Հայոց պատմություն: Այլ լույսի ներքո

[My World My Space]

Բայց ապեր... զառը լավ խաղացողինա տալիս

այ սա արդեն կիսագիտական շամանիզմ ա, ինչպես էն, որ Եղիշեի շուրթերից բարբառել ա ճշմարտությունը…

[Malxas]

Բայց ապեր... զառը լավ խաղացողինա տալիս

Իմ մի գրառման մեջ օրինակ եմ բերել, որը լրիվ հակառակի մասին է ասում

[Lion]

Ոչ մի դեպքում - ինչքան էլ ուզում է խաղացողին զառը տա, եթե ինքը թույլ խաղացող է, իրեն կփրկի միայն իդեալական զառը (որ երբ ինչ ուզի, գա), բայց նման բան չի լինում: Իսկ էպիզոդիկ "լավ տալը" իրեն չի փրկի, սա ասում եմ որպես բավականին ստաժավոր նարդիստ...

[Malxas]

Ոչ մի դեպքում - ինչքան էլ ուզում է խաղացողին զառը տա, եթե ինքը թույլ խաղացող է, իրեն կփրկի միայն իդեալական զառը (որ երբ ինչ ուզի, գա), բայց նման բան չի լինում: Իսկ էպիզոդիկ "լավ տալը" իրեն չի փրկի, սա ասում եմ որպես բավականին ստաժավոր նարդիստ...

Իսկ ես ասում եմ, որ բմբլահան արեցի մի ստաժավոր նարդիստի:
Սա ասում եմ որպես նարդի խաղալ իմանալուց մի կրակաչափ հեռավորության վրա գտնվող մարդ

[Varzor]

Ժողովուրդ նարդին ու հավանականությունների տեսությունը թողենք մի կողմ:
Դիվանագիտական որոշուներն ու քայլերը իրավիճակի և հանգամանքների վերլուծության հաշվին են կատարվում: Որքան խորը և ճշգրիտ է այդ վերլուծությունը, այդքան ճիշտ է որոշումը: Նույնիսկ կարելի է այդ որոշման կայացման պրոցեսում ներառել այնպիսի պատահարներ ու իրավիճակներ, որոնց ի հայտ գալու հավանականությունը շատ փոքր է կամ գրեթե անհնար: Անակնկալ պատահականություն է այն, ինչը չես դիտարկել որոշում կայացնելիս:
Բախտը ինչ կապ ունի այստեղ?
Եթե Վասակը լավ դիվանագետ լիներ, ապա մի գուցե հաշվի կառներ այն հանգամանքը, որ հայոց իշխանների մի մասը կարող են իր կողմից չլինել ու կգործեր այլ կերպ: Սակայն եթե այդ պարզ հանգամանքը հաշվի չի առել (ինչի եմ ասում պարզ, որովհետև ֆեոդալական երկրում վանկացած նախաձեռնություն կախված էր հենց ֆեոդալների դիրքորոշումից) կամ էլ հաշվի առնելով ռիսկի է գնացել, ուրեմն իրավիճակն ու հանգամանքները լավ չի գնահատել: Սա էլ հենց դիվանագետի որակական կողմն է, ուստի Վասակն այնքան լավ դիվանագետ չէր, որ այդ նախաձեռնության համար իր ունակությունները բավարարեին:
Որտեղ եք ստեղ բախտ տեսնում?
Malxas
Հայ իշխանների վերահսկողությունից դուս գալը բախտի բան էր? Թե մարզպանի կոնկրետ "թերացման" կամ բոցթողման հետևանք?

[Malxas]

Ժողովուրդ նարդին ու հավանականությունների տեսությունը թողենք մի կողմ:
Դիվանագիտական որոշուներն ու քայլերը իրավիճակի և հանգամանքների վերլուծության հաշվին են կատարվում: Որքան խորը և ճշգրիտ է այդ վերլուծությունը, այդքան ճիշտ է որոշումը: Նույնիսկ կարելի է այդ որոշման կայացման պրոցեսում ներառել այնպիսի պատահարներ ու իրավիճակներ, որոնց ի հայտ գալու հավանականությունը շատ փոքր է կամ գրեթե անհնար: Անակնկալ պատահականություն է այն, ինչը չես դիտարկել որոշում կայացնելիս:
Բախտը ինչ կապ ունի այստեղ?
Եթե Վասակը լավ դիվանագետ լիներ, ապա մի գուցե հաշվի կառներ այն հանգամանքը, որ հայոց իշխանների մի մասը կարող են իր կողմից չլինել ու կգործեր այլ կերպ: Սակայն եթե այդ պարզ հանգամանքը հաշվի չի առել (ինչի եմ ասում պարզ, որովհետև ֆեոդալական երկրում վանկացած նախաձեռնություն կախված էր հենց ֆեոդալների դիրքորոշումից) կամ էլ հաշվի առնելով ռիսկի է գնացել, ուրեմն իրավիճակն ու հանգամանքները լավ չի գնահատել: Սա էլ հենց դիվանագետի որակական կողմն է, ուստի Վասակն այնքան լավ դիվանագետ չէր, որ այդ նախաձեռնության համար իր ունակությունները բավարարեին:
Որտեղ եք ստեղ բախտ տեսնում?
Malxas
Հայ իշխանների վերահսկողությունից դուս գալը բախտի բան էր? Թե մարզպանի կոնկրետ "թերացման" կամ բոցթողման հետևանք?

Վասակին որպես դիվանագետ թերևս բնորոշեմ այսպես: Եղածների մեջ ամենալավ դիվանագետն էր:

[Varzor]

Վասակին որպես դիվանագետ թերևս բնորոշեմ այսպես: Եղածների մեջ ամենալավ դիվանագետն էր:

Դա զուտ ենթադրություն է, ընդ որում պատմական ոչ մի արժեք չներկայացնող գործոնի վեաբերյալ:
Էդ ում հետ ես համեմատում, որ ինքը ավելի լավն էր?
Փաստերով ենք խոսում` Վասակի դիվանագիտական նախաձեռնությունը տապալվեց:

[Malxas]

Դա զուտ ենթադրություն է, ընդ որում պատմական ոչ մի արժեք չներկայացնող գործոնի վեաբերյալ:
Էդ ում հետ ես համեմատում, որ ինքը ավելի լավն էր?
Փաստերով ենք խոսում` Վասակի դիվանագիտական նախաձեռնությունը տապալվեց:

Դատում եմ այն բանից ելնելով, որ պարսից արքունիքը նրա հետ էր ցանկանում գործ բռնել, իսկ մյուսների` ոչ:

[Varzor]

Դատում եմ այն բանից ելնելով, որ պարսից արքունիքը նրա հետ էր ցանկանում գործ բռնել, իսկ մյուսների` ոչ:

Դա արդեն իսկ լավ ցուցանիշ չի` միշտ էլ իշխողն ու գրավողը փորձում են գործ բռնել շոպլիկի ու սկզբունքային դավաճանի հետ, կամ էլ հեշտ վերահսկվող, կանխատեսելի ու վախկոտ մարդու հետ: Վերջնական տարբերակով` իրենց իսկ ագենտի հետ:
Էդ բերաձդ արգումենտը հեչ Վասակի օգտին չի խոսում

[Malxas]

Դա արդեն իսկ լավ ցուցանիշ չի` միշտ էլ իշխողն ու գրավողը փորձում են գործ բռնել շոպլիկի ու սկզբունքային դավաճանի հետ, կամ էլ հեշտ վերահսկվող, կանխատեսելի ու վախկոտ մարդու հետ: Վերջնական տարբերակով` իրենց իսկ ագենտի հետ:
Էդ բերաձդ արգումենտը հեչ Վասակի օգտին չի խոսում

Ես այդպես չեմ կարծում: Վասակին կարելի է վերագրել բարոյական վատ արժեքներ, բայց ոչ դիվանագիտական ու մանավանդ հեշտ վերահսկվող անվանել: Նրան նույնիսկ չկարողացան վերահսկել, երբ երկու որդիներին պատանդ էին պահում իրենց մոտ: Եթե իր գործը լավ իմացող դիվանագետ չլիներ այդ պես անվախ ապստամբություն չէր բարձրացնի Հայաստանում:
Իսկ դիվանագիտական հաջողություններ ունեցել է, երբ կործանել է իր հորեղբորը ու տիրացել Սյունաց նախարարական գահին, հետո Վրաց մարզպան է եղել ու քանի որ նրա աշխատանքից գոհ են եղել, պաշտոնը բարձրացրել ու Հայող մարզպան են նշանակել: Նպատակ չունեմ պաշտպանելու Վասակի բարոյական կերպարը, բայց նա այդ պահին, իմ խորին համոզմամբ եղել է Հայաստանի լավագույն դիվանագետը:

[Varzor]

Ես այդպես չեմ կարծում: Վասակին կարելի է վերագրել բարոյական վատ արժեքներ, բայց ոչ դիվանագիտական ու մանավանդ հեշտ վերահսկվող անվանել: Նրան նույնիսկ չկարողացան վերահսկել, երբ երկու որդիներին պատանդ էին պահում իրենց մոտ: Եթե իր գործը լավ իմացող դիվանագետ չլիներ այդ պես անվախ ապստամբություն չէր բարձրացնի Հայաստանում:
Իսկ դիվանագիտական հաջողություններ ունեցել է, երբ կործանել է իր հորեղբորը ու տիրացել Սյունաց նախարարական գահին, հետո Վրաց մարզպան է եղել ու քանի որ նրա աշխատանքից գոհ են եղել, պաշտոնը բարձրացրել ու Հայող մարզպան են նշանակել: Նպատակ չունեմ պաշտպանելու Վասակի բարոյական կերպարը, բայց նա այդ պահին, իմ խորին համոզմամբ եղել է Հայաստանի լավագույն դիվանագետը:

Ես չեմ ասել, որ միայն հենց հեշտ վերահսկվելու համար են Վասակին ընտրել, ու քանի որ ինքդ էլ բացառում ես այդ տարբերակը, ապա մնում են մնացածները
Դե եթե ժոպալիզությունն ու օտար շեֆերի աչքին բարձրանալը, սեփական հորեղբորից գահ խլելը լավ դիվանագիտություն է համարվում, ուրեմն` լավ դիվանագետ էր

[Malxas]

Ես չեմ ասել, որ միայն հենց հեշտ վերահսկվելու համար են Վասակին ընտրել, ու քանի որ ինքդ էլ բացառում ես այդ տարբերակը, ապա մնում են մնացածները
Դե եթե ժոպալիզությունն ու օտար շեֆերի աչքին բարձրանալը, սեփական հորեղբորից գահ խլելը լավ դիվանագիտություն է համարվում, ուրեմն` լավ դիվանագետ էր

Վառձոր ջան, ցավոք բոլոր լավ դիվանագետները, կամ համենայնդեպս դրանց մեծ մասը, վարվում են այնպես, ու մի բան էլ դենը, ինչպես նշել ես քո գրառման մեջ:
Ես երբեք չեմ ասել ու չեմ ասի, որ Վասակ Սյունին ոչ մի աբնարոյական քայլ չի արել և այլն, բայց նրա դիվանագիտական արժանիքները չի կարելի արհամարել: Իսկ որ վերջում պարտվեց, դա էլ բնական բան է: Շատ դիվանագետներ են պարտվու, այդ թվում նաև լավ, փայլուն դիվանագետներ: Շատ կարևոր են հանգամանքները:
Այսօր էլ, եթե շուրջբոլորդ նայես, անշուշտ կգտնես դեպքեր, երբ մարդիկ, այդ թվում նաև դիվանագետներ, շատ ավելի փոքր բաների համար, շատ ավելի բացահայտ պայքարի մեջ են մտնում իրար դեմ:

[Varzor]

Վառձոր ջան, ցավոք բոլոր լավ դիվանագետները, կամ համենայնդեպս դրանց մեծ մասը, վարվում են այնպես, ու մի բան էլ դենը, ինչպես նշել ես քո գրառման մեջ:
Ես երբեք չեմ ասել ու չեմ ասի, որ Վասակ Սյունին ոչ մի աբնարոյական քայլ չի արել և այլն, բայց նրա դիվանագիտական արժանիքները չի կարելի արհամարել: Իսկ որ վերջում պարտվեց, դա էլ բնական բան է: Շատ դիվանագետներ են պարտվու, այդ թվում նաև լավ, փայլուն դիվանագետներ: Շատ կարևոր են հանգամանքները:
Այսօր էլ, եթե շուրջբոլորդ նայես, անշուշտ կգտնես դեպքեր, երբ մարդիկ, այդ թվում նաև դիվանագետներ, շատ ավելի փոքր բաների համար, շատ ավելի բացահայտ պայքարի մեջ են մտնում իրար դեմ:

Դե ինչ-որ մի ձև սահմանենք որն ենք կոչում լավ/միջին/վատ դիվանագետ ու փորձենք Վասակին կոնկրետ քայլերով դասակարդել, թե չէ մինչև հիմա հնչած գնահատականները զուտ սուբյեկտիվ սանդաղկներով ենք արել:

[Malxas]

Դե ինչ-որ մի ձև սահմանենք որն ենք կոչում լավ/միջին/վատ դիվանագետ ու փորձենք Վասակին կոնկրետ քայլերով դասակարդել, թե չէ մինչև հիմա հնչած գնահատականները զուտ սուբյեկտիվ սանդաղկներով ենք արել:

Սահմանելուց դու ես լավ, դու էլ սահմանիր
Իսկ եթե լուրջ, ես պարզապես կողմնակից եմ ճշմարտությանը: Թե չէ Վասակի կողմնակիցները նրան երկինք են հանում, իսկ հակառակորդները ոչ մի ձևով չեն ուզում նկատել արժանիքները և լոկ մեկ բառով են բնորոշում` դավաճան:

[Lion]

Դավաճանին այլ բառով կոչելը կամ նրա մեջ որևէ լավ բան տեսնելն ուղղակի անընդունելի է: