Դե մեծ հաշվով հաղթել ենք էլի: Եթե թշնամիդ ուզում ա մի բան, որից հրաժարվում ա պատերազմի վերջում, նշանակում ա դու հաղթել ես:Lion-ի խոսքերից
Դե մեծ հաշվով հաղթել ենք էլի: Եթե թշնամիդ ուզում ա մի բան, որից հրաժարվում ա պատերազմի վերջում, նշանակում ա դու հաղթել ես:
Դասագրքերը, Artyom ջան, ստերեոտիպներով տառապող նույն մարդիկ են գրում: Արէա ջան, իհարկե համաձայն եմ...
Համեցեք իմ ֆորում
Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:
Փոքրիկ ճշտում` նշանակում է կատարել ես մարտական առաջադրանքը
Լոխ մունք ենք, մնացածը` լոխ են...
Եթե չես պարտվել (չես փախել, չես ծնկել, չես ոչնչացել), ուրեմն հաղթել ես: Կյանքի օրենքն ա:Փոքրիկ ճշտում` նշանակում է կատարել ես մարտական առաջադրանքը
Varzor (25.09.2011)
Չե, դե տենց չի:
Եթե չես պարտվել, դեռ չի նշանակում, որ հաղթել ես` բա ոչ ոքին
Սենց նայի` Լիոնիդասն ու իր 300 մարտիկներն այնուամենայինվ ընկան, բայց կատարեցին իրենց մարտական առաջադրանքը, որի արդյունքում ծնվեց հաղթանակը: Այսինքն` իրենք պարտվեցին մարտում, բայց հաղթեցին պատերազմում:
Բայց Վարդանի պարագայում այլ է: Նա հաղթեց մարտում:
Մարտի դաշտում ոչ ոքի չլինելու հանգամանքը մանրամասն քննարկել ենք այլ թեմայում: Եթե նույնիսկ մարտն անորոշ ելք ունի, ապա չի նշանակում որ յուրաքանչյուր կողմ իր "փայ" օգուտն ու վնասը չի ստացել այդ մարտից:
Ախր հենց նույն Եղիշեյի մոտ ոչ մի խոսք չկա պարտության մասին, առավել ևս բարոյական հաղթանակի:
Արէա (25.09.2011)
Սենց օրինակ բերեմ, ես գալիս եմ ձեր տունը թալանելու, դու հարձակվում ես վրաս ու սկսում ենք ծեծել իրար, մի երկու ժամ լավ ցխում ենք իրար, որից հետո երկուսիս գլուխները ցբխած, ձեռ ու ոտ ջարդած վիճակում տանում են հիվանդանոց: Առողջանալուց հետո ես հետ եմ կանգնում իմ մտադրությունից թալանել քո տունը: Հիմա դու հաղթեցի՞ր, թե չէ: Կարճ. կամ հա, կամ չէ:Չե, դե տենց չի:
Եթե չես պարտվել, դեռ չի նշանակում, որ հաղթել ես` բա ոչ ոքին
Սենց նայի` Լիոնիդասն ու իր 300 մարտիկներն այնուամենայինվ ընկան, բայց կատարեցին իրենց մարտական առաջադրանքը, որի արդյունքում ծնվեց հաղթանակը: Այսինքն` իրենք պարտվեցին մարտում, բայց հաղթեցին պատերազմում:
Բայց Վարդանի պարագայում այլ է: Նա հաղթեց մարտում:
Մարտի դաշտում ոչ ոքի չլինելու հանգամանքը մանրամասն քննարկել ենք այլ թեմայում: Եթե նույնիսկ մարտն անորոշ ելք ունի, ապա չի նշանակում որ յուրաքանչյուր կողմ իր "փայ" օգուտն ու վնասը չի ստացել այդ մարտից:
Ախր հենց նույն Եղիշեյի մոտ ոչ մի խոսք չկա պարտության մասին, առավել ևս բարոյական հաղթանակի:
Varzor (25.09.2011)
Արէա ջան հարցդ կոռռեկտ չի ձևակերպված:
"Հաղթեցիր?" Բայց որտեղ?
Սեփականության պաշտպանության հարցում` այո, ձեռնամարտում` բժիշկներն ավելի լավ կասեն, թե ով է ավելի շատ տուժվել ու վնասվել` ոչ ոքի
Հաղթում են ինչ-որ կոնկրետ դրվագում կամ շրջանակներում: Վարդանանաք` հաղթեցին Ավարայրի ճակատամարտում:
Իսկ եթե հին ողբանվագ տարբերակեվ նայենք, ապա ստացվում է, որ "պարտվեցին ճակատամարտում, բայց քանի որ պարսիկները հայերն դավանափոխ չարեցին` տանաք բարոյական հաղթանակ": Իսկ ով ասեց, որ դա բարոյական հաղթանակ էր? Ժողովրդի մի մասը դեռ լավ էլ հեթանոս էր, էլ չեմ ասում: Ով ասեց, որ հնց այդ ճակատամարտում հայերի կրած պարտությունը ստւպեց պարսիկներին հետ կանգնել իրենց մտքից?
Եթե մերոնք պարտվել էին, ապա ինչից վախեցան պարսիկները? Որ նորից գային, թեկուղ փոքր զորքով, մեկա դեմներն առնել չէր լինի: Ինչա, զորք չուներ շահը, թե պարտված ազգից էր վախենում?
Հիշեք, պարտվածից երբեք չեն վախենում, քանի որ նա արդեն իսկ պարտված է: Իրսկ հաշվի ատնելով, որ ոչ միայն պարտված էր, այլ նաև ժամանակավորապես գլխատված (Սպարապետն ընկավ, հետն էլ շատ ու շատ իշխաններ), ապա լավ էլ առիթ էր կրկին հարձակվելու:
Կամ ինչ ա նշանակում պարտվել մարտի դաշտում? Նշանակում ա`
1. փախչել մարտի դաշտից,
2. կորցնել ավելի շատ զինվոր,քան թշնամին,
3. կորցնել կամ հանձնել նպաստավոր դիրքը
....
Այսինքն ցանկացած պարագայում հակառակորդը ստանում է ԱՌԱՎԵԼՈՒԹՅՈՒՆ: Իսկ առավելությունը չզարգացնելու համար լւորջ հիմքեր են պետք: Հո Պյուրոսյան հաղթանակ չէի տարել?
Էս "բարոյական հաղթանակ" տերմինը ""Պյուրոսյան հաղթանակի" հականիշն ա?
Պարտվել մարտի դաշտում նշանակում ա.
1. Չկարողանալ պաշտպանել էն, ինչի համար կռվում էիր
Վերջ: Մնացածը անհաջողության մատնված զորավարների, ու վայ ազգասեր պատմաբանների հորինած բլա-բլաներն են:
Չի, իհարկե միակ հերոսը չի, ինքս էլ դա ասացի: Ավելին, կարծում եմ մեր ազգը այդքան վատը չի, որ այդ միակ հերոսն ունենա: Իրեն, Վարդանին, եթե ինչ-որ հրածքով հիմա կենդանացնեինք ու հարցնեինք, հաստատ լիքը հերոսների անուններ կտանք, որոնց անունները հիմա դժբախտաբար չգիտենք: Դե մնացածն էլ պարզ է, եկեղեցին իր քարոզչությունը պիտի աներ, սա բնական է: Պատահական չէ, որ քրիստոնեությունից հետո միանգամից կորում են այնպիսի հին հայկական անուններ, ինչպիսիք են Տիգրան, Հայկ, Վահագն և այլն...Ստոպ! Ես չասի ցեխը կոխենք, բայց սրբագրենք ու դարձնենք "միակ հերոսը"` չի դզում: Հիշենք փառքով որպես մեծ զորավար, մարտիկ և ազգային գործիչ: Հերիք չի, թե անպայման մեդալի վրա պիտի տպենք ու սրբերի շարքը դասենք, իրա հետ էլ իրանցականներին: Չնայած, եթե դա օգոտւ է տալիս ներկայիս Հայաստանին` ինչու չէ որ? կարելի է, եդռ մի բան էլ պետք է
Varzor ջան, Արէա ջան, թույլ կտաք շաքարով միջամտեմ ձեր խոսքին? Ժամանակին ինքս էլ եմ շատ մտածել այդ ամենի մասին և ահա, թե ինչ կարծիքի եմ եկել. Հատված "Վարդանանց պատերազմի որոշ դրվագների վերլուծություն:" Երևան 2003 գրքից
"...գ) Ավարայրի ճակատամարտի արդյունք: Այս ամենով հանդերձ` Ավարայրի ճակամարտը հայերիս համար հաղթանա՞կ էր, թե պարտություն: Ըստ Եղիշեի. “Ոչ մի կողմը հաղթեց, ոչ մյուս, այլ քաջերը քաջերի դեմ դուրս գալով երկու կողմն էլ պարտվեցին: Բայց քանի որ սպարապետը ընկել էր կռվի դաշտում… ուստի հայոց զորքը ցրվեց” [1]: Այս զգացմունքային և անորոշ բնորոշումը մեր պատմագետներին հիմք է տալիս ասելու, որ Ավարայրի դաշտում հայերը պարտություն կրեցին: Հետագայում, կարծես արդարանալով, առաջ քաշվեց բարոյական հաղթանակ-ռազմական պարտություն բանաձևը: Ճակատամարտը, իրոք, խոշոր բարոյական հաղթանակ էր: Այն Հայկյան ոգու ցասումն էր, որը հայոց պետականության կորստից հետո ապացուցեց, որ հայը երբեք ստրուկ չի լինի, իսկ հայ ռազմիկը և հայոց զենքը ունեն այնպիսի հատկություններ, որոնց հետ հաշվի չնստելը կարող է ծանր հետևանքներ ունենալ ցանկացած թշնամու համար: Այն դրեց մի գաղափարախոսության և մի ոգու հիմք, որը պահեց ու պահպանեց մեր ազգը հետագա ծանր փորձություններում` ընդհուպ մինչև մերօրյա Արցախյան հերոսամարտը, որի մարտիկները մեկ անգամ ևս փայլուն կերպով ապացուցեցին, որ Վարդանանց ոգին անմար է: Բայց արդյո՞ք այն ռազմական պարտություն էր: Մեր կարծիքով՝ միանշանակ ոչ: Հարցը լուսաբանելու համար պարզենք, թե ըստ ռազմական պատմաբանների հին աշխարհում և միջնադարում որն է համարվել բանակի պարտություն: Դա այն վիճակն է, երբ կողմերից մեկը մյուսի համեմատ կրում է 1,5-ից ավել անգամ կորուստ և (կամ) թողնում է մարտադաշտը, դիմելով փախուստի, որից հետո դադարում է բանակի և (կամ) երկրի դիմադրությունը: Օր.՝ Գավգամելայի ճակատամարտում Աքեմենյանների, Խառանի ճակատամարտում հռոմեացիների, Ոսխայի ճակատամարտում Սասանյանների կրած պարտությունները դրա դասական օրինակներ են: Իսկ ի՞նչ եղավ Ավարայրում: Ըստ Եղիշեի մթնելուց հետո կողմերը վերադարձան ելման դիրքեր: Պարտության մասին խոսք չկա և այստեղ պետք չէ Եղիշեին սխալ հասկանալ: Հայոց զորքը չէր պարտվել և անտեր չէր: Պահեստազորը, իսկ Վարդանի մահից հետո նաև ողջ զորքը, ղեկավարող Համազասպ Մամիկոնյանն ու Արշավիր Կամսարականը հրավիրեցին ողջ մնացած նախարարների խորհրդակցություն: Արդյունքում որոշվեց, որ հայերը հասել են սպարապետի դրած նպատակին, այսինքն թշնամին խիստ արյունաքամ էր եղել:
Այլևս իմաստ չուներ շարունակել ճակատամրտը հաջորդ օր, մանավանդ, որ հայերի վիճակն էլ թեթև չէր: Սակայն այստեղ միանշանակ սխալ կլիներ խոսել հայերի պարտության մասին: Հայերը լիակատար մարտակարգով նահանջեցին գետի մյուս ափը և պարսիկներ չկարողացան հասնել իրենց նպատակին՝ ջախջախել հայերին: Ավելին. հայերն էին հասել իրենց նպատակին՝ արյունաքամ անելով թշնամու բանակին: Այլևս ճակատամարտը հայերի կողմից շարունակելն իմաստ չուներ: Այս իմաստով է Եղիշեն նշում, որ հայերը ցրվեցին: Այսինքն ոչ թե պարտվեցին, ջախջախվեցին և ցրվեցին, այլ պլանավորված, գիտակցաբար, մարտավարական խնդիրներից ելնելով, քանի որ կատարել էին իրենց մարտական առաջադրանքը, մասնատեցին ուժերը: Իրոք. սպասվող պարտիզանական լեռնային պայքարում իմաստ չուներ պահել մեծ և կենտրոնացած բանակ: Պետք էր ստեղծել փոքրաթիվ, բայց արագաշարժ և ճկուն 500-600 հոգանոց ջոկատներ՝ պայքարը շարունակելու համար, որն էլ կատարվեց: Հատկանշական է, որ պարսկական բանակը այն աստիճան էր թուլացել, որ նույնիսկ փորձ չարեց խանգարել հայերի նահանջը կամ հետապնդել նրանց: Ի դեպ ստրատեգիական տեսանկյունից մեծ է Ավարայրի ճակատամարտի նմանությունը Բորոդինոյի ճակատամարտի հետ, երբ ռուսները, արյունաքամ անելով թշնամուն, թողեցին Մոսկվան՝ խնայելով բանակը և շարունակելով պայքարը: Ոչ մի պատմաբան այժմ չի համարձակվի Բորոդինոյի ճակատամարտը համարել ռուսների պարտություն:
Այսպիսով կարելի է տալ Ավարայրի ճակատամարտի արդյունքի հետևյալ բնորոշումը. այն տակտիկական առումով անորոշ, բայց ավելի շատ հօգուտ հայկական ուժերի տեղի ունեցած ճակատամարտ էր (պարսիկները երեք անգամ ավել կորուստ տվեցին), իսկ ստրատեգիական առումով հայերը շահեցին այն և դրա, ինչպես նաև երկրում ծագած կատաղի պարտիզանական պայքարի հետևանքով, հաղթեցին պատերազմում, քանի որ շուտով պարսկական բանակը հեռացավ երկրից և վերականգվեց նախկին վիճակը, որն այն պայմաններում հավասարազոր էր հաղթանակի: Ի դեպ զուտ ռազմա-ստրատեգիական առումով մեծ է Վարդանանց պատերազմի նմանությունը Չեչենական առաջին պատերազմի հետ: Ոչ ոք այժմ չի կարող ասել, որ ռուսները հաղթեցին այդ պատերազմում: Սակայն կրկին եմ ցանկանում ընդգծել, որ նմանությունը վերջանում է սրանով: Իրոք. եթե հայերը պայքարում էին ազգի գոյության, ասիմիլյացիային դիմադրելու և ինքնապահպանման համար, ապա չեչենները զոհ գնացին միջազգային ինտրիգներին և ազգային սնափառությանը՝ դուրս գալով հզոր պետության դեմ: Դա թույլատրելի է միայն այն դեպքում, երբ դրված է ազգի լինել-չլինելու հարցը: ԵՎ եթե այդ դեպքում ազգը անպայման կհաղթի, ապա այլ պարագայում ջախջախումն անխուսափելի է:"
_______________________
[1] Եղիշե "Վարդանի և Հայոց պատերազմի մասին", Երևան 1989՝ էջ 241:"
Համեցեք իմ ֆորում
Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:
Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)
Ձեր իրավունքները բաժնում
Մեջբերել
Էջանիշներ