Մեջբերում Մ Մ-ի խոսքերից Նայել գրառումը
Ըհը, Կայծերի մեջ շատ բաներ արդիական են։ Կարդալուց հասկանում ես, որ մենակ ժամանակաշրջանն ու ինֆորմացիոն դաշտն ա փոխվել։ Ընդհանուր առմամբ հայի վիճակը նույնն ա մնացել։
Շատ լավ կլիներ, որ դպրոցներում ավելի ծավալուն ուսումնասիրեին Րաֆֆու գործերը։ Մեր էրեխեքը շատ բան ունեն սովորելու թեկուզ Կայծերից՝ համեմատելով ու վերլուծելով։
Հա, լրիվ համաձայն եմ: Էն ժամանակ թուրք ու քուրդ էին թալանչիները, հիմա՝ հենց հայ պաշտոնյաներ: Ու մեկ էլ հետաքրքիր էին իրա բացատրությունները. ըստ Րաֆֆու, ոնց որ էդ մարդիկ նախնադարի ու քաղաքակրթության արանքում ճզմված լինեին, դրա համար տենցն էին: Էն մասը հիշու՞մ ես, որ նահապետական հայ գյուղ ա ներկայացնում, որտեղ մարդիկ բնությանը կպած են ու միևնույն ժամանակ շատ ազատ: Նենց դուրս էկավ դա:

Ինչ վերաբերում ա դպրոցներին, ինձ թվում ա՝ Րաֆֆուն ավելի քան բավարար ժամանակ ա տրամադրվում, բայց մի երկու բան սխալ ա արվում: Նախ, ամբողջ կենտրոնացումը Սամվելի վրա ա, իսկ ես Սամվելն ընդհանրապես կհանեի դպրոցական ծրագրից: Հետո, աշակերտին չեն թողնում ինքնուրույն վերլուծի ու էդ ամենը տեսնի: Երբ Կայծերը տասներեք-տասնչորս տարեկանում կարդացի, ինձ համար հերթական տափակ հայրենասիրական գործն էր: Բայց ի՞նչ հայրենասիրություն: Կարելի ա նույնիսկ ասել, որ Րաֆֆին Կայծերում հենց էդ տափակ հայրենասիրությունն ու կրոնն ա մի լավ քլնգում: