Ծխախոտ

[Ռուֆուս]

Շատ բարդ հարց ա, հատկապես Հայաստանում, երբ ծխելը շատ հարգի բան ա ու շատ քչերի կարծիքով ա վատ բան։ Արտասահմանում ծխողների թիվը գնալով պակասում ա, իսկ Հայաստանում՝ աճում, որովհետև ամեն ինչ արվում ա, որ հենց տենց լինի։ Ես, բացի ընտանեկան դաստիարակությունից, միակ ելքը տեսնում եմ չծխող ու երեխայի համար հետաքրքիր, հեղինակություն ունեցող մարդկանց հետ սերտ շփման, նրանց շրջապատում ներգրավված լինելու մեջ։

Մեկ էլ ինձ միշտ զարմացրել ա, որ ծխախոտի հակագովազդների մեջ շեշտը միշտ դրվում ա մենակ առողջության վրա, ինչը, իհարկե, շատ կարևոր ա, բայց կա նաև կախվածության գործոնը, որի մասին չի խոսվում, չգիտես ինչի։ Օրինակ, որ ծխողը բավական խղճալի ու անզոր վիճակում ա հայտնվում, երբ ծխախոտ չունի, երբ դիսկոմֆորտից չի կարողանում կենտրոնանալ որևէ բանի վրա, խախտում ա նրա նորմալ կենսագործունեությունը, իր տեղը չի գտնում, ներվայնանում ա և այլն։ Էդ լրիվ հեչ, էլի։ Չգիտեմ՝ ինչքանով կարող ա դա գործել որպես կանխարգելիչ միջոց, բայց գոնե փորձել կարելի ա, էլի, ասենք, ներկայացնելով էն բոլոր հնարավոր իրավիճակները, որոնց դեպքում մարդը կարող ա ծխելու հնարավորություն չունենալ։

Անահիտի հետ համաձայն եմ:

Որպես նախկին ծխող առողջությունը վերջին բանն էր, որն ինձ անհանգստացնում էր: Հա, գիտեմ, որ ծխելը քաղցկեղ ա առաջացնում ու այլ վախենալու հիվանդություններ, բայց լինելով ջահել ու առողջ, միշտ մտածել եմ, որ էդ հիվանդությունները ինձ չեն սպառնում: Ծխելը թողնելը շատ բարդ է, այն իսկական կախվածություն է ու երբեք չհավատաք էն ծխողներին, ովքեր ասում են, թե իրենք երբ ուզենան, ծխելը կթողնեն: Իրենք պարզապես ստում են, եթե էդքան հեշտ լիներ չծխելը, իրենք չէին էլ ծխի: Մարդու մոտ ֆիզիկական նիկոտինային կախվածությունը տևում է մի շաբաթ, իսկ հոգեբանականը՝ մինչև մի քանի ամիս, այսինքն նույնիսկ երբ ֆիզիկական կախվածությունը կարողանում ես հաղթահարել, հոգեբանականը դեռ երկար ժամանակը սկսում է ճնշել ու ստիպել, որ նորից ծխել սկսես:

Դեռահասների հետ աշխատելիս շեշտը առողջության վրա է պետք դնել, բայց ոչ թե, «եթե ծխես, քաղցկեղ ու այլ բոբո հիվանդություններ կունենաս», այլ «եթե չծխես, ու սպորտով զբաղվես, ավելի լավ կլինի քո համար»: Ընդհանրապես կարծում եմ, որ դեռահասներին ամենաճիշտը սպորտը որպես ծխելու ալտերնատիվ ներկայացնելն է: Ու կարևոր է role model-ներ բերել՝ մարզիկներ, ովքեր չեն ծխում, երգիչներ, դերասաններ և այլն: Մխիթարյանը շատ լավ օրինակ է:

Իսկ մոլի ծխողներին լուրջ օգնություն է պետք, որովհետև շատ դժվար է միայնակ ու առանց նիկոտինը փոխարինող միջոցների ծխելը թարգելը: Դրա համար շատ մեծ մոտիվացիա ու կամքի ուժ է պետք, ինչը ոչ բոլորը ունեն: