Հավաքածու մրցույթ – 4. «Մոգական ռեալիզմ» (քվեարկություն և քննարկում)

[ivy]

3-րդ տարբերակ Կճեպները
Հետաքրքիր էր գրված, լրիվ ժանրի մեջ, բայց սա էլ անթերի չէր…Օրինակ էս պահը մեջբերեմ - բոլորն էլ մի օր ստիպված էին լինելու գնալ հարազատ Սորիդայից ու այնպիսի մի վայրից կին գտնել, որտեղ դեռ չէր հասել Սորիդայի ձվածինների մասին պատմությունները: Թե չէ, ով էր գժվել Ալվարեսի կին դառնալ՝ իմանալով, որ նորածին զավակին գրկելու փոխարեն մահվանն է փարվելու: ՈՒ մեկ էլ հասնում եմ - Դիեգոյի բախտը բերել էր, որ տատիկը տնից դուրս չէր գալիս ու չէր շփվում հարևանների հետ. նա չգիտեր Ալվարեսների մասին, թե չէ խմորեղեն հյուրասիրելու փոխարեն ավելը կջարդեր թոռնիկի հետևից քարշ եկող թխամորթ ու վառվռուն աչքերով ջահելի գլխին:
Չհավատացի, տենց բաները պատ կծակեն, ու բոլորի ականջին կհասնեն, էս պահը մոգական ռեալիզմ չէր, անհաջող սուտ էր, մնացածը հաջողված էր…

Լուսինե ջան, բայց ինչի՞ ես կարծում, թե էդպիսի բան հնարավոր չի:
Մարդիկ գնում էին հեռու տեղերից էին կին առնում, որտեղ ոչ ոք իրենց մասին չգիտեր: Պատկերացրու, որ ինտերնետ չկա, աշխարհն էլ ավելի մեծ տարածք է, քան ասենք Երևանը, հետն էլ սա աշխարհ է, որտեղ մոգականությունը առօրյա երևույթ է. էդ կտրվածքով որ նայես, լրիվ հնարավոր է, որ Սորիդայից հեռու տեղերում լսած չլինեին Ալվարեսների մասին, էդ տեղերում էլ մարդիկ հաստատ իրենց սեփական մոգական երևույթների պակասը չէին զգալու, պիտի Ալվարես-Մալվարեսով հետաքրքրվեի՞ն:
Իսկ տնից դուրս չեկող, մի քիչ միամիտ ու մի ականջից էլ խուլ տատիներ հաստատ ամեն տեղ էլ կան, ի՞նչ մի զարմանալի ու անհավանական բան էր:

[Lusntag Lusine]

Լուսինե ջան, բայց ինչի՞ ես կարծում, թե էդպիսի բան հնարավոր չի:
Մարդիկ գնում էին հեռու տեղերից էին կին առնում, որտեղ ոչ ոք իրենց մասին չգիտեր: Պատկերացրու, որ ինտերնետ չկա, աշխարհն էլ ավելի մեծ տարածք է, քան ասենք Երևանը, հետն էլ սա աշխարհ է, որտեղ մոգականությունը առօրյա երևույթ է. էդ կտրվածքով որ նայես, լրիվ հնարավոր է, որ Սորիդայից հեռու տեղերում լսած չլինեին Ալվարեսների մասին, էդ տեղերում էլ մարդիկ հաստատ իրենց սեփական մոգական երևույթների պակասը չէին զգալու, պիտի Ալվարես-Մալվարեսով հետաքրքրվեի՞ն:
Իսկ տնից դուրս չեկող, մի քիչ միամիտ ու մի ականջից էլ խուլ տատիներ հաստատ ամեն տեղ էլ կան, ի՞նչ մի զարմանալի ու անհավանական բան էր:

Այվի ջան չհավատացի, տենց աշխույժ տատիկ ու տնից դուրս չգա՞ Երևի էդ պահի վրա աշխատելա պետք, որ հարց չառաջանա

[Lusntag Lusine]

8-րդ տարբերակ ԱԿԱՆՋԱՎՈՐ ԼՈւՍԻՆ - Լավ էր գրված, հեշտ կարդացվեց, բայց մոգական՞ - չգիտեմ,խմած մարդն ինչ ասես կտեսնի, կլսի, հլը մեզ էլ կհամոզի, որ լավ չենք տեսնում ու լսում

[Lusntag Lusine]

9-րդ տարբերակ Գծեր Շեղողը - Ինչքանով էր ժանրի մեջ չգիտեմ, ասելիքն էլ չհասկացա, ծանր էր կարդացվում, ինձ դուր չեկավ…

[Lusntag Lusine]

10-րդ տարբերակ Շարունակություն - Լավն էր, հեշտ կարդացի, մոգականը երևի երեխա ունենալն էր հետմահու, բայց էդ պահը դուրս չեկավ, երևի այլ նկարագրություններով հավանեի, բայց սենց անհարթ թվաց, մի բան էն չէր…

[Արևանուռ]

Պատմվածքները կարդացել եմ տեղադրմանը զուգահեռ ու յուրաքանչյուրը կարդալուց հետո մտածում էի՝ ի՜նչ լավ գործեր են: Շնորհակալություն այդ աշխատանքային գիշերն աննկատ անցկացնելուս համար:
Բոլորի մեջ կա մի անհավանական բան, ու քանի որ ես սիրում եմ հավատալ, իմ համար բոլորն էլ ժանրի մեջ են:
Քվեարկում եմ այն գործերի օգտին, որ այսօր վերնագրերը կարդալիս հիշեցի բովանդակությունները:

1. «Կճեպները» ՝ բարի վերջաբանով պատմություն, ասել է թե ՝ ՍԻՐՈ հաղթանակ
2. «Տամիբեի կրակե պարիսպը» ՝ հուսամ մի օր Հայաստան կվերադառնա մեր ժողովուրդը (հեղինակին խնդրանք՝ եթե երբևէ կխմբագրի այս պատմությունը, կրակի զոհ դարձնի միայն չարակամներին)
3. «Ականջավոր լուսին»՝ գինովցած մարդու աչքի տեսածն ավելի պատկերավոր է, այս պատմությունը շատ է տպավորվել, անգամ աշխատակցուհուս պատմեցի
4. «Թերզը»՝ որքան պիտի մարդ բարի լինի, որ բարի բաներ գուշակի, ու հավետ տառապի
5. «Դառնահամ»՝ հոգոցով մեջբերում եմ «...բերանումս զգում էի մեր երջանկության դառնահամը. ծխախոտի ու գարեջրի համն էր, որ համբույրներովդ էիր փոխանցել:» (արձակ բանաստեղծության նման եմ կարդացել):

[Lusntag Lusine]

11-րդ տարբերակ Շուկայամերձ գոյապայքար կամ պատմություն ձկան գլխի, մկան պոչի, ագռավի կտուցի, ինչպես նաև ասֆալտի մասին - էս մեկի մասին բան չեմ ասում…

[Lusntag Lusine]

12-րդ տարբերակ Անորոշություն - Շատ լավն էր, ուղակի ժանրը մեջը չտեսա, դրա համար ձայն չեմ տվել…

[Lusntag Lusine]

Մնացածին էլ քիչ ուշ կանդրադառնամ…

[Շինարար]

Լուսինե ջան, բայց ինչի՞ ես կարծում, թե էդպիսի բան հնարավոր չի:
Մարդիկ գնում էին հեռու տեղերից էին կին առնում, որտեղ ոչ ոք իրենց մասին չգիտեր: Պատկերացրու, որ ինտերնետ չկա, աշխարհն էլ ավելի մեծ տարածք է, քան ասենք Երևանը, հետն էլ սա աշխարհ է, որտեղ մոգականությունը առօրյա երևույթ է. էդ կտրվածքով որ նայես, լրիվ հնարավոր է, որ Սորիդայից հեռու տեղերում լսած չլինեին Ալվարեսների մասին, էդ տեղերում էլ մարդիկ հաստատ իրենց սեփական մոգական երևույթների պակասը չէին զգալու, պիտի Ալվարես-Մալվարեսով հետաքրքրվեի՞ն:
Իսկ տնից դուրս չեկող, մի քիչ միամիտ ու մի ականջից էլ խուլ տատիներ հաստատ ամեն տեղ էլ կան, ի՞նչ մի զարմանալի ու անհավանական բան էր:

Վայ դե Լուսինեն չի հավատեցել, ի:

[Sambitbaba]

Իսկ տնից դուրս չեկող, մի քիչ միամիտ ու մի ականջից էլ խուլ տատիներ հաստատ ամեն տեղ էլ կան, ի՞նչ մի զարմանալի ու անհավանական բան էր:

Իսկ այդ տնից դուրս չեկող, մի քիչ միամիտ ու մի ականջից էլ խուլ տատիները հենց էդպիսին էլ ծնվե՞լ են: Երբեք չե՞ն եղել երիտասարդ, այս ու այնկողմ վազվզող, քթներն ամեն տեղ խոթող հետաքրքրասեր աղջնակներ, ում վաղուց արդեն պետք է հայտնի լիներ սերնդե սերունդ ձվածին Ալվարեսների համբավը: Թե՞ սորիդացի միամիտ տատիկը սկլերոզ էլ ուներ: Այդ դեպքում հարց չկա:

[Հայկօ]

10. Շարունակություն

Մեղա-մեղա, սկզբում ինձ թվաց «Գծերը շեղողի» շարունակությունն ա, ու Շեղող ձյան ասում ա «երբ ես մահացա, գրեթե ոչ մի բան չփոխվեց», հը՞ն, ո՞նց, հլը մի րոպե, հա՜, էս ուրիշ պատմվածք ա, հլը սպասի սկզբից կարդամ: «Երբ ես մահացա, գրեթե ոչ մի բան չփոխվեց»: Մեղքս ինչ թաքցնեմ, էս թեմայով անհիշելի անցյալներում ես էլ եմ մի բան գրել, էս ա, հինգ տարի հետո կարդում եմ՝ ախմախություն ա, «Շարունակությունն» ավելի լավն ա: Միտքը հավանեցի. էս էն գործերից ա, որ ավելի շատ տեխնիկապես են թերի, քան թե բովանդակությամբ. հեղինակին հաստատ մի քիչ փորձառություն ա պակասում, լիքը բան կաղում էր շարադրանքի մեջ՝ էլի իմ կարծիքով, էլի, բայց հետո հասա ստեղ. «Այդ գրողի տարածն էր ինձնից խլել կյանքս, և հետո էլ կուսությունս էր խլելու»: Կատարելապես շշմած Հայկօ: Այ էս մի նախադասության համար հեղինակին կարելի ա լիքը բան ներել: Տենց գնացի-գնացի, հասա մյուս նախադասությանը. «Ու երբ գնացի ու նստեցի կողքին, զգացի սրտի համաչափ աշխատանքը, մեռնելու աստիճան հաճելի էր, իմն արդեն երկու ամիս է չէր աշխատում»: Այ ստեղ ես լրիվ հալվեցի, շատ սիրուն էր էս մեկը: Հետո որ կարդացի էս՝ «Սիրեց, սիրեցի, չէր ցավում», մի տեսակ լցվեցի, ուզեցի հոնգուր-հոնգուր հեկեկալ, նենց աղջկական էր, հետո ուշքի եկա, երեսունութ տարեկան, մոջահեդի մորուքով, երկու մետր բոյով մռայլ տղամարդ եմ, դզվի հլը, Հայկօ, տենց անցա առաջ, կարդացի՝ «Դե, արդեն հասկացաք՝ հղի էի, ես երեխա էի ունենալու», էս լիքը բան փչացրեց, դե չի կարելի, էլի, ընթերցողին սենց բիրտ կերպով քաշել պատմվածքի մեջ, միջնորդավորված էր մինչև հիմա ամեն ինչ, սենց անմիջական չէր, ոնց որ դետեկտիվի կեսերից Մեգրեն երկու աչքն էլ չռի տեսախցիկի վրա ու հանդիսատեսներին ասի «ժողովուրդ ջան, աչքիս՝ մարդասպանը էն պահակն ա, ես դրա տիրոջ տիրոջ»: Հեղինակին լիքը հարգանք ու պատիվ՝ պատմվածքի գաղափարը հղանալու (ներող), օրորելու, բարուրելու ու մեծացնելու համար, զգացվում ա, որ մի օրում մտածած-գրած բան չի, ծանութեթև արած ա լիքը բան, ապրես, հեշտ գործ չի, ամեն մեկը չի կարող, գրելուդ լեզուն էլ մի քիչ մշակես, հղկես, սկսես ողնաշարով զգալ՝ որն ա տեղում, որը տեղում չի, ամեն ինչ լավ կլինի:

[Հայկօ]

Գնամ 11-րդի վերնագիրը մի հատ էլ կարդամ, կգամ մի կես ժամից:

[Mephistopheles]

Գնամ 11-րդի վերնագիրը մի հատ էլ կարդամ, կգամ մի կես ժամից:

Կես ժամը քիչ ասիր, ընգեր

[Վոլտերա]

Ժողովուրդ, էդ պարիր ինձ համարը ինչ ա որ տենց բոլորից առաջ ա անցել, ինձ կբացատրեք? Մի տեսակ չեմ հասկանում...