմ հիշում: Բայց ֆիլմերի ցուցադրումը ուղղակի ցուցադրում չի լինելու, անպայման հյուրերով-բանով, առաջին հյուրը Ժան-Պիեռ Ժընեն ա հարմարվել :ԴԴ (հույս ունեմ անունը ճիշտ եմ տառադարձում): Ահագին հավես էր ֆիլմերի ընտրությունը, լրիվ մեզ վրա ա, մնացած թիմը իրավունք ունի միջամտելու միայն, եթե անգլիալեզու կամ պոռնոգրաֆիկ ֆիլմ ընտրած լինենք, մի խոսքով՝ հազիվ առիթ ա՝ հայավարի մի հայկական ֆիլմ էլ մեջը գցեմ: Բնականաբար՝ Նռան գույնը, կմնա բայց էն մյուս տարի, շատ եմ ուզում ստացվի, որ դա էլ նայենք պրոյեկտի ամենալավ շրջանում՝ կայացած արդեն, շատ հանդիսատեսով:


Մի այլ կարգի հավես ա, երբ քեզ փորձում ես բաներում, ինչում երբեք չես էլ մտածել, թե կներգրավվես: Նոր էլ տենց մի առաջարկ եկավ, ինչ-որ այլ պրոյեկտում համակարգողի թափուր տեղ կա, ոչ մեկ չի դիմել, (նենց ա, որ էս լեզվի դպրոցի ժողովուրդը, հաշվի՝ ստեղի բրյուսովցի՞ք, ահագին պասիվ են, բանից էլ բեխաբար) բա՝ ապեր կարո՞ղ ա ուզեսԴԴ: Բացարձակ չեմ պատկերացնում անելիքս, բայց համաձայնեցի :ԴԴ


Հա, ամենակարևորը՝ որոշել եմ պիես բեմադրեմ :ԴԴԴ Գժանոց, ոլորտ, որից կիլոմետրերով հեռու եմ, Հայաստանում մտքովս էլ չէր անցնի սենց բան, իմ ամենասիրած գրական ստեղծագործություններից մեկը, ու Հայաստանում եթե մտքովս անցներ էլ՝ մարդկանց ասեի՝ կասեին՝ բայց կարա՞ս: Մի վռազ՝ կասկած, մի վռազ՝ վհատեցում: Չնայած գուցե ոչ էլ վհատեցնեին, մի բան որ չեմ փորձել, ինչ եմ ինձ ու ինձ որոշում, թե ինչ կլիներ, մանավանդ իմ ղեկավարս ինձ միշտ ոգևորել ա, ու իր ոգևորելն ա, որ հիմա էստեղ եմ: Մի խոսքով՝ հեչ էլ թե չկարողանամ: Ի՞նչ պիտի լինի որ: Շատ-շատ չստացվի, կամ հաջող չստացվի, կամ վրաներս լոլիկներ ու ձվեր շպրտեն, էդ էլ ա կայֆ, ամեն մեկը կարա՞ պարծենա, որ իր վրա նեխած լոլիկ են շպրտել: Հլա շատ ջղայանանամ՝ կարող ա մեջը խաղամ էլ. ուղղակի դեռ չեմ որոշել հեղինակի՞ դերը, թե՞ ընդհանրապես գլխավոր :ԴԴ (չէ, չեմ խաղա, ուզում եմ՝ իրոք լավը լինի) Մի խոսքով, էստեղ ում ասում եմ՝ ասում են՝ վայ, ինչ ընտիր ա, անպայման փորձիր: Ոգևորում են, բայց չեն ֆինանսավորում :ԴԴ Դիմում եմ ու դիմում: Ամեն ինչ անելու եմ, որ ստացվի, որ ձեռնամուխ լինեմ դրան: Մենակ էս ուրախությունը, որ ուզում եմ անել՝ ամեն ինչ արժե, թեկուզ հետո չանեմ էլ, բայց էսքան հո ոգևորվեցի էս ընթացքում :ԴԴ

Էստեղ նույն շենքում, նույն հարկում մի սիրիահայ տղա կա, լիքը ընդհանուր ծանոթներ ունեինք, ասենք՝ մեր օֆիսի սաղ ժողովուրդն իրան ճանաչում էր, ես իրանց օֆիսից ահագին մարդու (իրանցը ավելի մեծ ա), ամեն օր իրար կողքով անցնում էինք, վերջում արդեն՝ հեյյա, հաու ար յու և այլն, բայց չէինք ծանոթանում :ԴԴ Վերջը ծանոթացա մի ահագին վաղտ առաջ առաջինը ես: Մի այլ կարգի երես չի տալիս ինձ :ԴԴ Ես պնդերեսաբար կանգնում եմ, զրուցում, պատմում, հարցեր տալիս, ինքը միայն լուռ ու խորհրդավոր ժպտում ա :ԴԴ Տնեցիք Երևան են տեղափոխվել. թե հայաստանցիներից լավ բան չի սպասում, թե ինչ, չգիտեմ: Բայց վեջս չեմ դնում, հաջորդ անգամ էլի տեսնելիս բերանս մինչև ականջներս բացած ժպտում եմ ու զրույցի բռնվում, որ իր դեպքում ավելի շատ իմ մենախոսություն ա դառնում :ԴԴ


Էս վերջերս լիքը քննարկումների եմ մասնակցել, հույս ունեմ՝ իրավունք վաստակել եմ՝ մի անգամ էլ ուղղակի օրագրումս մենախոսելու:

[Շինարար]

Երբեք որևէ հարաբերությունների չստացվելու դեպքում չեմ կարողացել մեղքի իմ բաժինը տեսնել, չնայած մյուս կողմին էլ հնարավորինս չեմ մեղադրել: Հնարավոր ա՝ էդ պահին ջղայնացել եմ, բայց մի քիչ ժամանակ անցնելուց հետո որոշել եմ, որ ինքն էլ իր ճիշտն ունի, ուղղակի մեկ-մեկ չես ուզւոմ ուրիշի ճշտի հետ հարմարվել, որովհետև ներողություն, ես էլ իմ ճիշտն ունեմ:

Ու հիմա էլ վստահ եմ, որ ես սխալ չեմ եղել, ոչ մի անթույլատրելի սխալ չեմ գործել, բայց մեկ էլ տեսնում ես՝ քեզ մեղադրում են: Չգիտեմ, ու հենց էն ժամանակ, երբ դու որոշում ես, որ էս ամենը պիտի շատ ավելին դառնա, այսինքն՝ չես կարող որոշել, բայց ուզում ես, մտածում ես փորձել: Գուցե շուտ էր պետք, բայց պետք էր հասնել չէ՞ դրան: Ու ինչո՞ւմ են ինձ մեղադրում. թե շատ ես ողջամիտ, իհարկե հնարավոր չի էս բառում ծաղրական երանգը չտեսնել: Բա էսքան տարի չէ՞ր զգացվում: Ես վայթե իմ ողջամտությունը ոչ մեկին չեմ պարտադրում, ես վայթե մինչև հարց չեն տալիս, չեմ պատասխանում, բայց ծիծաղելի ա, երբ պահանջում են իրանց էնպես ընդունել ոնց կան մեկից ով հենց տենց էլ ամենայն ողջամտությամբ անում ա, բայց ծաղրանքով են վերաբերվում իր բնավորության էդ գծին:


Բայց գոհ եմ, որ հենց հիմա սենց եղավ, ու գոհ եմ, որ ամառը Հայաստան գալս չստացվեց, թե չէ կարող ա ինձ համար ավելի անհարմար իրավիճակ ստեղծվեր կամ հետո ավելի վատ լիներ:


Էրեխեք, կներեք, սենց տրամադրությունների մեջ մեկ էլ մի տասը տարի առաջ էի ունենում: Ու երևի պատճառը նաև ընդհանուր մենակությունն ա, մեկ էլ մի տասը տարի առաջ եմ սենց վիճակներում եղել: Չէ, նենց չի, որ էստեղ մեն-մենակ եմ, առանց շփումների կամ ընկերների, կան մարդիկ, բայց չէ: Ուղղակի չգիտեմ, էն որ ինչ-որ բան կար քո կյանքում, ինչ-որ կապ, որում էնքան վստահ էիր, էնքան հանգիստ, ու հիմա դա չկա էլ, ու տեսնում ես, որ ուրեմն պետք չի էդքան երբեք վստահ լինել, ուրեմն մենակ ես: Քիչ ա մնում ոտանավոր գրեմ: Չէ, ոտանավորը կատակ ա, բայց ամեն դեպքում երևի սենց ավելի լավ եղավ: Հիմա գիտես, որ ազատ ես, կարաս նայես առաջ՝ մենակ, ազատ, բաց:


Հա, գուցե կողքից նայողի համար սխալ եմ. որ եթե ավելին էիր ուզում, շուտ հասկանայիր էդքանը, այ էշ: Բայց չէ, այ բանը, հո զոռով չի, ես էլ նոր էի ուզում հասկանամ: Նենց ա, որ ուզեմ հիշեմ, լիքը բաներ կարող եմ հիշել, որ ինձ կարող էին արգելակել, ու գուցե արգելակել են, բայց ես ոչնչում չեմ մեղադրում: Ու նենց չի, որ հիմա էս գրառմանս մեջ փորձում եմ ինքս ինձ արդարացնել, կամ էլ լավ էլ փորձում եմ ու լավ էլ ստացվում ա: Պարտավոր չեմ միշտ ես լինեմ հասկացողի, ըմբռնողի, ողջամիտի դերում:


Մի խոսքով՝ ինչ եղավ, լավ եղավ: Հեչ վեջս էլ չի:


Ու էս գրառումս էլ տենց եսիմ ինչ լուրջ գրառում պետք չի համարել, ուղղակի էս անձնական ժանրում էլ փորձեցի ուժերս: Թե չէ, գիտես, եսիմ ինչ լուրջ բան չի: Մթամ տվայտվում եմ ու էդ տվայտվողը ո՞նց գրառում կանի օրագրում, փորձում եմ էդպես գրել: Էդքան բան: