Ստեղծագործական մրցույթ. «Քաջ Նազարն ու Ձախորդ Փանոսը»

[Ուլուանա]

Հիմա մնացածի մասին՝ հերթով։
Առաջին տարբերակ։ ընդհանուր առմամբ, կարծում եմ, որ «Քաջ Նազարի» ժամանակակից տարբերակը գրելը մի քիչ անշնորհակալ գործ է, որովհետև դժվար է անկանխատեսելի ու նորովի գրելը։ Ներկայիս իշխանությունների հետ Նազարի կերպարը կապելը առաջին բանն է, որ կանցնի ցանկացած մարդու մտքով։ Դրա համար էլ զարմանալի չէ, որ փանոսային տարբերակներն ավելի հաջող են ստացվել մրցույթում։ Կոնկրետ էս գործը, ինչպես Ռուֆուսը նկատեց, չնայած տեղ–տեղ հաջողված հումորի դրսևորումներին, կոնկրետ ինձ համար առանձնապես հետաքրքիր չէր։

Երրորդ տարբերակ։ Թեև սրա մեջ էլ տեղ–տեղ հաջող հումորներ կային, բայց ընդհանուր առմամբ հաջողված չէր։ Նախ ժամանակի մեքենայի գաղափարը բավական անհետաքրքիր ձևով էր կիրառված, կարելի էր ավելի իմաստալից ձևով օգտագործել էդ գաղափարը։ Բացի դրանից, հեքիաթում չափից դուրս շատ էին հեղինակի անձնական մեկնաբանություններն ու կարծիքը. դա պիտի թողնվեր ընթերցողին։

Հինգերորդ տարբերակ։ Արդեն ասվեց էն մասին, որ էս տարբերակը ոչ մի նորություն չէր պարունակում դասական տարբերակի համեմատ, այլ ընդամենը դրա անհաջող փոխադրությունն էր։ Ու նույնիսկ Կիկոսի ներմուծումը չփրկեց դրանից, քանի որ արհեստական էր, թռուցիկ ու ոչ մի նոր իմաստ չտվեց հեքիաթին։ Շարադրանքն էլ, բացի թույլ լինելուց, բավական անմշակ ու սխալներով լի։ Հատկապես ներվայնացնում էր «է» և «ա» օժանդակ բայերի հերթագայությունը։ Էնպիսի տպավորություն էր, որ արագ–արագ շարադրելուց հետո հեղինակը երկրորդ անգամ չի կարդացել իր գրածը, հակառակ դեպքում պիտի որ նկատած լիներ էդ քաոսը։ Էլ չեմ ասում, որ պատմությունը մեկ ներկա ժամանակով էր շարադրված, մեկ՝ անցյալ, ընդ որում նույն հատվածի մեջ կարող էին ներկան ու անցյալն իրար հաջորդել։ Նման անփութությունն արդեն հերիք է, որ պատմվածքին լուրջ չվերաբերվես։ Որպես մխիթարանք՝ ասեմ, որ սրանում էլ որոշ հումորային պահեր կային, որ ժպտացրին։

Վեցերորդ տարբերակ։ – Սա էլ ոչնչով աչքի չընկնող տարբերակ էր։ Խոսակցությունները շատ էին ու ձգձգված։ Ճիշտ է, կարող էին շատ լինել, բայց հաջող, եթե ավելի համով–հոտով գրված լինեին։ Ընդհանուր պատմվածքը մի տեսակ տեմպից ընկած էր։ Բայց, չնայած ամեն ինչին, սա էլ է տեղ–տեղ ժպտացրել։

Յոթերորդ տարբերակ։ Էս տարբերակից բան չհասկացա։ Ի՞նչ կապ ուներ նշված հեքիաթների հետ։ Լրիվ ազատ–անկախ ստեղծագործություն էր։ Բայց առնվազն ինձ համար նույնիսկ որպես առանձին ստեղծագործություն՝ հետաքրքիր չէր։ Չգիտեմ, հնարավոր է, որ լավ չեմ հասկացել իմաստը, քանի որ կարդացել եմ հենց Նազարի կամ Փանոսի մասին հեքիաթի ակնկալիքով ու չեմ կարողացել գնահատել որպես այլ պատմություն։ Ամեն դեպքում զոռով եմ կարդացել։ Մի քիչ սարսափ գրելու կիսահաջողված փորձ էր հիշեցնում։
Ճիշտն ասած՝ ես էլ եմ զարմացած էս տարբերակի ստացած ձայների քանակից։

Ինչևէ, մրցույթն էս անգամ էլ հաջողվել, իմ կարծիքով։ Ընդհանուր առմամբ շատ հետաքրքիր էր կարդալը ։