«Ճարտարապետություն» բաժնի թեմայից դուրս քննարկումներ

[Mephistopheles]

Մեֆ, դու ես իննադ անում, այ ընկեր: Ես գրում եմ ժամանակակից Երևանում «շտկումների» մասին (էս անգամ քո խաթր չակերտով), դու ասում ես Երևանը մենակ Աստաֆյան ա եղել: Ընկեր, մի հատ հասկացի դիմացինդ ինչ ա ասում, նոր խոսի: Եթե էս թեման բացել ես մենակ ճարտարապետների համար, ովքեր միայն ակադեմիական գիտելիքներով պետք ա խոսեն, քեզ բարի մենախոսություն... չնայած մեր մեջ ասած էս թեմայով դու էլ ոչ մի մասնագիտական բան չես գրել: Հազիվ Ռամշի դրած նկարին նայում ու ասում ես «էս շենքը ոնց կարելի ա քանդել», որը համարժեք ա «սիրան ա», «սիրուն չի»-ի, ոչ մի մասնագիտական բացատրություն:

հլա էս կարդա… հնդկերեն ա՞ գրած…

Չուկ ջան, լեզվի ինստիտուտը իր ժամանակի մեջ միջինից մի նիշ բարձր գրագետ շենք ա… նա մեր քաղաքաշինության՝ որը շատ նոր ա ու քաղաքային ճարտարապետության նմուշ ա…

կլասիկ էլեմենտները գրագետ օգտագործած հասարակական շենք ա… դա քանդելու համար հիմնավոր պատճառ ա պետք… քո բերածը "պատճառները" չի անցնում… հասկանում ե՞ս… որ ճիշտը կուզես իմանալ կաթողիկեն առիթ էր որ էդ հողատարածքը հանձնեին եկեղեցուն… անզեն աչքով ա տեսանելի… պատմաճարտարապետական մշակութային նմուշները պետական հանրային տարածքներ են…

է էջմիածինն էլ մեհյանի տեղում ա կառուցված… կարող ա՞ մի օր էլ գաս ասես էջմիածինը քանդենք մեհյանը վերականգնենք… մեհյանն ավելի հին ա… երերույքը սարքեն մեհյան… շտկենք… զանգակատները հանենք Հռիփսիմեի վրայից, էջմիածնի… դրանք հետո են կառուցվել ու արհեստականորեն կպցվել… շտկենք… ի դեպ առանց զանգագատան ա նախագծվել Հռիփսիմեն ու ավելի լավն ա եղել…

50 անգամ ասեցի մի հատ էլ կասեմ… սենց մասշտաբի կառույցի քանդումը պահանջում ա քաղաքաշինական/ճարտարապետական պատճառաբանություն/հիմնավորում… կաթողիկեն ազատելը չի հանդիսանում քաղաքաշինական/ճարտարապետական պատճառաբանություն/հիմնավորում, որովհետև դա հնարավոր էր անել առանց քանդելու…

սրանից պարզ էլ ո՞ց գրենք…

[Chuk]

հլա էս կարդա… հնդկերեն ա՞ գրած…

Հնդկերեն չէր, նույն մակարդակի էր, առանց հիմնավորման: Ասենք ես էլ ասում եմ «Իր ժամանակի մեջ միջինից մի նիշ բարձր չի»: Արի կռվացնենք երկուսիս գրածները: Թե՞ որ դու ճարտարապետ ես, ուրեմն արդեն 5 աչոկ պլյուս քեզ

սրանից պարզ էլ ո՞ց գրենք…

Դրանից պարզ, ոչ մի կերպ: Քո գրածը հրաշալի հասկացել եմ: Չեմ համաձայնել: Այ սա ա, որ դու չես հասկանում: Քո գրածներում հիմնավորում ՉԿԱ, կա ՏԵՍԱԿԵՏ:
Օդի մեջ ասել «քո պատճառաբանությունները հերիք չեն», հերիք չեն, որտև ես էլ ասում եմ «իմ պատճառաբանությունները հերիք են»: Ու էն որ դու ճարտարապետ ես, իսկ ես ոչ, բան չի փոխում: Երկուսս էլ ունենք տեսակետի իրավունք ու չկա մի բան, որը կարողանա ՀԻՄՆԱՎՈՐԻ, ԱՆՀԵՐՔԵԼԻ դարձնի իմ կամ քո ասածի բացարձակ ճշմարտությունը:

Մեֆ, յան տուր: Դու հիմնավորում չես բերել:

[մարդագայլուկ]

Կներեք, մի հատ խառնվեմ ու գնամ

Ես անկեղծ ասած ճարտարապետությունից էդքան էլ գլուխ չեմ հանում: Բայց էդ նոր շինությունը որ առաջին անգամ տեսա, մի հատ մտքումս քֆրտեցի: Իմ աչքին ահավոր անդուր է երևում էդ շենքը.. լեզուս չի էլ պտտում շենք ասել, ոնց որ միջնադարյան չստացված եսիմ ինչ լինի: Ընդանհրապես, հաճախ եմ սկսել էս վերջերս մտքումս քֆրտել, երբ որևէ նոր կառուցվող եկեղեցի եմ տեսնում: Իսկ էս մեկը ուր ու՜ր քաղաքի կենտրոնում: Վերջը եկեղեցախեղդ են անելու, պրծնեն:

Ձեր քննարկմանն էլ հետևում եմ: Անկեղծ ասած Չուկ ջան, զուտ կողքից կարդալով ինձ Մեֆի հիմնավորումներն ավելի համոզիչ թվացին, չնայած դու պնդում ես, որ իր հիմնավորումները սուբյեկտիվ են: Դու ասում ես, որ եկեղեցու դիմացը բացվել է, մարդիկ կարող են ճեմել և այլն, իսկ Մեֆը ավելի կոնկրետ բանից է խոսում՝ քաղաքաշինությունից, ինչը ինձ էս քննարկման մեջ ավելի օբյեկտիվ է թվում:

[Chuk]

Կներեք, մի հատ խառնվեմ ու գնամ

Ես անկեղծ ասած ճարտարապետությունից էդքան էլ գլուխ չեմ հանում: Բայց էդ նոր շինությունը որ առաջին անգամ տեսա, մի հատ մտքումս քֆրտեցի: Իմ աչքին ահավոր անդուր է երևում էդ շենքը.. լեզուս չի էլ պտտում շենք ասել, ոնց որ միջնադարյան չստացված եսիմ ինչ լինի: Ընդանհրապես, հաճախ եմ սկսել էս վերջերս մտքումս քֆրտել, երբ որևէ նոր կառուցվող եկեղեցի եմ տեսնում: Իսկ էս մեկը ուր ու՜ր քաղաքի կենտրոնում: Վերջը եկեղեցախեղդ են անելու, պրծնեն:

Ձեր քննարկմանն էլ հետևում եմ: Անկեղծ ասած Չուկ ջան, ինձ Մեֆի հիմնավորումներն ավելի համոզիչ թվացին, չնայած դու պնդում ես, որ իր հիմնավորումները սուբյեկտիվ են: Դու ասում ես, որ եկեղեցու դիմացը բացվել է, մարդիկ կարող են ճեմել և այլն, իսկ Մեֆը ավելի կոնկրետ բանից է խոսում՝ քաղաքաշինությունից, ինչը ինձ էս քննարկման մեջ ավելի օբյեկտիվ է թվում:

Մարդագայլուկ ջան, քո իրավունքն ա չհավանելը, Մեֆի ասածն ավելի փաստարկված համարելը

Բայց ամբողջ հարցն էն ա, որ ես էլ եմ քաղաքաշինությունից խոսում, էդ Մեֆն ա ուրիշ կերպ իմ խոսքը ներկայացնում:

Ամբողջ աշխարհում էլ ձգտում են հնարավորինս պահպանել պատմաշակութային հուշարձանները ու դրանք դարձնել ավելի երևացող, հպարտանում են դրանով: Դրա միլիոն ու մի ձև կա, իհարկե, բայց շատ կարևոր խնդիր ա: Նման դեպքերում քաղաքաշինական մյուս գործոնները ծառայեցվում են դրան, համադրվում են հանրային շահն ու հուշարձանի պահպանումը: Ես էլ եմ ներվայնանում, որ էս դեպքում եկեղեցի ա կառուցվել, կուզեի տեղը ասենք մանկական այգի լիներ: Բայց ես փորձում եմ ինձ կտրել եկեղեցուց ու հարցին նայել մյուս տեսանկյուններից:

Իմ համար կան հետևյալ կարևորագույն գործոնը.
Կաթողիկե եկեղեցին չափազանց արժեքավոր կառույց է ու կարևոր մեր քաղաքի համար: Իրան պետք է դարձնել հանրային սեփականություն, դարձնել հանրությանը հասանելի:

Ի հակադրումն սրան ո՛չ լեզվի ինստիտուտի շենքը, ո՛չ էլ հիմա կառուցված Սուրբ Աննա եկեղեցին պատմամշակութային արժեք չեն, պահպանման ենթակա չեն: Որպես օրինակ ասեմ, որ նույն լեզվի ինստիտուտի շենքը երբևէ չի ներառվել այն շինությունների ցուցակում, որոնք քանդման ենթակա չեն, որովհետև ինքն եղել է շարքային շենք: Ես ասում էի, որ Մեֆը հիմնավորում չի բերել, որ լեզվի ինստիտուտի շենքը չէր կարելի քանդել, որտև իբր հզոր բան էր: Նայի էդ շենքը մյուս կողմից.



Հերիք չի մեղմ ասած սիրուն չի, դեռ եկեղեցին առնվազն երկու կողմից թաքցնում ա հանրության աչքից: Սա ա հարցը:

Էս քննարկման արդյունքում ես հիմա հասել եմ էն կետին, որ պատրաստ եմ ինքս իմ ձեռքերով քանդել էս թազա եկեղեցին: Բայց լեզվի ինստիտուտի շենքն էլ կքանդեի, որտև ինքը անճոռնիաբար էր թաքցնում հրաշք Կաթողիկեն: Եթե սրան գումարենք նաև էն, որ էդ շենքը վթարային էր (գոնե էդպես են ասում), ավելի ա ամբողջանում պատկերը:

Իմ ասածը շատ պարզ բան ա. մենք ուղղակի իրավունք չունենք որպես գլխավոր օբյեկտ Կաթողիկեն չվերցնել: Դա իր ժամանակաշրջանից էս տարածաշրջանում մեզ հասած եզակի կառույց է (էդ անվիճելի փաստ ա), շատ ճարտարապետների պնդմամբ կատարյալ կառույց է (էդ պնդման հետ անշուշտ կարելի ա վիճել): Կողքի շինությունները կարող են ընդամենը այս կամ այն ժամանակաշրջանում իրան սպասարկել, ոչ ավելին: Նույն լեզվի ինստիտուտի ժամանակաշրջանից մեզ լիքը ուրիշ նորից գրագետ սարքած շենքեր են հասել, որոնք էդ ժամանակաշրջանի պատմությունը պահում են:

[մարդագայլուկ]

Շնորհակալություն մի անգամ էլ տեսակետդ հիմնավորելու համար, Չուկ ջան: Հա, ես արդեն հասկացել եմ, թե դու ինչ նկատի ունես: Լեզվի ինստիտուտի շենքը ինձ էլ դուր չի գալիս, ստանդարտ սովետից մնացած շենք էր իմ համեստ, ճարտարապետությունից բան չհասկացող կարծիքով: Բայց ես Լեզվի ինստիտուտը հարյուր անգամ կնախընտրեի էս եկեղեցանման չստացված պալատից, թեկուզ Կաթողիկեի հաշվին: Չգիտեմ ում ոնց, բայց էդ նոր շինությունը ինձ ահավոր խեղդում է, երբ էդ մասերով քայլում եմ. միջնադարյան խավարի սուր հոտ եմ առնում մի տեսակ:
Մի խոսքով ես դեմ չեմ, որ Կաթողիկեի դիմացը բացվի, մարդիկ տեսնեն, բան… բայց ես դեմ եմ, որ ամեն հարմար պատրվակով սենց շինություններ բերեն մտցնեն մարդկանց աչքը:

[Mephistopheles]

Մարդագայլուկ ջան, քո իրավունքն ա չհավանելը, Մեֆի ասածն ավելի փաստարկված համարելը

Բայց ամբողջ հարցն էն ա, որ ես էլ եմ քաղաքաշինությունից խոսում, էդ Մեֆն ա ուրիշ կերպ իմ խոսքը ներկայացնում:

Ամբողջ աշխարհում էլ ձգտում են հնարավորինս պահպանել պատմաշակութային հուշարձանները ու դրանք դարձնել ավելի երևացող, հպարտանում են դրանով: Դրա միլիոն ու մի ձև կա, իհարկե, բայց շատ կարևոր խնդիր ա: Նման դեպքերում քաղաքաշինական մյուս գործոնները ծառայեցվում են դրան, համադրվում են հանրային շահն ու հուշարձանի պահպանումը: Ես էլ եմ ներվայնանում, որ էս դեպքում եկեղեցի ա կառուցվել, կուզեի տեղը ասենք մանկական այգի լիներ: Բայց ես փորձում եմ ինձ կտրել եկեղեցուց ու հարցին նայել մյուս տեսանկյուններից:

Կներես բայց դու սենց պնդում իրավուք չունես անելու… նախ ամբողջ աշխարհում ոչ թե աշխատում են երևացող դարձնել, այլ հասանելի, սրանք տարբեր բաներ են… երկրորդ էս դեպքում քաղաքաշինական անհրաժեշտություն չի եղել շենքը քանդելու, որովհետև քաղաքաշինորեն ոչինչ չի ավելացել քաղաքի ֆունկցիոնալության վրա և քաղաքը որպես գործող միավոր չի բարելավվել… երրորդ քաղաքաշինության մեջ երբեք գորխող միավորը չի քանդվում որպեսզի որևէ պատմամշակութային շինություն տեսանելի լինի, պատմամշակութային կառույցի երևալը քաղաքաշինական խնդիր չի, քաղաքաշինության մեջ կոթողի գոյությունը պետք ա հաշվի առնեսբայց քաղաքաշինություն աչ մի գործոն չի կարա ծառայի որևէ շենքի պահպանմանը… քաղաքաշինության գործոնները կոչված են ծառայելու քաղաքի բնակիչներին ու քաղաքի ֆունկցիոնալությանը (էդ տեսանկյունից լեզվի ինստիտուտը, թեկուզ վատ բայց շրջանցել ա կաթողիկեն կարային վրան կառուցեին, բայց չեն արել… իսկ ներկան, կարային պահեին, բայց չեն պահել… էսի փաստ ա…)

…ու դու քաղաքաշինությունից չես խոսում, այլ ուզում ես քաղաքաշինության քողի տակ արդարացնել սխալը… դու փորձում ես սխալն արդարացնել քաղաքաշինությամբ մինչդեռ քաղաքաշինական հարց այսեղ գոյություն չունի… այստեղ գոյություն ուրեր հուշարձանը հասանելի դարձնել… դա լոկալ ստրատեգիական հարց ա, որը հմուտ ճարտարապետությամբ կարելի ա լուծել… եթե դու որդեգրում ես "հուշարձանները տեսանելի դարձնել"-ու ստրատեգիան, Երևանում շատ շենքեր պտի քանդվեն ու առաջին հերթին Թամանյանին պետք ա պատվանդանից իջեցնել, որովհետև նրա հատակագծով ա քաղաքի հիմքերը դրվել… սխալ ա եղել էդ շենքը էդքան մոտ կառուցելը, բայց ավելի սխալ ա եղել դա քանդելը, ոնց որ սխալ ա եղել մեհյանների տեղում եկեղեցի կառուցելը, բայց կրկնակի սխալ կլինի եկեղեցին քանդելը որ մեհյանը մեջտեղ գա… հրապարակի տակ էլ հին բաղնիքներ են եղել ու մի անգամ էլ հողային աշխատանքների ժամանակ բացվեցին, ուրմն ինչ քանդե՞նք հրապարակը… սխալները տենց չեն շտկվում…

Հայաստանի պատմության մեջ շատ ա եղել որ հինը քանդվել կամ դիմացը կառույց ա կանգնեցվել, բայց դա հիմք չի տալիս որ էդ կառույցները քանդվեն… նույն էջմիածինը, նույն երերույքը…

Իմ համար կան հետևյալ կարևորագույն գործոնը.
Կաթողիկե եկեղեցին չափազանց արժեքավոր կառույց է ու կարևոր մեր քաղաքի համար: Իրան պետք է դարձնել հանրային սեփականություն, դարձնել հանրությանը հասանելի:

Ի հակադրումն սրան ո՛չ լեզվի ինստիտուտի շենքը, ո՛չ էլ հիմա կառուցված Սուրբ Աննա եկեղեցին պատմամշակութային արժեք չեն, պահպանման ենթակա չեն: Որպես օրինակ ասեմ, որ նույն լեզվի ինստիտուտի շենքը երբևէ չի ներառվել այն շինությունների ցուցակում, որոնք քանդման ենթակա չեն, որովհետև ինքն եղել է շարքային շենք: Ես ասում էի, որ Մեֆը հիմնավորում չի բերել, որ լեզվի ինստիտուտի շենքը չէր կարելի քանդել, որտև իբր հզոր բան էր: Նայի էդ շենքը մյուս կողմից.

հանրային սեփականություն ոչ թե եկեղեցական… Երևանում շատ շենքեր կան որոնք պատմամշակութային կոթողներ չեն, դա դեռ հիմք չի որ դրանք առանց քաղաքաշինական հիմքի քանդվեն… դա ոչ մի ձև չի արդարացնում լեզվի ինստիտուտի քանդում…, ավելին, հենց էն փաստը որ էդ շենքի կառուցման հետ պատմության կա կապված ու հենց կաթողիկեի հետ, էդ կառույցն առանձնանում ա մյուս կառույցներից պատմական ու դարաշրջանին յուրահատուկ տեսանկյունից… էլ չասեմ որ կարելի էր էդ շենքի հետ աշխատել ու դա գաղտնիք չէր… անզեն աչքով էլ ա երևում…

Հերիք չի մեղմ ասած սիրուն չի, դեռ եկեղեցին առնվազն երկու կողմից թաքցնում ա հանրության աչքից: Սա ա հարցը:

բայց հասանելի ա… ու դա չի հարցը… հասանելիությունն ա հարցը… ամբողջ աշխարհում էլ սենց դեպքեր կան… դարձնում են հասանելի…

Էս քննարկման արդյունքում ես հիմա հասել եմ էն կետին, որ պատրաստ եմ ինքս իմ ձեռքերով քանդել էս թազա եկեղեցին: Բայց լեզվի ինստիտուտի շենքն էլ կքանդեի, որտև ինքը անճոռնիաբար էր թաքցնում հրաշք Կաթողիկեն: Եթե սրան գումարենք նաև էն, որ էդ շենքը վթարային էր (գոնե էդպես են ասում), ավելի ա ամբողջանում պատկերը:

անճոռնիաբար չի թաքցրել… էն ժամանակ ալտերնատիվը վրով գնալն էր, քանդել ու տեղը կառուցելն էր (ամբողջ սովետում էր էդ տենդենցը)… եղել ա չարյաց փոքրագույնը ու հենց դրա համար էլ պետք էր պահել ու վերաիմաստավորել…

ինչ վերաբերվում ա վթարային լինելուն… որ շենքն էլ չխնամես, կդառնա վթարային… սա մեկ, երկրորդ ինչ որ մեկը դրա srtuctural report-ը տեսել ա՞… դա մի բան ա որ պետք ա հանրայնորեն քննարկվեր ու քանի որ ստեղ շահերի բախում կա ՝ conflict of interest, ապա ես տենց հեշտ կուլ չեմ տա էդ պնդումը, զուտ հանրային տեսանկյունից… դա աչքով տեսանելի չի ու ես անկախ հետաքննությանը կվստահեի ավելի շատ քան շահախնդիր կողմերի report-ին…

Իմ ասածը շատ պարզ բան ա. մենք ուղղակի իրավունք չունենք որպես գլխավոր օբյեկտ Կաթողիկեն չվերցնել: Դա իր ժամանակաշրջանից էս տարածաշրջանում մեզ հասած եզակի կառույց է (էդ անվիճելի փաստ ա), շատ ճարտարապետների պնդմամբ կատարյալ կառույց է (էդ պնդման հետ անշուշտ կարելի ա վիճել): Կողքի շինությունները կարող են ընդամենը այս կամ այն ժամանակաշրջանում իրան սպասարկել, ոչ ավելին: Նույն լեզվի ինստիտուտի ժամանակաշրջանից մեզ լիքը ուրիշ նորից գրագետ սարքած շենքեր են հասել, որոնք էդ ժամանակաշրջանի պատմությունը պահում են:

Չուկ, ո՞վ ա քեզ տենց բան ասել… 13-րդ դարից մես ընդամենի մի եկեղեցի ա՞ հասել… ինչ որ տենց բան չեմ հիշում… ու ի՞նչ նկատի ունես "էս տարածաշրջան" ասելով… ի՞նչ տերիտորիա ա դա զբաղացնում…
էդ ո՞ր ճարտարապետն ա պնդում որ ինքը "կատարյալ" կառույց ա… կարա՞ս էդ աշխատությունը դնես նայենք…

շենքերը չեն քանդվում, որորովհետև "դրանից արդեն լիքը կա"… քանդման կրիտերիաները ուրիշ են… Երևանը 50 տարվա մեջ ա սարքվել ուրեմն պտի տաս քանդե՞ս…

[Աթեիստ]

Կաթողիկե եկեղեցին չափազանց արժեքավոր կառույց է ու կարևոր մեր քաղաքի համար: Իրան պետք է դարձնել հանրային սեփականություն, դարձնել հանրությանը հասանելի:

Դա իր ժամանակաշրջանից էս տարածաշրջանում մեզ հասած եզակի կառույց է (էդ անվիճելի փաստ ա), շատ ճարտարապետների պնդմամբ կատարյալ կառույց է (էդ պնդման հետ անշուշտ կարելի ա վիճել):

Արտ, նենց վստահ տոնով ես գրում, քիչ ա մնում ես էլ դրանք ընդունեմ որպես անվիճելի փաստ։
Բայց երբ Մեֆն ա գրում, որ էս-էս սկզբունքն ընկած ա քաղաքաշինության հիմքում, ես իրան հավատում եմ, առանց ապացույցների, որտև ինքը դրա մասնագետն ա։
Երբ դու ես ասում, որ «իր ժամանակաշրջանից էս տարածաշրջանում մեզ հասած եզակի կառույց է», սա, առանց ապացույցի, իմ համար օդի մեջ հայտարարություն ա։ Իսկ քո լրիվ փաստարկները կառուցված են էդ մի համոզմունքի վրա։

Ընդ որում, երբ դու դրա մասին տենց լավ ես արտահայտվում, ես ընդունում եմ, որ քո նման լիքը քաղաքացիներ իսկականից սիրում են էդ եկեղեցի ասեմ, մատուռ ասեմ, չգիտեմ, էդ Կաթողիկեն։
Ու ընդունում եմ, որ քանի որ տենց շատ են սիրում, կարելի էր դրա հասանելիության ուղղությամբ աշխատել։

Բայց
1. Մեֆը որպես մասնագետ պնդում ա, որ լուծումը սխալ ա քաղաքաշինության տեսանկյունից։
2. Մնացած գրողներն ասում են, որ լուծումը վատն ա էսթետիկ տեսակետից։

Ստացվում ա, որ սխալ բան են արել, բայց քեզ դուր ա գալիս, դրա համար կպած ուզում ես համոզես, որ էդքան էլ սխալ չի։

Ես որ հոկտեմբերի 27-ի օրն իմացա, որ Վազգենին խփել են, առաջին պահին ասի լավ են արել։ Այսինքն ակնհայտ վատ բան էին արել, բայց ինչ ա թե էդ պահին մեջս խոսում են Վազգենի հանդեպ վատ վերաբերմունքս, պնդում էի, որ լավ են արել։
Հիմա հո հասկանում եմ, որ «Цель оправдывает средства»-ն սխալ ա։

[Chuk]

Արտ, նենց վստահ տոնով ես գրում, քիչ ա մնում ես էլ դրանք ընդունեմ որպես անվիճելի փաստ։
Բայց երբ Մեֆն ա գրում, որ էս-էս սկզբունքն ընկած ա քաղաքաշինության հիմքում, ես իրան հավատում եմ, առանց ապացույցների, որտև ինքը դրա մասնագետն ա։
Երբ դու ես ասում, որ «իր ժամանակաշրջանից էս տարածաշրջանում մեզ հասած եզակի կառույց է», սա, առանց ապացույցի, իմ համար օդի մեջ հայտարարություն ա։ Իսկ քո լրիվ փաստարկները կառուցված են էդ մի համոզմունքի վրա։

Արտ, մի քիչ խնդալու ա սենց հարցում աներկբա վստահել մասնագետին ու չվստահել ոչ մասնագետին: Մի քիչ չէ, շատ խնդալու ա, որտև ասենք ես կարող ա էս կոթողի ու իրա պատմության հետ կապված ավելի շատ բան գիտեմ, քան այդ մասնագետը (ու կարծես տենց էլ կա), պլյուս նենց հարցեր են, որտեղ չկա բացարձակ ճշմարտության հասկացությունը: Նույն մասնագետները տարբեր տեսակետներ ունեն, ու շատ ուրիշ մասնագետներ ճիշտ ա ակումբում չկան, էս գրառումները չեն կարդում, բայց Մեֆին հակառակ կարծիքն ունեն: Լուրջ խնդալու ա սենց թեմաներում մասնագետ ոչ մասնագետով շարժվելը:

Արտ, եթե չալարեմ, դնեմ «ապացուցեմ» որ եզակի կառույց ա, արդեն կսկսե՞ս իմ կարծիքը կիսել:

[Աթեիստ]

Արտ, մի քիչ խնդալու ա սենց հարցում աներկբա վստահել մասնագետին ու չվստահել ոչ մասնագետին: Մի քիչ չէ, շատ խնդալու ա, որտև ասենք ես կարող ա էս կոթողի ու իրա պատմության հետ կապված ավելի շատ բան գիտեմ, քան այդ մասնագետը (ու կարծես տենց էլ կա), պլյուս նենց հարցեր են, որտեղ չկա բացարձակ ճշմարտության հասկացությունը: Նույն մասնագետները տարբեր տեսակետներ ունեն, ու շատ ուրիշ մասնագետներ ճիշտ ա ակումբում չկան, էս գրառումները չեն կարդում, բայց Մեֆին հակառակ կարծիքն ունեն: Լուրջ խնդալու ա սենց թեմաներում մասնագետ ոչ մասնագետով շարժվելը:

Արտ, եթե չալարեմ, դնեմ «ապացուցեմ» որ եզակի կառույց ա, արդեն կսկսե՞ս իմ կարծիքը կիսել:

Արտ ջան, ես չգիտեմ, թե «սենց» ասելով ինչ ի նկատի ունես, բայց իմ համար նորմալ ա, որ եթե ինչ որ բնագավառից բան չեմ հասկանում, վստահեմ մասնագետին։ Նույն կերպ ինձ որ ինչ որ բանից հարց են տալիս, ու ես վստահ պատասխան եմ տալիս, նորմալ ա, որ ինձ վստահեն, ոչ թե ապացույց պահանջեն։ Ու էս մասնագետին վստահելու պահը վերաբերում ա նոր կառուցվածին, որտև հնի մասին ՄեՖը բան չի ասում, մենակ դու ես գովում։

Ու նշեմ, որ գրառմանս միայն առաջին մասն էր վերաբերում Կաթողիկեին։ Հատուկ գրել, էր որ քանի դեռ կան քո նման մարդիկ, ովքեր շատ բարձր են գնահատում էդ շենքը, նորմալ եմ համարում դրա հասանելության մեծացմանն ուղղված, էսթետիկ և մասնագիտական առումներով նորմալ, քայլերը։

[Mephistopheles]

Արտ, մի քիչ խնդալու ա սենց հարցում աներկբա վստահել մասնագետին ու չվստահել ոչ մասնագետին: Մի քիչ չէ, շատ խնդալու ա, որտև ասենք ես կարող ա էս կոթողի ու իրա պատմության հետ կապված ավելի շատ բան գիտեմ, քան այդ մասնագետը (ու կարծես տենց էլ կա), պլյուս նենց հարցեր են, որտեղ չկա բացարձակ ճշմարտության հասկացությունը: Նույն մասնագետները տարբեր տեսակետներ ունեն, ու շատ ուրիշ մասնագետներ ճիշտ ա ակումբում չկան, էս գրառումները չեն կարդում, բայց Մեֆին հակառակ կարծիքն ունեն: Լուրջ խնդալու ա սենց թեմաներում մասնագետ ոչ մասնագետով շարժվելը:

Արտ, եթե չալարեմ, դնեմ «ապացուցեմ» որ եզակի կառույց ա, արդեն կսկսե՞ս իմ կարծիքը կիսել:

Չուկ, ոչ ոք էլ չի ասում ներկբա ինչ որ մասնագետի վսըտահել… դու ուշադիր չես կարդում ու սկսում ես աղավաղել իմ գրածները… ես լուծում չեմ առաջարկել… ընդհակառակը ասվել պարզ հայերենով որ պետք ա լուծումները դրվեր հասարակական քննարկման, իսկ դա նշանակաում ա որ հաշվի են առնվելու նաև ոչ մասնագիտականա կարծիքները…

…ոչ ոք քեզ չի ասում որ դու պարտավոր ես կամ միանշանակ պետք ա բոլոր մասնագիտական կարծիքները ընդունվի առանց հարցադրման ու կասկածի… տենց բան չի ասվել… հիմնավորի՝ կընդունենք որպես ալտերնատիվ մոտեցում…

… ուղղակի քո մոտ մի հատ տեսակետ ա ձևավորվել որ "ես այդպես եմ կարծում", "սա իմ անձնական կարծիքն ա", "ճաշակին ընկեր չկա" "դու մնա քո կարծիքին" տիպի մոտեցումները ավտոմատիկ քո կարծիքը դնում են հիմնավորված կարծիքների հետ նույն մակարդակին… տենց հեշտ չի…

դու մի բան պետք ա ճիշտ հասկանաս, քո առաջարկը արդեն ձախողված ա, որովհետը արդեն քանդել են ու տեղը էդ են սարքել… պրծ… սարքած ա…

[Kuk]

շատ լավն ա, նայեք

[Chuk]

Կաթողիկեի մասին մանրամասն, ռուսերեն հոդված:

Հոդվածի հեղինակը Ալեքսանդր Սիվկովն է (1890-1968), Սանկտ Պետերբուրգի Էրմիտաժի գլախվոր ճարտարապետը: Հոդվածը հետաքրքիր է, բայց վստահ չեմ, որ բոլորն ամբողջությամբ հետաքրքրությամբ կկարդան:

Երկու մեջբերում՝ ռուսերենով.

Этот маленький, компактный памятник поражает изысканностью пропорций, про-
стотой и строгостью форм. Архитектор позволил себе, вероятно, вследствие небольших
размеров церкви применение полихромной окраски по камню для выявления орнамен-
тальных деталей. Окраска, следы которой обнаружены на стенах, преимущественно
черного и красного цветов, хорошо вяжетс я с основным тоном туфового камня, в оттен-
ках которого имеются сочетания того и другого цветов. Эффект, достигнутый окрас-
кой, по-видимому, оправдывал себя, придавая сооружению нарядный, праздничный вид
в сочетании с окружавшей ранее церковь зеленью.

Особую ценность этот памятник архитектуры приобретает вследствие своей сохран-
ности, что позволяет с большей достоверностью вновь подтвердить, преемственность
развития архитектуры XIII в. от архитектуры Армении более древнего времени и про-
следить характерные ее черты. В то же время некоторые особенности архитектурного
оформления церкви дают представление и о редко применявшихся приемах оформле-
ния, как, например, полихромная окраска орнамента с плоским рельефом. Сохрани-
вшиеся следы разметки построения сталактитов и других орнаментальных частей дают
понятие о строительных приемах, имевших место в XIII в.; о том же говорят и обли-
цовочного типа кладка стен и сводов, изготовление туфовой черепицы и т. п.
Надписи на стенах церкви позволяют расширить наши познания об общественной
жизни XIII—XIV веков.
Открытие в 1937 году этого памятника архитектуры —маленькой центрально-ку-
польной церкви—является событием большого значения для истории культуры и искус-
ства Армении, для расширения наших познаний об этой стране, столь богатой дошед-
шими до нас памятниками материальной культуры прошлого.

Հետո կաշխատեմ հայերեն նյութեր էլ դնել: Մեֆ, իսկ մնացած հարցերով մի քանի օրից կորոշեմ արձագանքե՞լ, թե՞ իզուր կրկնվելու եմ ու սաղի զահլան տանեմ:

[Mephistopheles]

Կաթողիկեի մասին մանրամասն, ռուսերեն հոդված:

Հոդվածի հեղինակը Ալեքսանդր Սիվկովն է (1890-1968), Սանկտ Պետերբուրգի Էրմիտաժի գլախվոր ճարտարապետը: Հոդվածը հետաքրքիր է, բայց վստահ չեմ, որ բոլորն ամբողջությամբ հետաքրքրությամբ կկարդան:

Երկու մեջբերում՝ ռուսերենով.





Հետո կաշխատեմ հայերեն նյութեր էլ դնել: Մեֆ, իսկ մնացած հարցերով մի քանի օրից կորոշեմ արձագանքե՞լ, թե՞ իզուր կրկնվելու եմ ու սաղի զահլան տանեմ:

չուկ ջան, իզուր մի չարչարվի... ապացուցելով կաթողիկեի արժեքը բոլորվին չի արդարացնում լեզվի ինստիտուտի քանդումը... կաթողիկեն էլ պետք չի գերագնահատել... մենք ավելի արժեքավոր գործեր ունենք էդ դարի, բայց դա էլ չի նսեմացնում կաթողիկեի հմայքը...

հարցը շատ պարզ ա.... արժեր քանդել լեզվի ինստիտուտը...

որպեսզի ապացուցես կամ հիմնավորես որ արժեր, դու պետք ա ապացուցես որ առանց քանդելու հնարավոր չի հուշարձանը դարձնել հասանելի ու ներկայացնել.... էս ա....

պետք չի ապացուցել կաթողիկեի կարևորությունը...

[Chuk]

չուկ ջան, իզուր մի չարչարվի... ապացուցելով կաթողիկեի արժեքը բոլորվին չի արդարացնում լեզվի ինստիտուտի քանդումը... կաթողիկեն էլ պետք չի գերագնահատել... մենք ավելի արժեքավոր գործեր ունենք էդ դարի, բայց դա էլ չի նսեմացնում կաթողիկեի հմայքը...

հարցը շատ պարզ ա.... արժեր քանդել լեզվի ինստիտուտը...

որպեսզի ապացուցես կամ հիմնավորես որ արժեր, դու պետք ա ապացուցես որ առանց քանդելու հնարավոր չի հուշարձանը դարձնել հասանելի ու ներկայացնել.... էս ա....

պետք չի ապացուցել կաթողիկեի կարևորությունը...

Մեֆ ջան, Կաթողիկեի արժեքն ապացուցելը անում եմ օրինակ Աթեիստի համար, որ չկարծի, որ օդի մեջ խոսում եմ: Ու նաև որպեսզի կառույցի մասին լավ չիմացողները ավելի լավ իմանան, թե ինչ կոթողի հետ գործ ունենք, եթե իհարկե հետաքրքրում ա:

Լեզվի ինստիտուտի քանդելու մասին իմ կարծիքը վաղուց եմ գրել, հիմնավորումներս էլ բերել եմ: Գրառմանս մեջ էլ նշել էի, որ մյուս գրածներիդ, էդ թվում իմ կարծիքով անհիմն պնդումներիդ, որ չի կարելի էդ շենքը քանդել, արձագանքել-չարձագանքելս կորոշեմ հետո:

[Mephistopheles]

Մեֆ ջան, Կաթողիկեի արժեքն ապացուցելը անում եմ օրինակ Աթեիստի համար, որ չկարծի, որ օդի մեջ խոսում եմ: Ու նաև որպեսզի կառույցի մասին լավ չիմացողները ավելի լավ իմանան, թե ինչ կոթողի հետ գործ ունենք, եթե իհարկե հետաքրքրում ա:

Լեզվի ինստիտուտի քանդելու մասին իմ կարծիքը վաղուց եմ գրել, հիմնավորումներս էլ բերել եմ: Գրառմանս մեջ էլ նշել էի, որ մյուս գրածներիդ, էդ թվում իմ կարծիքով անհիմն պնդումներիդ, որ չի կարելի էդ շենքը քանդել, արձագանքել-չարձագանքելս կորոշեմ հետո:

հիմնավորումը չես բերել, որովհետև հիմնավորումը պետք ա լինի նախ աաղաքաշինական և ապա ճարտարապետական...

ա) քաղաքաշինական հիմնավորման համար պտի ցույց տաս որ քաղաքի էդ հատվածը առանց շենքը քանդելու չի աշխատի... քաղաքաշինությունը գիտական ոլորտ ա ու անձնական գեղագիտական ճաշակի արգումենտը չի աշխատում... հիմնավորումը պետք ա լինի ֆունկցիոնալ... դու դա չես արել ... դա պարզապես հնարավոր չի անել... ներկա լուծումը ոչ մի կերպ դա չ արել... պրոբլեմը չկա որ լուծումն էլ լինի...

բ) քանի որ քաղաքաշինակա անհրաժեշտություն չկա, ճարտարապետական հիմնա որումը դառնում ա համարյա անհնար... կարծիքը էս դեպքում ևս դառնում ա խիստ սուբյեկտիվ... հուշարձանի մատչելի/հասանելիությունը բացարձակապես կախված չի լեզվի ինստիտուտից և դու էլ ես համաձայնվել որ կարելի էր լեզվի իստիտուտի հետ աշխատել... ասինքն քանդումը պարտադիր պայման չի...

գ) պատմական տեսանկյունից լեզվի ինստիտուտի գոյությունը կապվում ա կաթողիկեի հետ զուտ իրա ալտերնատիվ նպատակի պատճառով ու դարձնում ա կաթողիկեի պատմության մի մասը )կաթողիկեն նաև դրանով ա հայտնի)....

դ) կաթողիկեն էլ լեզվի ինստիտուտն էլ եղել են իրենց ժամանակաշրջանի տիպիկ կառույցներ, գրագետ արված ու երկուսն էլ իրավունք ունեն գոյության... մեկը պաշտամունքային կառույցի նմուշ ա մյուսը հասարակական քաղաքային ճարտարապետության նմուշ, որը միակը չի, այնուամենայնիվ դա հիմք չի տալիս այն քանդելու համար...

հիմնավորման պայմանները սրանք են.... դու սրանցից որևէ մեկը չես արել... ու հնարավոր էլ չ անել...